iel Land van flensden en Üleoa, de Langstraat en de
J. C. JAHSSEH.
comb. PEEK CLOPPENBURG.
COLBERT-COSTUMES.
WANDELEN.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3248Zaterdag 12 April
FEUILLETON,
De Geheimen eener
kleine stad.
's-Hertogenbosch.
1913.
vin.
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 0.75,
franco per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/* ot. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
Wandelen Wie denkt er nu nog
aan. Een wandelingetje van een half
uurtje, een uurtje desnoods, nu ja, dat
gaat nog. Maar verder dank je,
maatIk ga, ais ik me verplaatsen wil,
en die verplaatsing van eenige betee-
kenis is, met de boot, de tram, het spoor,
de fiets, de auto of het luchtschip!
Met paard en wagen nu ja, dat gaat
ook nog, maar dit vervoermiddel raakt
toch ook al meer en meer in onbruik.
Wandelen, in onzen tijd van stoom,
eiectriciteit. en vliegkunstBen je mal,
man, dat is uit den tijd. En we be
klagen de menschen, die leefden in de
dagen toen nog spoor, noch boot, noch
tram en wat dies meer zij, bekend
waren. Toen de ouderwetsche bolder
wagens en de trekschuit nog in hun
volle fleur waren.
Als je toen een reisje van eenige
beteekenis moest of wildet maken
wat een toebereidselen waren er noodig
en wat een moeite ging er mee ge
paard. Mensch, mensch, stel je voor,
een reisje van Groningen naar Am
sterdam. Wat een onderneming, waf
een zorg, wat een tijd En wat een
verveling
En kon je toen nog maar altijd met
de trekschuit of met den bolderwagen
of met de diligence. Als je van de
Drentsche heide afkwam, en je wou
eens een familiebezoek afleggen bij de
luidjes in 't Groningsche, dan kon je
niet altijd met de zoo pas genoemde
vervoermiddelen gaan. Want ze waren
Diet overal.
En daarom leve de tegenwoor
dige tijd Nu gemakkelijk verplaatsen
van Zuid naar Noord, van Oost naar
West, naar alle uithoeken van ons land,
van ons werelddeel, van onze wereld
Naar de Nieuwe Wereld in een dag
of tien, naar ons Indië in een maand,
naar Maastricht in een paar uren. Te
gen de reis opzien Hoeft niet. In een
vloek en een zucht ben je d'r. Amper
d«n tijd, om eens kennis te maken met
medereizigers in 't spoor, om van 't
luchtschip maar niet eens te spreken.
Onze voorvaderen zouden raar staan
kijken, als ze nog eens op dit onder-
maansche konden terugkeeren. Jonge,
jonge, wat een verandering en wat een
vooruitgang.
Zeker, niemand onzer, zal dien voor
uitgang ontkomen. Maar die vooruit-
ai
Mevrouw keek angstig naar haar dochter,
die haar gelaat, of liever haar neus, nog
verder over den moederlijken schouder stak
en een licht zuchtje slaakte.
Gewichtig ging Lawendel voort:
„Het resultaat van mijn onderzoekingen
en van mijn langdurig onderhoud was het
volgende: De nieuwe dokter schijnt niet
van bekwaamheid te zijn ontbloot, maar
zijn methode komt mij voor zóó van ge
vaarlijke moderne theoriën te zijn door
drongen, dat hij slechts met de grootste
voorzichtigheid mag worden geraadpleegd."
„Hm, hm!" deed de burgemeester.
„Bovendien," vervolgde de barbier, „heb
ik nóg een vermoeden, dat eveneens aan
leiding geeft tot ernstige bedenkingen."
„En dit is?" vroeg de burgemeester.
„Ik geef mijn opmerking niet als zeker,
maarik koester de vrees, dat de nieuwe
dokter een jood is."
„Dat zou jammer zijn!" verklaarde de
burgemeester, bedenkelijk het hoofd schud
dende.
„Ontzettend!" meende zijn vrouw.
