van Heusden en illena. de Langstraat en de Bommelerwaard.
J. C. JANSSEN
Comb. PEEK CLOPPEHBURG.
NORFOLK-PAKJES,
UitgeverL. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3265. ff7oensdag 11 Juni
1913.
Domme Kinderen.
FEUILLETON.
De Geheimen eener
kleine stad.
's-HERTOGENBOSCH.
Und VAN
VOOB
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
De heer dr. R. Casimir uit 's Gra-
venhage heeft op het dezer dagen te
Amsterdam gehouden NederlandschCon-
gres voor kinderstudie de vragen be
sproken „Is er een bepaald type kin
deren, dat men dom mag noemen?"
en „zoo ja, hoe moet men deze kin
deren opvoeden
Dr. Casimir heeft werkelijke dom
heid in de volgende definitie omschre
ven dom is hij of zij, die onder voor
hen (haar) normale omstandigheden blij
vend minder goede dingen geeft te
aanschouwen dan de gemiddelde, welke
gewoonlijk onder diezelfde omstandig
heden verricht worden, maar die toch
nog tot de normale verstandelijke breedte
behoort.
Volgens dr. Casimir zijn de ken
merken van den domme de volgende
hij neemt oppervlakkig waar, ziet 't bij
komstige en toevallige, maar kan wel
bepaalde dingen nauwkeurig rappor
teeren hij onthoudt vrij goed meest
overweegt het woordgeheugen en wor
den geen hoofd- en bijzaken onderschei
den hij moet geheel op dezelfde ma
nier weergeven, waarop de dingen ge
leerd zijn de voorstellingen gaan wei
nig beteekenende verbindingen aan de
kennis van den domme wordt niet één
geheelhij denkt anders dan de normale
en kan daarom ook zulke dwaze vragen
en opmerkingen maken in de opstellen
zit geen verband, en vooral geen ver
deeling en overzicht der stofverha
lende opstellen zijn gewoonlijk beter
dan beschrijvende of betoogende het
begrijpen en combineeren gaat langzaam
en moeilijk; de leerstof wordt onthou
den, niet verwerkthet machinaal reke
nen is beter dan het oplossen van vraag
stukken vergelijkingen bij geschiedenis
en aardrijkskunde worden moeilijk tot
stand gebracht, sommen voor natuur
kunde slecht gemaakteen gelezen stuk
kan niet goed begrepen worden in het
leven kunnen ze geen groote plannen
ontwerpen, enz. enz.
Hoewel de domheid, zooals spr. zegt,
een verschijnsel is uit de verstande
lijke sfeer, schijnt het hem dat ze
samengaat met bepaalde verschijnselen
op 't gebied van 't gevoels- en wils-
leven. De gemoedsbeweging is in 't al
gemeen gering en niet duurzaam.
Verstandelijke bewegingen zijn zelden
voorhanden, zinnelijke gevoelens (spijs,
drank, sexueele gevoelens) zijn sterk,
28)
Hedenavond ging 't, bij uitzondering, vrij
levendig op de soos toe.
Er was namelijk versche worst aange
rukt, en dat was altijd toen de tijden nog
niet zoo ernstig waren 'n feest voor de
stamgasten geweest. Dan bestelden zij er
augurken bij, zooals Hanne zoo heerlijk wist
in te leggen, en Zieme, die ook kruidenier
was naar men weet, stond altijd zijn aller
beste azijn af.
Vandaag hadden zij zich, het dreigende
gevaar ten spijt, danig aan de worst te goed
gedaan en de beroemde augurken waren
daarbij niet vergeten. En in de laatste dagen
hield men nog al van sterk gepeperde waar,
in de meening, dat dit de maag conserveerde.
Vandaar, dat de augurken velen niet zuur
genoeg waren, zoodat Zieme naar beneden
moest om een extra flesch azijn te halen.
Zóóiets was Zieme nog nooit overkomen,
zoodat hij zich in een begrijpelijken toestand
van opwinding bevond.
