Het Land van Beusden en Altena, de Langstraat en de ilicnaielerwaaii
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No, 3252. Zaterdag 20 April,
FEUILLETON.
De Geheimen eener
kleine stad.
J. C. JANSSEN,
Comb. PEEK CLOPPENBURG,
PANTALONS
1913,
UM0 van alt^;
VCX)B
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijs verbooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
Vroeger gebruikte men ook hier
ten lande de pijnbank, om iemand,
die van een misdrijf verdacht werd, tot
bekentenis te brengen. De verdachte
werd dan net zoo lang gepijnigd en
gefolterd, dat hij bekende schuldig te
zijn. Was de bekentenis er uit, dan
had de justitie haar doel bereikt en
dan konden de pijnigingen gestaakt
worden. Niet zelden gebeurde het echter
dat verdachten, hoewel onschuldig
zijnde, eindelijk maar bekenden dat ze
schuldig waren, omdat ze de folterin
gen niet langer konden uitstaan, weten
de dat ze dón niet langer meer die
gruwelijke pijnen zouden hebben te
verdragen. Zoo gebeurde het dat onschul-
digen tot zware of minder zware straf
werden veroordeeld. Gelukkig zag men
later in dat de pijnbank een onge-
wenschte uitwerking had, dat ze niet
langer gehandhaafd mócht blijven, en
zoo verdween dan eindelijk dat vreese-
lijke folter-werktuig, dat aan, naast zoo
vele werkelijk schuldigen, óók aan zoo
vele ónschuldigen den dood aan galg en
valbijl had bezorgd.
Denkt ge, lezer, dat de pijnbank wer
kelijk en voor goed verdwenen is
Dan hebt ge het mis
't Is waar, de pijnbank van vroeger
bestaat niet meer, maar we hebben
een andere, een moderner er voor in
de plaats gekregeD.
In het „Weekblad voor het Recht"
is een pennenstrijd gevoerd over het
scherpe eerste verhoor van verdachten
door de politie.
En merkwaardig is, wat in dit ver
band mr. P. J. M. Aalberse schrijft in
het „Kath. Soc. Weekblad", welk stuk
ons doet zeggen dat voor de pijnbank
van vroeger een andere, een moderner
pijnbank in de plaats is gekomen.
We later hier volgen wat mr. Aal
berse schrijftUit eigen ervaring als
advocaat zijn ons de ergerlijkste staaltjes
bekend van het „scherpe verhoor", dat
de politie den gevatten personen af
neemt.
Twee voorbeelden.
Een vrouw, moeder van acht kinde
ren, had in haar groentehandel een
valsche rijksdaalder ontvangen en on
middellijk daarna weer uitgegeveB.
Ze moest op 't politiebureau komen,
tegen 6 uur 's avonds. Bij 't „scherpe
verhoor", aan den straatkant afgenomen,
werd haar afgeperst te bekeunen, dat
(14
„Nu, als u een liefhebber bent van een
degelijk avondmaal, daar is hier wel aan
te komen."
„Waar? Waar?"
Des dokters hoop was opnieuw ontwaakt.
„Hier tegenover in de burger-societeit,"
zei de huisknecht, terwijl hij den dokter
meevoerde naar het venster. „Kijk, in het
gele huis met de drie pilaren. De kruidenier
Zieme heeft het buffet gepacht, 'n Handige
kerel; hij heeft ook de gemeentewaag
De dokter smoorde de welbespraaktheid
van den huisknecht in de kiem.
„Hoe laat begint de soos?" vroeg hij
haastig.
„Precies om zeven uur."
„Dank je. Dan blijf ik tot zes uur slapen.
Roep Guusje maar even, dan kan ze mijn
bed opmaken."
De huisknecht maakte 'n knipoogje.
„Guus komt niet meer naar boven als u
er bent; u bent te gevaarlijk, zeit ze."
„Ook goed!" antwoordde de dokter lachen
de. „Ik verwonder mij in Posemuckel over
niets meer en ben al tevreden als de lui
mij niet bijten of hun waterkruiken op
mijn hoofd stuk slaan Ik ga naar bed
Te zes uur kom je naar boven om mij te
wekken."
