Bet Laud vau Beusden en Altena, de Langstraat en de Bontmelerwaard.
II ii (1 e r s 11' o o in,
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3105. Woensdag 29 November
De Arbeidswet in hare
nieuwe gedaante.
FEUILLETON.
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
1911.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 77» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
i
De wet van 7 October van dit jaar,
tot wijziging der zoogenaamde arbeids
wet, komt uiterlijk begin Januari 1912
in werking en het is dus zaak dat be
langhebbenden zich daarop intijds voor
bereiden.
Onder de arbeidswet, oorspronkelijk
van 1889, verstaan wij eigenlijk de
wet tot het tegengaan van overmaligen
en gevaarlijken arbeid van jeugdige
personen en van vrouwen. Herhaalde
lijk uitgebreid, voldeed zij toch sedeit
lang niet meer in de bestaande be
hoefte, welke zich duidelijk in arbeids-
kringen had geopenbaard. De democra
tische strooming heeft haar verder voort
gedreven.
Wij zullen trachten een eenigszins
duidelijk beeld te geven van de aan
gebrachte wijzigingen, voor zoover die
niet van redactioneelen aard zijn, doch
inderdaad min of meer veranderingen
in het bestaande brengen.
Al dadelijk zien wij, dat zekere be
paalde werkzaamheden voortaan als ar
beid in den zin der wet zullen worden
beschouwd, namelijk eikschillenteen-
schillen, hoepelmaken en werkzaam
heden in lokalen, waar vlas gebraakt
of gezwingeld wordt.
Waar de wet telkens spreekt van
jeugdige personen en van vrouwen, daar
verstaat zij onder jeugdige personen
personen beneden zeventien jaar en onder
vrouwenvrouwelijke personen van
zeventien jaar of ouder,
Er zal bij algemeenen maatregel van
bestuur worden voorgeschreven dat be
paalde soorten van arbeid of arbeid
onder bepaalde omstandigheden door
personen beneden achttien jaar en, in
fabrieken en werkplaatsen door vrou
welijke personen van 18 jaar of ouder,
op grond van gevaar voor de gezond
heid, de zedelijkheid en het leven, niet
mogen worden verricht, of alleen onder
zekere bepaalde voorwaarden. Zoodanig
voorschrift kan tot personen beneden
18 jaar, tot vrouwelijke personen van
18 jaar of ouder of tot een gedeelte
dier groepen van personen worden be
perkt.
Een jeugdig persoon en een vrouw
Naar het Duitsch
van
ERNST ZADN.
(9
Toen Flori weder 'beneden kwam vond
hij de vrouw op den drempel neergehurkt.
Ze had een flesch in de handen, die ze juist
met een klokkend geluid aan den mond
zette. Twee dienstmeiden waren giegelend
naderbij gekomen, die de dronken vrouw
stonden uit te lachen. Toen Tsehüli haar
zoon zag aankomen, keek ze hem met
tranende oogen aan en riep grienend: „Ik
moet mezelf wel warmen, als jij me op de
stoep laat zitten."
Flori zag doodsbleek. Hij rukte de flesch
uit haar handen en smeet die tegen den
muur, zoodat ze in stukken vloog. Toen
bond hij het geld in zijn zakdoek en hield
dien haar voor.
„Ga weg," stiet hij driftig uit, terwijl hij
haar aanzag met een blik waarin zulk een
diepe haat lag te lezen, dat de vrouw hier
door als werd ontnuchterd.
Ze rees dan ook terstond overeind, toen
ze de harde zilveren geldstukken tusschen
de vingers gevoelde. Flori gooide de deur
achter haar dicht. Eerst nu ontdekte hij,
dat de twee meiden waren weggeloopen,
doch Leni stond achter hem met een bran
dende lamp in de hand.
„Heb je haar geld gegeven?" vroeg ze.
„Ja," antwoordde hij en wilde verder
loopen.
„In elk geval heb je toch verplichtingen
tegenover haar," hernam ze en hij moest
wel staan blijven en haar aanhooren of hij
wilde of niet.
„Verplichtingen zoo'n schepsel I" Hij
lachte schamper.
(zie omtrent het begrip hiervan hier
boven) mogen in fabrieken en werk
plaatsen niet langer arbeid verrichten
dan tien uur per dag en 58 uur per
week en geen arbeid verrichten tus
schen 7 uur des namiddags en 6 uur
des voormiddags.
