Hel Land van Heusden en Allena. de Langstraat en de Bomeierwaai'd.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3224. Zaterdag IS Januari1913.
FEUILLETON.
Kinderherstellings- en
Vacantiekolonies.
Ui JO VAN ALT£N/>
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 7 V» Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
Onze lezers zullen alle wel eens ge
hoord hebben van de kolonies van het
Centraal Genootschap voor Kinderher
gtellings- en Vacantiekolonies.
Voor hun, die minder of in het ge
heel niet bekend zijn met het werk van
het Centraal Genootschap, diene het
volgende:
Door het Centraal Genootschap zijn
in ons land, naar wij meenen, een
zevental iarichtingen vervormd tot kolo
niehuizen, in welke huizen ziekelijke,
lijdende kinderen, welke daarvoor in
aanmerking komen bij voorkeur kin
deren uit den mingegoeden stand,
een vierweeksch verblijf wordt aange
boden, zulks ter herstelling van hunne
gezondheid. Dit verblijf in die kolonie
huizen is voor de kinderen, of, zoo
men wil, voor de ouders der kinderen,
geheel kosteloos. En de voeding, ver
pleging enz. in die koloniehuizen is een
zoodanige, een zoo goede, dat kinderen
als zwakke wezentjes er heen gezonden,
na een vierweeksch verblijf zichtbaar
sterker en gezonder er weer vandaan
kwamen. Dat dit alles geheel kosteloos
geschieden kan, hebben we te danken
aan den ruimen financieelen steun, welke
het genootschap geboden wordt door
hen, die het nut inzien van het werken
van het genootschap. En dat het nut
hiervan door velen in den lande wordt
ingezien en dat ze daarom het genoot
schap hun steun bieden, mag o.i. hier
uit blijken, dat het genootschap, aan
vankelijk op kleiner schaal beginnende,
nu zeven koloniehuizen bezit, waarin
lijdende kinderen verpleging kunnen
vinden. Wie ook zou niet gaarne willen
medehelpen tot iets zoo schoons, zoo
edels en zoo menschlievends? Er is
niets heerlijkers denkbaar, zouden wi)
meenen, dan ziekelijke kinderen, die
verpleging behoeven tot herstel van huu
gezondheid, maar wier ouders die ver
pleging in een of ander gesticht of
kolonie niet kunnen bekostigen, een
kostelooze verpleging in zoo'n gesticht of
kolonie te kuDnen aanbieden. Wij staan
in deze meening niet alleen. Honderden
en honderden anderen mèt ons denken
er zoo over. Die allen doen iets, de
een meer en de ander minder, en zoo
kan een weinig gedaan worden voor
het verpleging vragend kind uit den min
gegoeden stand.
(23
Het was een vreemde krankzinnige, deze
arme Korobka. Hij .was rustig, onschade
lijk, wekte instinctmatig het medelijden
van het volk open werd gevoed door den
een, gekleed door den anderhij ging men
wist niet waarheen, verdween gedurende
verscheidene weken en kwam als men hem
het minst verwachtte.
Tu8schenbeide zag men hem uit een grep
pel komen, dan weer tusschen het koren
uit of van uit een woud, dat hem zijne
geheimen vertelde, 's Winters verschaften
de woning van den heer van het dorp of
de hutten hem om de beurt eene schuil
plaats en kleeren, en terwijl hij zich voor
de kachel warmde, maakte hij de boonen
schoon, pluisde de wol uit of wiegde de
kinderen.
Men voedde hem aan de algemeene tafel,
men behandelde hem nooit slecht. De kin
deren vreesden hem niet; zij luisterden
graag naar zijn zonderlinge verhalen, zijne
fabelen, medegebracht uit de bosschen, zoo
als de kleinen zeiden.
Sinds een poos bewaarde Iwan een diep
stilzwijgen; zijn strakke blik staarde in de
ruimte.
„Heb je dorst vroeg Oliana.
Karobka schudde ontkennend het hoofd.
„Iwan", vervolgde het meisje, ga van
nacht niet rondloopen in de ravijnen, kom
bij ons slapen."
„Neen, het is nog warm."
„Ik zal je ander linnen geven."
