et Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommeierwaard.
MUZIEK.
Teruggeroepen.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3109. W oensdag ÏO Juli.
FEUILLETON.
1912.
LA ij 8 VAM ALTtK^
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 77j ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
Men heeft de muziek genoemd: een
zonderling en wonder ding, dat men
wel hoort maar niet zieteen hart-
betooverend samenspel.
Een spel van toonen dus, van klan
ken, van geluiden. Wij gelooven dat
het hier op het gebruik van het woordje
spel aankomt en dat niemand er aan
denken zou om aan eenige klanken of
geluiden den naam van muziek te geven,
wanneer ze niet in zekere regelmatige
orde elkander opvolgden, zoodat er een
onmiskenbaar onderling verband bestaat,
die het oor streelt en op de eene of
andere wijze het gemoed treft. Dat
streelen der zintuigen noemen wij wel
luidendheid en het staat vast dat wel
luidendheid voor den een vrij wat meer
is dan voor den andermaar toch mogen
wij bij normaal ontwikkelde menschen
van gewone beschaving gevoel voor
muziek onderstellen. Zij vernemen zulke
welluidende tonen gaarne en zullen
zeker den naam van muziek niet schen
ken aan eenig geluid waaraan de boven
omschreven kenmerken ontbreken.
Wij schenken ook niet den naam van
muziek aan bloot natuurlijke geluiden,
al zijn die geluiden ook nog zoo krach
tig ot verheven. Hoe men de muziek
ook opvatte of beschouwe, hoe zij ook
worde voortgebracht, in het wezen der
zaak is zij gegrond op de menschelijke
stem, die, als ze min of meer volmaakt
is, het schoonste van alle geluiden vormt.
Iets welluidends, daarop gegrond, op
de eene of andere wijze voort te bren
gen, schijnt altijd een aantrekkelijke
zaak te zjjn geweest. Vermoedelijk heeft
het toeval de mogelijkheid daarvan
aan het licht gebracht. Als men een
los op twee voorwerpen liggend stuk
glas met een klein houten voorwerp
aanraakt, dan ontstaat er een geluid,
dat, als de omstandigheden medewer
ken, bijzonder welluidend kan wezen.
Als men met den mond een geluid
voortbrengt aan het einde van een papie
ren rol of metalen voorwerp van dien
aard, doet men dezelfde ervaring op
en het is zoo goed als zeker, dat het
eigenlijke snarenspel op geen andere
wijze kan ontdekt zijn. Toen deze ont
dekkingen gedaan waren kwam men
op de gedachten om voorwerpen of in
strumenten te vervaardigen, die het
HUGH CONWAY.
(24
Zelfs in dit oogenblik, waarom ik zoo
lang gebeden, waarnaar ik zoo vurig ver
langd had, nu mijn arme lieveling haar
verstand, haar volle verstand teruggekregen
had, werd ik overrompeld en terneer ge
smakt door een vurigen leugen, die mis
schien toch waarheid kon zijn.
Wij zijn vreemdelingen voor elkaar, zij
kent mij niet, zei ik bij mijzelf, welnu, ik
zal bewijzen dat deze leugen een leugen is
en anders blijven wij vreemden
Maar hoe kon ik dat bewijzen9 Ik kon
het Pauline toch niet vragen? En als ik
het haar vroeg, dan kon ik toch niet ver
wachten, dat zij op die vraag antwoord zou
geven. En al deed zij het, zou haar woord
mij dan tevreden stellen? O, kon ik toch
Ceneri maar ontmoeten I Hij mocht dan
een schurk zijn, ik voelde dat hij toch niet
zoo'n schurk was als Macari. Zoo redeneeren-
de nam ik een wanhopig besluit. Een mensch
doet vreemde en wanhopige dingen als zijn
leven op het spel staat en bij mij stond
méér op het spel dan dat: de eer en het
geluk van twee menschen!
Ja, dét wilde ik doen 1 Hoe dol het plan
ook leek, ik zou naar Siberië gaan en, als
geld, volharding, gunst of geweld mij in
tegenwoordigheid van Ceneri konden bren
gen,- dan zou ik hem de waarheid ont
wringen, de heele waarheid l
X.
Dwars door Europa, dwars door de helft
wan Azië en dat om een uur te kunnen
vermogen hadden om voortdurend wel
luidende tonen op eene bepaalde van
den menschelijken wil afhankelijke wijze
voort te brengen, waarbij men rekening
had te houden met dezelfde eigenaardig
heden en verschijnselen die de men
schelijke slem vertoont enhet is
ons allen bekend tot welk een hoogte
men het in den loop der eeuwen daarin
gebracht heeft.
