Hel
Land van Heusden en lllena, de Langstraat en de Bommeierwaard.
Rika's Liefde.
Querulanten.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3279Woensdag 30 Juli.
1913.
FEUILLETON.
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
VOOR
In het dagelijksch leven treft men
hier en daar menschen aan, die zich
steeds op allerlei wijzen verongelijkt
voelen door hun evenmenschen, en op
verschillende manieren trachten recht
te verkrijgen, nu eens door handtaste
lijkheden, dan weer door processen of
adressen aan publieke personen of li
chamen. Dergelijke menschen worden
bestempeld met den naam querulanten.
Omdat dergelijke personen vaak han
delingen plegen, die lang niet altijd on
gevaarlijk of zonder nadeel voor som
mige menschen zijn, rijzen er voor den
geest verschillende vragenIs een queru
lant krankzinnig, moet hij in een krank
zinnigengesticht opgenomen worden, en
welke mogelijkheid bestaat er, om zich
voor zoo iemand te beschermen?
Ieder mensch ondergaat in zijn levens
loop wel eens een onrecht, waarvoor
hij nooit voldoening krijgt. Is de ge
troffene een philosoof, dan stelt hij zich
tevreden met de gedaohte, dat hij ook
wel eens iemand onrecht heeft aange
daan en dat ieder zijn trekken thuis
krijgt in het ondermaansche. Anderen
trachten genoegdoening voor hun neder
laag te vinden op verschillende wijzen,
de een strijdt met de wet, de ander
tracteert zijn tegenstander op een zweep
slag of neemt den laster te baat; en
wanneer hij dan eindelijk met den rech
ter in aanraking komt, ondergaat hij
zijn straf zonder morren, want
aan zijn gevoel van onrecht is voldaan.
Doch steeds komt de gezonde nor
male mensch over zulk een zaak heen,
en gebruikt zijn krachten tenslotte weer
voor andere zaken. Hij is als een goed
gebouwde loodskotter met een zuiver
verdeelden ballast, die door een stortzee
wel op zij wordt gesmeten, doch zich
direct daarna weer rechtop heft. Geheel
anders is het met dat soort van men
schen, die querulanten genoemd worden.
Bij hen wordt om in 't beeld te
big ven door de stortzee een voort
durende verschuiving van de reeds bij
het begin slecht geplaatste ballast te
voorschijn geroepen, hun gansche per
soon gaat op in het meestal zeer kleine
onrecht, dat hun aangedaan is, hun
levensschip richt zich niet meer recht-
LOUISE ROTH.
2)
Van toen af ging Rika den geheelen dag
uit werken bij een boer en Martin moest
onder dienst. Ze miste hem zeer; niemand
zei meer een vriendelijk woord tegen haar.
Vooral haar baas was daar zeer karig mee,
want het werk, dat Rika deed, was maar
matig en zij was altijd knorrig. Het liefst
droomde zij maar in stilte voort. Alleen
wanneer vrouw Huber van haar zoon Martin
sprak, was zij vol aandacht. Ver weg, in
Königsberg diende hij. En de baron Von
Schönna, wien het groote landgoed in het
dorp toebehoorde, was zijn overste.
„Martin is de beste en flinkste soldaat en
de overste wil, dat hij in dienst zal blijven,"
besloot vrouw Huber eens haar mededee-
lingen.
Rika verschrikte. Dan zag ze Martin mis
schien in het geheel niet terug 1 Het klein
beetje opgewektheid, dat ze nog bezat, ver
dween geheel. Daarbij werd haar moeder
steeds zwakker. Rika verzorgde de zieke
met het grootste geduld. Martin had haar
niet tevergeefs gezegd, dat ze goed voor haar
moeder moest zijnl lederen Zondag nam
ze den myrthenkrans uit de kast en bekeek
dien. Hoe jammer, dat hij verdroogd was!
De Boheemsche stierf.
Rika verliet de hut en verhuurde zich
als dienstmeid. Ze werd nog onverschilliger
en meer lusteloos.
Zoo ging de tijd om.
In het dorp was het kermis.
„Martin Huber is met verlof gekomen.
Hg is een verduiveld flinke kerel geworden,"
zei de boer onder het eten.
