Hel Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bomroeierwaari
Ouder stroom.
alten'
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3103. Woensdag 22 November,
DE DUURTE.
FEUILLETON.
I
«•AND VAN
VOOB
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75
franco per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
1911.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 77» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
Enkele steden van ons land hebben
eene commissie, door den Raad be
noemd, die in opdracht heeft na te
gaan, wat er van gemeente-wege ge
daan kan worden om het nadeelig ef
fect van de duurte der eerste levens
behoeften voor de gemeentenaren zoo
veel mogelijk te verminderen.
In Duitschland is men reeds verder.
Daar hebben reeds verschillende ge
meenten hun besluit genomen en daar
aan uitvoering gegeven.
We willen niet vooruitloopen op wat
men hier te lande denkt te doen. Ver
moedelijk is men er nog niet dadelijk
mee klaar en het lijkt ons bij de
betrekkelijke geringe zelfstandigheid,
waarin de gemeenten zich ten ontzent
mogen verheugen zeer moeilijk om
iets te vinden, dat op afdoende hulp in
dezen zal gelijken. Natuurlijk kan een
gemeenteraad o.m. de loonen van de
gemeentewerklieden en beambten ver-
hoogenmaar dit is eigenlijk maar een
klein middeltje, stukwerk, waardoor in
den algemeenen toestand geen noemens
waardige verandering wordt gebracht
en dat in elk geval ontevredenheid zal
wekken wanneer de maatregel van ge
meentewege niet gevolgd wordt door
een gelijken maatregel van allen die
aan 't hoofd van een andere onderne
ming staan en personeel in hun dienst
hebben. Ot die er echter toe zullen
overgaan om een dergelijken toeslag
op het loon te geven, is een vraag, op
welker beantwoording niemand dwang
kan uitoefenen. En het zou bovendien
nog niet volledig zijn want ook de
ambtenaren in 's Rijks dienst en de
hoogere ambtenaren in gemeentelijke
en particuliere diensteD lijden evengoed
onder de algemeene duurte. En ten
elotte ook de patroon zelf.
Want de duurte is algemeen, en al
is het misschien waar, dat zij, die het
minst verdienen het eerst aan bezuini
gen toe zijn en dit vaak het moeilijkst
kunnen, toch is het evenzeer waar, dat
ook beter gesitueerden zich ten behoeve
van wat beslist niet gemist kan worden
ook wel iets zullen moeten ontzeggen.
De duurte is eenvoudig algemeen en
ieder voelt het. Wat kan nu de ge
meentelijke overheid daartegen doen?
De vraag in ons land nog open
is in Duitschland reeds beantwoord.
Naar bet Duitsch
van
ERMST ZAHi.
(7
Intusschen hulde het morgenrood de top
pen der bergen in een rossen gloed, die de
starheid der eeuwenoude steenen verzachtte,
zoodat een weldadige warmte van die rotsen
uitging. Gloeiend rood glansden ze, als fak
kels tegen den staalblauwen hemel. Toen
Leni de oogen opsloeg, slaakte ze een langen
zucht van blijdschap, en lei ze de hand op
de borst als zwol die plotseling van geluk
bij den aanblik van de wonderschoone na
tuur, die hen omringde.
„Kijk toch 'sKan het ergens in de wereld
zoo mooi zijn als hier?" zei ze hijgend van
opwinding, terwijl ze stil bleef staan en
een langen blik om zich heen wierp en in
de diepte, waar een grijze nevel het dorp
en het dal aan hun oogen onttrok.
Flori had haar uitroep niet gehoord.
Blootsvoets ging hij verder en liet Leni
staan, waar ze stond. Hij trok het bosch
door met zijn zwaren last en gunde zich
geen oogenblik om uit te rusten. Toen hij
de plek had bereikt, waar verkoold hout
nog de plaats aanwees, waar de brand had
gewoed, steeg het bloed hem plotseling zoo
onstuimig naar het gelaat, alsof hij zich op
een zonde had betrapt. Daar had ze hem
gezoend, daar had ze hem, een haveloozen
kerel, gezoendMet een ruk richtte hij het
hoofd op en liep haastig door tot hij de
open plek was genaderd, waar de kaarsrechte
dennen zich weerspiegelden in het sombere,
roerlooze watervlak van het Jochmeer. Hier
vond Leni hem, toen ze kwam aanloopen
In de eerste plaats hebben verschil
lende gemeenten allerlei verzoeken tot
de Rijksregeering gericht om de in
voerrechten op graan, aardappelen, vee
voeder, vee en vleesch op te heffen.