Een dichter heeft van de taal der
noten en de muziek is immers ook
een taal, een voertuig der gedachte
gezegd dat zij iedere weelde en iedere
smart van 't diep gevoelend menschen-
hart in haar tooverkring besloten houdt.
Even als dat verheven spreken, dat
wij den menschelijken zang noemen,
verzachtend en veredelend op het men-
schelijk gemoed werkt, zoo werkt daarop
ook de op de menschelijke stem ge
gronde muziek.
Muziek schoon te vinden, er zich in
te verlustigen, er naar te verlangen,
is dan ook gelukkig geen kunst, maar
een louter gevolg van onzen aanleg,
onze ontwikkeling en van de zedelijke
hoogte waarop wij staan. Yan daar
dat bijna ieder mensch het genot der
muziek kan smaken; want eenig ver
mogen daartoe heeft ieder en 't ligt
maar aan ons zelf, of het zich ontwik
kelen zal, zooals het veel ligt aan onze
ouders, of het zich bij onze kinderen
zal ontwikkelen.
De muziek persoonlijk te beoefenen,
met dat gelukkig gevolg, dat men het
doel der muziek bij anderen bereikt, is
echter wel degelijk een kunst. Zooals
er menschen zijn die nimmer goed een
vreemde taal leeren, zoo zijn er ook
menschen die nimmer iets wezenlijks
van de muziek maken. Hier geldt het
uitsluitend een quaestie van aanleg en
ontwikkeling en wanneer ouders, hetzij
uit eigen ervaring, hetzij uit voorlich
ting door anderen, weten dat hun kin
deren die gaaf missen, dan doen zij
zeer onverstandig, door hen te nood
zaken of te overreden om muziek te
leeren of toe te geven aan den wensch
der kinderen daaromtrent. De begaafde
mensch, de kunstenaar van aanleg,
brengt het niet eens ver zonder veel
moeite en vooral zonder veel opoffering
van tijd, die de niet begaafde oneindig
beter op andere wijze kan besteden.
De muziek is niet overal in eere.
Bovendien is zij in enkele opzichten
spreken met een Russisch politiek gevan
genel Het was een dolle onderneming, doch
ik was besloten haar te volvoeren. Geld, het
voornaamste van alles, had ik in overvloed
en ik was van plan het niet te sparen;
doch daar waren andere onontbeerlijke
dingen en mijn eerste daad zou zijn mij
die te verschaffen. Ik kon rustig en syste
matisch te werk gaan, want het zou nog
dagen duren, eer ik Pauline zou durven
verlaten. Ik zou dat niet doen voor alle
gevaar verdwenen was.
Dus zag ik gedurende deze dagen, waarin
zij geleidelijk, maar langzaam, weer op
krachten kwam, om naar de vrienden^ die
ik had in de groote wereld, totdat ik ten
slotte iemand vond, wiens positie van dien
aard was dat hij een gunst kon vragen aan
een nóg hooger geplaatste dan hij zelf was
en, wat meer is, kon verwachten dat die
gunst ook zonder uitstel verleend zou wor
den. Hij vroeg er om mijnentwil om met
dit gevolg, dat ik een aanbevelingsbrief
kreeg voor den Engelschen gezant te St.
Petersburg en ook de copie van een brief,
welke hem vooruitgezonden was en die
instructies bevatte te mijnen aanz'en. Beide
brieven droegen een onderteekening, welke
een waarborg was, dat mij alle mogelijke
hulp zou verleend worden. In het bezit van
deze stukken en van een credietbrief tot
een aanzienlijk bedrag op de St.-Petersburg-
bank, had ik kans op slagen.
Vóór ik vertrok, moest gezorgd worden
voor Pauline's veiligheid en welzijn gedu
rende al die maanden. De moeielijkheid,
welke dit medebracht, hadden er mij bijna
toegebracht mijn plan op te geven of althans
uit te stellen. Toch besefte ik dat het letter
lijk uitgevoerd zou moeten worden, ofMa-
cari'8 leugen zou altoos tusschen mij en
mijn vrouw staan. Het was beter dat ik nu
dadelijk ging, terwijl wij nog vreemdelingen
voor elkaar waren; beter dat wij elkaar
nooit weer ontmoeten, wanneer Ceneri's
ontaard. Met welke kunst is dat trou
wens niet het geval? De menschelijke
winzucht heeft er zich van meester ge
maakt om minderwaardige instrumenten
aan te wenden; de menschelijke harts
tocht gebruikt die instrumenten weer,
ja soms zelfs ook de goede, om minder
edele hartstochten op te wekken. Onze j
kermissen en andere volksfeesten, onze
danslokalen enz. weten daarvan te ver-1
halen. Het straatorgel wekt lang niet
altijd edele gedachten op, ontwikkelt
zelden het gevoel voor de kunst, ja is
soms niet eens in staat om ons wat af
te leidener zijn wanklanken genoeg
in bet leven.