Een vrouwelijk persoon, die gehuwd
is, of die, ongehuwd zijnde, een gezin
te verzorgen heeft en van dit laatste
aan het hoofd ot den bestuurder der
onderneming heeft kennis gegeven, mag
des Zaterdags in fabrieken en werk
plaatsen geen arbeid verrichten na 1
uur des namiddags. Dit is een alge-
meene regel, waarop, als de behoefte
er aan blijkt, bij bijzonder besluit uit
zonderingen kunnen worden toegestaan.
Bij bijzonder besluit kan zelfs, öf
voor alle, óf voor bepaalde bedrijven,
worden voorgeschreven dat een jeugdig
persoon en een vrouw, des Zaterdags
in fabrieken en werkplaatsen na 's mid
dags 1 uur niet mogen arbeiden.
Hierna zullen wij een regeling ont
moeten van de rusttijden. Behoudens
het daarvoor in bijzondere gevallen
bepaalde, moet hier in 't algemeen
worden opgemerkt, dat een rusttijd van
minder dan een half uur, niet meetelt.
Gedurende dien tijd wordt de arbeid
geacht door te gaan.
Een jeugdig persoon of een vrouw,
die gewoon is arbeid te verrichten in
een fabriek of werkplaats, mag daar
buiten geen arbeid verrichten op andere
uren, dan waarop zij het in de fabriek
of werkplaats zouden mogen doen. Dit
natuurlijk ter voorkoming van ontdui
king van het verbod.
Op de algemeene regelen hierboven
medegedeeld kunnen, bij bijzonder be
sluit, hetzij voor alle, hetzij voor be
paalde gemeenten, onder bepaalde voor
waarden uitzonderingen worden toe
gestaan, voor jeugdige personen van
1 4 jaar of ouder en voor vrouwen mits
zij niet langer werken dan 58 uren
per week en niet langer dan 10 uren
per dag.
Andere mogelijke uitzonderingen heb
ben betrekking op het haringspeten
door vrouwen, op ondernemingen waarin
op bepaalde tijden opeenhooping van
werk pleegt voor te komen, en op zoo
danige waarin dikwijls sprake is van
spoedeischende gevallen.
Wat de regeling der rusttijden be-
„Wat voor een mensch ze ook is; ze is
en blijft je moeder; daaraan kan je niets
veranderen."
Nauwelijks had Leni dit gezegd, of ze zou
alles ter wereld hebben willen geven om
die woorden te kunnen herroepen. Flori's
oogen schoten vuur.
„Juist, juist, je hebt gelijs; als jij het
zegt, zal het wel zoo zijn, zei Flori, maar
dan moet je ook niet verbaasd zijn, dat de
zoon van zoo'n drinkster zijn moeder eer
aandoet I Alle duivels, op een borrel meer
of minder zal ik vandaag niet zienZeg
aan je vader, dat ik uit ben gegaan ik
heb zaken te doen h'm daarginds bij
SchafliIk zal wel weer terugkomen als ik
lust heb!"
„Flori!" Leni had zijn naam half luid
uitgesproken, doch op haar gelaat lag zulk
een doodelijke angst te lezen, dat hij den
voet terugtrok die reeds op den drempel
stond van de huisdeur. Hij boog het hoofd
en liep toen de gang door langs Leni en
klom de trap op. Ze meende gehoord te
hebben, dat hij tusschen de saftmgeklemde
tanden had gemompeld: „God mag het je
vergelden."
Na dien avond had Flori nog meer
spotternijen te verduren van de andere
knechts en meiden. Ze noemden hem de
„deftige meneer," omdat hij zich op een
afstand hield en wanneer ze maar konden,
wreven ze hem onder den neus, dat die
„deftigheid" hem allerminst paste. Hij ging
zijn eigen weg zonder een woord tegen te
zeggen. Leni was de eenige die zag, hoe het
in hem kookte en bruiste; somtijds maakte
een vreeselijke angst zich van haar meester,
dat hij van het erf zou wegloopen.
„Trek het je maar niet aan als ze je
plagen," zei ze eens; „ze weten niet beter
en denken er niet bij na."
Hij begreep haar vrees en zag haar aan
met een zonderlingen blik.