„O misschien is hij gedoopt 1" lispelde
Suze over den moederlijken schouder heen
Lawendel was intusschen reeds verder
gegaan
„Dit is nog niet allesDe nieuwe dok
ter lijdt aan een gebrek, dat voor zijn
patiënten zeer onaangenaam kan worden
Hij is namelijk erg hardhoorig. Men moet
altijd schreeuwen, als men zich bij hem
gang heeft ook zijn schaduwzijden.
De klacht wordt gehoord, dat de
menschen in 't algemeen er lichame
lijk niet op vooruit gaan.
Rust roestzegt het spreekwoord.
Yan onze vaderen afkomstig. Dus al
i-en oud spreekwoord. Maar wij we
ten het ook. En als we dat weten,
dienen we ons van de waarheid dier
twee woorden diep te doordringen.
Want deze erkentenis is de eerste
schrede op den weg, die leidt tot ver
betering.
Zal het menschelijk lichaam gezond
zijn, dan moeten alle organen behoor
lijk hun werk verrichten. Gebeurt dat
niet, dan loopt het spaak, dan wordt
onze mooie machine op zekeren tijd
stopgezet. Yraagt het maar eens aan
de geueeskundigen, of 't niet zoo is
Zij zouden ons vele staaltjes kunnen
meedeelen van het stopzetten der men-
scheljjke machine. Eenvoudig gezegd:
een groot deel, de doktoren beweren
zelfs het overgroote deel der menschen,
roest en verroest door gebrek aan be
weging, Bij drommen komen die stum
pers de spreekkamer van onze genees-
heeren en geneesdames binneD, verroest,
verstijfd, verschrompeld of vergaan op
kantootkruk of studeerstoel. Klachten
over vele kwalen, legio.
Die stumpers. Er uit moeten ze. De
lucht in, de vrije, heerlijke, goddelijke
natuur met haar gezondheid en lichaam-
stalende zuurstof! En beweging moeten
ze hebben, die menschen, maar bewe
ging zóó, dat èn spieren èn zenuwen
worden ingespannen.
En daarom wandelen, veel wan
delen
Zie, onderzoekingen zijn gedaan over
den invloed, dien wandeltochten hebben
op 't menschelijk lichaam. Het strekt
onze oostelijke naburen tot eer, dat zij
de dingen, als zij er iets in zien, fliuk
weten aan te pakken. Zoo ook in dit
gevalzij hebben wandeltochten geor
ganiseord, niet van groote menschen,
maar van schoolkinderen. En de resul
taten? Boven verwachting. En wat van
schoolkinderen mag worden aangenomen
en bewezen, kan ook gerust van toe
passing verklaard worden op de grootere
menschen.
De Duitsche „Yerreniging voor va
cantie kolonies" (er bestaat nu in ons
land gelukkig ook zoo'n vereeniging,
waarop we wel terug komen) heeft
reeds van 1901 af 'eder jaar groepjes
van kinderen gedurende 14 dagen uit
verstaanbaar wil maken. Vooral voor vrou
welijke patiënten moet dit heel lastig zijn.
Zij hebben dikwijls bijzonderheden mede
te deelen Zooals ik u zeg, edelachtbare,
dat is 'n groot gebrek."
In dit oogenblik hoorde men buiten het
eigenaardig gedruisch van iemand die snel
de trap opstruikelt, daarna dat van onvaste
voetstappen, en eindelijk kwam de oude
politieagent de kamer binnengewaggeld.
De burgemeester trad op den politie-agent,
den eenigen van Posemuckel, toe.
„Wat is er, Duselmann?" vroeg hij met
neerbuigende vriendelijkheid.
Duselmann opende den mond en bracht,
na tal van vergeefsche pogingen, eindelijk,
met 'n schorre grogstem, de woorden uit:
„Edelachtbare, ik heb te rapporteeren
„Nu, wèt9
„Dat, volgens melding van den nachtwacht
vannacht in het logement „De Zachte Duif"
een verdacht individu
„Ik weet 't al, Duselmann," viel de burge
meester hem in de rede. „Die vreemde is
de nieuwe dokter. Meester Lawendel heeft
mij het nieuws bereids meegedeeld."
De agent spalkte de oogen nog verder
open en staarde met blikken vol ontzetting
naar den barbier, die meesmuilend in een
hoek stond.
