Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Stofziekten.
Teruggeroepen.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 310S. Zaterdag O Juli1912
FEUILLETON.
AfoD VAM ALT
VOOE
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
De hygiënische wetenschap heeft in
de laatste jaren hare opmerkzaamheid
in bijzondere mate aan het in de ons
omgevende lucht zijnde stof gewijd, en
in de kleine, in de atmosfeer zwevende
vaste deeltjes de bron van talrijke
ziekten ontdekt.
Het stof bestaat uit de meest uiteen-
loopende lichaampjes, al naar gelang
van zijn afkomst, kwartssplinters, kalk-
deeltje8, kooldeeltes, plantenvezels, haren
en andere. Daartusschen echter bevin
den zich ook levende deeltjes, nl. schim
melplantjes en bacteriën. Natuurlijk is
de massa stof verschillend in hoeveel
heid op verschillende plaatsen. Zoo is
er veel meer stof in werkplaatsen dan
in de vrije lucht. En in de eene werk
plaats weer meer dan in de andere.
Die werkplaatsen, waar materiaal voor
verschillende doeleinden in kleinere
stukken moet worden verdeeld, zijn
vooral de broedplaats voor stofziekten,
die voornamelijk in de ademhalings
organen zetelen of aan de huid zich
openbaren.
Een groot deel van het stof wordt
in de bovenste luchtwegen tegenge
houden. In de eerste plaats is het de
neus, die met zijn vochtige slijmvliezen,
zijn haren en zijn kronkelende gangen
veel stof van onze longen verwijderd
houdt. Doch ook de slijmvliezen van
mond, keel en luchtpijp maken groote
hoeveelheden stof onschadelijk en ver
wijderen dit door hoesten uit 't lichaam.
Het dieper ingedrongen stof wordt af
gezet aan de wanden der luchtkanalen,
in de longen, door ademhalingsbewegin
gen in het weefsel geperst, en vandaar
door de lympbanen weggevoerd. Zoo
lang de hoeveelheid gering is, is dit
onschadelijk. Worden massa's stof inge
ademd, dan blijven ernstige gevolgen
niet uit. Zijn menschen gedwongen,
dag in dag uit in een met stof dicht
beladen atmosfeer, niet slechts te leven,
maar te arbeiden, zoodat tengevolge
der lichaamsinspanning deademorganen
groote hoeveelheden stof inademen, dan
treden in toenemende mate die ver
schijnselen op, die men met den naam
„Stofziekten" bestempelt.
De eerste gevolgen van het rijkelijk
binnengedrongen stof zijn ontstekingen
in de vertakkingen der luchtkanalen
met zwelling en afstooting van slijm-
HUGH CONWAY.
(23
Macari liep een paar maal de kamer door
en kwam toen weer met kalm gelaat voor
me staan.
„U is een groot tooneelspeler, Mr. Vau-
ghan," zei hij met een bedaardheid, waar
ik versteld van stond. „U misleidde zelfs
mij en toch ben ik zeer achterdochtig."
„Ge ontkent dus niet eens die misdaad,
schurk
Hij haalde zijn schouders op. „Waarom
zou ik, tegenover een ooggetuige9 Tegenover
anderen zal ik het stellig genoeg ontkennen.
En trouwens, ik behoef het tegenover u te
minder te doen daar u belang heeft bij de
zaak."
„Ik er belang bij
„Zeker, daar ge met mijn zuster getrouwd
zijt. Welnu, mijn goede man, mijn vroolijke
bruidegom, mijn waarde zwager 1 Ik zal u
zeggen waarom ik dien man doodde en
wat ik bedoelde met dat gezegde te Genève."
De toon van bitteren, kouden spot, waarop
hij deze woorden sprak, deden mij vreezen
voor wat er komen ging. Mijn handen jeuk
ten om hem de kamer uit te gooien.