Nadat hij da door de gasten half-leegge-
goten azijnüesch achter zich op het buffet
had neergezet, in de nabijheid van het
bewuste kummelflaconnetje, ging hij weer
met den rug tegen de tapkast staan. Wie
hem echter opmerkzaam aanzag, die kon
den zenuwachtigen toestand waarin de oude
heer verkeerde, duidelijk waarnemen. Z'n
duimen gingen sneller dan gewoonlijk en
op zijn rood, gezwollen gezicht gleed afentoe
'n trek van gejaagdheid en onrust.
Zijn kleine, waterige oogjes vlogen met
een zekere ontstemming van het eene sooslid
eveneens de familiezin. Een zekere goed
hartigheid wordt vaak opgemerkt, maar
zy ontwikkelt zich niet tot diepe sym
pathie. De waarheidsliefde is middel
matig, maar zelden is de domme leugen
achtig, wat waarschijnlijk samenhangt
met de geringe gemoedsbeweging en
de mindere fantasie. Het zedelijk ge
voel is niet fijn, maar een sterk plichts
gevoel kan aanwezig zijn. Godsdienstig
gevoel is aanwezig, maar heeft vaak
betrekking op symbolen en plechtig
heden. Schoonheidsgevoel kan tot vrij
hoogen graad aanwezig zijn en ook de
zin voor 't komische, alleen de
domme lacht om andere dingen dan de
verstandelijk ontwikkelde. Het gevoel
van verwondering vervangt dat van
bewondering echte bewondering wordt
zelden aangetroffen bij een domme. Het
gevoel van eigenwaarde is behoorlijk
sterk ontwikkeld.
Of er verandering kan plaats grijpen
bij het domme kind Zeer weinig,
meent dr. Casimir, maar, zoo zegt hij,
als de nood dringt tot scherpe aandachts-
bepaling, of als stijgende gemoedsbe
wegingen bepaalde voorstellingsgroepen
in 't centraal bewustzijn brengen, kan
er in verstandelijk opzicht meer ver
richt worden dan gewoonlijk. Zoo wordt
de domme in 't gevaar schrander en
wordt de domme moeder, waar 't haar
kinderen geldt, dikwijls scherpzinnig.
Ook levenservaring kan den blik veel
verruimen.
Concludeerende, dan gelooft dr. Ca-
fiimir dat er inderdaad domme kinderen
zijn.
Hoe de domme kinderen opgevoed
moeten worden
Volgens dr. Casimir moet bij de op
voeding rekening gehouden worden met
den aard van het kind en zullen daar
om bepaalde lijnen gevolgd dienen te
worden.
In overeenstemming met het geringe
vermogen zal men zoo aanschouwelijk
mogelijk zijn. Maar om veelvuldigheid
van indrukken te voorkomen, zal af
beelding dikwijls de voorkeur verdienen
boven de zaak zelf, aanvankelijk al
thans.
Men geve de leerstof in eenigszins
gemakkelijke vorm. Vooral hoede men
er zich voor zijwegen te betreden of
uitgebreide toelichting te geven.
Den domme, wie men een bepaalde
leerstof of hoedanigheid eigen wil
maken, geve men het onderricht en de
oefeningen in denzelfden vorm en in
naar het andere, alsof hij hun in stilte de
hefstige verwijten deed over hun royaliteit
te zijnen koste.
Nog azijn bijgieten op de augurken
Wie heeft dat ooit beleefd?... Dèèrvoor
moest ik naar beneden en licht opsteken
in mijn winkel, waar des avonds geen mensch
meer komt om wat te koopenDat komt
ervan, als men zijn gasten te veel verwent
Kijk dien kleinen postdirecteur... Wacht
maar, als je weer op de pof gaat eten blameer
ik je voor het heele gezelschap 't Is god
geklaagd
Gedurende deze alleenspraak bibberden
zijn dikke roode lippen steeds lager en om
zijn mond spraken bittere trekken van het
onweer, dat in zijn binnenste woedde.
En telkens wanneer een van de gasten
'n extra zuur augurkje in den mond stak,
draaide Zieme zich stiekum om en sloeg
een kummeltje naar binnen om daarna weder
zijn blikken over het illustere gezelschap
te laten weiden.