Voorts om den uitvoer van graan en
aardappelen te verbieden. Verder om
den invoer van vleesch uit het buiten
land (Argentinië) te bevorderen. Kortom
de kwade gevolgen der protectie tijdelijk
of voorgoed) op te heffen. We zullen
hierbij nu niet stilstaan, de zaak is al
dikwijls door ons besproken.
Maatregelen als deze zijn in ons land
niet te nemen. Hoogstens zou de regee
ring den uitvoer van een of ander arti
kel, waarvan we niet te veel hebben,
kunnen verbieden, maar of dit wel baat
zou brengen is nog een vraag, die ter
dege zou moeten worden nagegaan, voor
men ze heeft beantwoord.
In Duitschland heeft men echter nog
andere middelen in praktijk gebracht.
Men heeft er druk uitgeoefend op de
regeering om de vrachten voor levens
behoeften op de spoorwegen te verlagen
en voorloopig met succes. Nog niet van
graan, maar wel reeds van zeevisch,
versche groenten en peulvruchten, en
als bijvoorbeeld een zending zeevisch,
of andere eetbare waar rechtstreeks
bevracht is aan 't adres van een ge
meentebestuur, dan komt er nog 20 of
15 pet. af van de reeds bij verordening
verlaagde vracht.
Nu gaat dit in Duitschland heel goed
omdat alle groote spoorlijnen in handen
van den staat zijn en de regeering er
dus over te zeggen heeft. Hier te lande
zou 't moeilijk gaan om de maatschap
pijen te kommandeeren hun tarieven
te gaan verlagen. Hoogstens zou er een
verzoek van regeeringswege kunnen
worden gedaan. Maar of het succes
zou hebben, staat zeer te bezien. In
elk geval merkt men uit het medege
deelde Duitsche besluit, dat de rijks-
regeeriüg door extra-korting der ge
meentebesturen tot het nemen van
maatregelen aanmoedigt.
Dit brengt ons op nog iets anders:
We vinden vermeld, dat de Beiersche
stad Hof besloot om, indien de aardap
pelprijzen bij de kleinhandelaren ter
plaatse niet spoedig daalden, zelf van
gemeentewege voor 6000 mark aard
appelen aan te koopen, ten einde die
aan de ingezetenen te koop aan te bieden.
Te Würzburg werd een dergelijk besluit
verhit en boos, daar ze tevergeefs had ge
tracht hem in het bosch nog in te halen.
Ze wilde hem verwijten haar in den steek
te hebben gelaten, doch zoodra ze naderbij
kwam bleven de woorden haar in de keel
stokken, toen ze zijn oogen met een zonder
lingen, somberen e» droeven blik op zich
zag gevestigd. Hij had de gaffel tegen een
boom gezet en plukte kleine groene takjes
van een jongen den, die hij in het water
wierp, terwijl hij blijkbaar in gedachten zat
verzonken.
„Zie je, hoe ze naar het midden drijven?"
vroeg hij plotseling, op een toon die verried,
welk een moeite het hem kostte zijn aan
doening te bedwingen. „Zie je hoe het water
daar borrelt en alles naar zich toesleurt?"
Hij wees naar de plek waar een paar twijgen
eensklaps woest begonnen te draaien en
langzamerhand in de diepte verdwenen.
„Ze zinken, alsof ze daar altijd hebben
gehoord 1"
Leni werd droef gestemd. „Hoe komt het
toch, dat het meer alles opslokt vroeg ze
angstig.
„Weet ik het!" antwoordde hij. „Maar
als ik hier sta, komt altijd dezelfde gedachte
bij me op. Het is net of ik naar deze plek
word toegedreven, om daaraan te kunnen
denken."
„Waaraan?"
„Dat het net is als met die houtblokken
en takken in het meer; slechtheid trekt je
omlaag, als je daar eenmaal mee hebt te
doen gehad. Waar je maar in de buurt komt,
hier of daar, overal wil de zonde je naar
zich toetrekken tot je je eindelijk laat
meesleuren
„Dan moet je zorgen niet in de buurt te
komen 1"
„Alsof ze niet vanzelf naar j9 toekomt!"
„We moeten ze verre van ons houden."
„Wat kan je er tegen doen?"
Leni sloeg de oogen naar het gelaat van
den jongen man. „Flori," vroeg ze, terwijl
genomen. De aardappelen kosten daar
bij de boeren in den omtrek 4V4 mark,
by de kooplieden in de stad 5 mark
per 100 pond. De gemeenteraad besloot
voorloopig voor 2000 mark uit Noord-
Duitschland te betrekken en die voor
37s mark per 100 pond aan het publiek
aan te bieden. Men meende op zoo'n
manier de markt te zullen drukken en
de boeren en kooplieden tot lage prijs
noteering te kunnen dwingen.