Rika keek hem met open mond aan.
op, ze drijven scheef en zonder steun
door de levenszee. Processen op pro
cessen volgen en steeds voeren ze nieuwe
bewijsgronden aan voor hun vermeend
recht. Men moet nu weer niet de con-
clus8ie trekken, dat ieder die steeds in
proces ligt voor zijn zaak, querulant
genoemd moet worden. Wanneer leven
en eer op 't spel staat, of wanneer 't
gaat om zijn vermogen, dan is een pro
cedure tot 't uiterste begrijpelijk. De
onschuldige, die in 't tuchthuis geen
maand voorbij laat gaan om revisie
van zijn vonnis te verkrijgen, zal nooit
als querulant aangemerkt worden. Even
zoo is het met de eindelooze erfenis-
processen.
Iets anders echter wordt het wanneer
na een uitspraak van een rechtbank
rechters, advocaten, ambtenaren, ten
slotte een heele stad, beleedigd en aan
geklaagd worden. Vaak wordt de sto
ring van den geest niet herkend, maar
wordt de man wegens beleediging, be
dreiging of huisvredebreuk gestraft. Ie
dere nieuwe straf roept een massa nieuwe
bewijzen voor den dag van rechtsver
krachting en eindelijk komt men dan
toch op het denkbeeld te doen te hebben
met een zielsziekte. In dien tijd heeft
echter de querulant zich al met adressen
tot het parlement gericht, ja zelfs tot
de Koningin en heeft op allo mogelijke
manieren getracht de attentie op zich
te vestigen, door stukken in plaatselyke
bladen, of brochures, of hij slaat een
winkelruit in, of wel hij tracht herope
ning van zijn proces te krijgen door een
slachtoffer te maken (wat lang niet zelden
gebeurt).
Hieruit volgt, dat de maatschappij er
buitengewoon belang bij heeft, zich tegen
dit gevaar te beschermen. Nu is de vraag,
of een querulant als krankzinnig be
schouwd moet worden en derhalve ge
plaatst moet worden in een gesticht,
zeer moeilijk te beantwoorden. Deze
zielsziekte of gees tesaf wij king is n.l.
geen begrensd ziektebeeld, doch dezelf
de oorzaak roept bij verschillende zie
kelijk aangelegde personen het uiterlijk
gelijke ziektebeeld te voorschijnzoo kan
chronische manie, idiotie, alcoholisme,
oorzaak zijn van querulantisme bij na
komelingen van met deze ziekte aan
gedane menschen. Voor den deskundi-
Ze ging anders nooit naar het dansen,
omdat ze er geen plezier in had. Vandaag
deed ze het voor de eerste maal wel. Als
vastgenageld bleef ze staan, toen ze Martin
in zijn witten kurassiersuniform zag. Hij
danste met alle rijke boerendochters, die
vroeger hoogmoedig op den armen jongen
hadden neergekeken. Daar werd hij Rika
gewaar. Zoodra de dans geëindigd was, ging
hij naar haar toe.
„Goeden dag, Rika. Ik heb je dadelijk
herkend aan je haar. In de stad maken de
dames het zich kunstmatig zoo rood."
Hartelijk drukte hij Rika de hand. Ze
moest hem vertellen, hoe het haar ging.
„En nu zullen we ook eens samen dansen 1"
„Maar ik kan het in het geheel niet."
Martin lachte. „Met mij kan ieder meisje
dansen."
En hij had reeds zijn arm om Rika ge
slagen en zweefde met haar door de zaal.
„Ja waarachtig, het ging! Wat was het
heerlijk zoo in zijn armen rond te vliegen
Het werd haar warm om het hart.
Toen de dans ten einde was, bleef Martin
nog een oogenblik bij haar staan. Hij ver
telde, dat, wanneer de overste, baron Von
Schönna, bij wien hij oppasser was, den
dienst verliet en op zijn landgoed ging
wonen, hij koetsier bij hem zou worden.
Rika's hart begon sneller te kloppen. Dan
zou ze hem weer dikwijls zien.
Martin begon weer te dansen. Hij nam
niet bij voorkeur de rijke boerendochters,
die haar fraaiste kleeren droegen, hoewel
zij vol verlangen naar hem uitkeken, maar
wel de meisjes, die in de stad dienden,
sierlijke schoentjes droegen en zoo geheel
anders waren dan de anderen in het dorp.
Ze spraken zoo fijn en lachten niet zoo hard.
Rika had ze vroeger, in stilte „apen" ge
noemd. Nu erkende ze haar minderheid
hoe lomp en onbeschaafd was zijzelf, in
vergelijking met die anderen. En wat praatte
Martin opgewekt met ze. Hij behoorde bij
die meisjes. Rika ging op zij staan. Wat
hielp het haar, dat hg heur haar niet meer
leelgk vond?
ge is de verantwoordelijkheid zeergroot.