„Die man, om gewichtige redenen kan ik
zijn naanj niet noemen, was Pauline's min
naar, welke haar echter misleidde. We
hebben van moederszijde adellijk bloed in
onze aderen bloed, dat geen beleediging
duldt. Hij, de minnaar van Pauline, van
uw vrouw, zag ik nog eens. Hij verkoos
vlieslaag, uiterlijk gekenmerkt als long-
katarrhen. Verlaat de werkman bij tijds
de werkplaats, dan geneest dit nog wel,
blijft hij in de stofrijke atmosfeer, dan
wordt de toestand chronisch. Om die
stofophoopingen in de longen, ontstaan
weefselwoekeringen, die langzamerhand
hard en vezelig worden. Zoo wordeD
soms groote longdeelen buiten werking
gesteld, terwijl de gezonde deelen den
arbeid trachten over te nemen en ziek
worden door overspanning; zij worden
verwijd. Heel gemakkelijk komt het
nu tot etterende processen en beheerscht
een longettering het ziektebeeld. Maar
voordat het zoover gekomen is, heeft
gewoonlyk al een of. andere infectie,
en v. n. 1. de tuberkulose, groote ver-
wo'sting aangericht. Want het stof
vermindert den weerstand der longen
tegen infectie en bereidt dus voor bac-
terieën een gunstige bodem voor ont
wikkeling. Een gezonde long weerstaat
het indringen van bacillen, een ver
zwakte long nietkouvatten, etc. be
gunstigd de ophooping van bacillen.
De verschillende stofdeeltjes beschadi
gen de slijmvliezen en in de kleine
wondjes kunnen de bacteriën binnen
dringen en zich zoo door het lichaam
verspreiden.
Dit gevolg van het stof, van een
gunstigen bodem voor de verbreiding
vam infecties te scheppen, is des te
gevaarlijker, als de lucht in de arbeids
vertrekken ziekteveroorzakende bacte
riën bevat. Zoo is het te verklaren, dat
in sommige bedrijven een buitengewoon
groot procent der arbeiders aan long-
tuberkulose lijdt.
Naast deze verwoestende werking op
de ademhalingsorganen heeft het stof
op de huid schadelijken invloed, terwijl
de oogslijmvliezen in een ontstekings
toestand geraken. Ieder, die lange mar-
schen maakt, weet hoe lastig het stof
op de huid is en aanleiding geeft tot
jeuken en stuk wrijven van de huid.
Dezelfde uitwerking heeft stof in de
werkplaatsen, doch nog heviger door
de altyd door plaatshebbende vervuiling
van de huid. Het stof vermengt zich
met het zweet, verstopt de huidporiën,
prikkelt de huid en geeft aldus aanlei
ding tot allerlei huidziekten. De scha
delijke invloed wordt versterkt, wan
neer in warme werkplaatsen gewerkt
moet worden of de arbeider aan snelle
groote temperatuurs-schommelingen is
blootgesteld.
niet met haar te trouwen en daarom dood
den Ceneri en ik hem in haar eigen tegen
woordigheid. Zooals ik u reeds eenmaal
zeide, mr. Vaughan, het is wel goed met
een vrouw te trouwen, die zich haar ver
leden niet kan herinneren.
Ik antwoordde niets. Zulk een afschuwe
lijke bewering eischte geen verder commen
taar. Ik stond eenvoudig op en ging op
hem toe. Hij las op mijn gelaat wat ik
wilde. „Niet hier," zei hij haastig en
deed een stap achteruit, „waartoe zou
dat dienen een banale vechtpartij tus-
schen twee heeren Neenop het vasteland,
waar dan ook, ontmoet mij ergens en ik
zal u toonen hoe ik u haat!"
Hij had gelijk, die schelm met zijn tegen
woordigheid van geest. Waartoe sou het
dienen? Een onbetamelijke vechtpartij zou
het worden, waarin ik nauwelijks kon hopen
hem te zullen dooden. En onderwijl lag
Pauline misschien te sterven!
„Ga heen," riep ik, „moordenaar en laf
aard! Ieder woord, dat ge ooit tot me ge
sproken hebt, is een leugen geweest en
omdat ge me haat, hebt ge me vandaag
den gemeensten leugen verteld van alle.
Ga heen; red u door de vlucht van de
galeien
Hij wierp mij een blik vol boosaardigen
triomf toe en ging heen. De lucht in de
kamer leek mij zuiverder nu hij haar niet
meer inademde.
Daarop ging ik naar Pauline's kamer en
naast haar bed zittend, hoorde ik haar ver
droogde lippen telkens en telkens weer in
het Italiaansch of het Engelsch roepen tot
iemand, dien zij liefhad. Ik hoorde haar
bezweren en waarschuwen en wist dat de
Ijlende taal gericht was tot den man, dien
Macari bekend had te hebben gedood, omdat
hij de minnaar was van zijn zuster van
mijn vrouw!
De schurk loog! Ik wist dat hij loog!
Het meest verbreid is wel het kolen
stof, omdat zoo enorm veel kolen ge
bruikt worden tot allerlei doeleinden.