Nadat hij de tafelronde driemaal de revue
had laten passeeren, wierp hij een vernietigen
den blik op alle aanwezigen tegelijk. Toen
draaide hij zich weer om en liet met zijn
gewone behendigheid het vierde kummeltje
in zijn vervaarlijk keelgat verdwijnen.
Maar nauwelijks had de vloeistof haar
weg tot Zieme's maag gevonden of de oude
pachter draaide zich om met de snelheid
van 'n panter; hij kneep z'n oogen pijnlijk
dicht, sperde den mond wijd open, drukte
beide handen op de maagstreek, en trok den
rechtervoet krampachtig over 't onderlijf.
Hij had, inplaats van de kummelflesch,
die met den scherpen azijn genomen
De schrik over den onverwachten smaak
en het krampachtig gevoel, dat de slok azijn
veroorzaakte, lieten hem bij de reeds om
schreven houding, een klagenden toon uit-
kermen.
^elyke opeenvolging. De vragen en op
gaven hooren zich onmiddellijk by de
theorie aan te sluiten, zoowel in den
zin van dadelijk, zonder uitstel, als in
dien van rechtstreeks, zonder tusschen-
schakels.
Arbeid (handwerken, handenarbeid)
speelt een groote rol bij de opvoeding
der dommen.
Als het kind niet mee kan met de
klas, zal het door privaatlessen gesteund
kunnen worden. Bij nietbevordering
verandere het niet van school, maar
make het dezelfde leerstof nog eens
door.
Yoor de moreele opvoeding prente
men den leerling muurvast zedelijke
beginselen in en men zij voorzichtig
die bij een domme aan te tasten.
De opvoeder zij uiterst geduldig en
liefderijk tegen den domme.
Waarschijnlijk mag bij de opvoeding
van den domme de beloouing een grootere
rol spelen dan bij die van het normale
kind.
Yoor den domme kieze men geen
school voor achterlijke of zenuwachtige
kinderen. Hij behoort op de gewone
school. „Hij leert ons hóé te leeren",
zeide dr. Casimir. Wegens de grootere
gelijkvormigheid van het onderwijs is
de school voor M. U. L. O. waarschijn
lijk beter voor den domme dan de
H. B. S.
Yoor den domme kieze men een be
roep, dat vaardigheid toelaat, en niet
een zwaar of belangrijk beroep en ook
niet een groote verantwoordelijkheid
oplegt of plotseling hot nemen van be
slissingen eischen kan. Zooveel moge
lijk vermijde men een beroep, waarvan
men vermoeden kan dat het in de eerste
tijden aan schommeling onderhevig zal
zijn. Administratief en commercieel
werk (het verkoopgedeelte vooral) zijn
aanbevelenswaard, naast beroepen die
lichamelyken arbeid eischen. Als zeer
gevaarlijk yoor dommen heeft spreker
steeds bankzaken hooren noemen.
Daar zoo besloot dr. Casimir
voor dommen zooveel afhangt van hun
opvoeding en omgeving, en vooral van
de eerste in de jeugd opgedane indruk
ken, wat zij zullen worden, schijnt de
opvoeding der dommen met een buiten
gewone zorg te moeten geschieden en
kan zij juist goede resultaten verkrijgen.
Wij achtten de verhandeling van dr.
Casimir zóó belangrijk, èn voor de on
derwijzers, èn voor de ouders, dat we
meenden er goed mede te doen het
Allen wendden zich naar hem om.
En weldra klonk, als uit één mond, de
kreet
Hij heeft de cholera 1
Alle soosleden renden, alsof hun hoofd
in den brand stond, de zaal uit; sommigen
vergaten hoed, stok en overjas, anderen
verwisselden die voor de eigendommen hun
ner mede-soosleden. En ze snelden heen,
dezen door de keukendeur, genen door de
gangdeur
Na verloop van nog geen vijf minuten
waren de societeitslokaien verlaten.
Alleen dokter Gosse was nog aanwezig.
Hij nam den ouden, kermenden kruidenier
pachter als 'n kind in zijn armen en droeg
hem de trappen af naar de slaapkamer,
waar hij hem, door Hanna geholpen, te
bed bracht.