„In orde, dokter. Wel te rusten."
„Dank je well"
ze wist, dat die rijksdaalder valsch was.
Ze bleef echter ontkennen. Na een
half uur in het cachot gezeten te heb
ben, werd ze weer voorgevoerd. Beken
je Neen dan weer 't cachot in, net
zoolang tot je bekend hebt.
Zoo ging 't door tot 's avonds negen
uur. Zij hoorde haar kinderen op straat
staan huilen. En eindelijk om los
te komen, bekende ze dan maar.
Toen mocht ze naar huis.
En dan wordt beweerd, dat de pijn
bank is afgeschaft
Gelukkig nam de rechtbank, toen
zij in de openbare zitting op haar be
kentenis terugkwam, daar genoegen
mee en requiroeren het O. M. vrij
spraak. De rechtbank, hoewel de bui
tengerechtelijke bekentenis verwerpende,
nam toch het feit als bewezen aan en
veroordeelde haar tot f 10 boete. Met
geen mogelijkheid was de vrouw te
bewegen, in booger beroep te gaan,
hoewel vrijspraak vrij zeker ware ge
weest. De schrik voor „het gerecht"
zat er nu eenmaal in
Enn ander geval.
Er was brand geweest. Een dronken
jongen was in de buurt gezien. De
veldwachter dacht, dat hij dien brand
gesticht had.
„Scherp verhoor" door den veld
wachter. Beken maar, vriendje, we
weten er alles van, zelf gezien, dat jij
't deedt, en als je bekent, krijg je veel
minder stiaf. Het verhoor werd al
scherper en de bekentenis volgde.
De jongen dacht: als hij 't gezien heeft,
heb ik 't misschien toch ook wel ge
daan.
Toen werd hij, na een nacht in 't
cachot gezeten te hebben, voor den
burgemeester gevoerd.
Weer „scherp verhoor". Hij trok
zijn bekentenis in. Wel hier en gin
der, wil je me voor den gek houden
Het verhoor werd scherper. En
nieuwe bekentenis volgde.
Hetzelfde spel voor den rechtercom
missaris. Had hij niet al tweemaal be
kend? Na nieuwe ontkentenis volgde
de derde bekentenis.
Weer hetzelfde spel voor de recht
bank. Wat, wil je ontkennen? Maar
je hebt al driemaal bekendEn
de vierde bekentenis kwam er uit, en
hij werd veroordeeld, ik meen tot
2 jaar gevangenisstraf.
Toen kwam zyn vader bij me. Ik
bezocht den jongen. Hij bezwoer me,
dat hij 't niet gedaan had. Precies gaf
hij op, waar hij dien avond geweest
Nadat de knecht zich verwijderd had,
trok Gosse snel zijn gekleede jas met toe-
behooren uit en sprong in het bed, dat
kraakte onder den last.
Laten wij hem rusten en krachten ver
zamelen; hij is nog niet aan het einde van
zijn lijden
Het was avond gewordende doordringen
de westewind gierde klagend boven 't stadje
en rukte en schudde aan de oude lantaarn
op de Markt, zoodat het schamele olievlam
metje in zijn glazen kooi angstig en machte
loos flakkerde en men vreesde, dat het nooit
weer zou oplaaien.
In zware, moede klanken slaat het zevende
uur van den stadhuistorende burgers ver
heffen zich uit den zwarten zorgstoel bij de
kachel, trekken een dikke jas aan, zetten
den oudsten hoed op en gaan de deur uit.
Dan halen vrouw en dochter verlicht adem
en beginnen te babbelen. Voor hen zijn het
de gezelligste uren van den dag.
En bij den eersten klokslag van 't zevende
uur gaat de deur van „De Zachte Duif'
knarsend open en zien wij dokter Gosse
met haastige schreden de straat oversteken
naar het gele huis met de pilaren.