Maar wij weten niet waarom het
groote publiek niet even goed als an
deren van de heerlijke gaven der kunst
zou mogen genieten en daartoe is heel
weinig noodig. Daarom werken goede
volksconcerten zoo uitstekend.
Toen onlangs het bekende lied van
de „Titanic" eensklaps op alle straat-1
orgels weerklonk, keurden sommigen
dat af. Waarom toch? Velen uit het
volk luisterden er toch naar met groote
aandacht en belangstelling. Zulk een j
plechtig lied behoeft dan toch ook niet
onmiddellijk te worden voorafgegaan
of gevolgd door een droDkemanspolka
Wanneer wij er ons op toelegden onze
straatorgels zoo zuiver mogelijk te
houden en er alleen ernstige, althans
welluidende stukken op te doen hooren,
zooals vaderlandsche en volksliederen,
waarvan wij een schoone collectie be
zitten, de beste aria's uit de bekende
werken der groote toonkunstenaars, enz., i
dan zou dat op den smaak en het ge-
voel van het volk zeer zeker hoogst
veredelend werken.
Wij hebben boven gezegd, dat de
muziek gegrond is op de schoone, men
schelijke stem. Laat ons echter goed
bedenken, dat ze niet is een naboot
sing daarvan. Kunst is niet een naboot
sing der natuur. De slaafsche naboot
sing der natuur, heeft Bulwer eens
gezegd, heeft altijd iets stuitends in
zichde man die het gesnater van een
gans nabootst of het geknor van een
zwijn, al is het zoo nauwkeurig dat
hij ons misleidt, ontvangt slechts een
lof dien hem vernedert en ook de groote
wijsgeer Kant meent, dat zelfs de nauw
keurige nabootsing van een nachtegaal
door een man mishaagt, als wij ontdek
ken dat het naaperij is en niet de nach
tegaal.
Neen, de hand bootst de natuur niet
na, maar grondt zich op de studie der
natuur, kiest uit de natuur wat het
best overeenkomt met hare eigen be
doeling en legt er in wat de natuur
niet bezit, namelijk de ziel van den
mensch.
In dien zin beschouwd is muziek
zeker de zuiverste, de meest onmiddel
lijke, de meest werkelijke kunst.
Buitenland.
Ambtelijk wordt bekend gemaakt, dat
in het Noorden van Portugal troebelen
zijn uitgebroken. De telegraaflijnen zijn
doorgesneden. De regeering neemt krach
tige maatregelen. Dat de monarchisten
het land zijn binnengedrongen is inder
daad juist. In Tafe, Mercira de Rey en
Vinhoz zijn tegelijkertijd troebelen uit
gebroken, die van hoogst ernstigen aard
moeten zijn. Men bevecht de opstande
lingen met machinegeweren, die uit
Oporto naar het gebied des oproers zijn
gebracht.
Te Barcellos zijn de bij de grondwet
gewaarborgde rechten opgeheven. Er
zijn troepen naar Mairos en Travancos
vertrokken, waar ook samenzweerders
zijn. Te Chaves zijn acht aanhoudingen
gedaan.
Volgens een telegram uit Lagardia
hebben Portugeesche koningsgezinden
getracht bij het station Camina een
spoorwegbrug in de lucht te laten vlie
gen. Hun pogingen zijn mislukt. De
veroorzaakte schade beteekent niet veel.
Telegrammen uit Orense melden, dat
twee monarchistische colonnes, elk 300
man sterk, in de Portugeesche bergen
kampeeren.
In enkele streken van Minho zijn
moordaanslagen gepleegd van meer of
minder ernstigen aard. De troepen zet
ten daar hun bewegingen voort. In de
brandpunten van de oproerige bewe
ging heeft de militaire overheid het
bestuur op zich genomen. In eenige
plaatsen helpen gewapende burger
wachten de militaire overheid om de
orde te bewaren. De soldaten, die met
verlof waren, zijn teruggeroepen.