Een weinig! Maar het genootschap
wil veel doen, meer althans dan het
tot nog toe heeft gedaan. Het bestuur
van het genootschap heeft zich n.l. af
gevraagd, of hetgeen het genootschap
tot nog toe deed, voldoende kou heeten
en of niet een vrij belangrijk aantal
kinderen naar de kolonies werd uitge
zonden, bij wie een vierweeksch ver
blijf aan zee of in het bosch beslist
onvoldoende was. De algemeene leden
vergadering, aan welke het bestuur deze
vragen voorlegde, heeft ze bevestigend
beantwoord. Na deskundige voorlichting
heeft de vergadering toen het besluit
genomen om het werk van het genoot
schap uit te breiden.
Men wilde die uitbreiding hierin laten
bestaan, door naast de bestaande ver
pleging gedurende vier weken in vacan
tiekolonies, de gelegenheid open te stel
len voor verpleging van langoren, niet
vooraf bepaalden düur in herstellings
oorden. Met die verpleging is in den
afgeloopen zomer met zeer goeden uit
slag een aanvang gemaakt in het door
het genootschap gehuurd koloniehuis
„Weezenkas" te Nunspeet, dat daar
voor door de algemeene vergadering
van het genootschap was aangewezen.
De langduriger verpleging in dat kolo
niehuis was echter maar een tijdelijke
maatregel. Yoor die meer langdurige
verpleging heeft het genootschap name
lijk noodig eeu speciaal daarvoor ge
bouwd en ingericht koloniehuis met
onderzoekkamer, lighut, schoollokaal
enz. De eerste zorg van het genootschap
is mitsdien geweest zich te verzekeren
van een geschikt terrein voor den bouw
van zulk een koloniehuis. Het genoot
schap meent daarin nu bijzonder ge
slaagd te zijn door den aankoop van
een heuvelachtig stuk bosch- en zand
grond, groot vijftien hectaren. Op een
door bosch en heuvels ingesloten ge
deelte van dit terrein hoopt het ge
nootschap nu eerlang haar eerste her
stellingsoord te kunnen inrichten. Al
vast echter zal het genootschap in 1913
ruimer gelegenheid geven tot het op
nemen van gewone vacantie kolonie
kinderen in een boschrijke streek, waar
aan groote behoefte bleek te bestaan.
Daartoe heeft het genootschap een ruim
huis en tuin, het bekende vroegere
hotel Qui Si Sana te De Steeg gehuurd.
Zoo gaat het genootschap vol moed
voort op den ingeslagen weg en vol
goede hoop de toekomst tegemoet.
Nieuwe banen worden betreden, ho-
„Het is nog warm."
„Toch zijn de kraanvogels al vertrokken.
Heb je ze gezien
„Ze zullen met de zon terugkeeren", ant
woordde de krankzinnige. „Ik heb hun
gezegd terug te keeren."
„Hebben ze het je beloofd?"
„Als ik het hun beveel komen ze terug."
„Zij gehoorzamen je Loop heenpre
velde Oliana lachend.
„Alle vogels gehoorzamen mij. Zij be-
hooren mij. Het bosch behoort mij, en de
wind en de sterren behooren mij. Ik ben
rijk De heer van het dorp heeft niets,
ik heb alles."
„En toch, als de heer van het dorp zijn
land aan je gaf, zou je het dan nemen
Iwan maakt een beweging als om neen
te zeggen, en hij vervolgde
„De heer weet niet wat de aarde zegt,
ik weet wat de wind zegt, hij weet het
niet; ik ben meer dan hij."
Reeds sedert eenige oogen blikken hoorde
men achter de heg, die den boomgaard van
het dorp scheidde, een geluid dat de aan
wezigheid verried van een onzichtbaar per
soon, misschien verborgen door de zware
doornen, die zich in elkaar verwarden en
weer op het pad neervielen aan den tegen-
overgestelden kant der omheining Op dit
geluid, dat men klaarblijkelijk trachtte te
temperen, sloeg Oliana geen acht, en zij
liet den krankzinnige zijn fantastische ver
halen vervolgen. De woorden van Korabka
wekten de verbeelding van het meisje op,
en droomend geloofde ook zij den wind en
de boomen te hooren spreken. Haar her
inneringen brachten haar terug naar de
sombere wouden, waar hare nachten voorbij
gingen onder het oog van den hemel. In
gedachten sprak zij„Ja, iedere ster is een
oog dat ziet, en de boomen spreken
Iwan heeft de waarheid gezegd."
