Het Land van Hensden en iltena. de Langstraat en de Bommeierwaard. Rika's Liefde. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. Tentoonstellingen. FEUILLETON. Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75, franco per post zender prijsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. IVo. 32SI. ff7oensdag O Augustus 1913. Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag middag 12 uur ingewacht. Er zullen maar weinigen zijn, die als zij waarlijk iets belangstellingwek- kends bezitteD, dit bezit niet gaarne te aanschouwen geven. De voldoening zijn medemenschen een genoegen te kunnen verschaffen en tegelijkertijd daarbij, het zij direct, hetzij indirect, welverdienden lof te kunnen inoogsten, zijn de meest eenvoudige dryfveeren, welke hierbij in het spel zijn. Ingewikkelder worden de beweegredenen naar mate nevens het doel, louter genoegen te schenken, nog andere oogmerken worden nagestreefd, terwijl het karakter een gansch ander wordt, wanneer een aantal belangwek kende zaken bijeengevoegd worden, niet door toeval, doch met het duidelijk uit gesproken oogmerk voor zich zelf nut en voordeel te trekken uit het tentoon gespreide. Waar voordeel wordt beoogd of kans op verkrijging daarvan bestaat, daar treedt al spoedig het commercieel inzicht op den voorgrond, en eenmaal op handelsterrein overgebracht is het oorspronkelyk uitgangspunt iets gaar ne anderen te aanschouwen geven om dat ge het zelf belangwekkend vindt nagenoeg geheel verdwenen, en hebben alle overwegingen voor deze berekening plaats gemaaktiets zoo belangwekkend mogelijk saam te stellen, ten einde zoo veel mogelijk medemenschen daar heen te lokkenen de commercieele, de groote tentoonstellingen zijn geboren. Zulke groote tentoonstellingen, waar aan duizenden hebben gearbeid en die millioenen kapitaal vereischen, zijn ver schijnselen van den modernen tijdzij kwamen óp gelijk met het groote wereld verkeer, dat sedert de toepassing van den stoom op de mechanische voortbe weging, de eertijds reusachtige afstan den tot allengs kleiner en kleiner wor dende afmetingen terugbracht. De eerste groote wereld-tentoonstelling, die als het ware een revolutie medebracht in de Europeesche industrie en handel is die, welke in het midden der vorige eeuw in de Fransche hoofdstad werd ge houden. Dé&r voor het eerst traden de beschaafde volkeren met elkander in het vreedzaam strijdperk van industrie en kunst. Het werd als het ware de wereld-traditie, dat telkens, na een be paald aantal jaren de cultuur-volken el kander in dit vredelievend arena ont moetten. Aanvankelijk toevalligerwijze LOUISE ROTH. 4) Plotseling scheen Martin op een gedachte te komen. „Mijnheer mijnheer gelooft toch niet, dat ik" hij brak af, het was immers on denkbaar. Een pijnlijke stilte heerschte. Het geheele dienstpersoneel was toege sneld. Rika voelde den innerlijken drang om te zeggen, dat de jonge baron ook in de kamer was geweest. Toen Btond haar weder voor den geest hoe Martin Ida kuste. „Over een jaar ben je mijn vrouw," hoorde zij hem zeggen. „Mijnheer!" herhaalde Martin dringend. Zijn meester antwoordde niet. „Mijnheer!" Weder volgde geen antwoord. Het zwijgen was de zwaarste aanklacht. „Je weet hoe de cassette wordt openge maakt" zei de baron eindelijk. Martin schoot het bloed in het gezicht. Met gebalde vuisten sprong hij op zijn heer los. „Een hondsvot is het, die mij voor dief uitscheldt!" Daar suisde de rijzweep door de lucht. Martin tuimelde tegen den wand. Een bloed- roode streep liep over zijn gezicht. „Je ver laat nog in dit uur mijn huis" klonk het bevelend. De baron was in zijn kamer gegaan. Rika stond als verlamd. Ze had een dof, ondui- delij k gevoel, als had ze Martin kunnen terugkeerend met een tusschenruimte van 11 jaar (18551867) werd later aan dit tijdstip nauwkeurig de hand gehouden (1878—1889—1900), bij het inrichten dier wereld-tentoonstellingen te Parijs. Wel hadden ook in andere groote steden in Europa en in de nieuwe wereld diergelijke tentoonstellin gen plaats, doch wat het reusachtig be zoek en de inrichting daarvan betreft, zijn de periodieke tentoonspreidingen van al wat industrie, kunst, menschelijk vernuft op een zeker tijdstip vermoch ten, niet overtroffen geworden. En zoo hield de Fransche natie aan het denk beeldig recht vast, dat haar uitsluitend toekwam op genoemde jaren een wereld tentoonstelling in te richten, dat toen keizer Wilhelm er van sprak om in 1912 te Berlijn een groote wereld-ten toonstelling te organiseeren, Frankrijk dit als een verkorting zijner rechten, erger nog, als een beleediging aanmerk te. En om kwader dingen te voorkomen heeft de Duitsche keizer toen maar de wijste partij gekozen. Doch ziet 1912 is voorbij gegaan en na een halve eeuw, heeft Frankrijk, eigener beweging, met de traditie ge broken en Berlijn, noch Weenen of Londen hebben zich gehaast haar op te vatten. Wat was de oorzaak daar van, dat zoo op eenmaal alle lust er af was? Deze, dat met den reusachtigen opbloei van het internationaal verkeer, ook de eertijds nog groote verschillen op allerlei gebied van kennis en kunst door de verschillende natiën, nagenoeg geheel verdwenen waren. Een Fransche wereld-tentoonstelling had wonderveel ▼an een in elk ander land, en het specifieke van hetgeen men er vroeger zag, was gaandeweg nagenoeg geheel verdwenen. Wat men déAr nu zag, kon men feitelijk ook wel in het eigen land aanschouwen, zoozeer had hot wereld verkeer alles tot een vrijwel zelfde ni veau opgevoerd. De eigenlijke oorzake lijke kern van de reusachtige tentoon stellingen was daarmede verdwenende kosten die in de tientallen millioenen beliepen werden op stukken na niet meer goedgemaakt, en waar dus het commercieel voordeel niet alleen geheel verdween doch in reusachtige verliezen verkeerde, bleef de animo geheel weg. Toch zou daarmede niet het tentoon stellingswezen geheel verdwijnen; in tegendeel, zoo de omstandigheden het redden. Daar stortte Ida, die bij den slag een gil bad gegeven, op Martin toe en trok zijn hoold aan haar borst. Rika legde de hand voor de oogen en wendde zich af. Voor Martin zijn goed inpakte, stond hij er op dat de rentmeester het doorzocht. „Ge hadt niet zoo tegen mijnheer den baron moeten uitvallen" zei deze. Hij hield Martin niet voor schuldig, maar er was niemand anders uit- en ingegaan, dus En zoo spraken ze allen, het geheele dienst personeel. „Ja, wie anders had het kunnen doen?" Altijd en altijd weer hoorde Rika deze vraag en altijd was het haar, of zij die kon be antwoorden, wanneer het haar zelf niet zoo ongelooflijk geschenen had. En sprak er niet zooveel tegen Martin? Had hij niet herhaaldelijk van duizend mark gesproken, die hij hebben moest om iets andera te be ginnen en had hij niet, nauwelijks een uur vroeger, tegen Ida gezegd: „over een jaar ben je mijn vrouw!" Vergeten werden door zijn heer en door andere menschen de jaren, die hij trouw had gediend. Daar geen onmiddellijke beschuldiging tegen Martin was uitgesproken, baatte het hem niet, de zaak bij het gerecht aan te geven en zoo verliet hij, als een gebrand merkte, het êlot. Ida wilde met hem meegaan, maar daar tegen verzette de j uffrouw zich ten sterkste. Zoo maar op eens wegloopen! Of ze zich niet schaamde? Den volgenden morgen was Ida verd wenen. „Die soort menschen zijn als de dieren," zei de barones. De kleine Ida daarentegen boezemde voor de eerste maal Rika ontzag in. Doch haar hart werd nu nog koeler. Ze had niet aan Martin's schuld geloofd, maar nu wilde zij daaraan gelooven. Bij de gedachte dat die twee vereenigd waren, speet het gebeurde haar zelfs niet om Martin en ook wanneer inrichten van bepaalde groote wereld