el Land van fleusden en illena, de Langstraat en de itommeierwaard. Rika's Liefde. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. No. 3282. Zaterdag 9 Augustus. 1913. De Bioscoop ten opzichte der jeugd. FEUILLETON. LAMD VAN ALT^ VOOB Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75, franco per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel meer 77i ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag middag 12 uur ingewacht. li. Men wil de bioscoop dienstbaar maken aan het onderwijs. Den 10 Februari van het vorige jaar kwamen te Utrecht afgevaardigden van een 30-tal grootere gemeenten, benevens belangstellenden in het onderwijs, samen, teneinde een bespreking te houden over het vraagstuk der toepassing van de bioscoop bij het onderwijs. In deze bijeenkomst werd een com missie gevormd, welke tot opdracht ge geven werd het vraagstuk nader te be- studeeren en na te gaan op welke wijze de bioscoop dienstbaar zou kunnen wor den gemaakt aan het onderwijs. Deze commissie, allereerst zich de vraag stellende of de bioscoop onder de leermiddelen opgenomen moest worden, beantwoordde deze vraag bevestigend. Daarna overwoog de commissie op welke wijze het leermiddel de bioscoop moest worden aangeschaft. Ze was unaniem van oordeel dat on der leiding van onderwijsspecialiteiten werkelijke schoolfilms gemaakt moesten worden. De commissie was van oordeel dat het niet gewenscht was voor het aan schaffen van die films een zelfstandige organisatie op te richten, doch zag hier voor het lichaam in de vereeniging van Nederlandsche Gemeenten, die zich ten doel stelt de zorg op zich te nemen, o.a. voor het aanschaffen van zaken, die verscheidene gemeenten behoeven, zoo tenminste die aanschaffing voor- deeliger of beter kan geschieden dan de aanschaffing door een gemeente afzon derlijk. Daarom dan ook dat de commissie zich tot die vereeniging wendde. De vereeniging van Nederlandsche Gemeenten heeft daarop de zaak onder zocht, en het resultaat van die onder zoekingen was, dat ze besloot tot aan maak van speciale schoolfilms over te gaan, indien de afneming der films door de gemeentebesturen, rijkskweekscholen, burgerscholen, gymnasia, landbouw scholen en andere inrichtingen van on- derwijs voldoende zou zijn. De vereeniging heeft nu, behalve aan LOUISE ROTH. (5 De stormen huilden om het slot en deden deuren en vensters schudden. Het was een onstuimige nacht. „Of de wereld vergaan zou 1" dacht Rika. Zij lag in bed en kon niet slapen. Maar het was niet de storm, die dat verhinderde, de zorg over Martin hield haar uit den slaap. Als hij nu eens buiten was 1 Wie kon het haar zeggen, of hij nog wel een beschuttend dak boven zich had Door het voortdurend denken aan hem waa haar phantasie opgewektin het huilen van den wind meende zij Martin's stem te hooren.Zij trok zich de dekens over de ooren gloeiend warm werd het haar. Plot seling schrikte zij op. Klonken daar geen voetstappen? Maar het was de baron, die, als iederen nacht, in den laatsten tijd, in zijn kamer heen en weer liep. Rika's kamer tje lag gelijkvloers. Weer trok zij de dekens over zich heen. Och, dat ze toch kon slapen 1 Daar werd aan het raam geklopt! Ze sprong op. „Rike 1" werd er zacht geroepen. Dat was niet de wind. „Ik kom," antwoordde ze. Met sidderende handen schoot ze een rok aan. De stappen boven haar hoofd hoorde zij niet meer. Luid rammelend werd er een raam opengeslagen. De baron had zeker ook het roepen gehoord en gekeken. Als hij nu maar niet zelf de deur ging opendoen Zij snelde den gang in. Daar kwam de baron ook al, met een lieht in de hand, naar beneden. Ofschoon een aantal gemeentebesturen, ook aan de inspecteurs van onderwijs, districts- en arrondissementsschoolopzieners, hoofd be sturen van onderwijsgenootschappen, be sturen van rijks- en bijzondere scholen, enz., een