Bg den betreffenden persoon moet wor
den gezocht naar waanideeën, vervol
gingsideeën, naar ziekelijke overschat
ting van zijn eigen persoonlykheid, etc.,
verschijnselen, die by beslist krankzin
nigen aanwezig zijn. Is nu uitgemaakt,
dat er werkelyk geestelyke ziekte be
staat, dan komt de vraag, of de lijder
moet worden geplaatst in een gesticht.
Ook dit punt eischt ernstige overweging.
Slechts een gering deel dezer menschen
is voor de gemeenschap gevaarlijk en
behoort dus verwyderd te worden, 't
grootste deel niet, doch men kan
alles verwachten. Daarom is een voort
durend toezicht op dergelijke personen
hoogst noodzakelijk en dan nog is het
te begrijpen, dat zoo nu en dan zulke
individuen gelegenheid hebben om on
zinnige daden uit te halen.
Buitenland.
Hel Verbond van Vakvereenigingen
in Zuid-Afrika, heeft Zondag beraad
slaagd over de voorstellen der regeering
en der mijneigenaars. Met bijna alge
meens stemmen heeft het die onaan
nemelijk verklaard en besloten over ge
heel Zuid Afrika een algemeene staking
uit te roepen, tenzij alsnog alle eischen
der werklieden worden ingewilligd. Die
eischen zijn nogmaals bij de regeering
ingediend. Waarschijnlijk zal deze ech
ter niet bereid zijn toe te geven en
mitsdien de staking onvermijdelijk wor
den.
Het tijdstip der staking is nog niet
vastgesteld; wel is reeds een stakings
comité benoemd.
De regeering neemt uitgebreide maat
regelen om de orde te handhaven; er
ligt een besluit klaar om onmiddellijk
de geheele gewapende macht te kunnen
oproepen.
Het Verbond van Vakvereenigingen
heeft besloten een telegram te zenden
aan de Engelsche werklieden om hen
op te wekken schepen, die bestemd zijn
voor troepenvervoer naar Zuid-Afrika,
niet te laden.
Aan de New York Herald, Parijsche
editie, wordt uit New York gemeld, dat
de oud-consul generaal van Venezuela
te New York, Lopez, met zekerheid ver
nomen heeft, dat de oud-president van
Venezuela, Ciprianus Gastro, onder een
Martin keek niet meer naar haar om,
vraagde haar niet meer om te dansen. Be
droefd ging ze heen.
In de volgende dagen had de boer ver
schillende redenen om ontevreden over haar
te zijn. Rika was erg droomerig.
Plotseling ontwaakte er in haar een zekere
geestkracht; het werk ging haar snel en
gemakkelijk af. Zoodra de tijd daarvoor er
was, zei ze haar dienst op en reisde naar
Berlijn. Onder het weinige wat ze bezat
was ook de verdroogde myrthenkrans.
Rika vond een dienst als meid alleen.
Den eersten dag brak ze een koffiekan en
een kristallen glas. Mevrouw schrikte als
Rika een deur opendeed en de benedenburen
lieten vragen of er zware artillerie in de
keuken was getrokken. In het begin was
er voor haar zooveel om zich over te ver
bazen, dat ze in het geheel niet tot bezinning
kwam. Het was zeer moeilijk een fijne
dienstbode te worden.
Maar ze werd het toch en in betrekkelijk
korten tijd.
Rika gooide in de keuken de potten en
pannen niet wild meer door elkaar; ze
wendde zich af om bij het open- en dicht
doen van deuren de knoppen en klinken
in gevaar te brengen, ze werd stil en handig
en ook naar het uiterlijk veranderde ze.
Met haar net wit schortje voor, bracht ze
de bezoekers in den salon of ze zei beleefd
dat mijnheer en mevrouw niet te spreken
waren.
Haar vel was veel witter geworden en
het sierlijke mutsje op de roode haren stond
haar voortreffelijk. Vooral het roode haar!
„Uw meisje heeft het echte Makarthaaren
nimfenoogen" hoorde zij eens een gast zeg
gen, toen ze aan tafel bediende. Rika wist
niet wat Makarthaar was, maar ze had er
toch bewondering uit gehoord en wat nimfen
oogen waren verstond ze wel. Ze had over
het algemeen in den korten tijd van haar
verblijf in de stad meer geleerd dan in al
die lange jaren in het dorp. Rika vraagde
1 vermomming de Canarische eilanden
verlaten heeft en zich naar Columbië
begeven heeft. Daar zal hij zijn broeder
ontmoeten om te zamen met dezen in
Columbië een staatsgreep te beproeven
tegen den president van Venezuela,
Gomez. Het hoofdkwartier van de ge
broeders Gastro zal zijn Baranqnilla in
Columbië. Daar is ook kort geleden
voor Castro's broer een groote voorraad
wapens en amunitie aangekomen.