Het kolenstof zelf is geen bijzonder
gevaarlijke stof, het schijnt zelf het op
nemen van tuberbacillen in de longen
te bemoeilijken. Wordt het echter aan
houdend in groote hoeveelheden inge
ademd dan ontstaat de zoogen. antra-
kose der longen.
Alle bovengenoemde longverschijn
selen ontwikkelen zich, waardoor het
getroffen individu ten gronde gaat. Ge
lukkig zien we tegenwoordig heel zel
den deze zwaren vorm van antrakose,
omdat er vele veiligheidsmaatregelen
genomen worden. Ia de steenkolen
mijnen, waar vroeger veelvoudig deze
ziekte voorkwam, worden de kolen en
de mijngangen vochtig gemaakt en ge
houden. Niet alleen dat dit hygiënisch
goed werkt, doch ook heeft men de
ervaring opgedaan, dat het explosiege
vaar geringer wordt.
Stof van steenen en zand oefent even
eens een vernietigende werking op de
longen uit, het verloop der ziekte is
echter veel sneller en boosaardiger. Dit
stof werkt n.l. nog mechanisch, daar
de kleine vartikeltjes scherpe harde
kanten hebben en zoodoende wondjes
maken.
Hoe harder soort steen, des te ge
vaarlijker het stof. Vandaar dat het
steen houwers vak zooveel slachtoffers
eischt. Ook voor tuberkelbacillen zijn
steenhouwerslongen buitengewoon vat
baar. Hetzelfde, hoewel in mindere
mate, valt te zeggen van glasstof, por-
celeinstof, diamantstof, etc.
Hel stof, dat by de metaalbewer
king vooral verbreid is, is van ijzer
afkomstig. Hel bestaat uit ijzer, of ijzer
oxide of roest. Dit stof kleurt de longen
geelrood en geeft ook weer aanleiding
tot ontwikkeling van boven genoemde
verschijnselen. Van de overige metal
lische stofsoorten is het loodstof nog
van gewicht. De mechanische werking
treedt hier op den achtergrond, terwijl
de chemische domineert door vergifti-
gings verschijnselen.
Bij de bewerkingen van plantaar
dige of dierlijke deelen ontstaat even
eens stofdeze stofsoorten hebben met
de bovengenoemde dit gemeen, dat ze
de longen een goede broedplaats maken
voor de ontwikkeling van longtuber-
culose. Komen op dierhuiden infectie-
kiemen voor, dan spreekt 't vanzelf,
Telkens weer zeide ik tot mijzelf dat het
een gemeene, lasterlijke aantijging was
dat Pauline rein was als een engel. Maar,
wanneer ik trachtte mij zelf zoodoende moed
in te spreken, merkte ik toch dat, al was
het dan ook een leugen, die aan mijn hart
zou knagen, totdat ik kon bewijzen dat het
een leugen was.
Hoe kon ik de onwaarheid ervan be
wijzen? Er waren nog maar twee andere
menschen op de wereld, die Pauline's ge
schiedenis kenden Ceneri en de oude
Teresa. Teresa was verdwenen en Ceneri
was in de Siberische mijnen of elders levend
begraven. En juist toen ik aan die oude
Italiaansche vrouw dacht, begon Macari's
laster zijn eerste vergiftigde wonden toe te
brengen. Haar geheimzinnige woorden„zij
kan niet liefhebben of trouwen", konden
iets anders beteekend hebben, iets schan
delijks. En andere omstandigheden kwamen
mij te binnen. Ceneri's haast om zijn nicht
getrouwd te krijgen zijn verlangen om
van haar af te zijn. Gedachten van dien
aard zouden mijn geest binnensluipen en
mij half gek ma*?en.
Ik kon het niet langer uithouden naast
Pauline's ziekbed. Ik ging de open lucht
in en wandelde doelloos wat rond, totdat
er twee ideeën in mij opkwamen. Een daar
van was om naar den grootsten specialist
in hersenziekten te gaan en hem te raad
plegen over Pauline's kansen op herstel
het andere was naar Horacestraat te gaan
en het huis bij daglicht van den kelder tol
den nok te onderzoeken.
Ik ging eerst naar den dokter.
Ik vertelde hem alles, behalve natuurlijk
Macari's gemeene leugen. Ik zag geen an
deren weg om hem het geval uiteen te zetten,
dan door hem alles te vertellen. Stellig
moet ik er in geslaagd zijn 's mans belang
stelling op te wekken. Hij had Pauline al
eens gezien en wist nauwkeurig in welken
dat infectie ontstaat. Zoo b.v. bij de
bewerking van huiden van aan milt
vuur gestorven koeien ontstaat zeer
vaak deze gevreesde ziekte bij den ar
beider.
