el Laud van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommeierwaard. Bet Bloede licbtje Volksgeneeskunde. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. No. 2871. If oensdag 1 Sept. 1909. FEUILLETON. UUD VAN ALTEN/ - VOOR Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO, franco per post zender prijsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel meer 77s ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag- avond ingewacht. Als een gevolg van de voort durende uitbreiding van het abonne mentental en het daarmede gepaard gaan van de ontvangst van meerdere advertentiën, hebben wij besloten daarvan ook onze abonré's te doen profiteeren en zullen, te beginnen met 1 OCTOBER a s., het abonne mentsgeld per kwartaal van e'én gulden verminderen tot 75 cent, terwijl nieuwe abonne's het blad van heden tot 1 October GRATIS zullen ontvangen. Administratie en Uitgever. Hoe groot tegenwoordig ook het aan tal officieele geneeskundigen wezen moge, het wordt verre overtroffen door dat der „deskundigen" onder het publiek. Iedereen zal dat ondervinden, zoodra hij aan de eene of andere kwaal lijdt, vooral als dit naar de meening van hemzelf of van de omgeving wat lang duurt. Bijna iedereeD zal hem een advies geven. Doch ook den langdurigen lijder valt het menigmaal zwaar te berusten in de onmacht der medische kennis. Immers, hoe groot de vooruitgang en ontwikkeling van dit vak moge zijn, er blijven toch altijd nog genoeg zieken die tevergeefs hare hulp inroepen. En is men ziek, dan houdt alle logische redeneering op, dan tracht niet alleen het volk, maar ook de meer ontwikkelde door het toepassen van huismiddelen, die hem van alle kanten worden aanbe volen, of door het inroepen van de hulp van kwakzalvers of wonderdokters de genezing te verkrijgen, die onder offici eel-deskundige behandeling uitbleef. Daarom kan men met zekerheid zeggen dat de volksgeneeskunde nooit geheel zal verdwijnen. Wat heeft men nu onder volksgenees kunde te verstaan Ze is, hoewel ze in vele opzichten treffende overeenkomst vertoont met de kwakzalverij, daarmede toch niet op dezelfde lijn te stellen. Terwijl n.l. het doel der kwakzalverij is, geld te maken, en een zuivere han- W. HEIMBÜRG. (7 Ik aarzel eer ik den bokaal aan de lippen bracht. Het was mij te moede, als stond ik op het punt den starren mond eens dooden aan te raken; daarop liet ik den inhoud in één teug in mijn keelgat ver dwijnen. En met den vurigen neckarwijn, een geschenk van den zwager mijner tante, die te Heidelberg een hotel hield, veranderde mijn stemming als door een too verspreuk. Een onbestemd gevoel doortintelde mij. Met den wijn had Godin poëzie haar in trede gedaan en deed mij de geheele om geving in een gansch ander licht aan schouwen. De waggelende schrijftafel zette ik terecht, ik schoof het blad uit en spreidde daar de geel geworden bladen van het manuskript over uit. Reeds zette ik mij neder om te lezen maar een lichte, ternauwernood merk bare beweging achter mij, en ik wendde het hoofd om en staarde in Frida's bekoor lijke oogen. Die blik trof mij. Een onuitgesproken smeekbede lag er duidelijk in te lezen, maar de kleine mond met de fijnbesneden rooskleurige lippen bleef krampachtig saamgetrokken. delszaak D, werkt de volksgeneeskunde geheel belangeloos. Kwakzalverij is een grove vorm van oplichterij, terwijl volks geneeskunde geheel te goeder trouw is en vast vertrouwen stelt in de werk zaamheden harer voorschriften. Haar ontstaan is te zoeken iD vroegere voor schriften der officieele geneeskunde. Daarom is het niet te verwonderen, dat de volksgeneesmiddelen zoo weinig overeenkomst vertoonen met de weten schappelijke. Vergelijkt men ze echter uit vroeger eeuwen