circulaire verzonden, waarin ze haar voornemen tot aanmaak van speciale schoolfilms meedeelt en den wensch uitspreekt dat velen met haar streven zullen sympathiseeren en dat ze in de gelegenheid zal worden gesteld haar plan ten uitvoer te brengen. De vereeniging heeft zich de organi satie als volgt gedacht Aan het hoofd komt een persoon te staan, volkomen op de hoogte met de behoeften van het ouderwijs. Hij zorgt dat d&tgene wordt opgenomen, dat het meest in het belang van het onderwijs is. Bij de opneming, die door een der beste filmfabriekanten geschiet, roept hij bovendien de hulp in van een bij uitstek vakkundige. Langs dezen weg is de aanmaak verzekert van die films, welke aan de eischen voldoen. Aan de gemeentebesturen wordt over gelaten zelve voor de vertooniug te zorgen, waarby twee wegen open staan vooreerst kan een regeling getroffen worden met de directie van een bios coop-theater en in de tweede plaats kan een eigen inrichting in het leven wor den geroepen. Wil men het laatste, dan zal een van de onderwijzers zich eeni ge vertrouwdheid moeten eigen maken met het vertoonen. Maar de kosten van een eigen inrichting zijn nog zoo hoog, dat hiervan, van de aanschaffing van zoo'n eigen inrichting, voor de meeste onderwijsinrichtingen wel niets zal kun nen komen. Wel wordt door een firma een toestelletje, waarvan de prijs f200 is, op de markt gebracht, dat zich als de schoolbiscoop aandient, doch de tech niek zal nog eenige vorderingen moeten maken voordat tot invoering ervan kan worden geadviseerd. Dat de bioscoop aan het onderwijs vele en onschatbare diensten kan bewij zen, daarover zijn de onderwijsspeciali- ten het eens. En wij ook, weliswaar leeken op onderwijsgebied, zijn overtuigd van het groote nut der bioscoop bij het onder wijs. Immers het is zoo helder als glas voor een ieder dat een bioscoop, en hij langzaam liep en het scheen dat zijn beenen trilden, verried zijn gansche houding toch, dat hij haast had. Hij zag Rika niet, die in een hoek was blijven staan, schoof den grendel weg en deed de deur open. „Vader," klonk het als een zucht. Een seconde staarde Rika in een doods bleek gezicht. Martin was het niet. De wind blies het licht uit. „Niet over mijn drempel 1" Kwamen deze afgebroken, doffe geluiden van een menschelijke stem, of was het een bedriegelijk spel van den storm De deur viel in het slot en de grendel werd er voor geschoven. Stikdonker was het in den grooten gang. Erger nog dan tevoren raasde de wind, als had hij zijn gansche kracht noodig om een ongelukkige weg te voeren. Bij dat gehuil van den storm hoorde men nog een zuchten en steunen. Dat kwam echter niet van den wind. Zoo kon slechts een mensch klagen, .wiens smart grooter is dan alle macht der elementen. Een rilling ging Rika door de leden. Zij vloog naar haar kamertje. Haar gedachten waren verward. Spoedig daarna hoorde ze langzaam, zware stappen de trappen opgaan en daarbij altijd dat verschrikkelijke steunen. Den volgenden morgen was het haar alsof ze een spook had gezien. De dagen, welke nu kwamen, waren grauw en somber. De baron had iets onrustigs; onophoudelijk liep hij rond, nu in huis, dan weer buiten. Daar kwam het bericht, dat Mark plot seling was gestorven. De barones weende in stilte en de baron had opeens weer zijn oude houding aan genomen. Nog op denzelfden dag reisde hij met zijn vrouw af voor de begrafenis. Het lijk zou niet worden overgebracht. Na den terugkeer van mijnheer en me vrouw werd het zeer stil in het slot. Sedert dien stormachtigen nacht twijfelde vooral wanneer de onderwijzer een dui delijke uitlegging van het geprojecteer de geeft, het kind de leerstof veel ge makkelijker en veel beter doet begrijpen. Daarom nogmaals: de bioscoop kan aan het onderwijs vele en onschatbare diensten bewijzen. En mét de Vereeniging van Neder landsche