Inmiddels draaide de bleeke kellner, met
de kalmte van altijd, boven dood-gemoe-
dereerd de lampen uit.
Van het societeitsgezelschap, dat naar alle
richtingen uiteen was gestoven, hadden na
tuurlijk eenige leden den weg gekruist van
meester Lawendel, die nog bezig was aan
zijn geregelden avondrondgang.
Als een bliksemslag trof de tijding het
gemoed van den intrigant.
Zijn haren rezen te berge, zijn pols stokte,
gedurende een ondeelbaar oogenblik weiger
den zijn beenen hem den dienst.
Maar plotseling vermande hij zich.
Als een opgejaagde haas snelde hij naar
het huis van den burgemeester, sprong bij
vier treden tegelijk de trap op, stormde de
kamer binnen, waar de familie om de tafel
zat geschaard en riep uit, met een stem die
oversloeg van zenuwachtigheid
„Burgemeester't eerste ziektegeval 1
Oude Zieme
ONTVANGEN de nieuwste modellen in
Model als nevenstaande met 1 Rij en 2 Rij knoopen,
voor den leeftijd van 3 tot 16 jaar.
De kleuren, die we hiervan in voorraad hebben
zijn Blauw, Bruin, beifige Gr{j§ enz.
In prijzen van:
f 3 - 3.50 - 4 - 4.50 - 5 - 5.50 - 6 - 6.50
7 - 7.50 - 8 - 8.50 - 9 - 9.50 -10 tot f 16.
De zaak is Zondags geopend van 9—12 unr.
door hem gesprokene door middel van
ons blad in ruimeren kring bekend te
maken.
Buitenland.
De minnares van wijlen Leopold II
van België, barones Vaughan, van zich
zelf Caroline Delacroix, die onlangs
gescheiden is van den man met wien
ze dadelijk na den dood des koninga
haastig getrouwd was, is niet men
kan het zich begrijpen voor een
kleintje vervaard. Onlangs kreeg ze be
zoek van een hare vroegere chauffeurs,
Lochet geheeten, die in gezelschap was
van een zekeren Boubès. De heeren
kwamen der barones vertellen, dat zij
den roman van haar leven geschreven
hadden, waarvan de verschijning groot
schandaal zou wekken. Reeds had een
Parijsch blad dertigduizend frank ge
boden, als nu de mevrouw de barones
zestigduizend zou willen geven, dan
zouden de heeren den roman niet pu-
bliceeren. En voor ze afscheid namen
lazen de heeren aan mevrouw Vaughan
de titels voor van de hoofdstukken,
waarin ze hun roman verdeeld hadden.
En die titels, dat was zeker, waren wel
sprekend genoeg.
De barones verzocht de beide heeren
bedenktijd te mogen houden tot den
volgenden dag en als de heeren dan
haar antwoord zouden willen komen
halen en het manuscript meebrengen
Lochet en Boubès namen dit voor
stel aan en vertrokken. Onmiddellijk
Toen zeeg hij bewusteloos op de deurmat
neer.
Mevrouw Zipfel en Suze slaakten jankende
kreten van angst en vielen toen eveneens in
onmacht.
De burgemeester deed een wanhopige
poging om van zijn stoel op te staan en...
plofte neder tusschen gade en dochter.
Daar lagen ze alle vier
XXI.
De nacht, die op dezen noodlottigen avond
volgde, werd door burgemeester Zipfel slape
loos doorgebracht.
De zware verantwoordelijkheid van zijn
gewichtig ambt en de hooge ernst des levens
drongen eerst thans met het volle besef tot
hem door met de krachtige vermaning, dat
hij nu moest toonen, opgewassen te zijn
tegen de omstandigheden en dat hij in staat
was, het bestier der stad te voeren met vaste
hand, om de aan zijn zorgen toevertrouwde
bevolking te sturen tusschen de haar van alle
kanten bedreigende klippen en ondiepten.
Wat moest de arme man beginnen?
Hij, die acht dagen voor den aanvang der
kermis al hoofdpijn kreeg, zou krachtig
moeten ingrijpen in deze hoogst-benarde
tijden?