met elkaar, dan is het verschil minder sterk. Zelfs is er samenhang te bespeuren tusschen volks middelen van den huidigen dag met die uit den tijd toen de mensch nog in primitieven staat verkeerde. De primi tieve mensch was n.l. op zijn instinct aangewezen, en trachtte zich, door in stinct geleid, zoo goed mogelijk te helpen. Later werden allerlei middelen door her haald gebruik bekend, en waren er per- soi en, die door hunne ervaring op dit gebied, als medici fungeerden. Een af spiegeling van dezen toestand vindt men tegenwoordig nog op Nieuw-Guinea, waar de beschaving niet is doorgedron gen. Herodatus verhaalt, dat de Baby- loniërs hunne zieken op de markt brach ten, om van voorbijgangers, die voor de kwaal raad wisten, hulp te krijgen. Na deze periode van „instinctieve" hulp, komen andere opvattingen over ziekten en geneesmiddelen voor den dag en worden de kwalen toegeschreven aan den invloed van vijandige personen of hoogerstaande machten. Dit was destijds een algemeen verspreid idee, waarvan men gewag vindt gemaakt bij de klassieke schrijvers, o.a. ook in hetüudeTestament. Doch ook in latere tijden en zelfs heden ten dage hoort men nog wel spreken van booze geesten, duivels etc. Dit blijkt uit de talrijk bekende bezwerings-formules, die nog in den volksmond heerschen. Vervolgens kwam het idee „betoo- verd" of „behekst" in zwang. Dat dit lang als oorzaak van ziekte beschouwd is, blijkt wel hieruit, dat men tegen woordig nog wel hoort zeggen, dat iemand behekst is. Daarmee veranderde echter de wijze van genezing weer. Er kwamen duivelbanners, die den aard der ziekte vaststelden op het aanwezig zijn van het een of andere, dat van de overige in de nabijheid van den patiënt aanwezige voorwerpen verschilde, b.v. een kransje veeren in het hoofdkussen. Behandeling was dankoken van een levende, geheel zwarte kip, met veeren en al, waardoor degene, die aan be- toovering schuldig was, werd gedwongen Niettemin verstond ik dien blik. Haastig vroeg ik: „Ken je den inhoud dezer papieren?" Zij volhardde in haar stijfhoofdig stil zwijgen. „Zal ik luid lezen?" Zij aarzelde met haar antwoord. Ik zag duidelijk, dat zij innerlijk aan eengrooten tweestrijd ter prooi was. Toen knikte zij met het hoofd en bijna scheen het mij toe, alsof zij mij slechts met tegenzin de genade bewees naar mij te luisteren. Zij vlijde zich weder in den leunstoel neder en staarde, mijn blikken ontwijkend naar buiten in het dichte gebladerte van het woud. De groene weerschijn weefde zich in de schemering bekoorlijk om haar lichte, slanke gestalte. Een prikkelende dennengeur drong door het venster naar binnen; de schaduwen der bladeren zweefden in het spel van den herfstwind over het papier. En rondom ons heerschte een plechtig, indrukwekkend stilzwijgen, alleen het somber, eentonig tikken van een houtworm deed zich met regelmatige pauzen hooren, terwijl van tijd tot tijd van uit het woud de kreet van een roofvogel ons in de ooren snerpte. Eindelijk vestigden mijn oogen zich op het papier en met onzekere stem ving ik aan te lezen Hl. „Op Palmzondag, Ao. Di. 1776. „Waarde Vriend Johannes! „Voor mij ligt je brief, dien ik met spannende belangstelling heb gelezen, want uit eiken pennenstreek schitteren mij de zich te vertoonen en de betoovering op te heffen. Ook begon men zijn heil te zoeken in zoenoffers, waarvoor dikwijls men- scheii, doch veelal dieren werden ge bruikt. Langzamerhand echter nam men deelen ervan als geneesmiddel. Zoo werd b.v. bloed zeer veelvuldig aange wend. Vele van de volksmiddelen, welke vroeger werden gebruikt, kunnen niet meer verklaard worden, wel is het mogelijk de hooge ouderdom ervan aan te toonen, doch de oorzaak van htm ontstaan wordt