pende hiermede een krachtigen stoot
te geven aan de volmaking van het
vacantie-koloniewezen, dat alleen d&n
zijn volle nut kan afwerpen, wanneer
daarnaast staat het herstellingsoord voor
kinderen, bij welke een uiteraard te kort
verblijf in de gewone vacantie-kolonies
geen duurzaam resultaat kan opleveren
Zal in deze beide takken van kinder
verzorging bereikt worden, wat er in
te bereiken valt, dan moeten in de aller
eerste plaats alle zwakke of moeizaam
herstellende kinderen aan het genoot
schap kunnen worden toegezonden
Küanen, zeggen we. Want om ze te
kunnen aannemen, moet de organisatie
belangrijk worden uitgebreid, enz. enz
Wij twijfelen niet, of een ieder zal
met het doel en het werken van het
genootschap instemmen en het zgne
er toe willen doen om het doel van
het genootschap verwezenlijkt te krij
gen. Alle inlichtingen, welke men mocht
verlangen, zal men kunnen verkrijgen
bij den heer A. C. Bos, administrateur
van het genootschap te Egmond aan Zee.
Buitenland.
De Petersburgsche Beurskrant ver
neemt uit Ekaterinoslav, dat er daar
voor de rechtbank een proces is be
gonnen tegen zestig politiebeambten,
commissarissen, agenten van hooger en
lager rang enz. Een secretaris van het
commissariaat beeft, volgens de beschul
diging, zelf een aanval van bandieten
op de politie-kanselarij op touw gezet
een agent, die wrok bad tegen den
eigenaar van een circus, die hem geen
geld wilde geven, heeft onder een voor
stelling in het circus: „Brand!" ge
roepen, zoodat er een paniek ontstond,
waardoor menschen zijn gewond een
commissaris heeft een vrouw aange
rand enz.
Te Peking is telegrafisch bericht uit
Tibet ontvangen, dat de Engelscben de
grenzen hebben overschreden. De Dalai
Lama (het hoofd van de Kerk) zond
onderhandelaren naar de Engelschen
om met hen te onderhandelen, en tege
lijkertijd om hun het protectoraat over
het land aan te bieden, waarvoor hij
eenige bijzondere concessies wilde doen.
China zal een nota aan Groot-Britannië
richten, ten einde zijne bedoelingen dui
delijk te maken. China spreekt de hoop
uit, dat de regeeringen tot overeenkomst
zullen komen, waardoor de moeilijkheden
uit den weg zullen worden geruimd.
Twee Duitsche scheepslossers kregen
Korobka, gezeten onder den noteboom,
bleef een oogenblik zwijgenzijn vreemde
blik dwaalde steeds in de ruimte. Plotse
ling moest een vage herinnering zijn geest
te binnen schieten, want hij hief eensklaps
het hoofd op en, met den vinger naar den
horizon wijzende, waar het woud zich in
een grijsaehtigen nevel verloor, zei hij
„Daarginds heb ik gezien, gezien
Petro is daarbij den Serednii-Alp.
Oliana verbleekte. De mand met maïs
gleed uit haar hand en viel op den grond.
Zij bleef als vastgenageld staan, zonder een
woord te spreken, bijna zonder adem te
kunnen halen.
„Hij is daar, daar in het woud." her
haalde de krankzinnige.
Oliana, die zichzelf geweld aandeed,
greep met zenuwachtige hand den schouder
van Iwan.
„Iwan," sprak zij met bevende stem, „je
hebt gedroomd, je hebt een schim gezien,
en je tong vertelt leugens."
„Ik heb gezien, ik heb gezienPetro
is daarik heb hem gezien."
„Dan is het zijn ziel die je hebt gezien
Petro is niet meer van deze wereld 1
„En de nachtegalen zingen, en de maan
slaapt....", antwoordde de krankzinnige.
„Ja, zij zingen, maar gij, gij liegt!"
„En de sterren, het zijn oogen die zien
maar zij spreken niet."
„Iwan," riep Oliana met diepe wanhoop,
„wil je op de sterren gelijken? Spreek dan
nooit, nooitJe hebt gedroomdO,
je liegt, je liegt 1"
„De wind gaat voorbij," vervolgde Korob
ka, „en hij zegt tot de boomen
Hij zweeg; het meisje liet met een be
weging der grootste verslagenheid hare
armen slap neerhangen. De woorden van
Korobka hadden haar verplet. Wat nu te
doen? Zij zou de eenige niet zjjn die de
te Conileet in tegenwoordigheid van
eenige andere personen twist, waar
schijnlijk over een 18-jarig meisje, dat
ook bij de aanwezigen was. Toen de
twistenden handgemeen werden, rolden
zij beiden in de Sambre. Weldra was
een hunner weer op het droge, doch
de andere, die zwemmend telkens aau
wal trachtte te komen, werd terugge
houden door zijn tegenstanders op den
wal, totdat hij ten laatste uitgeput in
de diepte zonk en verdronk.