„Als jij maar hier blijft," zei hij, „dan
zal er niets gebeuren."
treft, moet de arbeid van een jeugdig
persoon en van een vrouw, op eiken
dag waarop zp ineer dan zes uur arbeid
verrichten in fabrieken en werkplaatsen,
door rustpoozen worden afgewisseld,
namelijk van tenminste een uur voor
hen wier arbeidstijd eindigt te 6 uur
des namiddags of vroeger, en van ten
minste anderhalf uur voor hen, wier
werktijd later eindigt, behoudens bij
zondere voorschriften (waartegen echter
beroep openstaat) van het districtshoofd
der arbeidsinspectie, omtrent het ver-
leenen van nog een extra-rusttijd en
van de uren waarop de rusttijden moeten
worden gehouden. In elk geval mogen
jeugdige personen en vrouwen, gedu
rende de hierboven bedoelde rusttijden,
niet verblijven op een besloten plaats,
waar alsdan de bedrijfsarbeid wordt
verricht.
Ook de bepalingen omtrent den Zon-
dagsarbeid hebben eenige wijziging
ondergaan.
In 't algemeen mogen een jeugdig
persoon en een vrouw op Zondag geen
arbeid verrichten in fabrieken of werk
plaatsen. Een uitzondering geldt voor
den arbeid in boter- en kaasfabrieken,
die bij bijzonder besluit zal worden
toegelaten onder bepialde voorwaarden
en in 't algemeen of voor sommige ge
meenten.
De bestaande bepaling omtrent per
sonen, behoorende tot een kerkgenoot
schap dat den wekelijkschen rustdag
niet op Zondag viert, blijft natuurlijk
behouden.
Alleen wanneer in een fabriek of
werkplaats de arbeid van een jeugdig
persoon van het mannelijk geslacht
onontbeerlijk mocht zijn tot herstel of
reiniging van een aldaar in gebruik
zijnden stoomketel, kan het districts
hoofd der arbeidsinspectie schriftelijk
voor een bepaalden Zondag en al of
niet onvoorwaardelijk vergunning ver-
leenen.
Ook hier geldt de bepaling dat een
jeugdig persoon en een vrouw, die ge
woon zijn arbeid te verrichten in een
fabriek of werkplaats, in of voor de
zelfde onderneming, op Zondag, of in
het etmaal dat er voor in de plaats
treedt (bij hen die den kerkelijken rust
dag niet op Zondag vieren) geen arbeid
mag verrichten buiten die fabriek of
werkplaats.
Die kreet welde op uit het diepst zijner
ziel; die enkele woorden zeiden onnoeme
lijk veel.
De Paaschtijd naderde, de mallooten-tijd,
zooals Zwyer zei als hij slecht gehumeurd
was, omdat ze dan volgens hem half gek
waren in het dorp.
Knechts en meiden trokken er op uit als
het werk amper was gedaan. Schafli, de
herbergier, en zijn collega's maakten dan
goede zaken. Van Zwyer's volk had alleen
Bennet nog aan geen enkel dansfeest deel
genomen. En toch had men reeds verschei
den malen beproefd hem mee te tronen.
Zelfs Xander was zijn broer komen'ophalen.
Doch tevergeefs! De groote en laatste dag
van den feesttijd was nu aangebroken. Dit
was Paasch-Dinsdag; op dien avond zou in
de Schafli-herberg een bal masqué worden
gehouden.
Zelfs Zwyer moest eraan gelooven en met
zijn vrouw een uurtje bij zijn vriend en
buurman doorbrengen om de „krapfen" te
proeven, daar de man zich anders beleedigd
zou gevoelen. Leni had bezoek gekregen van
een nichtje uit een van de omliggende
dorpenze zouden samen gemaskeerd naar
het dansfeest gaan.
Het middagmaal was bijna afgeloopen,
toen Flori dit ter oore kwam. Leni naar
het bal! Het was of hij een steek kreeg
door zijn hart. Gelaat en hals werden bloed
rood gekleurd; hij boog het hoofd diep over
zijn bord.
„Vanavond zal wel niemand thuis blij
ven", sprak Zwyer, met luide stem om door
ieder te worden verstaan. „Wie het laatst
gaat moet de deur afsluiten en den sleutel
op de gewone plaats leggen."
Deze regeling werd zwijgend aangehoord.
„Ik blijf thuis", klonk plotseling de stem
van Flori. Hij was zelf verbaasd dat die
woorden hem waren ontvallen, doch hij
begreep dat het verkeerd zou afloopen als
hij ging.
De boer keek zijn vrouw aan, die even
Ook mag een vrouwelijk persoon in
fabrieken en werkplaatsen geen arbeid
verrichten binnen vier weken na hare
bevalling en, indien zij gehuwd is,
vóórdat de datum daarvan op de arbeids
kaart is aangeteekend.