gemeenten spreken wij daarom den wensch uit dat vele onderwijsin richtingen hier te lande met haar streven tot aanmaak van speciale schoolfilms zullen sympatiseeren, dat de films vol doenden aftrek zullen vinden, nóöiig voor de uitvoering van het plan, omdat anders misschien de schoolbioscoop voor langen tijd tot in de toekomst zul zijn verschoven, wat we niet hopen vanwege het groote nut dat zij aan het onderwijs kan afwerpen. Duitenlaiid. Bij de mijnramp in de buurt van Glas gow, waarvan in ons vorig no. melding is gemaakt, zijn twee-en-twintig men- schen omgekomen. Er waren 26 arbeiders aan het werk, toen de brand uitbrak. Drie wisten er op het waarschuwend geroep van een kameraad, die zelf veron gelukt is, te ontkomen. Het was voor de reddingsbrigade onmogelijk in de mijn af te dalen door de giftige dampen die er hingen. Bij hun hardnekkige pogin gen zijn verscheidenen hunner gered. Toen men eindelijk het onderzoek kon beginnen, vond men nog één levende, die negentien uren na het uitbreken van den brand beneden was geweest, maar er is weinig hoop op 's mans behoud. Tien van de verongelukten waren ge huwd drie waren zoons uit één gezin. De mijn brandt nog. Men zal haar waar schijnlijk moeten sluiten. Vierhonderd man zijn daardoor werkeloos. In de laatste dagen zijn te Johannes burg enkele ontploffingen voorgekomen van dynamiet, door heethoofden verza meld om het te bezigen bij de onlangs uitgebroken onlusten. Donderdagnacht is een hoeveelheid, verborgen op een open ruimte in een der buitenwijken van Germiston, ontploft. 16 huizen zijn gedeeltelijk vernield en in het rond zijn de ruiten der omliggende woningen gesprongen. Er is te New York bericht ontvangen uit Caracas, over den staat van zaken in Venezuela. Het heet dat president Gomez een krijgsmacht van 7000 man heeft afgezonden tegen ex-president Castro, welke laatste aan het hoofd staat van 12,000 volgelingen, die vol geest drift schijnen te wezen. De opwinding in Venezuela is groot; maar volgens den berichtgever vau het Central News Agentschap, van wien deze tijding af komstig is, mag men niet te veel gewicht hechten aan de beweringen omtrent moord en doodslag op groote schaal, waaraan de aanhangers van Castro zich heeten schuldig te maken. Zulke bewe ringen komen uit den koker van finan ciers, die speciale belangen hebben in Venezuela zegt d9 correspondent. De Vesuvius vertoont de laatste dagen verhoogde werking. Eergisteren borrelde vloeibare lava in den krater op, terwijl wolken stoom en rook ontsnapten. Ook werden ontploffingen gehoord. Rika er niet meer aan, of ze had Martin voor jaren wel kunnen redden. Zij gaf ge volg aan een on weerstaan baren aandrang en zei den baron op zekeren dag, dat des tijds, toen het geld uit de casette gemist werd, baron Mark ook in de kamer geweest was. Hij werd eerst bleek als de dood, zette daarna een zeer trotsch gezicht en scheen zich de gebeurtenis niet goed meer te kun nen herinneren. Toen Rika wilde gaan ver tellen, wenkte hij afwerend met de hand en zei op koelen toon„De aanwezigheid van mijn zoon veranderde niets aan de zaak. Overigens heb ik Martin toen alleen maar ontslagen, omdat zijn gedrag tegenover mij onbehoorlijk was, om geen andere rede nen. Bedenk dat welHij keerde haar den rug toe en liet haar staan. Rika bekende zichzelf, dat zij een dom heid had begaan en dat een mensch, die niet te rechtertijd spreekt, beter doet te zwijgen. In hare oogen werd haar schuld jegens Martin grooter. Het werd bij haar een idee fixe hem te moeten zoeken. De barones was zeer tegemoetkomend, toen ze zei, dat ze haar dienst wilde ver laten. Het scheen bijna, of ze blij was haar, na zoo lange jaren van trouwe diensten, kwijt te raken. Nu trok Rika met haar onzichtbaren last de wereld in. Al haar navorschingen naar Martin bleven zonder gevolg. Haar rusteloosheid