niet opgehelderd. Daar naast zijn er, die op hun tocht uit de oudheid naar het tegenwoordige door allerlei mondelinge en schriftelijke overzettingen zulke veranderingen heb ben ondergaan, dat men hun spoor bijster raakt. Ook zijn de middelen aangewend tegen ziekten, die met de oorspronkelijke eenige overeenkomst vertoonden, om ten slotte bij geheel andere kwalen te worden toegepast. Niet alleen echter in toepassing, maar ook in vorm treden vaak veranderingen op. In al deze voorbeelden heeft de volks geneeskunde zijn oorspronkelijk karak ter van primitieve geneeskunde bewaard. Van deze primitieve vorm heeft zich eerst langzamerhand de officieele genees kunde afgesplitst. Een eerste schrede in die richting vindt men bij de natuur volken, waar de behandeling der zieken was toevertrouwd aan een bepaalden standprieters en toovenaars. In den loop der tijden nu is door de meerdere ervaring de schoolgeneeskunde gevormd, die in het begin van haar zelfstandig bestaan allerlei volksmiddelen toepaste, terwijl het volk, dat bijna dagelijks er .mee in aanraking komt, gemakkelijk er toe overgaat, om eenige middelen zelfstandig te gaan gebruiken. Niet al leen beschikt echter die volksleer over middelen, wier waarde twijfelachtig is, integendeel, er zyn er onder, die wel degelijk gebleken zijn van goede werking en daarom door de wetenschap volkomen zijn overgenomen. Zoo worden tegen woordig bij de wondbehandeling vochtige verbanden gebruikt, die van niemand anders afkomstig zijn dan van een eenvoudigen Duitscher, Priessnitz. Meer dergelijke middelen zijn op te noemen, on zij geven ons een vingerwijzing om tot voorzichtigheid aan te sporen bij het be- en veroordeelen van de middelen, die het volk toepast. fiftiitenlaiid. Te Ch&lons-sur-Marne is uit de ka- liefde en vriendschap te gemoet, die ge steeds zijt blijven koesteren voor je ouden vriend, hoeveel jaren ook zijn verloopen, sinds wij elkaar van aangezicht tot aange zicht mochten aanschouwen. „Ook mocht ik tot mijn onuitsprekelijk genoegen vernemen, dat de goede God je familie met Zijn zegeningen overlaadt en dat het je gade en kinderen goed gaat. Je oudste dochter is sinds een jaar getrouwd en heeft je reeds tot grootvader verheven, terwijl je zoon zijn candidaats-examen in de theologie met goed gevolg heeft afgelegd. „Nu verlang je naar ik heb gelezen, ook van mij te vernemen hoe het thans met mij gaat. „Ach, oude vriend, dat kan ik in twee woorden zeggenIk heb nimmer de kunst verstaan gelukkig te worden. „Luister „Mijn oude Jobst heeft een jong blond- harig meisken op bezoek, zijn kleindochter. „Zij zit buiten in de avondschemering onder de linden en zingt: „Het zijn de lied'ren, die mij ontschoteD In den wislend loop der jaren, Nu komen mij woord en klank weer [in 't geheugen Als wilde de jeugd mij plots weer [verheugen En kussen mijn zilveren haren „Ja, Johannes, dat heb je niet kunnen denken, dat ik sentimenteel zou worden en aan 't dichten zou slaan. „Er moet mij menige jagervloek uit den mond zijn gevallen, maar geen poëtisch versje. Ik ben trouwens ten volle overtuigd, dat ik een zonderling figuur zou hebben gemaakt als voordrager van gedichten of zerne, waar het 106de infanterie ligt, het hoofdbestanddeel van het nieuwste model mitrailleuse gestolenEn alles doet vermoeden, dat het per automo biel over de slechts 200 K.M. verwij derde Duitsche grens gevoerd is en dat men hier, door bemiddeling van een gedeserteerd Fransch korporaal, te doen heeft met een inderdaad zeer ver gaande en zeer ernstige daad van dief- stal-spionnage. Wat de spoorwegramp van Contich fin België) kost: Tot nu toe, op drie honderdzestig vragen tot schadevergoe ding, van slachtoffers of van dezer bloed