Men merke vooral op, dat in al de
boven omschreven gevallen het tot dus
ver verboden was om den niet toege
laten arbeid te doen_ verrichten, zoodat
de zaak neerkwam op het hoofd of den
bestuurder der onderneming; terwijl
thans het verbod den jeugdigen per
soon of de vrouw zelve treft, die ten
gevolge daarvan, ingeval van overtre
ding, mede strafbaar wordt.
De verplichtingen van hoofden of
bestuurders van ondernemingen komen
thans in de tweede plaats.
Buitenland.
De Koningin van België heeft be
sloten voor den bouw van een sanatorium
tegen de slaapziekte te Leopoldville
(Kongo) de som van 210.000 francs te
besteden, die verkregen was door den
verkoop van den ter harer eere gedra
gen edelweissbloem, en welk bedrag
haar door de ontwerpers van den ver
koop ter beschikking was gesteld.
Het Fransche socialistische oud-Ka
merlid Lafargue, een schoonzoon van
Karl Marx, die bijna zeventig jaar oud
en gefortuneerd was, heeft zich met zijne
vrouw van het leven beroofd, om aan
de lichamelijke en geestelijke verzwak
king, die de oude dag meebrengt, te
ontkomen.
De dubbele zelfmoord is Zondagmorgen
10 uur ontdekt door Doucet, den tuin
man van de kleine bezitting, die La
fargue te Draveil aan de Seine bewoonde
en in eigendom had. De tuinman had
zich ongerust gemaakt, dat hij de beide
oudjes, die altijd vroeg uit de veereu
waren, nog niet had gezien. Hij ging
daarom naar hun vertrekken, klopte,
riep, en geen antwoord krijgende, opende
hij de kamerdeur van Lafargue, dien hij
gekleed zal liggen, en dood. In de kamer
daarnaast, van de eerste gescheiden door
een kleine kleedkamer, was Laura La
fargue, eveneens dood, in een leunstoel
gezeten. In de 3 vertrekken bevond zich
niets in wanorde, en op een tafel lagen,
behalve een afscheidsbrief, het testa
ment der overledenen en een te be
zorgen telegram voor een neef van
Lafargue, waarin het overlijdensbericht
met het hoofd knikte en glimlachte. Lang
zamerhand begon ze den jongen te mogen
lijden, die zoo dapper aan elke verleiding
weerstand bood. Doch de meiden naast
Flori zaten te ginnegappen. Leni had geen
acht geslagen op zijn woorden; ze had het
te druk met haar vriendin, want het was
de eerste maal dat ze een dansfeest mocht
bijwonen.
Flori stond van tafel op en toog met ver
woeden ijver aan het werk. Voor het huis
begon hij hout te kloven.
Twee uur lang had hij reeds gewerkt,
zonder zich te storen aan het paasch-gejoel
op straat, dat hem luid genoeg in de ooren
klonk, toen een hossende troep kwam aan
zetten: een stuk of wat kerels uit Welsch
en een paar uit het dorp, die aan het nieuwe
huis van den waard uit Sternen werkten.
Voorop ging Xander.
„Allo, daar hebben we 'm netschreeuw
de hij al uit de verte, waarop de bende naar
Flori toestormde.
Deze wierp een blik op de beschonken
kerels, waarop hij de bijl nog krachtiger op
de houtblokken liet neerkomen, zoodat de
splinters in het rond vlogen.
„Gunt die bloedzuiger je dan nooit rust?"
merkte Xander hatelijk op.
„Ik doe waarin ik lust heb!" 'k Hoef
volstrekt niet te werken," antwoordde Flori,
die hun den rug toekeerde om te toonen,
dat ze weg konden trekken. Twee van de
andere knechts, Peter en Töni, waren door
het lawaai uit den stal komen loopen, en
de oude venijnige Regine, die nog bij den
vader van Zwyer had gediend, was voor
een der ramen van de woonkamer versche
nen en vroeg wat er toch aan de hand was.
„Allo dan, ga mee en gooi die bijl weg!"
riep Xander die zijn broer naderde en den
arm van Flori met zijn sterke hand stuitte,
toen die wederom de bijl met een krach-
tigen zwaai wilde doen neerkomen.
Flori klemde de tanden opeen. Zijn gelaat
verschoot van kleur. „Laat me met rust,"
en een verzoek om onmiddellijke over
komst, verder nog drie getuigschriften
voor den tuiman en twee vrouwelijke
dienstboden, alles met een vaste hand
geschreven.