Overziet men al het onheil, dat de
verschillende stofsoorten aan onze ge
zondheid bezorgen, dan zal men de
bestrijding van het ontstaan ervan als
een algemeen noodzakelijken eisch voor
de volksgezondheid beschouwen.
Rultenland.
In de schacht Gustaf van de mijn
Victoria Matthias te Essen a.d. Roer,
heeft een ontploffing plaats gehad. De
benzolfabriek en de ammoniakfabriek
werden mede beschadigd. Eén man werd
terstond gedood, twee werden ernstig
en vier licht gewond. Eén man is nog
niet te vinden.
i De oorzaak van de ramp was, dat
een van de gashouders vlam vatte. Ten
gevolge hiervan ontstond de ontplof
fing. Een man werd door de kracht
van de ontploffing uit het gebouw ge
slingerd. Hij werd zwaar gewond.
De ammoniakfabriek is een groote
puinhoop. De schade is ontzaglijk groot.
1 Te Gateshead, aan de Tyne tegenover
New castle, is het volgende griezelige
aan het licht gekomen.
I Een familie-lid wilde daar twee be
jaarde zusters, beiden boven de zeventig,
opzoeken. Daar niemand op haar schel
len open kwam doen, werd de deur
opengebroken.
De oudste zuster vond men als ge
raamte naast haar, onbekwaam om eenige
opheldering te geven over de omstan
digheden van den dood van den ander.
Een dokter verklaarde, dat de vrouw
in de nachtjapon al een jaar dood moest
geweest zijn.
De twee zusters hadden vroeger een
goed beklante mode-zaak met vele be
dienden gehad. Toen die verloopen was,
gingen zij in een klein huisje wonen.
Op het excercitieterrein van het kamp
te Lockstedt zijn door een afgedwaald
schot dat in den uitkijktoren terecht
kwam twee kannoniers gedood, een of
ficier en drie onderofficiers ernstig en
een officier licht gewond.
I
i De politie te Kairo heeft op verschil
lende plaatsen, o. a. op bureaux van
nationalistische bladen talrijke stukken
in beslag genomen, die betrekking
hebben op de samenzwering tegen de
Khedive, Lord Kitchener en den eer
toestand zij geweest was. Ik denk dat hij
evenals anderen ook zullen doen, alles geloof
de, behalve die ééne, vreemde gebeurtenis.
Doch hij dreef daar niet den spot mee, ge
woon als hij was aan de dolste inbeeldingen.
Hij schreef het aan zoo iets toe wat niet
meer dan natuurlijk was. En nu, welken
steun of hoop kon hij mij geven?
„Zooals ik u vroeger al eens gezegd heb,
Mr. Vaughan," zeide hij, „zulk een geval,
waarin een patiënt gedurende langen tijd
zijn geheugen verliest en het dan later weer
terugkrijgt op het punt, waarop het afge
broken is, is niet zonder voorbeeld. Ik zal naar
uw vrouw komen zien; maar zooals de zaak
nu staat, lijkt het mij een aanval van her
senkoorts toe en voorloopig is er dus geen
behoefte aan een specialist. Wees zoo goed
mij te laten waarschuwen, als die koorts
haar vtrlaat en ik haar kan bezoeken. Ik
verwacht dat zij dan gezond van geest kan
zijn, maar haar nieuw leven zal dan be
ginnen vanaf het oogenblik, waarop haar
geest voor het eerst verduisterd werd. Zelfs
gij, haar man, zult voor haar een vreemde
zijn.
Ik verliet den dokter en ging naar den
agent, die het opzicht had over het huis
in de Horacestraat. Ik kreeg de sleutels en
deed naar een en ander onderzoek. Daaruit
vernam ik dat in den tijd van den moord
het huis verhuurd was geweest aan een
Italiaansch heer, wiens naam vergeten was.
Hij had de huur vooruit betaald en dus
had men geen informaties omtrent hem
genomen. Het huis had langen tyd leeg
gestaan. Het had niets tegen, behalve dat
de eigenaar het alleen wilde verhuren tegen
een bepaalde huursom, welke de meeste
menschen te hoog vonden.
