Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Stakingen.
Levensstry d.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
TVo. 3Q7A. Zaterdag 12 Augustus
FEUILLETON.
tAui) VAN
ALIENS
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
1911
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
Men zou de laatste jaren kunnen
noemen het stakiugs-tijdperk, want zij
onderscheiden zich van de voorgaande
in 't bijzonder door 't groot aantal
stakingen. De eene werkstaking volgt
de andere op. Nauwelijks is de staking
hier geëindigd, of elders wordt ze ge
proclameerd.
En waarom die werkstakingen Dat
is heel eenvoudig. De werknemers kun
nen zich niet met de bestaande arbeids
voorwaarden vereenigenzij vragen
den werk gevers wijziging dier arbeids
voorwaarden, zij vragen hooger loon,
korter arbeidstijd, of zij vragen inwil
liging van iets anders, kortomzij
vragen den patroons iets, wat deze
meenen niet te kunnen toestaan. Dan
is vaak een staking der werkzaamheden
het gevolg. De werknemers trachten
de werkgevers zóó te dwingen aan
hunne wenschen tegemoet te komen.
Soms heeft dit middel succes, soms
ook niet. Heeft de staking tot gevolg
dat de werknemers den stryd winnen,
dat de werkgevers dus de eischen der
werknemers inwilligen, dan hebben de
laatsten voordeel door de staking; in
't tegenovergestelde geval hebben ze
er schade door, want ze hebben gedu
rende de staking geen loon verdiend.
Dat de werknemers dus trachten de
staking zoolang mogelijk vol te hou
den, is te begrijpen.
De stakers maken echter gedurende
de staking wel eens van middelen ge
bruik, die aan de staking een vreemd
karakter geven. Om den strijd tegen
de patroons met zooveel mogelijk kans
op succes te kunnen strijden, is 't van
belang dat natuurlijk ólle arbeiders
aan dien strijd deelnemen.
Wanneer er nog arbeiders zijn, die
met de arbeidsvoorwaarden tevreden
zijn of om andere reden genoodzaakt
zijn door te werken, dus niet aan de
staking deel te nemen, wanneer er
zulke arbeiders zijn, dan is dit voor
de in staking zijnde arbeiders nadeelig,
want alben dón, als alle arbeiders het
werk neerleggen, is de kans, van den
strijd tegen de patroons te winnen, het
grootst. Ieder zal dit ook wel begrij
pen. Dat de in staking zijnde arbeiders
dus hun best doen aan hun werkwil
lige mede arbeiders onderkruipers
(26
Felix keerde langzaam het hoofd om. Er
kwam iemand aangestapt, die gekleed was
in het donkere Zondagscostuum van de
boeren uit deze streek. De jongeman tuurde
aandachtiger en sprong eensklaps op, alsof
hij door een wesp gestoken ware:
„Wel, drommels! Daar komt die Russi
aan, de man van de steengroef."
Tobias keek nu ook. Er brandde iets als
strijdlust in zijn oogen.
De man was hen genaderd, langzaam
maar vast stapte hij voort, alsof hij een
wandeling maakte; de handen hield hij op
den rug en zijn hoed in een van zijn handen.
Hij was blijkbaar warm geworden van het
stijgen. De zonneschijn deed zijn haar grijzer
schijnen dan het was. Half brutaal, half
nieuwsgierig keken de jongelieden den man,
met de door weer en wind verharde trekken
aan. Onverschrokken keek hij naar hen,
maar toen hij Tobias in het oog kreeg,
scheen hij een oogenblik te ontstellen. Eerst
wilde hg blijkbaar blijven staan, om hen
aan te spreken, maar toen bedacht hij zich,
een lichte gloed kleurde zijn wangen, en
hij ging voorbij, na den gewonen groet ge
geven te hebben.
„Goeden dag!" antwoordden de jonge
lieden en keken toen elkander aan, alsof
de een aan den ander wilde vragen, waarom
hij terug gegroet had.
„Bang is hij niet," liet Felix hooren, toen
Russi de dorpsstraat bereikt had en kalm
voortstapte. „Het zal mij benieuwen, of ze
hem met rust zullen laten."
Tobias had den vreemdeling met gespan
nen aandacht gevolgd; zjjn strijdlust scheen
noemt men die in de stakersbeweging
ook tot het nederleggen van den
arbeid trachten te bewegen, dat is be
grijpelijk, dat is óók te billijken. Dat
ze hun werkwillige mede arbeiders
trachten te dwingen óók tot het sta
ken van den arbeid over te gaan, dat
is niet te billijken. Natuurlijk, het is
voor den stryd der stakers nadeelig
dat er anderen blijven doorwerken,
maar toch, men raag arbeiders, die
werken willen, niet noodzaken, niet er
toe dwingen den arbeid óók neer te
leggen, enkel en alleen omdat het in
't belang is van de stakende arbeiders.