Duselmann deed wanhopige pogingen om
met zijp stok zijn lichaam in evenwicht te
houden en riep uit
„Meester Lawendel?... Is de wereld van
nacht dan omgekeerd? Is Lawendel politie
geworden en Duselmann barbier?" Wie durft
het wagen, een rapport eerder uit te brengen
dan ik? Wie permitteert zich, de politie
te onderkruipen, hè? Zoolang ik op m'n
post sta, moet ik al het nieuws 't eerst
rapporteeren, daarvoor ben ik politieagent
en geeD barbier!"
Terwijl hij sprak sloeg hij zich telkens
wandelen gestuurd. En 't bleek ouders,
onderwijzers, geleiders en doktoren,
welk een heilzame invloed door die
wandeltochten op de kinderen werd
uitgeoefend.
Proefnemingen toonden aan dat veer
tien dagen niet strikt noodig waren.
De genoemde Yereeuigiiig heeft de
tochtjes dan ook later beperkt tot zes
dagen. En alleen die kinderen mochten
mede, die geneeskundig onderzocht en
geschikt bevonden werden. Kinderen
die een kwaal hadden en niet bestand
bleken tegen het ondernemen van een
vermoeiender) tocht, werden uitgesloten.
Maar de voedingstoestand van de kin
deren die meegingen, was by bijna
allen slecht, ze wan-n „ondergoed".
En de resultaten We zeiden 't reeds:
verrassend.
Daarom, lezers, de lucht in, zoo
noodig, en gebruik gemaakt van een
geneesmiddel, dat. zoo goed als niets
kost. De wandeltochten in eere her
steld
Buitenland.
Het Belgische stakingscomité beeft
besloten de tentoonstelling te Gent als
neutraal terrein te verklaren, zoodat
daaraan tijdens de staking zal worden
doorgewerkt.
Dit besluit is vooral te danken aan
den socialistischen senator Coppieters,
die tevens deel uitmaakt van het bestuur
der tentoonstelling.
Aan de bekende koninklijke porselein
fabriek te Kopenhagen zijn uitgebreide
diefstallen ontdekt. Maandag zijn een
tiental arbeiders in hechtenis genomen.
Er was al gebleken, dat er stelselmatig
van het magazijn voorwerpen soms
een heel servies werden weggenomen
en verkocht of verpand. Een vluchtige
berekening bracht uit, dat er in een jaar
tijds voor 80,000 kronen verduisterd was.
Professor Olsen, van de Minnesota-
universiteit, die Clyde Darling, den
verleider van zijn vrouw, heeft dood
geschoten, is door de jury vrijgesproken.
De vrouw had voor de rechtbank
verklaard, dat Darling haar hypnoti
seerde, zoodat zij alle contröle over zich
zelf verloor.
Mej. Wharry, de Engelsche kiesrecht
vrouw, tot 18 maanden gevangenisstraf
veroordeeld wegens brandstichting in
het theepaviljoen in den tuin van Kew,
is op vrije voeten gesteld, na 32 dagen
te hebben gevast. Eerst na 29 dagen was
met de vuist zoo krachtig op de borst, dat
zijn lichaam nog meer ging waggelen en hij
heftig begon ts hoesten.
„Maar Duselmann, zóó vroeg al beschon
ken!" zei de burgemeester. „Neem je in
acht, je zult nog sterven aan delirium tre
mens, als, helaas, de meeste ingezetenen
van deze stad."
„Dat komt van het slechte water," ant
woordde de agent hakkelend. „Daürvan ster
ven de lui hier als vliegen. Zoolang wij daar
niet bevrijd van worden..."
Nu trad Lawendel naar voren en trok
Duselmann zacht naar de deur.
„Foei, schaam je. Wie durft zoo optreden
in tegenwoordigheid der burgemeesterlijke
familieI Kom, vader Duselmann... Mijn
onderdanigste groeten, edelachtbare, me
vrouw, mejuffrouw
Dit zeggende sleepte Lawendel den be
schonken politieagent mee naar buiten.