Maandagochtend ontdekte een werk
man uit het Koloniaal Paleis op de ten
toonstelling te Gent, dat een kastje
verdwenen was, waarin zich een gouden
zuil van 8 K.G. gewicht ter waarde van
100,000 frs. betonden had. De afdeeling
werd op last van het parket onmiddel
lijk gesloten. Men verdenkt een der
bewakers.
De binnenlandsche moeielijkheden,
welke China op het oogenblik moet
doormaken, verzwakken uit den aard
der zaak haar positie naar buiten. Rus
land, dat er steeds op uit is, partij te
trekken van de moeilijkheden, waarin
zijn buren zich bevinden (zoo overweegt
Rusland thans, uit den oorlog der Tur
ken tegen de Bulgaren profijt te slaan,
door een deel van Armenië te bezetten)
tracht thans de binnenlandsche moei
lijkheden, waarin China zich gewikkeld
ziet, tot eigen voordeel te gebruiken.
Het geldt de kwestie, welk van de beide
groote rijken Rusland of China
den overwegenden invloed zal uitoefe
nen in Mongolië.
Thans heeft Rusland blijkens een
telegram uit Petersburg aan de Temps
zich tot China gewend met den eisch,
dat het Chineesche troepen-contingent
in Titsikar aanzienlijk dient te worden
verminderd.
De betrekkingen tusschen Rusland
en China zoo heet het verder in dit
telegram zijn thans zeer gespannen.
Verder schijnt 't onder de Chineesche
troepen en ook onder de bevolking in
Mantsjoerije te gisten. De Chineesche
gouverneur-generaal te Moekden heeft
aanschrijving gekregen uit Peking om
de gisting den kop in te drukken. Te
Moekden staan de bladen onder censuur,
de hotels en de aankomende reizigers
staan onder toezicht enz.
De sneltrein KopenhagenEsbjerg is
Zaterdagmiddag bij Bramminge ont
spoord. Alle spoorwagens, behalve de
achterste, zijn omgevallen. Tot nu toe
er in het geheel niet naar of ze anderen
beviel, ze dacht slechts aan Martin. Van
het sierlijk gekrulde haar tot aan de voeten
in lakschoentjes, bekeek zij zich in den
spiegel. Of hij nu wel even gaarne met
haar zou dansen als met de andere meisjes
in de stad?
Meer dan een jaar was sedert die kermis
voorbijgegaan. Toen hoorde Rika dat baron
von Schönna den dienst verlaten had en
Martin als koetsier op het goed in dienst
genomen had. Zoodra het kon, vraagde zij
eenige dagen vrij en ging naar het dorp.
Haar eerste bezoek gold de huishoudster
op het slot, zooals het oude, groote huis
van den baron algemeen werd genoemd.
Ze had gehoord dat er een plaats als
kamermeisje open was, zei ze brutaalweg.
Rika was in de groote stad slim geworden
Onder veel dienstboden was er altijd wel
een, die minder goed beviel en meestal
stonden de kamermeisjes en de juffrouw
op een voet van oorlog. Haar vermoeden
bleek in dit geval juist.
De juffrouw bracht haar dadelijk bij de
barones. Nadat de dame een tijdlang Rika
door haar lorgnet bekeken had, knikte zij
bevredigend en zei, dat ze van haar kamer
meisje ook diensten als kamenier verlangde.
Rika antwoordde, dat zij ook hieraan kon
voldoen. Met de mededeeling, dat zij over
vier weken in dienst kon treden, kon ze
gaan.
Toen zij over de plaats ging, zag ze Martin
in hemdsmouwen in de deur van den stal
staan. Hij keek verbaasd op, toen hij het
meisje gewaar werd.
„Kolossaal", wat ben jij veranderd! Alleen
aan je haaf heb ik je herkend" zei hij en
ging op haar toe. „Eigenlijk moest ik juf-1
frouw tegen je zeggen, maar als je 't goed
vind, blijft het maar, bij het oude."