Evengoed als een arbeider het recht
heeft den arbeid te staken, omdat hij
meent met de bestaande arbeidsvoor
waarden langer geen genoegen te kun
nen nemen, evengoed heeft ook een
andere arbeider het recht door te wer
ken, als hij meent dit te moeten doen,
al is dit doorwerken ook nadeelig voor
de stakers. Het ééne recht zoowel als
het andere, het recht om den arbeid te
staken, zoowel als het recht om te
werken, mag den arbeider niet worden
ontnomen.
Toch wordt dit laatste recht van den
arbeider meermalen betwist, en nog
door arbeiders zelt. Wij zijn er getuige
van geweest hoe in Amsterdam het
recht van den arbeider om te werken
door andere arbeiders met voeten werd
getreden. Wij hebben hier het oog op
de zeelieden- en bootwerkersstaking. We
hebben de week, voorafgaande aan de
onlusten op Kattenburg, meermalen per
soonlijk opgemerkt hoe de eene ar
beider de stakende den andere
de doorwerkende in zijn strijd om
't bestaan belemmert, door hem met
geweld te dwingen den arbeid neer te
leggen. Mag en kan zulks worden toe
gestaan? Neen toch? Een arbeider heeft
het recht om te werken, en wil men
hem dit recht met geweld ontnemen,
dan is het goed, dat de politie hem
tegen dit geweldmiddel beschermt. Dat
het daarbij tot botsingen kan komen
is niemand anders te wijten dan hen,
die de botsingen uitlokken, we bedoelen
de stakers die hun werkwillige mede
arbeiders het recht om te werken, willen
ontnemen. Dat recht mhg een arbeider
niet worden ontnomen, en de politie is
er om hem tegen afneming van dit recht
te beschermen. De botsing op Katten
burg is een gevolg van de in-bescher
ming-neming van een werkwillige tegen
de stakers en wij schrpven de gevolgen
dan ook geheel toe aan de stakende
arbeiders, al betreuren we 't dat het
zoover is gekomen. Zooals gezegdwe
hebben de week, voorafgaande aan de
onlusten op Kattenburg, véél opge
merkt, we hebben, in verband met de
staking, de geheele week in het woelig
ste gedeelte van Kattenburg vertoefd,
maar het heeft ons steeds verwon
derd dat 't niet eerder tot zulk een
uitbarsting is gekomen.
Over de strijd der arbeiders willen
we het niet hebben, we zeggen niet
dat de staking geen recht van bestaan
heeft, maar de arbeider, die beslist
werken wil, en hij heeft het recht
daartoe, die mag men daarin niet be
lemmeren. Men mag hem trachten te
bewijzen dat staking der werkzaam
heden gunstige gevolgen na zich kan
slepeD, of wel: na zich zal slepen, óók
voor hemmen mag hem door geweld
niet dwingen den arbeid neer te leggen,
want evengoed als een arbeider het
recht heeft den arbeid te staken, even
goed heeft een arbeider ook het recht
om te werken, als hij wil.
bekoeld te zijn. Hij stond op en gezamenlijk
begaf het tweetal zich naar binnen, om het
nieuws aan den Praeses mede te deelen.
Inmiddels was Russi kalm voortgestapt.
Hij keek recht voor zich uit. Wanneer hij
iemand ontmoette, keek hij dien scherp
aan en groette op luiden toon. Achter hem
werden deuren en vensters geopend en werd
ijverig gefluisterd. In „De Post", de kroeg,
die vroeger van Baschi was geweest, ver
drongen de menschen zich, om den rijk-
geworden Russi, te zien. De nieuwsgierigheid
en de verwondering waren sterker dan de
geraaktheid over zijn vermetelheid. Maar
toen hij uit het gezicht was, werden drei
gende vuisten opgeheven en begon men te
schelden op den indringer.
Russi keek, toen hij het huis der zusters
Hofer passeerde, binnen, maar zag niemand.
Toen vervolgde hij zijn weg en bereikte de
Strahlegg-hut. Op den vervallen steenen
trap van het gedeelte, dat vroeger door zijn
moeder en hem bewoond was, zag hij twee
kinderen zitten. Hij lachte. Zonder te vragen,
waren anderen in zijn huis gaan wonen!