Ik gaf mijn naam en adres en nam de
sleutels mee. Het overige gedeelte van den
middag bracht ik door met iederen hoek
en spleet in 't huis te onderzoeken, doch
sten minister. De zaak is thans in han
den van het openbaar ministerie. Er
zijn in het geheel vier inboorlingen
gevangen gezet. Twee daarvan, Wahed
en Arabi, staan bekend als heftige
nationalisten, die in betrekking staan
met de Lewa en andere nationalistische
bladen.
Reuter seint uit Boekarest:
Een automobiel is in botsing geko
men met een trein. Drie personen zijn
verpletterd, drie ernstig gewond.
Donderdag is de sneltrein van New-
York te Corning met volle snelheid
op een stilstaanden passagierstrein ge-
loopen. De twee achterste wagens van
den passagierstrein zijn ontspoord. Het
meerendeel der reizigers, die zich in
deze wagens bevonden zijn omgekomen.
Tot nog toe zijn 34 lijken gevonden
de meesten daarvan waren kinderen.
Verscheiden menschen liggen nog ziel
togende onder de puinhopen bedolven.
Het aantal slachtoffers bedraagt waar
schijnlijk meer dan 40.
In Steglitz, een voorstad van Berlijn,
heeft de 31-jarige vrouw van een por
tier hare vijf kinderen, den een na den
ander, in een badkuip verdronken. Daar
na heeft zij getracht zichzelf te ver
drinken. Men vond haar echter nog
bijtijds. De kinderen werden naar hun
grootte gerangschikt tegen een muur
zittende gevonden. De vrouw had deze
daad gepleegd uit angst voor de voor
durende mishandelingen van haar man.
Omtrent de staking van bootpersoneel
in Frankrijk wordt gemeld:
De stakers hebben te Havre de kaden
versperd met blokken en stapels hout,
om te verhinderen, dat de sleepers-
wagens bleven rijden. De politie ont
vingen ze met steenworpen. De stakers
werden uiteengejaagd; vijf zijn opge
bracht.
Elders spanden zij de paarden voor
de sleeperswagens uit en mishandelden
zij de sleepers.
De officieren en machinisten, wien
slechts twee maatschappijen een gunstig
antwoord op hun bezwaren hebben ge
geven, hebben besloten om onverwijld
te staken.
Ingevolge van de weigering van de
Compagnie Mixte om een regeling van
het geschil door een scheidsgerecht te
aanvaarden, hebben 70 officieren van
deze maatschappij ontscheping aange
vraagd. De andere officieren en machi
nisten verklaarden zich met hen soli
dair.
geen enkele ontdekking beloonde mijn
moeite. Ik geloof niet dat er één plekje in
het huis was, waarin het lijk van het slacht
offer verborgen had kunnen worden en
er was ook geen tuin, waarin het begraven
had kunnen worden. Ik bracht de sleutels
terug en zei dat het huis me niet aanstond.
Toen keerde ik weer naar huis terug en
peinsde over mijn verdrietMacari's leugen
knaagde aldoor aan mijn hart.
Zoo bracht ik den eenen dag na den
anderen door met werken, verdriet hebben
en afleiding zoeken, totdat men mij kwam
vertellen dat de crisis voorbij was; dat
Pauline buiten gevaar en weer zichzelf was.
Met kloppend hart trad ik voor haar
legerstede. Slap, uitgeput, te zwak om zich
te bejegen of om te spreken, lag zy daar,
sloeg haar oogen op en zag mij aan. Het
was een blik van verwondering, vtua niet-
herkennen maar ook van teruggekeerd
verstand. Het was, zooals de dokter voor
speld hadzij kende mij niet. Ik moest een
volkomen vreemdeling geweest zijn voor deze
schoone oogen, toen zij zich openden, naar
mij staarden en toen, moe, weer dichtvielen.
Ik ging de kamer uit, terwijl tranen mij
over de wangen liepen en in mijn hart was
een mengeling van vreugde en verdriet, van
hoop en vrees, die ik niet met woorden
kan uitdrukken.
Toen kwam Macari's gemeene leugen te
voorschijn uit zijn schuilplaats en greep mij
als 't ware bij de keel, klemde zich aan mij
vast, worstelde met my, schreeuwde: li
ben waarheidDuw me maar van je af, ik
ben toch waarheid. Het was een schurk, die
mij uitsprak, maar dezen éénen keer sprak
hij de waarheid. Waarom zou hij anders
die misdaad bedreven hebben? Een man
begaat zoo licht geen moord!
lIEDWÜBifiH
DOOR
Wordt vervolgd.)