Yan den verkoop van visch van
gemeentewege te Berlijn zouden we mel
ding kunnen maken en van andere
gemeenten zouden we kunnen melden
hoe zij de vleesch prijzen en de prijzen
van andere levensbehoeften regelden.
Maar dit is voldoende om te doen zien
hoe daar het verdeelen der eerste levens
behoeften in dezen duren tijd reeds als
gemeentetaak wordt beschouwd.
SSHltenlatid.
De aardbeving, welke Donderdag
avond over een groot deel van Midden-
Europa gewoed heeft, veroorzaakte i-n
tal van steden groote ontsteltenis. Ge
heel Zwitserland, een gedeelte van
Duitschland en Frankrijk hebben in
meer of minder sterke mate eronder
geleden. Vooral in Noordelijk Zwitser
land, de Zwabensche Jura, het Zwarte
Woud en de Rauhe Alp is de werking
hevig geweest. Te Luzern beefden de
huizen, te Freiburg bleven de klokken
stilstaan, in de schouwburgen te Karls
ruhe, Pforzheim, Heidelberg en vele
andere plaatsen konden de voorstellingen
niet doorgaan. In den hofschouwburg
te Mannheim ontstond een paniek. Het
publiek vluchtte naar buiten. De too-
neelspelers liepen in hun kostuums de
straat op. De toeschouwers van de hoogere
rangen begaven zich langs de brand
ladders naar beneden. Ook in den stads
schouwburg te Bazel dreigde een paniek
maar dez6 werd voorkomen door de
tegenwoordigheid van geest van de
spelers. Te Konstans stortten schoor-
steenen in en nieuwe gebouwen kregen
scheuren.
Het hevigst moet de aardbeving ge
weest zijn in Mühlhausen in den Elzas.
Overal liepen de menschen van schrik
de straat op, waar het vol lag van steenen
en dakpannen. In de bovenste verdie
pingen waren de muren gebarsten. Van
een der torens van de Stephanskerk
viel een groot steenblok. In den stads
schouwburg werd de voorstelling afge
broken, daar de bezoekers in hun angst
wegliepen.
ze hem ernstig aankeek, „heb je niet leeren
bidden?"
„Neen!" antwoordde hij kortaf.
Leni lei de hand op zijn arm. „Flori, je
hebt een slecht en wild leven geleid! Je
weet niet wat een heerlijk gevoel het is
om goed en braaf te zijn. Maar als je
het graag wilt, dan wil ik je wel zeggen,
hoe ik het aanleg om den zonde uit den
weg te gaan."
Hij slaakte een zucht, die veel had van
een snik en nam toen langzaam de gaffel
weer op.
„Ja, ja, als jij altijd bij me was, of
de baas of de vrouw I Maar maar
heb je eergisteren avond niet op de staldeur
hooren bonken? Dat was Xander Bennet,
mijn broer die me mee wou troonen naar
de herberg. De baas heeft hem weggestuurd
En heb je die vrouw niet gezien, gisteren
in de keuken bij je moeder, dat havelooze
mensch; dat was mijn moeder, haha! En
ik, die bij die menschen hoor, dien zou j ij
goed en braaf willen maken?
Leni wist geen antwoord te geven. Maar
toen ze hun weg vervolgden, ging ze vlak
naast hem loopen. Het jonge kind gevoelde
innig medelijden met den armen Flori, en
de jonge man gevoelde zich rustig worden
en blij gestemd nu zij naast hem liep. Het
was een schitterende zonsopgang. De gouden
stralen deden de boomkruinen glanzen en
de nat-bedauwde takken, waarvan de fon
kelende druppels neertikten op hun jonge
hoofden. Toen ze het grasveld naderden en
de Alpen-keten, die zich ver uitstrekte achter
den „Stillen Hoorn", toen stond de zon hoog
aan den hemel en was het brandend heet
geworden.
Het zweet parelde Flori op het voorhoofd.
Hij had zijn gaffel niet meer neergezet;
de riemen sneden hem in de schouders.
Doch toen ze den Alp bereikten, had een
ommekeer in hem plaats gegrepen. Hij
lachte en schertsteeen levendige uitdruk-
Te Regensburg was de schok zóó
hevig, dat de menschen uit hun bedden
geslingerd werden. Te Stuttgart zijn den
geheelen nacht schokken gevoeld. In
Eslingen en Ulm zijn huizen ingestort.
In geringere mate hebben ook meer
noordelijker plaatsen als Gotha den in
vloed ondervonden. Te Dillidgen is een
deel van den kerktoren op straat geval
len.