Zaterdagavond waren beiden, vroolijk
van Parijs komende, nog te midden van
hun kennissen te Draveil gezien.
Volgens een bericht uit Innsbruck
is Zuid-Tirol geteisterd door zeer zware
regens. Hier en daar was het een waar
noodweer. Alle rivieren zijn sterk ge
zwollen.
Volgens een te Konstantinopel ont
vangen telegram van het Armeensche
patriarchaat is het te Djarbekr tot een
groote betooging tegen de Armeniërs
gekomen. Ook geweerschoten zijn afge
geven, waarbij een Armeniër gedood
werd. Te Mardin heerscht groote op
winding. De Fransche consul te Djar
bekr heeft zich naar Mardin begeven,
om voor de veiligheid der katholieke
zending te waken.
Vrijdagavond is van een postkar, die
van de Rijksbank te Berlijn naar een
postkantoor reed, een postzak met
100,000 mark geroofd. Een agent zag
's nachts in de Weserstrasse in de
voorstad Rixdorf een man, die een lin
nen zak met een roode bies er langs
droeg. Toen hij hem wilde aanhouden,
wierp hij den zak over een schutting
en nam de wijk. Hij werd echter in
hechtenis genomen en herkend als de
33-jarige handelsreiziger Cavello. Aan
den inhoud ontbraken twee zakjes met
1200 mark.
- Volgens een nader bericht hebben
de handelreiziger Covelle en den wagen
bestuurder Wendt bekend, dat zij den
diefstal samen hadden beraamd. Cavello
stond voor den ingang van het bijpost
kantoor no. 41, toen de postwagen met
Wendt op den bok voor de deur stil
hield en de begeleider het kantoor bin
nen ging. Wendt sprong toen snel van
den bok, opende met een van te voren
vervaardigden sleutel de deur van den
postwagen, haalde den zwaren postzak
er uit en gaf dien aan Cavello, die er
mee in een auto stapte en wegreed.
Toen de diefstal gepleegd was, ging
Wendt weer oj) den bok zitten alsof er
niets gebeurd was.
In Noord-Oostelijk Portugal, nabij
Guarda, op het vulcanische Estrella-
gebergte moet een niewe radiumlaag
zijn ontdekt. Uranium in bijna zuiveren
toestand zou daar op geringe diepte in
groote hoeveelheid zijn gevonden, zoodat
mompelde hij nijdig, terwijl hij zich uit
den greep van zijn broeder trachtte te be
vrijden.
„Dacht je, dat die zou meegaan!" klonk
nu plotseling de stem van Regine uit de
hoogte. „Jullie bent 'm lang niet voornaam
genoeg!"
„Dat zullen we toch 's zien, baasje", riep
Xander met een boosaardigen lach. „Vooruit,
Gusti, pak 'm mee," hitste hij een van zijn
kameraden op, „straks zal ie blij zijn, dat
ie bij ons is. In zoo lang zijn we niet
samen geweest, broertje! 'k Heb heusch
naar je verlangd
Hij pakte Flori wederom bij den arm
en gaf de anderen een wenk om hem bij
te staan.
Flori rukte zich los en klemde de bijl
nog steviger vast.
„Scheid uit met je grappen, Xander. Ik
moet niks van jullie hebben! Ruk uit met
z'n allen en laat me met rust!"
„Hij denkt, dat een ander hem mee zal
vragenHij hoopt zefcer, dat Leni hem zal
meenemen
De knechts bij den stal schaterden het
uit over hun eigen geestigheden. Xander
vond echter een middel om den weder-
spannige gedwee te maken. Hij drong door
de anderen heen, die nu allemaal om Flori
stonden en hem trachtten over te halen.
Xander trok zijn broeder op zijde. „Begrijp
je dan niet, hoe ze je op de boerderij uit
lachen? Aan je malle braafheid gelooft geen
schepsel. Hang nou maar niet de brave
Hendrik uit! Ga mee met ons, bij wie je
hoort!"
„Hij is zeker bang dat Zwyer 'm wegjaagt,
als ie een paar borrels drinkt!" riep er een
uit de bende.
Waarop een van de knechts antwoordde:
„Ja, hij is als de dood voor den baas en
zijn vrouw! Hij durft het erf niet af, al
wou ie nog zoo graag!"
(Slot volgt).
(Wordt vervolgd).