Zondag is te Lissabon een bom ont
ploft in de woning van zekeren Castello,
waar zekere Cunha woont, die als samen
zweerder vervolgd, maar onlangs vrij
gesproken werd. Cunha is gevonden
met afgeslagen handen en voetenmen
denkt dat hij zich bezig hield met het
woorden of zwijgen Macari's schandelijke
aantijging zou bevestigen.
Pauline zou in goede handen achterblijven.
Priscilla zou getrouwelijk doen wat ik van
haar vroeg. Mijn instructies had ik haar
zeer uitvoerig gegeven. Zoodra zij genoeg
zaam hersteld was, moest zij met Pauline
naar een badplaats gaan. Alles moest gedaan
worden om het haar zoo aangenaam mogelijk
te maken en al haar wenschen te vervullen.
Indien zij nieuwsgierig werd, moest Priscilla
haar vertellen, dat een bloedverwant, die
nu in het buitenland op reis was, haar aan
haar zorg had toevertrouwd, tot hij terug
zou komen. Maar, tenzij zij de herinnering
terugkreeg aan de pas verstreken maanden,
moest haar niets verteld worden omtrent
haar ware positie als mijn vrouw. Ik twij
felde er trouwens aan of zij wettelijk mijn
vrouw wel was of zij niet, indien zij dat
wenschte, haar huwelijk kon laten vernie
tigen, door te doen aan toonen dat zij, toen
het plaats had, niet haar volle verstand
had. Wanneer ik van mijn expeditie terug
keerde en alles in orde was, gelijk ik
mijzelf telkens weer zeide, dat het geval
moest zijn, dan zou alles weer van het begin
af begonnen moeten worden.
Den volgenden ochtend zou ik vertrekken.
Mijn paspoort was behoorlijk geteekend;
mijn koffers waren gepakt, alles was gereed.
Maar nog eens moest ik haar zien vóór ik
heen ging, misschien voor het laatst. Zij
sliep vast, had Priscilla mij verteld. Nog
eens moest ik staren op dat schoone gelaat,
opdat ik haar beeltenis getrouw kon mee
nemen op die reis van zoovele duizende
mijlen
Ik sloop de trappen op en haar kamer
binnen, trad naast haar bed en staarde met
tranen in de oogen naar mijn vrouw,
die nog niet mijn vrouw was. Ik had een
gevoel als een misdadiger, als een heilig
schenner; ik had immers het recht niet,
déér te zijn! Haar bleek gelaat rustte op
de peluw voor mij het schoonste gelaat
dat er in de wereld bestond. Haar boezem
ging op en neer met haar zachte geregelde
ademhaling. Zij was schoon en wit als een
engel en toen ik naar haar keek, deed ik
bij mij zelf een eed, dat geen verzekeringen,
van wien dan ook, mij aan haar zouden
doen twijfelen. Toch wilde ik naar Siberië
gaan.
Ik had schatten willen geven om het
recht te hebben mijn lippen op de hare te
drukken, om haar wakker te maken met
een kus, om haar lange, donkere wimpers
te zien opslaan en haar blik vol liefde op
mij te zien vestigen. En zelfs nu kon ik
mij niet weerhouden zacht een kus te druk
ken op haar slaap. Zij schrikte, haar oog
leden trilden en ik vluchtte als een, die
betrapt wordt bij het ondernemen van een
misdaad.
Den volgenden dag was ik reeds honderden
mijlen van haar vandaan en ernstige dingen
hielden mijn geest bezig. Indien ik, wanneer
ik Ceneri vond, tot de ontdekking moest
komen dat Macari niet gelogen had en ik
voor den gek gehouden, misleid en tot een
werktuig gebruikt was geworden, dan zou
ik althans de treurige genoegdoening hebben,
gewroken te zijn. Ik zou in staat zijn te
lachen om de ellende van den man, die
mij bedrogen en gebruikt had voor zijn
doeleinden. Ik zou hem zijn ellendig leven
zien voortslepen in ketenen en ^schande. Ik
zou hem zien als een slaaf, die geslagen en
mishandeld wordt. En al was dit dan het
eenige, wat ik zou oogsten voor mijn moeite,
het zou mij voor een lange reis wel schade-
I loos stellen.
I Eindelijk kwam ik te St. Petersburg!
De brief, dien ik medebracht en die welke
reeds vooruit gezonden was, verzekerden
mij een vriendelijke ontvangst bij Harer
Majesteits vertegenwoordiger in de hoofdstad
van Rusland.
