29 jaar machinist. Het buiten om de
locomotief loopen om te oliën bij de
omtrent 45 K M. vaart die de locomo
tief had was niet gevaarlijk; hij deed
het niet als de trein het dubbele liep.
Den stoker vertrouwde hij dat werk
niet toe die was het niet gewoon en
zou misschien van de locomotief af
vallen.
Weer zijn twee gewonden overleden.
Een vreeselijk bloedbad-
Donderdagnacht heeft de onderwijzer
Wagner, uit Degerloch, te Muihuizen
in een aanval van razernij op vier
plaatsen brand gesticht. Toen men hem
trachtte te pakken, schoot hij acht
menschen dood en verwondde er tien.
Hij nam de wijk naar een stal, waar
zijn vervolgers hem zoo deerlijk ver
havenden, dat men twijfelt of hij er
van op zal komen.
Het huis waar Wagner te Degerloch
woonde, is door den officier van justitie
geopend. Wagner heeft, voor hij zich
naar Muihuizen begaf, zijn vrouw en
vier kinderen omgebracht. De eerste
vond men met een doorgesneden hals,
de kinderen waren alle doodgestoken
op bed.
Buren, die naast een school wonen,
zagen tegen twaalf uur een schuur bran
den. Toen zij aan een voorbijganger
vroegen, wat de reden hiervan was, viel,
in plaats dat zij antwoord kregen, een
schot. Een van de vragers viel dood
neer.
De dader begaf zich daarna naar een
andere plaats, waar hij weer een groote
schuur aanstak. Toen een burger een
raam opende en Wagner vroeg, wat er
gaande was, kreeg hij een schot en viel
dood neer.
Bij de vijfde brandstichting werd
Wagner achterhaald. Hij had twee
legerrevolvers in de handen, waarmee
hij in den blinde schoot. Hij doodde
in het geheel zeven burgers en een
meisje van elf jaar en wondde er elf,
van wie verscheidene zwaar onder de
zen zijn een politie-agent en een nacht
wacht. Ten slotte slaagde de gewonde
agent er in om met hulp van arbeiders
Wagner's revolvers te grijpen. De toe
gesnelde menigte mishandelde Wagner
zwaar. De ontboden militairen werden
daarna de branden baas.
Een later bericht meldt:
Twee lieden, die door Wagner gewond
zijn, zijn nog gestorven. Het getal slacht
offers, zijn vrouw en zijn kinderen mee
gerekend, bedraagt nu dus vijftien.
De vreeselijke moordpartij, die door
den onderwijzer Wagner uit Degerloch
bij Stuttgart is aangericht, is door de
latere berichten in een heel ander licht
gekomen. Eerst meende men met de
daden van een krankzinnige of amok-
maker, die door ziekelijken lust tot brand
stichten en moorden was aangegrepen,
te doen te hebben, maar de deskundi
gen, die hem gehoord hebben, zijn
zooals men weet eenparig van oordeel,
dat men hem niet als ontoerekenbaar
kan beschouwen.
Wagner, een man van 36 jaar, is ge
boortig uit Eglosheim bij Ludwigsburg.
Zijn ouders waren boerenmenschen. Jaren
lang is hij te Muihuizen, het dorpje aan
de Enz (niet te verwarren met Mui
huizen in de Elzas), ondermeester ge
weest. Hij was daar om zijn verwaten
manieren niet bemind. Hij knoopte er
betrekkingen aan met de dochter van
den waard van de herberg de Adelaar,
uit welke betrekkingen een kind is ge
sproten. Wagner werd daarom uit zijn
betrekking ontslagen, maar kreeg in
1903 een nieuwe betrekking als ouder
wijzer te Radelstetten, waar hij het
meisje trouwde. Wagner sloot dit huwe
lijk met tegenzin. Zijn vrouw, die zeer
ijverig en huiselijk was, was hem te
eenvoudig en te boersch. Hij bekom
merde zich weinig om haar en ging
zijn eigeu weg. Twee jaar geleden on
geveer kreeg hij een aanstelling als
eerste onderwijzer te Degerloch, waar
hij schijnbaar in den kring van zijn
gezin tevreden leefde, ofschoon men
erbij weet te vertellen dat hij aan den
drank verslaafd en eenzelvig was. Men
meent, dat ontevredenheid over zijn
huwelijk en de haat dien hij de familie
van zijn vrouw toedroeg, de eigenlijke
beweegredenen voor zijn daad zijn ge
weest. Waarom hij dan echter zoovele
menschen, die niets met hem te maken
hadden, heeft neergeschoten, is niet
duidelijk. In elk geval heeft Wagner
aan de familie van zijn vrouw een brief
geschreven, waarin hij te verstaan gaf,
dat hij al lang een moordaanslag in den
zin had. Ook schijnt hij geen pleizier
in zijn beroep gehad te hebben.