,,'n Aardig mensch, die Lawendel," zei des
burgemeesters eega gevleid. „Hij drukte zich
heel beschaafd uit."
Daarna wendde zij zich weer tot haar
dochter en voegde haar teeder toe:
„Kom, schatje, mama zal je verder dicht-
rijgen; die stoute papa doet 't arme kind
altijd pijn, niet? Kom, Christine, jij kunt
ons helpen
En ze omvatte „haar kind" en verliet met
Suze en de dienstmaagd het vertrek van
haar heer en gebieder.
De burgemeester staarde hen sprakeloos
en bewegingloos na.
Toen scheen de drift, die hij zoo lang
had bedwongen, eindelijk de overhand te
krijgen; hij verwrong zijn totnutoe vreed
zaam gelaat en woelde met beide handen
in het spaarzame haar, alsof hij het uit den
ouden schedel wilde rukken.
AFDEELING
Het Colbert-Costume neemt thans in de Heerenkleeding
een allereerste plaats inderhalve is de sorteering ook
enorm groot en vindt een ieder iets naar zijne keuze.
Heeren Colbert-Costumes 1 en 2 rij knoopen, in prachtige
fantasie dessins, waaronder ook zeer mooie bruinachtige
kleuren, die thans geheel nieuw en zeer chic zijn.
112 - 14 - 16 - 18 20 - 22 - 24 26 - 28 - 30
en hooger.
ZIE ONZE ETALAGES.
opgemerkt, dat zij de hongerstaking toe
paste. Zij had tersluiks haar voedsel
onder de andere gevangenen verdeeld.
Toen men het merkte was zij al zoo ver
zwakt, dat men haar heeft moeten los
laten.
Uit Fransch Guyana komen vreeae-
lijke bijzonderheden over een moord
onder galeiboeven. Vier dezer boeven
waren gevlucht uit de strafkolonie en
in het oerwoud verdwaald geraakt. Een
hunner, die uitgeput van vermoeienis,
was gaan slapen, is door de andere drie
geslacht en gedeeltelijk verslonden. De
drie overlevenden vertelden cynisch dat
zij de beste stukken hadden opgegeten.
In October vond men te Oharlotten-
burg Ernst Tiemann, een 15-jarig gym
nasiast, ten huize van zijn moeder dood
aan een touw hangen. De lijkschouw
wees uit, dat ophanging de oorzaak van
zijn dood was geweest en de politie gaf
nu, in de onderstelling dat men met
een geval van zelfmoord te doen had,
vergunning om het lijk te begraven. De
familie was het daar echter niet mee
eens, daar zij meende dat de levenslus
tige knaap niet de minste reden bad
gehad, om de hand aan zichzelf te slaan,
eu nam een particulieren speurder aan,
om de zaak te onderzoeken. Het gevolg
van zijn nasporingeri is nu geweest, dat
de 19-jarige dienstbode Elise Heinrich,
die bij mevrouw Tiemann gediend heeft,
in hechtenis is genomen. Zij had om
gang met een slotenmaker Schulz te
Charlottenburg, die haar vermoedelijk
„O, die vrouwen, die vrouwenschreeuw
de hij schor." Maar dadelijk lieten zijn
vingers de haren weer los, de armen zonken
slap langs de zijden, in snellen overgang
namen zijn trekken weer de gewone uit
drukking aan.
En de zooeven nog schuimende mond
glimlachte weemoedig en sprak:
„Van de warme kamer en d* koffie komt
vandaag niemendal. En als ik tijdig op het
Stadhuis wil zijn, zal ikzelf mijn kleeren
moeten uitborstelenDe ware wijsgeer
schikt zich in het onvermijdelijke."
Hij verliet de kamer, keek op het portaal
of niemand op hem lette, sloop daarna naar
de keuken, haalde onder het bed van de
dienstmeid het potje met schoensmeer en
de twee borstels voor den dag, nam zijn
laarzen mee, sloop daarna weer, behoedzaam
als een dief, door het portaal naar zijn
kamer en sloot de deur vlug achter zich
dicht.