deed haar nooit lang op één plaats blijven en ver hinderde haar om te werken. Overal oogstte zij ontevredenheid en harde woorden. Reeds lang verwaarloosde zij haar uiterlijk en de eens zoo heldere Rika was niet meer te herkennen. Altijd slechts levende met de gedachte Martin te zullen vinden, lette zij er niet op, dat haar haren grijs begonnen te worden en zich diepe voren in haar ge zicht groefden. Zoo gingen de jaren voorbij. Rika's kracht was gebroken. Ze zou van honger zijn omgekomen, als haar vroegerei Te Bilbao is een kuip met gesmolten ijzer omgevallen over een groep ar beiders. Twee hunner zijn gedood, twee hebben er zware, verscheidene anderen lichte brandwonden opgeloopen. Witop, de bediende van barones Van Zuylen van Nyevelt. die op 31 Mei naar de bank van Rothschild te Parijs werd gezonden om een chèque van 80,000 francs te innen, en zich met dat geld uit de voeten maakte, is thaus te Saintes (dep. Beneden-Garonne) aangehouden. Uit den internationalen trein zijn tus- schen Freiburg en Bern uit een valies voor 100,000 francs aan juweelen ge stolen, toebehoorende aan een Brazi- liaansche familie. De dieven hadden op de gewone wijze hun slag geslagen, toen de eigenaars in de restauratiewagen waren. Te Chicago zijn acht vrouwelijke agen ten bij de zedenpolitie aangesteld. Zij hadden den eersten dag zooveel bekijks en belangstelling, dat zij meermalen een beroep op haar mannelijke collega's moesten doen tot bescherming tegen de opdringende menigte. De vliegers Garros en Brindejonc heb ben Donderdag te Marseille een wedstrijd gehouden om in den korsten tijd de grootste hoogte te bereiken. Garros steeg in 12 minuten tot 2500, Brindejonc tot 2400 meter. De politie heeft een groote smokke hare diensten herinnerd had en haar in een gesticht liet opnemen. Toevallig was het in dezelfde stad, waar baron Mark begraven lag. Wel viel het Rika zwaar, op een bepaalde plaats te moeten blijven, maar ze had jicht in de beenen en kon niet meer naar Martin zoeken. Het altijd samenzijn met de andere vrouwen beviel haar niet. Vooral vond ze het verschrikkelijk, als een van haar, een vroegere portiersvrouw, 's avonds met haar tandenloozen mond uit een courant voorlas. Die courant kreeg ze van een medelijdende buurvrouw, nadat deze en haar familie het nieuws gelezen hadden, waarmee steeds een paar dagen gemoeid waren. Zoo las ze dan ook op een avond hoe de drank weer een offer had geëischt. Een groote, sterke man, nog in het best van zijn jaren doch armoedig gekleed, was, in dron kenschap, van een bierwagen gevallen, waarvan de koetsier hem, uit medelijden, had meegenomen en had zijn nek gebroken. Uit bij hem gevonden papieren bleek, dat hij Martin Huber heette. Op het kerkhof in de stad was hij begraven. Rika sprong op en rukte de vrouw het blad uit de hand. Met starende oogen keek ze daarop. Haar hart scheen op eens stil te staan. Dus hij was doodAan die mogelijk heid had zij nooit gedacht. Al hare leden werden haar zoo zwaar en met moeite sleepte zij zich uit de kamer. Zij moest alleen zijn, onverschillig waar 1 Onder op de trap ging ze zitten. Als een hond kroop ze weg. Den volgenden morgen, dadelijk nadat ze was opgestaan, ging ze naar het kerkhof. Lang zocht ze naar het graf van Martin. Eindelijk vond ze, bij een hoop versch ge dolven aarde een plankje staan, waarop „Martin Huber" geschreven was. Urenlang zat ze bij het graf en zwaarder dan ooit drukte haar de schuld, die ze nu onmogelijk meer kon delgen. Onder haar stille wanhoop zag ze, dat op alle graven, zelfs van de armsten, kransen lagen, alleen Martin had er geen. Rika voelde in haar zak. Eén groschen meesteres, de barones von Schönna adch niet slechts bracht zij te voorschijn, dat was al larij van alcohol in de haven van Ham burg ontdekt. Naar verluidt bedraagt de schade, door de douane geleden, niet