Uit Zurich, waar wel meer schokken
werden waargenomen, wordt gemeld, dat
in tientallen van jaren niet zulke waar
nemingen zijn gedaan.
Hoe lang het beven zelf geduurd heeft
weet men nog niel met juistheid te
zeggen, omdat de toestellen zelf op de
plaatsen van de aardbevingen te zeer
leden door de hevigheid van de schok
ken, om zuivere waarnemingen te kun
nen toelaten.
Te Rosswein, niet ver van Leipzig,
duurde de langste schok 5 seconden.
In Tirol en Vorarlberg duurden de gol
vende bewegingen op sommige plaatsen
ongeveer 30 seconden. Te Weenen werd
een golfvormige aardbeving waargeno
men, die van het Westen naar het
Oosten liep. Te half 12 werd daar een
halve minuut lang een aardbeving ge
voeld.
Te Parijs waren gedurende 30 secon
den regelmatige schokken waar te nemen.
Te Brussel wezen daar Donderdagavond
de instrumenten in het seismologisch
observatorium op een aardbeving, die
20 minuten duurde en welks middelpunt
ongeveer 500 K.M. van Uccle verwijderd
was. De richting kon niet worden vast
gesteld.
Te Frankfort a./M. werden de in
strumenten van het meteorologisch in
stituut volkomen gestoord, zoodat elke
waarneming aanvankelijk onmogelijk
was. De aardschokken werden in de
geheele stad Frankfort waargenomen.
Het geweldigst werden telegraaf en
telefoon getroffen, waar groote storingen
plaats hadden. In het telefoonbureau
brandden plotseling al de gloeilampen.
In eenige stadsgedeelten gevoelden de
bewoners de aardbeving zóó sterk, dat
zij uit de huizen naar de straat snelden,
velen in nachtgewaad. Ook uit Offen
bach, Darmstadt en andere plaatsen in
de omstreken kwamen soortgelijke be
richten. De brandweer en reddings-
wacht hadden veel te doen maar ge
lukkig hadden geen ernstige persoon
lijke ongelukken plaats.
Volgens de waarnemingen van ver
schillende aardbevingswaehten ligt het
epicentrum van de aardbeving van Don
derdag in het grensgebied van Oostelijk
Zwitserland en Tirol.
king lag op zijn gewoonlijk onverschillig
gelaat, waarop nu een blijde glans was
verschenen Het speet hem bijna, toen ze
de Alpen-hut van Zwyer, die onlangs was
getimmerd, midden op de breede groene
grasvlakte gewaar werden.
„Dat hutje lijkt wel fonkelnieuw," zei
hij, om maar wat te zeggen
,,'t Is ook nieuw," antwoordde Leni. „Het
vorige is verleden winter door de lawine
vernield. In het voorjaar is het gebouwd
door den timmerman uit Loch."
„We hebben gauw geloopen," mompelde
Flori bij zichzelf toen ze het huisje al meer
naderden, en ze het vee op de enkele be
schaduwde plekken zaggen: ee.i rijke, prach
tige kudde, zooals niemand anders bezat in
de Lochdalen. Toen Flori dit zei, vertraagde
hij den tred en zag hij Leni aan.
Plotseling verscheen een donkere blos op
beider gelaat. Nu ze het houten gebouwtje
bijna hadden bereikt waar iemand op hun
komst wachtte, toen viel het hun eerst in,
dat zij reeds een lang gedeelte van den weg
hand in hand waren georaan. Verlegen liepen
zij met gejaagde schreden naar de hut.
De dag ging snel voorbij. Leni zorgde
voor den knecht en gaf de keuken een
flinke beurt, terwijl Flori hout ging hakken
in het bosch en naar het vee keek. Het was
al laat en donker toen ze klaar waren met
hun werk. Ze gingen bij Jost zitten om het
avondmaal te gebruiken, nadat Leni, met
haar heldere, duidelijke stem het gebed had
uitgesproken. Toen de maaltijd was afgeloo-
pen nam Leni de lantaren op met de doffe
glazen en trok ze naar den lagen hooizolder,
waar Flori en zij den nacht zouden door
brengen, daar Jost den stroozak met den
geitejongen deelde.
Met kloppend hart klom Bennet een half
uur later de ladder op naar den zolder.
De lantaren hing aan een spijker van het
dak en wierp een schemerig schijnsel af.