„Goddank, geen van de buren heeft mij
gezien
Hij nam zijn gewone houding aan met
den rug tegen de deur en begon toen te
poetsen, dat hem het zweet van het edel
achtbare voorhoofd gudste.
En in de zijkamer voltooide mevrouw het
toilet harer dochter, zonder er in de verste
verte aan te denken, om haar man een
warme kamer en een warmen dronk te
bezorgen.
In het Raadhuis schudden de wethouders
hun hoofden over het lang-uitblijven van
den burgemeester, ofschoon 't nog niet eens
kwart voor negen was.
Nadat Lawendel den dokter had verlaten,
schelde deze om zijn koffie, die hem dan
ook na verloop van een half uur door de
kiespij nlijdende Guusje werd gebracht.
heeft overgehaald, hem binnen te laten,
om hare meesteres te bestelen. De knaap
moet het paar bij den diefstal verrast
hebben. Schulz viel toen op hem aan,
worgde hem en hing het lijk op. De
moordenaar is nog niet opgespoord.
Een Berlijnsch tandarts zou Woensdag
te Londen met een Zweedsche jonge
dame trouwen, maar werd op het bureau
van den huwelijksinschrijver in hechte
nis genomen wegens valsche opgaven.
De bruid viel flauw. Mede werd in
hechtenis genomen een man met name
Gauther Welsch, wonende te Hammer
smith, een huwelijksagent. De valsche
opgave was, dat de tandarts 18 dagen
te Londen verblijf had gehad, terwijl
bij onderzoek was gebleken, dat hij er
nog geen week was geweest. Welzsch
werd beschuldigd van medeplichtigheid.
De tandarts bekende en voor den
politierechter vertelde hij hoe het was
gegaan. Hij had in een Duitsche krant
een advertentie gelezen van een bureau,
dat voor huwelijken in Engeland zorgde.
In een circulaire verklaarde de adver-
teerende firma, die zich Bode <fe Co.
noemde, dat men in Engeland in drie
dagen kon trouwen. Hij kwam Donder
dag in Londen en liet verder alles door
Welzsch regelen. De trouwpartij werd
een week uitgesteld. De tandarts mocht
zoo lang op vrije voeten blijven maar
Welzsch werd in de gevangenis gehou
den.
Bijna al de groote stoombootlijnen
hebben, naar het Hbld. v. A. meldt,
Na den eersten teug trok dr. Gosse een
jammerlijk gezicht.
„De barbier heeft gelijk," mompelde hij.
„Da's een afkooksel van chicorei en zoet
hout; daarom geven ze er ook zoo weinig
suiker bij. Nu, mijn intrede in Posemuckel
is allesbehalve prettig. Als de barbier me
niet had gewaarschuwd, had ik mij te voren
mijn positie al onmogelijk kunnen maken
Na zijn mededeelingen gelukt het mij wel
licht de weinige hoopvolle vooruitzichten
te wijzigen; daartoe zal ik mijn wetenschap,
mijn vasten wil en de onbaatzuchtige hulp
van mijn vriend Lawendel met kracht aan
wenden
Hij dronk nog een slok, maar schoof toen
den kwalijk riekenden drank van zich af.
„Ik zal van die koffie maar niet te veel
drinken; mijn plichtvisite bij den burge
meester zou licht door een onaangenaam
toeval worden onderbroken. En van den
eersten indruk hangt in de meeste gevallen
onze geheele toekomst atLaat ik nu maar
toilet gaan maken; misschien vind ik Zijn
Edelachtbare nog thu's."
Toen hij met zijn toilet bezig was, begon
hij te niezen.
„Verduiveld," mompelde hij eensklaps,
„daar had ik bijna het gewichtigste ver
geten. Ik moet immers snuif hebben om bij
de vrouw van den burgemeester een goeden
indruk te maken. Hoe nu aan een snuifdoos
te komen?"
Hij trok aan het schelkoord.
Het duurde nog geen kwartier, of de
kiespij nlijdende Guus verscheen op den
drempel. Doch toen zij den dokter zag stiet
zij een doordringenden kreet uit en liep
weg alsof de kamer in brand stond.
;i UMD VAN alten/;
(Wordt vervolgd.)