Hij stapte de stoepsteenen op, die naar
Nagers woning voerden. Het was doodstil,
toen Russi de deur openstiet en een oogen
blik luisterend wachtte. Hij klopte aan de
kamerdeur en trad binnen, toen hem een
uitnoodigend „Ja!" werd toegeroepen.
Door de kleine ruitjes van de ramen scheen
de zon vriendelijk binnen in de kamer van
den schoolmeester. Maar het vertrek was
niet meer zoo gezellig en lang zoo zindelijk
niet meer als het vroeger placht te zijn. Op
de weinige meubelstukjes, die er nog waren,
lag de stof een duim dik en de vloer, die
vroeger altijd met helder zand bestrooid
was, zag er nu uit, alsof alle Fruttnellers
sedert jaren hier hun vuile laarzen waren
komen afvegen.
Bij het venster zat Columban. Hij was
sneeuwwit geworden en zijn handen, die
dor en smal waren, tastten onzeker rond,
alsof hij wilde opstaan. Zijn oogen stonden
worden om den weerbarstigen prins
George tot rede te brengen. De bal
sturige prins gaat namelijk voort met
tegen zijn vader en zijn broeder te
stoken. Onlangs stond in het hier ver
schijnende Nowoje Wremja een artikel,
dat blijkens het onderzoek der politie
van prins George afkomstig was. De
schrijver ging zich aan de scherpste
uitvallen tegen den Koning te buiten.
De officier van justitie legde beslag op
het nummer in kwestie, en stelde tegen
de verantwoordelijke redacteuren van
het blad een vervolging wegens majes
teitsschennis in. Naar men nu uit in
gewijde kringen verneemt, zou aan prins
George worden medegedeeld, dat hij,
in geval van herhaling, van alle titels
en waardigheden vervallen verklaard,
.uit het koningshuis verstooten en voor
eeuwig uit het rijk verbannen zal worden.
Volgens een telegram uit Hamburg,
is het heele verkeer te water tusschen
Hamburg en Berlijn tengevolge de
lage waterstand in de Elbe gestaakt.
In het Werra-dal is ook groot gebrek
aan water. De houtzagerijen en water
korenmolens staan er stil.
Duitenland.
Uit Bochum komen berichten van
een vreeselijk ongeluk in de mijn Han
nibal, die het eigendom is van de firma
Krupp.
De machinist had bij het hijschen
van de bakken, waarin de arbeiders
neergelaten wórden, de macht over zijn
machine verloren. De kabel liep door,
de bak, die naar beneden ging, viel
met geweld op den bodem en de naar
boven gaande bak werd tegen den takel
aangetrokkendaardoor braken beide
kabels. In den bak, die naar beneden
ging, waren 44 arbeiders, die alle ge
borgen zijn. Daarvan werden er echter
helaas 18 door been- en ruggegraat-
breuken zwaar gewond, de overige 26
kregen lichte verwondingen en 19 van
dezen konden naar huis gaan. De bak
die naar boven ging, was toevallig
ledig.
Uit Belgrado wordt aan de Deutsche
Tageszeitung geseind Naar achteraf be
kend wordt, is er onlangs een geheime
familieraad gehouden met koning Peter
als voorzitter, om te beraadslagen over
de maatregelen, die genomen moeten
wijd open en staarden ledig en glansloos
in de richting van den deur. Zij waren
erg ontstoken en onwillekeurig gevoelde
men medelijden met den armen ouden man,
die stellig veel pijn moest lijden door het
branden zijner zieke oogen.
Wie is daar?" vroeg Columban; het zwij
gen van den binnengekomene maakte hem
angstig.
„Kent u mij niet meer vroeg Russi en
eerst toen hij dit gevraagd had, bemerkte
hij, dat de andere blind was. Hij kwam
een paar stappen nader en legde zijn beide
handen, met hartelijken druk op de vingers
van den grijsaard. „Ik ben het, Cristiaan
Russi."
„Wat", stamelde Nager, „ben je op
klaarlichten dag hier durven komen?"
„En waarom niet?"
„Omdat ze je ongeluk willen, die
menschen daarginds!"
„Kom, komZe zullen zich wel bedenken
vóórdat zij mij aan mijn lijf komen. Praeses
Furrer is veel te verstandig om mij openlijk
aan te vallen."
De oude man beefde.
„Maar je weet toch, dat er geen haan
naar zou kraaien, wanneer iemand hier een
ongeluk overkwam. O, neen, dat had je
niet moeten doen!"