minder dan 70,000 Mark. Een aantal in deze smokkelarij betrokkenen zijn ge arresteerd, terwijl meerdere arrestatie's worden verwacht. De Dalkan. Woensdagavond kwam het telegrafisch bericht uit Boekarest, dat de vrede tus- schen Roemenië, Griekenland, Servië en Montenegro ©enerzijds, Bulgarije an derzijds, is gesloten. Het besluit van Roemenië om zijn leger op Bulgaarsch gebied te houden, totdat het vredesver drag zou zijn geteekend, heeft zeker niet weinig tot dit besluit bijgedragen. Bulgarije hoopt bovendien dat het vredesverdrag door de mogendheden herzien en te zijnen gunste gewijzigd zal worden. Het vredesverdrag is een compromis, gelijk te verwachten was. Griekenland heeft Kawala verkregen, maar een heele strook ten Westen van de Stroema in Noordoost-Macedonië is aan Bulgarije gelaten. Intusschen, als men de oor spronkelijke eischen der beide partijen tegenover elkaar stelt, ziet men, dat Bulgarije verreweg het meest heeft moe ten laten vallen. Gegeven de militaire toestand, is dat geenszins vreemd. Maar er is nog een omstandigheid, die Bul garije tot toegeven heeft doen neigen, en wel een, die de zaken niet weinig vertroebeltde mededeeling vanwege de mogendheden, dat zij zich de her ziening van het bedrag voorbehouden. De Bulgaren zullen zeker vrijwat heb ben afgestaan om maar vrede te krijgen en met de stille hoop, dat de mogend heden het hun wel weer zouden terug bezorgen. Vooral vergeleken met wat Bulgarije voor zich bedongen had in het ver- bondstractaat van vóór den oorlog, is het deel van den Turkschen buit, dat het nu krijgt, gering. Daarin toch was voorzien, dat de Bulgaarsch Servische grens zuidwaarts tot voorbij de Wardar zou worden doorgetrokken om dan zuid oostwaarts naar de baai van Orfano te loopen. D. w. z., dat Egri Palanka, Kotsjana, Istip, Gewgeli, Dojran, Seres, Drama, Kawala dan aan Bulgarije zou den zijn gekomen, terwijl het nu al die plaatsen moet derven. Macedonië, met zijn in hoofdzaak Bul- gaarsche of gebulgariseerde bevolking, wordt door de nieuwe grenzen in brokken gesneden. Een klein deel aan Bulgarije, wat ze bezat. Ze ging naar de koopvrouw, die, bij den ingang van het kerkhof kransen te koop aanbood. Spottend keek deze haar van onder tot boven aan. „Neen, daarvoor is niets te krijgen," zei ze kortaf. Rika stond radeloos. Plotseling ging haar een gedachte door het hoofd. Het graf van baron Mark was altijd zoo mooi met bloemen versierd. Behoorden die bloemen niet veeleer aan Martin dan aan hem? Eigenlijk was de jonge baron von Schönna die bloemen zelfs aan Martin schuldig! Daar stond ze ook reeds voor de rustplaats, die een bloeienden tuin geleek, nam de kransen en legde die op Martin's graf. Dan ging ze er nog eens heen, plukte alle bloe men en bracht ook die daarheen. Met stille genoegdoening beschouwde zij den nu zoo schoon gesierden grafheuvel. Zij bemerkte niet, dat andere bezoekers van het kerkhof bij elkaar gingen staan, vol ontzetting naar haar keken en met ver ontwaardiging van grafschennis spraken. Eindelijk kon dan een van de diefeggen, die daar reeds zoo lang aan het werk waren, betrapt worden. Met harde woorden werd Rika aange sproken. De bewaarder van het kerkhof en een agent van politie stonden voor haar. Wezenloos keek ze beiden aan. „Kom maar mee, je weet wel waarom," zei de agent. „Vooruit, vooruit!" riep de bewaarder. „Vier dagen op zijn minst zal je wel moeten zitten en de schande heb je op je ouden dag gratis." Nu begreep Rika het. Slechts een oogen blik aarzelde ze. Daarna haalde zij verlicht adem, gewillig en met hoog opgericht hoofd volgde ze den agent. Het was haar plotseling als was een deel van haar schuld jegens Martin gedelgd; ze voelde den last op hare schouders lichter worden. EINDE. Naar het Duitsch VAN

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1913 | | pagina 1