tentoonstellingen weinig raadzaam meer maakten, er bleef nog genoeg levens kracht over voor landelijke en gewes telijke tentoonstellingen. Immers tal van landen en gewesten herbergen en pro- duceeren nog zulke belangwekkende zaken, dat de aanschouwing door daarbij betrokkenen en niejt direct betrokkenen het bezoeken dier tentoonstellingen ten volle loont; en zoo zien wij inde mees- ste cultuur-8taten opnieuw het tentoon- stellingswezen tot bloei geraken, doch dan meer met een nationaal en minder internationaal karakter. Ook ons land heeft deze evolutie op het tentoonstellings gebied medegemaakt, zij het ook in verkleinde mate; de enkele wereld-tentoonstellingen in de hoofdstad des lands zijn in finantieel oogpunt een groote mislukking geweest; zij zou het nu zijn, indien ter gelegenheid onzer onafhankelij ksheidsfeegten zulk een groo te tentoonstelling werd ingericht. Im mers de landzaat alleen kan met zijn bezoek zulk een tentoonstelling niet loo nend maken, en de buitenlanders komen wel gaarne te onzeDt, doch niet om er zaken te zien, die zy juist zoo goed of wellicht nog beter te hunnent aanschou wen kunnen. Waar bovendien één groote landelijke tentoonstelling grootere be zwaren medebrengt van inrichting en wat het bezoeken betreft voor zooveel mogelijk onzer landgenooten dan ver schillende kleinere, daar dunkt ons het houden van een groot aantal geweste lijke tentoonstellingen nog zoo kwaad niet gezien. In dezen zomer en dit na jaar nu zullen er over heel ons land eenige tientallen gehouden worden waar bij ook een feestelijk karakter niet ontbreken zal. Elk gewest is daarbij aangewezen op het tentoonstellen van hetgeen als het meest eigenaardige van zijn zeden en gebruiken uitmaakt. Inmiddels, gelijk het bekende gezegde luidt, wanneer twee menschen hetzelfde doen, is het daarom niet immer hetzelfde. Zoo ergens, dan wordt de waarheid dezer woorden bevestigd ten opzichte van tentoonstellings bezoek. De een zal daar geheel iets anders meenen te zien, dan de ander, gene komt louter voor vermaak, deze weder uitsluitend om zijn kennis te vermeerderen, een ander weder om weer andere beweegredenen. Maar allen dienen voorzien te zyn van een oogen-paar, dat terdege den kost moet zij nog iets tot herstel van zijn eer had kunnen doen, zou ze het niet gedaan hebben. Eenige weken werd nog over Martin ge sproken. Dienstboden gingen weg en nieuwe kwamen in de plaats. De baron had weer een flinken koetsier gevonden. Het gebeurde met Martin was vergeten. Mark kwam voor het eerst met verlof als officier. Een geheel jaar was hij niet thuis geweest. Tot leedwezen van zijn moeder bleef hij niet lang. Hij had iets zenuw achtigs in zijn wezen en was niet meer zoo opgewekt als vroeger. Dienst voorwendende vertrok hij weer. Voor de eerste maal had de baron geen boos gezicht gedurende Mark's aanwezigheid gehad. Hij was tevreden over zijn zoon. Sedert Mark officier was geworden, schreef hij zeer dikwijls aan zijn moeder. Zijn brie ven hadden herhaaldelijk tengevolg, dat de barones de huishoudster aanspoorde, om de eieren, kippen en boter, welke het land goed opleverde, duurder te verkoopen en om zuiniger te zijn met het eten van de dienstboden. Soms ook moest Rika aange- teekende brieven aan baron Mark naar de post brengen. Als zij terugkeerde, kwam de barones haar meestal reeds in de vesti bule tegen, om het ontvangstbewijs aan te nemen. Rika had weer veel van haar oude on verschilligheid aangenomen. Ze was zeer karig met woorden, sprak met het overige dienstpersoneel alleen het noodzakelijkste en nam nooit aan pretjes deel. Haar me vrouw schatte haar daarom des te hooger. Daar Rika slechts zelden buiten het slot kwam, wist ze ook niet wat er buiten ge beurde. Ze vertrouwde daarom haar oogen niet, toen ze eens, terwijl ze in het dorp moest zijn, Ida zag. Met een mand