„Wees maar gerust, meester, ik zal
wel oppassen, dat er niets gebeurt," suste
Russie den ouden man, terwijl hij een stoel
aandroeg en zich naast Columban plaatste.
„En vertel mij nu eens, hoe u het maakt."
De grijsaard scheen werkelijk gerustgesteld
te zijn, of door de gedane vraag afgeleid,
ten minste hij antwoordde bedaard en met
een glimp van een lachje op zijn gerimpeld
oud gezicht.
„Ik denk na, Christiaan; ik herleef nog
eens alles, wat ik vroeger doorleefd heb.
De lieve God heeft mij in mijn leven veel
goeds geschonken, alleen Hij hield
op en nu was het lachje van berusting en
tevredenheid verdwenen: „Christiaan",
Een automobiel-ongeluk bij Cormery,
waarvan een telegram uit Tours mel
ding maakt, heeft aan vier jonge man
nen het leven gekost; zes zijn er ge
wond. Zekere heer Dupont had drie
militairen en zes studenten in de me
dicijnen van de school te Tours uit-
genoodigd voer een autotochtje naar
Loches. Toen het gezelschap Dinsdag
in de vroegte terugkeerde, sprong er
bij Cormery een band. De automobiel
werd in een kapperswinkel geworpen,
en sloeg om. Uit een bad van bloed,
werden drie lijken opgeraapt. De overige
reizigers waren zwaar gewond. Een
hunner overleed na korten tijd. De auto
kon slechts vijf personen bevatten. Men
was er met z'n tienen ingegaan.
Volgens een bericht uit Lissabon aan
het Berliner Tageblatt, is aan boord van
een Engelsch schip een Portugeesch
Jezuïtenpriester gevangen genomen. Hij
kwam uit Vigo en was op reis naar
Brazilië. Uit papieren, die hij bij zich
had, bleek, dat hij de geheime secre
taris is van den aanvoerder van de
Portugeesche royalisten, Pafia Consairo.
Uit zijn papieren leerde men de namen
van de monarchistische officieren ken
nen. De priester moest in Brazilië een
leening van 20 millioen gaan sluiten,
om voor dit geld een kruiser en wape
nen te koopen.
vervolgde hij fluisterend, „mijn jongen,
Lieni, is weg, al een jaar of wat is hij
weg en ik weet niet waar hij is. Ik heb
niets meer van hem gehoord. „O, ais ik dat
nu nog mocht beleven, dat hij bij terug
kwam, goed en braaf
„Hij zal zijn ouden vader toch niet geheel
in den steek laten," viel Russi hem ruw in
de rede.
De meester zweeg. Een poosje speelde hij
in gedachten verdiept met een knoop van
zijn vest en Russi keek naar hem, zonder
hem in zijn gepeins te willen storen.
„Ik heb hem uit het oog verloren," begon
de oude man eindelijk weêr en vouwde de
de handen op zijn knieën te zamen. „Ik
heb veel angst om hem uitgestaan, want
hij is lichtzinnig geworden en heeft niet
meer naar mij willen luisteren. Maar lang
zamerhand heb ik, na veel en lang nage
dacht te hebben, mij vertrouwd gemaakt
met het denkbeeld, dat het is, zooals het
heeft moeten zijn. God heeft hem van mij
weggenomen en in den vreemde gebracht;
Hij zal wel weten, waarom Hij dit gedaan
heeft en wat hij met hem voor heeft. En
misschien, dag aan dag wacht ik daarop
misschien voert Hij hem nog eenmaal terug
tot mijeiken dag bid ik veel en lang
daarom."
Columban had zijn gezicht naar het venster
gekeerd; het warme zonnegoud verlichtte zijn
vervallen trekken, die een heilige berusting
uitstraalden.
„Zou hij kindsch geworden zijn?" dacht
Russi; maar toen beving hem een bijna
vroom ontzag voor de geloofkracht van den
ouden man en hij zweeg.
„Hoe is het jou gegaan, Christiaan?"
„GoedIk heb geluk gehad en geld ver
diend."
„Ja, dat zeggen de menschen, veel
geld," mompelde de meester.
„Mijn moeder is dood. In haar laatste
dagen heeft ze nog aan u gedachtze wist,
dat ik hierheen zou gaan."
Een officieuze mededeeling zegt, dat
de gezondheidstoestand te Marseille
geen aanleiding geeft tot ongerustheid.