Mismoedig mompelde hij
Had ik maar eerst de deur! Er is een
niet onbelangrijke locale kennis toe noodig
om in deze duisternis den weg te vinden
Ha, daar voel ik iets kouds, zeker den knop
van de deur Neen, dat is 'n ketting, een
haak alle duivels, dat is de gemeente
weegschaal. Als die mij op het hoofd was
gevallen had ik genoeg voor heel mijn
levenEn nu heb ik 'n honger als een
wolfMaar ddór heb ik den deurknop
Goddank
was. Toen hij den brand zag, was hij
er nog tien minuten gaans van ver
wijderd. Ik was zoo gelukkig, om door
tal van getuigen zyn alibi absoluut
overtuigend te kunnen bewijzen. Zoo
duidelijk, dat bij onmiddellijk in vrij
heid werd gesteld, terwijl vrijspraak
volgde.
Hier was 't een geluk, dat die ge
tuigen nog te vinden waren, en dat de
tijd precies vast stond, doordat hij uit
een tram was gestapt, die 20 minuten
te laat was aangekomen.
Ware dit niet zoo gewe?st, deze jon
gen had jaren lang onschuldig in de
gevangenis gezeten, alleen door
't „scherpe verhoor" van den veld
wachter
Nu kwam hij er met vier of vijf
maanden preventieve hechtenis af,
dank zij „'t scherpe verhoor" van veld
wachter en burgemeester.
Mr. Aalberse vindt, dat uit deze twee I
staaltjes overduidelijk blijkt hoe af
keurenswaardig het „scherpe verhoor"
door de politie is.
Wie zal bet tegenspreken, vooral
waar het züik scherp verhoor betreft
als in de door mr. Aalberse gegeven
voorbeelden
Is het wel het recht van de politie
om te doen als in de door mr. Aal
berse gegeven gévallen? We gelooven
het niet. Naar wij meenen, is de po
litie alléén belast met het opsporen van
strafbare feiten, het aanhouden van
verdachten, het in beslag nemen van
bewijsmateriaal enz. De taak der justitie
is 't te onderzoeken of de verdachten
al of niet schuldig zijn. Niet de politie
heeft dat te onderzoeken.
'fit Hertogen boseh.
Wij houden steeds in voorraad, een zeer uitgebreide sorteering
van de goedkoopste tot de fijnste kwaliteiten.
In fantasie Bukskin, als ook gestreept Kamgaren; donkere
en lichte dessins vanaf fl,50 1,75 2 2,25 2,50
2,75 3 —3,50 4 4,50 5 5,50 6 6,50 tot f 14.
ONBERISPELIJKE PASVORM.
Buitenland.
Een huzaar van het 83ste regiment
te Paderborn, die het vorige jaar als
vrijwilliger dienst had .genomen, had
zich Zondag zonder verlof uit zijn garni
zoen verwijderd en vertoefde sedert dien
dag bij zijn ouders te Bielefeld. Toen
Dinsdagmiddag een patroelje van bet
bataljon te Bielefeld den man kwam
halen, sprong hij uit het raam van de
tweede verdieping in een tuin. Daar
bleef hij met zware kwetsuren liggen.
De huzaar had zijn garnizoen verlaten,
omdat hij naar zijn meening onrecht
vaardig straf had gekregen. Om dezelfde
reden had hij reeds 's morgens een po
ging tot zelfmoord gedaan, die zijn
moeder had kunnen verijdelen.
Uit Vickburg (Mississippi) wordt ge
meld, dat bij Maverville, ongeveer 110
K.M. verder de rivier op een dijk is
doorgebroken en dat thans ongeveer
1130 vierk. Eng. mijl onderwater staan.
Het zijn rijke katoenlandenen de stof
felijke schade loopt in de millioenen
dollars.
Naar het heet zijn er in de Cincinnati-
mijn te Finley-ville, in den staat Penn-
sylvanië, 120 mijnwerkers omgekomen.
De ramp is het gevolg van een ont
ploffing, die brand veroorzaakte.
Tegen middernacht was men den
brand meester. Reeds zijn 70 lijken ge
borgen. Al de dooden werden dicht bij de
mijnuitgangen gevonden. Waarschijn
lijk zijn zij aan de ontploffing ontsnapt,
maar door het mijngas verstikt.
Het socialistisch congres heeft Don
derdag te Brussel met een meerderheid
van ®/4 der uitgebrachte stemmen de
motie van orde, voorgesteld door het
comité voor algemeen kiesrecht en al-
gemeene werkstaking, goedgekeurd, en
besloten tot onmiddellijke hervatting
van den arbeid.