verwanten, hebben er twee honderd tot een minnelijke schikking geleid; en de staat heeft zoowat vier millioen betaald. Blijven honderdzestig gevallen door de rechtbank te beoordeelen. Zoo kan men voorzien dat de ramp van Contich aan het Belgische departement van spoorwegen om en bij de acht mil lioen kosten zal. Honderd zes en veertig ontslagen Fran- sche postbeambten zijn weder in dienst gesteld. Zondag heeft minister Milleraad het besluit daartoe geteekend. De Matin verneemt uit Saloniki, dat de oud-sultan Abdoel Hamid teekenen van geestes-verslapping vertoont. Hij kan 's nachts uren voor het open raam staan, dat naar Konstantinopel is ge keerd. Hij verwenscht zijn lot, beklaagt, zich, dat hij het oogenblik voor den staatsgreep slecht heeft gekozen. Hij ziet er slecht uit en kan niet slapen, 's Nachts is hij bang, want hij gelooft dat hij 's nachts zal sterven. Dan roept hij zijn vrouwen en laat zich de kaart leggen. Soms barst hij in woede los, slaat met de vuist op tafel en spreekt vreeselijke verwenschingen uit. Volgens een bericht uit Mexico zijn, door het buiten de oevers treden van de Santa Costarina-rivier, in het noor den van Mexico noodlottige overstroo mingen veroorzaakt. Naar luid van be richten uit Monterey zijn er meer dan 1200 dooden en 15,000 personen dak loos. De materieele schade wordt ge raamd op 20,000,000 dollars. Op Vrijdag en Zaterdag is 171/aEng. duim regen gevallen. Zondag steeg het water van de rivier tot het hoogste nog ooit in de geschiedenis der stad waar genomen peil. Zondag werd van ge meentewege voedsel verstrekt aan 5000 personen. Tal van lieden, die zich aan den zuidkant van de rivier bevonden, konden niet worden bereikt. De groot ste verliezen vielen Zaterdag voor, toen vele hooge gebouwen, op welker daken de menschen de wijk hadden genomen, instortten, waarbij allen omkwamen. In eeu der schoolgebouwen bevonden dergelijken poespas. Mijn tqng was altijd weerspannig, in complimenten afsteken ben ik steeds een beunhaas geweest alleen in het woud, bij de uitoefening van het jagersbedrijf, gevoelde ik mij door levenslust dobrtinteld. „En toch, van binnen, in mijn hart, weer klonken soms, doch alleen voor mij hoor baar, wonderlijke geluiden als de vage klanken van vreemde, slechts halfbegrepen muziek uit de verte. Daar hebben de bloe men gebloeid, wier geur alleen door mijzelf kon worden waargenomen en wier harmo nische kleuren slechts mijn geestesoog be koorden. „Doch naar buiten was dit alles niet merkbaar. „Indien dit alles anders had kunnen zijn, indien ik in staat ware geweest hetgeen er omging in de diepste roerselen mijner ziel aan hen, die mij omringden, mede te deelen indien mijn karakter anders ware geweest, als ook ik had kunnen lachen en vleien, en den galanten kavalier spelen, dan „Dan ware zoo veel, wat mij tot den ongelukkigste aller mannen heeft gemaakt, niet gebeurd; dan ware ik niet de men- schenhater geworden, de in zichzelf gekeerde, sombere, troostelooze kluizenaar die ik thans ben. „Verder heb ik in je brief gelezen, dat je gaarne meerdere bijzonderheden wilt ver nemen omtrent het overlijden van prins Christiaan, „onze Chris," zooals wij hem noemden in de gelukkige jaren van voor heen. „Ja, Johannes, wij zijn, toen voor hem het uur was geslagen, waarop hij zijn in- zich 90 vrouwen en kinderen, die al hooger en hooger weken voor het rij zende water. Toen stortten de muren in en allen kwamen om. Op den noor deroever zagen duizenden het gebeuren zonder te kunnen helpen. Daar de hoofd buis der waterleiding is gebroken, is de stad zonder drinkwater. Ook het electrisch licht en de electrische trams kunnen niet meer worden gebruikt. De autoriteiten verklaren, dat het weken zal duren voor de