Ik ging naar mijn hotel en zocht in de
vervaardigen van bommen, want 's och
tends had men hem met een pak zien
thuiskomen. Andere personen werden
gewond. In de woning werden ook ledige
bommen gevonden en glazen buizen
met scheikundige vloeistoffen, kisten
met kruit en dynamiet en gereed
schappen.
Het Army and Navy journal meldt
dat men bezig is kanonnen van 405 mM.
te gieten, die met eene lading van 63
kilo een projectiel van 1080 kilo een
26 kilometer ver zullen kunnen schieten.
Op dien grooten afstand zullen die
bommen gemakkelijk het pantser der
grootste Dreadnoughts doorboren.
De gelddrager Max Haase van de
American Express Company te Berlijn
die eenige weken geleden met 100,000
mk. aan den haal was gegaan, heeft
zich Zaterdag bij de politie daar aan
gemeld.
Hij verklaarde, dat hij zich eerst veer
tien dagen lang te Teirpitz had opge
houden, nadat een meisje hem reeds in
den eersten nacht 94.000 mk. van het
gestolen geld afhandig had gemaakt.
De politie wantrouwt deze bewering en
is geneigd, om aan te nemen, dat die
som ergens veilig is weggeborgen voor
later.
Haase was Vrijdag uit Keulen te
Berlijn aangekomen en kwam met een
auto voor het bureau van politie voor
gereden. De laatste 30 mk., die hij bezat,
zou hij aan den bestuurder van den
auto ten geschenke hebben gegeven.
De Daily Chronicle meldt, dat Case-
ment, dien de Engelsche minister Grey
naar Peru gezonden heeft om een on
derzoek in te stellen naar de gerucht
makende schandalen op rubber-onder
nemingen in het Amazone-gebied, aan
den minister een breedvoerig rapport
gezonden heeft. Casement bevestigt de
gruwelijke mishandeling der rubber-
slaven in de Peruaansche rubber-wouden.
In Noordelijk Syrië breidt zich de
cholera onrustbarend uit. In Aleppo
maakt de ziekte dagelijks veel slacht
offers. Ook Antiochië is besmet.
Men kan den negeropstand op Cuba
als feitelijk geëindigd beschouwen. Es-
tenos, de voornaamste aanvoerder, is
gedood. De meeste opstandelingen heb
ben zich onderworpen. Slechts in de
provincie Santiago di Cuba zijn nog
eenige kleine troepen van oproerlingen,
wier onderwerping aanstaande is.
De Vereenigde Staten hebben be
sloten de oorlogsschepen terug te roepen.
eerstvolgende dagen den tijd zoo goed mo
gelijk te verdrijven. Niet dat dit onder ge
wone omstandigheden zooveel inspanning
gekost zou hebben. St. Petersburg was een
van de steden, die ik altoos verlangd had
eens te bezoeken. De stad was nieuw en
vreemd voor mijde gewoonten en gebruiken
waren waard bestudeerd te worden; doch
ik stelde weinig belang in de dingen, die
ik er zag. Ik verlangde ernaar mijn reis ter
opsporing van Ceneri te vervolgen.
Ik was niet zoo dwaas den gezant lastig
te vallen en me op te dringen. Wetende
dat hij zou doen wat hij kon, wachtte ik
geduldig en stil tot ik een brief ontving
met een uitnoodiging om aan het gezant
schap te komen. Lord X. ontving mij vrien
delijk.
„Alles is in orde, zei hij. „U zult naar
Siberië gaan met zulk een volmacht, dat
zelfs de onwetendste cipier of soldaat die
zal erkennen. Ik heb natuurlijk mijn woord
verpand dat u op geenerlei wijze zult mede
werken om gevangenen te helpen ontsnap
pen, daar uw aangelegenheid er een is van
zuiver particulieren aard.
Ik bedankte hem en vroeg om verdere
aanwijzingen.
„In de eerste plaats," zei hij, „moet ik
u meenemen naar het paleis. De Tsaar is
nieuwsgierig den excentrieken Engelscbman
te zien, die zulk een lange reis onderneemt
om een paar vragen te stellen."
Ik zou gaarne voor die eer bedankt hebben,
doch daar er geen kans was eraan te ont
komen, raapte ik al mijn moed samen om
een zoo gowl mogelijk figuur te maken bij
den alleenheerscher. Het rijtuig vaD den
gezant was vóór en in een paar minuten
reden wij naar het Keizerlijk Paleis.
DOOR
Wordt vervolgd.)