op den rug kwam deze welgemoed den weg langs. gegeven worden en den kost ook verteren kan. Want daarop komt het aanzyn geest te verrijken, het tentoon- stelling8bezoek vrucht te doen dragen. Al te veel zijn, vooral in de laatste jaren, detentoonstellings-terreinen het karakter van schier louter vermakelijkheden gaan aannemen. Zelfs het kermis-karakter is aan vele dezer inrichtingen niet geheel vreemd meer. Een tentoonstelling mag echter ook tot amusement strekken, maar zij blijve gescheiden van wat haar aard voor goed bederven zou. En door dit reeds al te veel uit het oog te hebben verloren, is het tentoonstellingswezen, tot schade van hoogere volksbelangen, naar een lager niveau teruggegaan, dan waar het rechtens aanspraak op kan maken. Buitenland. Te Londen is een nieuwe vereeniging voor vrouwenkiesrecht opgericht. Zij richt zich in de eerste plaats tegen de strijdlustige kiesrechtvrouwen, wier manieren zij afkeurt en doet een be roep op de Engelsche vrouwen om het groote dogl met wettige middelen te bereiken. De liberale leden in het Lagerhuis die zich tegen vrouwenkiesrecht hebben verklaard, zal de vereeniging bij den komenden verkiezingsstrijd niet steunen, de leden die er vóór zijn des te krach tiger, door reclame, het ter beschikking stellen van auto's enz. De kapitein van het Engelsche schip Luciline, dat dezer dagen te Philadel phia is binnengevallen, verklaart, dat hij, ter hoogte van de Groote Bank van New Founland, nauwkeurig op de plek, waar de ramp van de Titanic is geschied, een wrak heeft opgemerkt, dat een paar voet boven water uitstak. Naar men zegt, is het hydrostatisch bureau van de Vereenigde Staten een onderzoek naar dat wrak begonnen, in de veronderstelling, dat het een over blijfsel van het voorste gedeelte van de Titanic zou kunnen zijn, dat door een verborgen klip voor zinken behoed is. Men weet overigens niets van blinde klippen in die streek. De Observer, aan wie dit bericht ont leend is, oppert de mogelijkheid, dat de ijsberg, waarop het schip gestooten is, onder water een uitstaanden rand had. Het wrak kan dan daarop gerust hebben en naarmate door het smelten van het hoogste deel van den ijsberg Sedert wanneer ze hier woonde en hoe het met Martin ging vraagde Rika ademloos. Ze dacht er niet meer aan, dat ze haar doodsvijandin voor zich hadhaar verlan gen, iets van Martin te hooren, was te groot. Ida keek haar verbaasd aan. Of ze dan niet wist, dat zij al sinds lang weer in het dorp was Met Martin was het niets meer geweestdie had er zich niet overheen kunnen zetten, dat men hem voor een dief had gehouden en was aan het drinken ge raakt dagenlang was hij niet nuchter geworden en dan had hij haar geslagen. Een geluk, dat ze nog niet getrouwd waren, dat zij nog van hem weg kon. Nu was zij met een ander getrouwd, die goed voor haar was. Zeer treurig was het samenzijn met Martin geweest. Op haar ruwen toon vertelde Ida dat alles en daarbij keek zij Rika trouwhartig met haar wonderschoone bruine oogen aan. Heftig schudde Rika de vrouw bij den arm. Ze wilde weten waar Martin zich op hield. „Wat ben je wild gewordenzei Ida en ze maakte zich met moeite los. Ze wist niet, waar Martin was. In Hamburg had ze hem in stilte verlatendat was nu ai lang ge leden. „Mijn man wil 's avonds op tijd zijn eten hebben" hoorde Rika nog zeggen, daarna keerde Ida haar den rug toe en ging verder. Rika staarde haar na. In stilte had ze hem verlatenZe kon het niet begrijpen. O, wanneer hij haar had liefgehad zooals deze kleine, domme vrouw, ze zou hem gevolgd zijn als een hond en smaad en ellende met hem ge deeld hebben. En nu dronk hij uit wanhoop, misschien liet hij het nooit weer. Naar be neden, altijd verder naar beneden zou het met hem gaan. Een naamlooze ellende greep Rika aan, toen zij met zware schreden naar huis liep en daarbij had ze