Hij wentelde zich rond, drukte beide
handen tegen het kale voorhoofd, zonder
dat hij er een gedachte kon uitpersen. En
toen de dageraad door de verweerde vensters
zijn slaapkamer binnendrong en hij het bed,
dat hem tot een pijnbank was geworden,
verliet om de nog meer folterende dagtaak
te aanvaarden, was hij nog even wijs als
den vorigen avond.
Twee uur aohtereen liep de burgemeester
radeloos in zijn kamer op en neer, van de
vensters naar de deur vice versa, totdat er
werd aangeklopt.
I „Binnen 1"
waarschuwde barones Vaughan de poli
tie. Twee inspecteurs waren den volgen
den ochtend achter een tochtscherm
verborgen in de kamer, waarin zij Bou
bès ontving. Ten aanhoore van de po
litiemannen herhaalde Boubès zijn voor-
}tel; een manuskript had hij natuurlijk
aiet meegebracht; alleen de titels der
hoofdstukken stonden op schrift. Bou
bès is direct aangehouden wegens chan
tage, Lochet, de chauffeur, kort daarna.
De Daily Telegraph verneemt uit
Peking, dat de voorloopige Chineesche
regeering in het Parlement een dubbele
nederlaag heeft geleden.
In de eerste plaats doordat de Senaat
een motie aannam strekkende om aan
le regeering een bericht te zenden,
waarin de Senaat meedeelt, de inter
nationale leening als onwettig te be
schouwen. De mededeeling van de re
geering betreffende het aangaan van
die leening moet dus beschouwd worden
als een onwettig staatsstuk en aan de
regeering worden teruggestuurd. De
regeering heeft wetsontwerpen, als die
over de leening, op regelmatige wijze
in te dienen bij het Chineesche Parle
ment.
Ongeveer gelijktijdig hiermee besloot
het Hpis van Afgevaardigden, na een
geheime zitting die drie dagen had ge
duurd, met een meerderheid van zos
stemmen, het Russisch Chineesche ver
drag nopens Mongolië te verwerpen.
Dat verdrag was door pressie van Rus
land aan China opgedrongen, o. m. onder
de bedreiging van Russische zijde
Duselmann, de agent van politie, waggelde
de kamer binnen.
De burgemeester was blij, dat hij 'n men-
schelijk wezen voor zich zag met wien hij
'n woordje kon praten, zoodat hij den ouden
dronkaard genadiger ontving dan gewoon
lijk.
„Goejenmorgen, beate Dusselman."
„Goejenmorgen, Edelachtbare," antwoord
de de agent met zoo'n behagelyken grijns
lach, dat z'n mond de breede tronie in twee
ongelijke helften verdeelde.
„Ernstige tijden, Dusselmann
„En öf, Edelachtbare
„Er is al 'n eerste ziektegeval geconsta
teerd, Duselmann
„Ja, Edelachtbare, maar de patiënt is al
aan de beterhand De nieuwe dokter heeft
den nacht bij hem doorgebrachtdat heeft
dikke Hanna mij verteldZe was eerst
doodsbang en wou voor geen geld in de
ziekekamer, maar de nieuwe dokter zei,
dat Zieme heeleraaal niet besmettelijk was
en dat ze niet bang behoefde te wezen. Toen
is Hanna toch naar binnen gegaan, en ze
moest Zieme met schuurlappen wrijven,
zoodat hij jankte van de pijn, maar de
dokter zei al maar door, dat het nog niet
genoeg was, en toen wreef ze, tot Zieme het
vel opensprong en hij begon te zweeten als
'n ijsbeer in de zon. Toen zei de dokter dat
't genoeg was. En déérvan, zeit de dikke
burgemeester, is hij genezen, edelachtbare
Hanna ik bedoelik meen
Dusselmann zette 'n gezicht alsof hij ver-
geefsche pogingen aanwendde om 'n noot
stuk te kraken, toen wischte hij met een
bonten zakdoek het angstzweet van zijn
gelaat en schudde klagend het hoofd als
iemand die graag iets doen wil maar de
onmogelijkheid inziet om het te volbrengen.
(Wordt vervolgd.)