Inbrekers hebben Woensdagnacht uit
de brandkast van het socialistische ge
nootschap La Proletarienne te Seraing
20.000 francs gestolen.
De Engelsche bladen maken melding
van twee opmerkelijke scheepvaartbe-
richten. Het eerste betreft het zeilschip
Speculation, dat met een lading hout
te Boness aankwam en 15 November
uit Kalmar in Zweden was vertrokken.
Twee maanden over een reis, die anders
van acht tot tien dagen duurt, is zeker
wel iets bizonders. Aanhoudend heeft
het schip met stormen le kampen ge
had. Om te beginnen moest het al in
Gothenburg binnenvallen om averij te
herstellen. Toen het weer uitzeilde ging
het eerst goed, maar den 8en December,
op de kust van Kincardineshire, in zicht
van Girdlenes, stak er een orkaan op,
die het schip op de Noorsche kust
terugdreef. Vijf weken lang heeft het
op do Noordzee gezwalkt, door de felle
winden nu her- dan derwaarts geworpen.
Het andere bericht geldt het stoom
schip Snowden Range van de Furness-
lijn. Woensdag werd het gehavende
schip de haven van Queenstown binnen
gesleept. Algemeen twijfelde men er
niet meer aan of het schip was met
man en muis vergaan. Geen wonder,
ruim zestig dagen heeft het noodig ge
had om den Atlantischen Oceaan over
te steken. De bemanning had het ont
redderde schip niet willen verlaten. En
nu wil men den gezagvoerder en de
officieren uitnoodigen op Lloyd's kantoor
te komen om gehuldigd te worden. Een
zeldzame eer.
Dinsdag is de eerste draadlooze ver
binding tusschen New-York en Berlijn
tot stand gekomen. Het New-Yorksche
station is er in geslaagd met het station
Nauen bij Berlijn verbinding te krijgen.
Volgens een dradeloos telegram heeft
het Engelsche stoomschip Veronese
(van Liverpool naar Buenos-Ayres), het
welk met 139 passagiers van Vigo was
vertrokken, bij Leixoes schipbreuk ge
leden.
Het schip is verlorenhet is wegens
openbaring van den krankzinnige hoorde
het gansche dorp zou het misschien hooren,
en de vijanden van Petro zouden het ge
heim kennen. Hoe deze tong stilte op te
leggen? Hoe dezen geest, door krankzinnig
heid getroffen, meester worden, dezen geest,
die evenmin te grijpen was als de wind?
In de sombere stilte, die een oogenblik
heerschte, hoorde Oliana een geluid achter
de heg, een geluid van schreden, die de
dorre bladeren vertrapten. Zij beefde, haar
hart hield op met kloppen. De krankzinnige,
ook hij had iets moeten hoorenwant hij
naderde de zware struiken, die de omheining
vormden, en keek over het voetpad, van
waar het zwakke geluid kwam.
Een oogenblik later kwam hij onder den
noteboom terug.
„Wie is daar?" vroeg Oliana met gebro
ken stem.
„Het is niets. Het is Youri!"
„Ach!"
Het meisje wankelde en viel op het gras
veld neer.
Iwan zag haar zwijgend aan.
„De sterren zien, de wind spreekt," zei
hij en over de heg springend, was hij op
den wegop den hoek van den boomgaard
verdween hij.
„Oliana, Oliana," liet zich een vroolijke
en welluidende stem hooren.
Het meisje antwoordde niet. Half opge
richt, de oogen wijd open en strak, begreep
zij niet wat er gebeurde.
„Oliana," herhaalde de klinkende stem,
en Xenia, zooeven lachende, stond nu ver
schrikt stil.
„Je bent ziek," sprak zijOliana helpende
om op te staan.
„Neen, neen, net is niets."
„Je bent zoo wit als een doek."
„Ik ben niet ziekhet isik weet
het niet."
de onstuimigheid der zee onmogelijk
afdoende hulp te zenden. Men hoopt
nochtans de bemanning te kunnen
redden.