Enkele gevallen van cholera hebben
zich voorgedaan in het krankzinnigen
gesticht, maar zijn gemakkelijk te be
perken door de meer energieke maat
regelen. In de stad enkele hier en daar
verspreide gevallen, waartegen zulke
maatregelen genomen zijn, dat een ver
dere besmetting voorkomen wordt.
Volgens Russische bladen bestaat er
plan om een telefonische verbinding
tusschen Petersburg en Berlijn tot stand
te brengen. De lijn zal loopen over
Wilna, Warschau, Lodz, Halins en
Skalmierzyee. De aanlegkosten worden
op 10 millioen roebel geschat.
Het Russische telegraafagentschap
deelt mede, dat de Rusissche regeering
de nota van het Perzische gouverne
ment inzake den inval van den ex-
Sjah heeft beantwoord. In dat antwoord
betoogt de Russische regeering, dat zij
meermalen ernstige vertoogen had ge
richt tot den ex-Sjah. Het was echter
in de allereerste plaats aan de Perzische
regeering geweest om de intriges van
den Sjah tegen te gaan. Het Perzische
gouvernement had echter geen maat-
rege^n genomen om den terugkeer van
den ex-Sjah te verhinderen, ofschoon
het klaarblijkelijk zijn terugkeer over
de steppen der Toerkmenen verwachtte.
Sinds het najaar van 1910 had de ex-
Sjah zich hoofdzakelijk in het buiten
land opgehouden. En zijn terugkeer
naar Perzië was (voor Rusland) onver
wacht en incognito geschied.
De voortdurende ministerieele crisis
sen in Perzië, de bekrompen partij ge
schillen, de meest onvruchtbare arbeid
van het Parlement, die de twee jaar,
sinds de verwijdering van den ex-Sjah
hadden gekenmerkt, hebben er onge
twijfeld toe bijgedragen, het terrein
gunstig te maken voor intriges ten
gunste van den ex-Sjah.
Met het oog op de hierboven aange
voerde overwegingen blijft de Russische
regeering van oordeel, dat op Perzië
de aansprakelijkheid rust voorallever-
liezen, die de Russiche regeering of
Russische particulieren zouden mogen
lijden, als een gevolg van de binnen-
landsche toestanden in Perzië.
Uit Zürich wordt gemeld, dat Dins
dagnacht in Oberriet, in het Rijndal,
in de nabijheid van de Zwitsersche
grens, tengevolge van brandstichting
een kruitmagazijn in de lucht gevlogen
„En waarom ben je eigenlijk in het dorp
gekomen?" vroeg de schoolmeester.
Een oogenblik aarzelde Russi. Toen stond
hij van zijn stoel op, alsof de andere hem
aan iets herinnerd had.
„Ik heb toch gezegd, destijds, toen ze mij
wegjoegen, dat ik terug zou komen."
Zijn stem klonk luid en hard.
Nager schudde langzaam het hoofd.
„Ben je nog altijd de oude? Christiaan,
Christiaan, al dat trotseeren geeft niets,
een tijdlang mag het naar je zin gaan, maar
eensklaps slaat het om."
Russi trok de wenkbrauwen te zamen.
Het kwam hem voor, alsof hij bezig was
zijn tijd te verbeuzelen. Het geredeneer van
den dweepzieken ouden man begon hem
hinderlijk te worden.
„Ja, een tijdlang moet het nog naar mijn
zin gaan," herhaalde hij norsch, en toen op
zachten toon en als om alle verdere tegen
spraak af te snijden„Maar nu moet ik weer
opstappen. Ik ben gekomen, om te zien, hoe
u het maakt. Later kom ik nog eens kijken.
Tot zoolang dan!"
„1 )ag, Christiaan," groette Columban, met
het hoofd knikkende op een wijze, alsof de
terechtwijzing, die in Russi's woorden lag,
hem pijn deed.
Deze had de deurklink al reeds in de
hand, toen hem inviel, dat hij nog iets
vergeten had.
„Wie zorgt er voor u, meester?" vroeg
hij. „Kan ik misschien wat voor udoen?"
„Neen, jongen, neen! Er komt een meisje
uit het dorp, die mij zoo wat helpt, aan
dit en aan dat, maar als je mij een groot
pleizier wilt doen, vraag dan eens hier
en daar naar Lieni! Wil je dat?"
Russi beloofde het. Toen trad hij nog
eenmaal op den ouden man toe en reikte
hem de hand.
„Dag meester, ik kom gauw terug."
iimiu
Roman naar het Dmtsch.
(Wordt vervolgd).