Over dit congres, hetwelk ruim vijf
uren heeft geduurd, wordt uit Brussel
gemeld:
De medeslepende welsprekendheid
van Anseele, de humor en het sarcasme
aan het adres van Woeste, die het ken
merk waren der rede van Vandervelde,
konden een goed deel der dertienhon
derd aanwezigen niet overtuigen weer
aan het werk te gaan. Afgevaardigden
uit het Walenland wezen op het dub
belzinnige der motie, waar de Kamer
het eens op geworden was. Anderen
oordeelden, dat men zich niet gewonnen
mocht geven zoolang men niet waarlijk
verslagen was en dat men niet rusten
moet voor den eindzegepraal.
Tegenover bovengenoemde dagorde,
werd eene andere gesteld, die tot voort
zetting der staking besloot. Gelukkig
kwam de eerste voor de andere ter
stemming en bekwam vier vijfden der
stemmen, terwijl de leiders blijkbaar
Nu opende hij de zware deur en betrad
een groot, zwak verlicht portaal.
Waar zou de soos toch wezen? vervolgde
hij. Ik zal maar op goed geluk voortstrom
pelen Hier is een deur Neen, dat kan
de soos niet zijndat is de kruideaiers-
winkel. Maar anders is hier toch geen in
gang Of zou het achter op de plaats
wezen? In Posemuckel is alles mogelijk.
Terwijl de dokter nog op het portaal
rondtastte, ging de straatdeur open en kwam
een heer van ruim veertig jaar binnen,
wiens breed gelaat zich het aanzien gaf van
ontzettende geleerdheid en zoo gewichtig
voor zich heenkeek, dat men onwillekeurig
geneigd was om den hoed af te nemen.
Toen deze den dokter voorbijging, zag hij
hem van het hoofd tot de voeten aan met
een blik van onuitsprekelijke minachting.
Toen floot hij even, om zijn lippen speelde
een verpletterende hoon en toen liep hij,
langs den geneesheer heen, de trap op.
Nu steeg ook Gosse de breede maar
donkere trap op, bereikte een tweede, even
eens slechts zwak verlicht portaal en be
merkte daar een deur, waarachter hij een
geroezemoes van stemmen vernam.
Ha, hier zal 't zijn Laten we binnen
gaan.
Vastberaden legde hij de rechterhand op
den knop van de deur, die hij opende,
waarna hij den drempel betrad.
XI.
De societeitslokalen bestonden uit een zeer
groote voorkamer en een kleiner achter
vertrek.
In het midden van de voorkamer stond
een oud biljart, waarvan het groene laken
een aantal donkere vlekken vertoonde, waar
schijnlijk veroorzaakt door de vrij onzin-
gerekend hadden op algemeene stem
men.
Deze lang niet makke en weinig
geestdriftige vergadering wijst op eene
ernstige kentering der gemoederen. De
staking heeft ongetwijfeld een nieuw
en fel bewustzijn gewekt in het Bel
gisch proletariaat en dat bewustzijn kon
zich op een gegeven oogenblik wel eens
tegen de parlementaire wetgeving keeren
zoodat wij dan in deze den weg van
Frankrijk zouden opgaan. In elk geval
bewijst deze meeting hoe gevaarlijk het
is het volk op te ruien en het van an
dere zijde te tarten en tevens dat de
Belgische politiek voortaan zal hebben
te rekenen met een nieuw, helaas
demagogisch, element.
Te Bergen willen de mijnwerkers
niets weten van 't opgeven der staking
vóór 't algemeen kiesrecht verkregen is.
Zij zijn bereid zes maanden te staken.
In de Borinage verklaren de mijn
werkers dat zij loonsverhooging zullen
eischen. Dan hebben zij tenminste niet
voor niets gestaakt.
In het bekken van Seraing is de
toestand onveranderd. De mijnwerkers
zijn met het besluit van 't socialistisch
congres volstrekt niet ingenomen.