Volgens een bericht uit New-York
heeft J. D. Rockefeller Jr. een bedrag
ven 25,000,000 gulden beschikbaar ge
steld ten bate van het werk der redding
van gevallen vrouwen. Zijn plan is, om
2000 inrichtingen in het leven te roe
pen, overal in den lande verspreid,
welke zich zullen bezig houden met de
redding van gevallenen, door haar een
onderkomen te verschaffen of in staat
te stellen zelf op een behoorlijke wijze
in haar onderhoud te voorzien. De lei
ding van het werk zal zijn toevertrouwd
aan ^Stanley Finch, de chef van het
Amerikaansch regeeringsbureau, dat be
last is met het onderzoek naar den
handel in blanke slavinnen en de pros
titutie in de V. St. De financieele leiding
blijft echter berusten bij Rockefeller,
bijgestaan door enkele andere mannen
van zaken. Het hoofdkwartier der stich
ting zal gevestigd zijn in Washington.
Neutraal Moresnet, het stukje grond
aan de Dnitsch-Belgische grens dat se
dert 1841 onder eigen bestuur staat van
een raad en een burgemeester, heeft
den laatsten tijd weer enkele moeilijk
heden gegeven door geschillen over
commercieele ondernemingen die er zijn
opgericht. Daarom is, naar de Tiigliche
Rundschau meldt, nu in de onderhan
delingen tusschen Pruisen en België,
die in 1905 zijn begonnen met het doel
het neutrale gebied bij een van beiden
in te lijven, weer wat meer leven ge
komen.
Te Rouen is een 3-jarig knaapje door
honden doodgebeten. Het kind zat acher
de vaderlijke woning een stuk brood
en chocolade te eten, toen drie honden
hem het brood ontroofden. Door het
tegenstribbelen van den kleine werden
de hongerige honden nog meer opge
hitst eu beten het kind in het gelaat
en in armen en beenen. Daarop sleep
ten zij den stumperd een vijftigtal
meters verder, waar zij hem wederom
vreeselijk beten. Afschuwelijk misvormd
met stukken vleesch uit gelaat, armen
en beenen, werd het arme kind opge
nomen.
Een kwartier later overleed het.
Uit Saragossa wordt gemeld, dat de
politie een anarchist gearresteerd heeft,
die in het bezit van een groote som
gelds was, bestemd voor de revolutio
naire Spanjaarden. Men vond 130.000
peseta's op hem. De autoriteiten weige
ren over deze aanhouding inlichtingen
te verschaffen.
„En ik, die je met maïsplukken kwam
helpen. Ik had je zooveel te zeggen."
Oliana herstelde zich met moeite en streek
met de hand over de oogen.
„Het is niets," herhaalde zij. „Ik heb veel
gewerkt, het bloed is mij naar het hoofd
gestegenZeg niets aan moeder."
„O, het zijn booze oogen, die je kwaad
hebben gedaan."
„Neen, Xenia, ik ben alweer beter."
Haar stem scheen haar te begeven, haar
gelaat was vaalbleek. Zij deed een boven-
menschelijke poging om kalm te schijnen;
de mand en de maiskolven oprapende, die
op den grond waren gevallen, hernam zij
haar werk.
Xenia, die haar voor het oog rustig zag,
dacht er niet aan hare geheime gedachten
te onderzoeken en, beweeglijk als een stroom,
begon zij te babbelen.
„Luister eens, ik ben Youri tegengekomen
toen ik hierheen kwam. Naar de richting,
die hij nam, zou ik er op zweren, dat hij
zich nier ergens in een hoek had verstopt
om te bespieden wat je deed. Het zijn zijne
oogen, die je lot hebben beslist."
Oliana antwoordde niet.
„Ik ben zeker van hetgeen ik zag. Ver
scheiden menschen hebben mij al gezegd,
dat hij bijna iederen dag om je hut dwaalt."
„O, waarom heeft Sémène hem niet ge
dood?" riep Oliana met bitteren haat in
hare stem.
„Hm waarom Niemand kan
dezulken doodende duivel beschermt hen,
zoolang hij hen noodig heeft voor zijne
zaken, en daarna neemt hij hen met één
slag mee. Je zult zien, dat Youri zoo zal
vertrekken; over zijn spoor zal de wind
slechts een maalstroom van stof werpen."
„Indien hij hem maar meenam," zuchtte
Oliana.
Rutheenache Roman.
(Wordt venolgd.)