spoorverbinding kan hersteld zijn. Hulp van buitenaf is dringend noodzakelijk. Te Monterey alleen zijn reeds 1400 lijken van slachtoffers der overstroo ming geborgen. Plaatselijk ilienws. Heusden, 1 Sept. Een bijzonder groote aardappel, wegende 1 pond en 1 ons, werd ons zooeven getoond, afkomstig en geteeld door Joh. Bax alhier. Nu de dagbladen zich algemeen gaan bezighouden met de gevallen cholera te Rotterdam en de daarmede correspondee- rende plaatsen, achten wij ons verplicht het publiek te waarschuwen tegen overdre ven onrust; doch er tevens op te wijzen, dat groote waakzaamheid noodig is, om te voorkomen dat ook onze stad besmet wordt. De geneesheeren zijn het er toch over eens, dat als men niet in aanraking komt met uitwerpselen van patiënten en zijn lichaam niet veronachtzaamt, door het drinken van rivierwater, rauwe groenten en vruchten te eten, zonder die eerst met warm water te hebben afgespoeld en men zich niet te buiten gaat aan sterken drank (tusschen gebruik en misbruik is een groot verschil) men niet bevreesd behoeft te zijn. Mocht echter (evenals in 1893 toen zich alhier enkele gevallen voordeden, van elders aangebracht) de cholera tot hier doordrin gen, dat men ook dan op zijne hoede zij voor uitbreiding. In 1893 werden de patiënten direct over gebracht naar de z.g. barak, een goed in gericht ziekenhuis, nabij de Wal, om aldaar verpleegd te worden. Eene gezondheids commissie was ijverig werkzaam om direct de aangetaste woningen te laten ontsmet ten. Zoodra er een geval bekend werd of er aan getwijfeld werd, stelde de geneesheer zich in betrekking met genoemde commis sie en werden hermetisch gesloten bussen toegezonden voor de in ontvangst name van de excrementen. De bussen werden met voorzorg geledigd en ontsmet en weder nieuwe bussen toegezonden. De kleederen en het beddengoed van de patiënten werd onteigend en direct verbrand en de ziekte was gelukkig spoedig gestuit. We vertrouwen dat het Hoofd der ge meente, evenals toen, ook krachtig zal medewerken om te voorkomen wat te voor komen is. Carbol en creosoot zal wel bij Apotheker en Drogist in voorraad zijn en men zij er maar niet zuinig mede, om er alle stank- verwekkende zaken mede te desinfecteeren. We hopen, dat alle voorzorgsmaatregelen overbodig zullen zijn; doch liever te vroeg, dan te laat gehandeld. trede zou doen in de eeuwigheid, weder vrienden geworden. In het leven waren wij gescheiden Johannes, gaapte gedurende Jan- ge jaren een onoverkomelijke klove tus schen ons. „Door een graf waren wij gescheiden en in dat graf lag het geluk onzer jeugd bedolven ons vermoord geluk. „Nog steeds zingt het meisje daarbuiten onder de linden, zij kirt als een wilde duif. „De duivel moge haar halen! „Ik stond juist op het punt op te staan om haar te zeggen, dat ze maar naar den Bloksberg moet trekken om daar op een Heksensabbath het hoogste lied uit te kraaien „Maar ik zonk neder op mijn stoel en staar besluiteloos voor mij heen, als ik hoor wat zij zingt: „Daar klinkt het zacht van liefde en trouw, Hoe zoet is toch de minne Een lied van jeugd en leven In maneschijn, een lindeboom, Twee blauwe oogen Het was een droom, En eenzaam ben ik gebleven!" „Eenzaam ben ik gebleven! „Ja, Johannes, d&t is het: eenzaam, een zaam „Geen vrouw meer geen vriend meer „En toch zeggen de menschen, dat ik het gemis niet besef, dat mijn hart nog ontoe gankelijker is voor menschelijke gevoelens dan de rotsen in onze bergen. „Het is waar, Johannes, toen kon ik niet jammeren en weenen. Mij had een smart getroffen, die te groot was om zich uiting te kunnen geven in klachten. 1 "WM Belairi Bericl DOOR (Wordt vervolgd).

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1909 | | pagina 1