weer het on bestemde gevoel, dat zij toen toch iets had de rest hooger kwam te liggen, mee naarboven zijn gegaan. In de kolenmijn Cadder, een 20 K.M. van Glasgow, is brand in een mijn ge weest. Een hulpkorps, dat met de groot ste moeite in de mijn kon afdalen, vond twintig lijken. Baron Frans Gerlichi, een lid van het Hongaarsche Magnatenhuis, heeft een aanklacht wegens bedrog ingediend te gen graaf Paul Szapary, die hem naar hij zegt door leugens een bedrag van 1,000,000 Kr. heeft ontfutseld. De zaak wekt groot opzien. Een Duitsch jongmensch, klerk te Londen, is in hechtenis genomen op de beschuldiging, dreigbrieven aan lord Rotschild te hebben geschreven. Hij eischte niet minder dan 40,000 gulden. Aan de politie geeft hij op Heinrich Kremmerskothen te heeten en 20 jaar oud te zijn. Het vermogen van John Astor, die bij 't vergaan van de Titanic is omge komen, is voor het successierecht op 105 millioen dollar geschat. Het suc cessierecht bedraagt 3,316,992 dollar. New-York heeft door verfrissende re genbuien eenige afkoeling gekregen van de geweldige hitte, die in het Westen nog voorduurt. Te Louisville is het 100 graden in de schaduw. Te New Orleans is op verzoek van de Mexicaansche regeering de oud-gou verneur van den Mexicaanschen staat Campêche, senor Brito, in hechtenis ge- uomen. Hij schijnt medeplichtig te zijn aan moord en diefstal. Even te voren waren twee beambten van het Ameri- kaansche departement van justitie ge arresteerd, op de aanklacht, dat zij steek- pennigen van Brito hadden aangenomen, om hem te vrijwaren tegen arrest. In den sneltrein HannoverDort mund heeft een spoorwegdief in den nacht van Donderdag op Vrijdag zijn slag trachten te slaan. Een heer, die al leen in een coupé sliep merkte, dat iemand hem betastte. Toen hij wakker werd, verdween de man. Tien minuten later hoorde hij uit een aangrenzenden coupé het hulpgeroep van een dame, wie terwijl zij sliep een tasch met 100 mk. uit de hand gerukt was. De heer trok aan de noodrem en zag nog, toen bij uit 't raam keek, dat een spoorwegbe ambte langs de treeplanken van den trein liep. De heer en de dame herken bunnen doen, om hem van de verschrikke lijke verdenking te bevrijden. „Je bent den laatsten tijd opvallend achteloos geweest Rika. Ik verlang, dat je weer wat beter oplet" zei de barones eenige dagen later, toen het niet warm genoeg was in haar kamer. De dame leed door de koude herfstdagen. Ook was zij zenuwachtig, omdat Mark in zoo langen tijd niet had geschreven. Maar daar kwam hij waarlijk zelf als om haar te verrassen Een rijtuig hield voor de deur stil en een officier stapte uit. Mark was het echter niet, maar een vreemde, die dadelijk den baron wenschte te spreken. Hij werd ook direct bij hem toegelaten. Zijn bezoek duurde niet lang. De baron bracht zijn gast niet, als ge woonlijk, zelf naar beneden. Hij was in zijn kamer gebleven. En kort daarna klonk een gil door het slot, zoo luid, zoo wanhopig! Hij kwam uit de kamer van de barones. Toen Rika toesnelde, was de deur gesloten. Ze hoorde den baron op gedempten toon spreken. Den volgenden dag was de barones ziek. Rika schrikte toen zij in het bleeke gezicht zag, dat jaren verouderd was. Nie mand mocht bij haar, de dokter werd niet geroepen en Rika moest haar werk in de kamer zoo snel mogelijk doen. Alleen de baron zat bij het bed en hield de hand van zijn vrouw in de zijne. Zijn gezicht zag er uit of het van steen was. Den geheelen dag, ook de volgende dagen en nachten, dat zij ziek lag, bracht hij zoo door. Indien Rika's gedachten minder vervuld waren geweest met Martin, dan zou zij zich zeker meer met de aangelegenheden van mijnheer en mevrouw hebben beziggehouden, nu echter schonk ze er weinig aandacht aan. Naar het Duitsch VAN (Slot volgt.)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1913 | | pagina 1