Flori had de zware laarzen uitgetrokken
Vrijdagavond is op brutale wijze de
posttrein ParijsLyon geplunderd. De
sneltrein, die eiken avond om twintig
minuten vóór negenen uit Parijs ver
trekt, kwam op den gewonen tijd te
M&con aan, waar de postzakken voor
Duitschland te Zwitserland uit den trein
genomen worden. Daar werd ontdekt,
dat een der ramen van een postwagen
verbrijzeld en de toegang tot den wagen
opengemaakt was. Daar de treiD te
M&con maar even stopt, kon er eerst
te Lyon onderzocht worden wat er ge
beurd was en het bleek, dat drie post
wagens opengebroken en doorsnuffeld
waren. Vele postzakken, waarvan de
inhoud in de grootste wanorde door de
wagens verspreid lag, waren openge
sneden. De dieven schijnen op de hoogte
geweest te zijn, want aau de wagen,
die de meeste stukken van waarde be
vatte, hebben ze de grootste aandacht
geschonken. In November en begin
December worden steeds aanzienlijke
waarden naar het verre oosten verzon
den; dit jaar te meer wegens de kro
ningsfeesten van koning George in
Engelsch-Indië. In dezen wagen alleen
hebben de dieven achttien postzakken
geopend, die hun, naar schatting, een
buit van meer dan een millioen moet
bezorgd hebben. Men meent uit de
wijze, waarop de dieven te werk zijn
gegaan, te kunnen opmaken, dat ze
kennis van zaken hadden en dat ze
zich vóór het vertrek uit Parijs boven
op het dak van een der postwagens
verborgen en vervolgens de ruiten stuk
geslagen hebben van de raampjes, die
aan de voor- en de achterzijde van een
wagen juist onder de kap zijn aange
bracht. Zoo konden ze gemakkelijk in
de wagens komen en eenmaal binnen
hadden ze ruimschoots tijd voor hun
wandaad, daar de trein de eerste uren
na zijn vertrek uit Parijs niet stopt.
Men veronderstelt verder, dat de dieven
bij Laroche, op drie uur afstand van
Parijs, den trein verlaten hebben, daar
deze hier over een kleinen afstand aan
merkelijk zijn vaart mindert.
Voor hoeveel er in het geheel gesto
len is, zal eerst over eenige dagen te
zeggen zijn. Veel van het gestolene
kwam uit Engeland, België, enz., en
werd slechts door Frankrijk heenge
voerd, waar de posterijen de waardeer
niet van kennen. Men schat, dat er toch
op zijn minst tot een bedrag van drie
millioen frank gestolen is.
Naar luid van een bericht van den
Amerikaanschen zaakgelastigde te San
Domingo, is de president der republiek,
Gaceres, vermoord.
en schreed behoedzaam op bloote voeten
naar den hoek waar Leni het hooi had uit
gespreid, rechts voor zich en links voor hem.
Toen hij naar haar keek zag hij dat ze niet
sliep, maar met groote oogen om zich heen
lag te kijken.
„Goeden nacht, Florizei ze met heldere
stem, terwijl ze hem de hand toestak.
Hij vatte dien bevend aan een huivering
voer door hem heen.
„Goeden nacht!" bracht hij met moeite
uittoen blies hij de lantaren uit en vleide
zich neer op het hooi.
Roerloos bleef hij liggen, turend door een
reet van de planken naar den met sterren
bezaaiden hemel, die zoo mooi was en glan
zend, dat hij den blik hiervan niet kon
afwenden. Slapen was hem onmogelijk. Hij
luisterde in de grootste spanning, terwijl
zijn hart bonsde en het bloed in zijn polsen
klopte. Hij luisterde naar Leni tegenover
hem, wier ademhaling al rustiger en zwaar
der werd. Een waanzinnige begeerte maakte
zich van Flori meester. De diepe nachtelijke
stilte, de geheimzinnige duisternis, en nie
mand dan Leni in zijn nabijheid! Thans
kwam hij tot het besef, dat hij haar liefhad
en dat hij haar als een trouwe hond zou
willen volgen, waarheen ze ook ging. Maar
nog een ander gevoel was in hem ontwaakt.
Dit dreef het bloed al onstuimiger naar zijn
verhit gelaatdit maakte dat hij het bonzen
van zijn hart tot in de keel gevoelde. Zijn
borst snakte naar lucht; hij trok zijn hemd
zoo woest open, dat de knoopen er af vlogen.
Een zachte koelte beroerde de bloote borst.
Hij huiverde en gooide zich op zij, terwijl
hij met bevende handen om zich heen tastte
naar Leni. En op het oogenblik dat het
bloed van de slechte moeder hem over
meesterde, bedacht hij zich plotseling, wie
hij was en wie zij was, daar naast hem.
(X^23@
(Wordt vervolgd)