Er zijn oneenigheden uitgebroken
tu8schen de werklieden en de leiders
der vakvereenigingen, die hervatting
van den arbeid aanrieden. De vergade
ringen waren zeer rumoerig. Toch ge
looft men, dat de arbeid Maandag zal
worden hervat, of anders de staking
uiterlijk tot 1 Mei zal voortduren.
De twee Belgische soldaten die te
Forchies gedrost zijn en daarna een
van hun vervolgers neerschoten, zijn
bij Doornik in hechtenis genomen.
Volgens het Petit Journal zou dr.
Cook, die indertijd beweerde de Noord
pool bereikt te hebben, in een krankzin
nigen-gesticht te Panama zijn opge
nomen.
delijke olielamp, die er levensmoede boven
hing, onder een groote vlek, die zij aan de
zoldering had geblakerd.
In den voorhoek links stond een oude
zwarte kanapee met een tafeltje ervoor en
'n paar stoelen er omheen, en in de twee j
achterhoeken bevonden zich twee speel
tafeltjes, waar men ongeduldig op den derden
man scheen te wachten.
Behalve een kollossale zwarte kachel*
eenige stoelen aan de wanden en 'n paa;r
kleerhaken waren in de voorkamer geer
verdere meubelen te zien.
In het tweede, kleinere vertrek stond een
lange, met wasdoek bekleede tafel, rondom
met stoelen bezet en die tot souper-disch
scheen te dienen. Aan den tegenovergestel-1
den wand stond een buffet, waarop een
aantal vreemd gevormde flesschen prijkten,,
"gevuld met vloeistoffen van allerhande kleur,
Daarnaast waren een aantal glazen op een
rij geschaard.
Naast het buffet hing een pijpenrek met j
de rooktoestellen van de stamgasten en in
den linkerhoek voerde een glazen deur j
naar de keuken.
Het totnutoe aanwezige gezelschap b€»-f
stond uit 'n kleine twintigtal personen, inij
de beide kamers aan de verschillende tafel-
tjes verdeeld.
Op de oude kanapee zat reeds, gewichtig;
en ernstig, do geleerde heer, met wien dfe j
dokter beneden reeds oppervlakkig had ken»-
nis gemaakt. Om hem heen hadden zicht
eenige anderen gegroepeerdzij hingen let-
terlijk aan zijn lippen alsof zij vreesden l
één woord te verliezen van de wijsheid, die
zijn lippen ontvlood.
In de kleine kamer zaten om de lange
tafel eveneens eenige personen, die met mes
sen en vorken op het wasdoek trommelden
en op het souper ongeduldig schenen te
wachten.
Met den rug naar het buffet stond een
kleine dikke man met 'n groene jas aan,
wiens dik gezwollen gezicht altijd glimlach
te. Dat was de pachter van de soos, oude
Zieme, kortweg gewoonlijk meneer Z. ge
noemd.
Naast hem, bij de keukendeur, stond de
kellner, een verloopen individu met een
mager, bleek gezicht; aan zijn buis, en zijn
broek zat meer vet dan aan z'n heele lichaam.
Hij staarde suf voor zich heen en maakte
slechts af en toe een beweging met zijn
rechterarm, alsof de servet van twijfelach
tige witheid, die er over hing, hem te zwaar
werd.
Dokter Gosse trad binnen.
Hij boog even voor het geëerde gezelschap,
welke groet echter niet werd beantwoord.
Toen hing hij overjas en hoed aan een der
spijkers aan den wand.
Hij wilde eigenlijk op de oude kanapee
plaats nemen om zich voor te stellen aan
de heeren, die daar zaten, maar hun starre
afstootende gezichten hielden hem van dat
lan terug. En zoo liep hij dan, om het
iljart heen en voorbij de beide speeltafel
tjes, naar de kleine kamer, waarheen zijn
knorrige maag hem het meest heentrok.
Toen hij de eetkamer binnentrad en even
eens vriendelijk boog, werd ook hier deze
groet niet beantwoord. Alleen de verloopen
kellner keek even op om de nieuwe ver
schijning aan te gapen en de dikke pachter
glimlachte en gaf zijn eeuwig draaiende
duimen een andere richting.
(Wordt vervolgd.)