Natuurlijk vond ze het goed. Ze werd
rood, toen ze naar dien grooten, flinken
man opzag. Wat lichtten zijn oogen vroolijk
en wat had hij zijn snor mooi opgedraaid
„Dat is mooi, datje hier komt; de meisjes
hier beteekenen niet veel, ze hebben geen
zijn 15 of 16 dooden gevondeD. Het
aantal zwaargewonden is nog niet be
kend. Men vreest dat er onder de brok
stukken van den trein nog meer dooden
liggen. De machinist en de stoker hebben
zich, door van de locomotief te springen,
kunnen redden.
De gewonden werden naar Esbjerg,
de dooden naar Bramminge vervoerd.
Raisoeli, het Marokkaansche bende-
hoofd, heeft zijn gezin, dat te Tandzjer
woonde, in den nacht van Donderdag
op Vrijdag onder bescherming van een
40 gewapenden, uit de onzijdige stad
weggevoerd. Hij was blijkbaar beducht
dat men de zijnen als gijzelaars zou
houden nu hij zich persoonlijk aan het
hoofd gaat stellen van de tegen Spanje
strijdende stammen.
Een vrouw in de Keichenbergerstras-
se in het Zuidoosten van Berlijn, is door
pestpokken aangetast. Zij is naar de
Charité overgebracht. Alle bewoners van
het huis en iedereen die met haar in
aanraking is geweest, zijn dadelijk in
geënt.
Zaterdagochtend zijn drie individuen
in de kamer, waar de kas bewaard wordt
van de Badensche anilinesodafabriek,
binnengedrongen. Twee beambten kwa
men op hen af en troffen een der drie
met een revolverschot in den arm. Zij
roofden daarna een vrij groot bedrag
aan geld ea namen daarmee de vlucht.
Bij de vervolging is er één gevat, die
zich meteen doodschoot.
Een hevige aardbeving heeft Jamaica
geteisterd. De schade is nog niet bekend,
maar wordt, de kracht van de schokken
in aanmerking genomen, niet buiten
gewoon groot geacht.
In een trein, die te Darmstadt aan
kwam, heeft men het lijk gevonden van
een Oostenrijker, Eduard Brechner, die
door een onbekende vermoord moet zijn.
Brechner was reiziger voor een hout
koopman te Praag. Hij had een bezoek
gebracht bij een klant te Sprendlingen,
maar daar niet, zooals men dacht, geld
geïnd. De moordenaar heeft zich slechts
kunnen meester maken van zijn zilve
ren horloge met ketting, 30 mk. in
geld en een portefeuille.
Gedurende 1911 zijn 30.000 olifants
tanden uit Belgisch Congo naar Europa
vervoerd 90 pet. daarvan kwamen van
olifanten die gedood werden, het overige
van allen chic. Als men uit de stad komt
is men dat anders gewoon," antwoordde hij,
toen Rika hem haar plannen had meege
deeld. Hij ging met haar mee tot aan de
poort. „Nu Rika, kom maar gauw, ik ben
er niet weinig blij om." Weder drukten ze
elkaar de hand.
Denzelfden avond nog ging Rika naar
Berlijn terug. Den volgenden morgen zei ze
haar dienst op. De vrouw des huizes was
buiten zich zelve. Ze had nog nooit zoo'n
goed, fatsoenlijk meisje gehad. Tevergeefs
bood ze hooger loon en een buitengewoon
groote fooi met nieuwjaar. Rika was niet
te houden.
Mevrouw kreeg intusschen nog meer res
pect voor het karakter van Rika. Terwijl
de vroegere meiden, nadat ze haar dienst
opgezegd hadden, achteloos werden, ont
wikkelde Rika een nog grooteren ijver. Ze
bood hare meesteres hare diensten aan bij
het toiletmaken, friseerde haar, knoopte
hare schoenen toe en droeg de meeste zorg
voor haar kleeren.
Rika's verblijf in de stad liep spoedig
ten einde.
Nu was ze op het slot.
Haar wensch was vervuld, zij diende met
Martin in één huis. Dat ze hem, behalve
bij de maaltijden, waaraan ook het overige
dienstpersoneel deelnam, slechts zelden zag,
was voor haar een teleurstelling. Ook de
tijd, dien ze, na't avondeten met hem op de
bank achter het huis kon zitten, was kort
genoeg. Maar dat was het niet alleen. Waar
om keek Martin nooit naar haar om, als
hij over de plaats ging en zij juist bezig
was om de ruiten te vegen? En waarom
ging hij niet bij haar staan, als hij de kleeren
van den baron en zij die van mevrouw
schoonmaakte? „Mijn plaats is nu eenmaal
hier," was hij gewoon te zeggen.
(Wordt vervolgd.)
Naar het Duitsch
VAN