Wagner is Donderdagavond uit zijn
woonplaats Degerloch naar Muihuizen,
waar gelijk men weet zijn schoonouders
woonden, met een fiets vertrokken. Voor
het glas in zijn huisdeur had hij een
bordje opgehangen met de mededeeling,
dat het geheele gezin een uitstapje had
ondernomen en er dus niemand thuis
was. Toen de justitie de deur liet open
breken, zag men een vreeselijk schouw
spel. In twee kamers lagen de vrouw
van Wagner, zijn II- en 9 jarige doch
ters Elsa en Klara en zijn 8- en 7-jarige
zoons Robert en Richard dood in hun
bed. Zjj waren niet, zooals het in de
telegrammen heette, doodgestoken, maar
doodgeschoten.
Het oudste meisje, dat vóór zijn hu
welijk geboren was, logeerde ergens
buiten Degerloch. Wagner had er op
aangedrongen, dat het kind thuis zou
komen. Op haar scheen hij het vooral
gemunt te hebben.
Naar de Kölnische Zeitung uit Stutt
gart verneemt, heeft Wagner voor den
rechter hekend, dat hij reeds jaren lang
zware misdrijven van sexueelen aard
heeft gepleegd. De gedachte daaraan
was met de jaren toegenomen. Uit toe
spelingen van personen met wie hij
omging had hij opgemaakt, dat men
van die dingen wist. Daarom had hij
aan zijn leven een eind willen maken.
Aangezien hij die misdrijven te Mui
huizen had bedreven, had hij zich op
de geheele gemeente willen wreken,
waarom het een groot geluk is, dat hij
zoo spoedig onschadelijk gemaakt werd.
Uit brieven, vóór den moord geschre
ven, spreekt behalve ontevredenheid met
zijn onderwijzerschap, grootheidswaan.
Hij had een sterke zucht om onver
schillig onder welke voorwaarden, be
roemd te worden.
Plaatselijk, \ie«iws.
tfleusden, 10 St>pt.
Zondagavond bracht de fanfare der H.
Familie een serenade aan den gedecoreerden
commandant der Kon. Marechaussee. De
heer L. de Mol bracht den heer Hoekstra
hulde voor zijn steeds beleidvol optreden
en feliciteerde den politie-beambte met "de
verkregen eere-medaille.
Den heer K. van Rijswijk, is door den
Minister van Waterstaat opgedragen het
maken van den bovenbouw van het Depar
tement van Binnenlandsche Zaken aan het
Binnenhof te 's Hage, voor de som van
f 227000.
Toen het 4-jarig dochtertje van C. K.,
Zondagmiddag met eenige kinderen aan
het spelen was, werd het door een dezer
van een muur geduwd, met het gevolg,
dat het een pols brak. In het diaconessen-
huis werd geneeskundige hulp verleend.
^Werkendam. Maandagavond werd
het lijk van Van Wijk, die verdronken en
deerlijk verminkt was, naar hier vervoerd
en in het lijkenhuisje geplaatst om Dinsdag
begraven te worden.
De landbouwvereeniging „Werken
dam en Omstreken" houdt hedenavond in
het societeitslokaal van mej. de wed. Wink,
alhier, haar 56ste algemeene vergadering.
De agenda luidt:
1. Opening en notulen; 2. Jaarverslag;
3. Huishoudelijke zaken; 4. Aanneming van
nieuwe ledenvoorgesteld worden de heeren
Augs. Paans en J. Kilwinger te DeWerken
en J. Koopman te Almkerk; 5. Rekening
en verantwoording 1912-'136. Begrooting
1913-'14; 7. Verkiezing van drie bestuurs
leden. Aan de beurt van aftreden zijn: de
heeren B. Dekker, M. J. Meijer en W. de
Waard; 8. Uitloting van zes aaudeelen; 9.
Rondvraag en sluiting.
De gister te Woudrichem voor deze
gemeente gehouden loting voor de Nat.
Militie, had den volgenden uitslag:
1. J. W. Rijkers; 2. T. Ippel3. D. A.
Brienen4. A. van Vuuren; 5. D. Schaar;
6. R. Baggerman7. W. C. van Berchum
8. A. 't Hooft; 9. J. Biesheuvel10. A. v. d.
Schuit.
*ltcneclei]-Eaiigsti*aat. De fruit
handel gaat vrij goed. Men besteedt voor
appels 5 15 cent en voor peren 8 20
cent per K.G.; voor tafelappels 2 a 4 cent
en voor tafelperen 2 S, 6 cent per stuk.
De boonen zijn met het mooie weder nog
aardig bijgekomen. Men besteedt voorsnij-
boonen 20 Èt 30 cents de 100 stuks en voor
prinsessenboonen 12 18 cents per K.G.
Capelle. J.l. Zaterdagavond werd
Arn. de Jong op den Loonschendijk, on
verhoeds door een paar individuen aange
vallen en zoodanig met een mes gestoken,
dat inroeping van geneeskundige hulp direct
noodzakelijk was, daar de gewonde het
bewustzijn verloren had en zeer veel bloed
verloor, naar we vernemen bestaat er vrees,
dat de longen geraakt zijn. De dader(s)
moeten tot nog toe onbekend zijn.
Thans kan al wel worden vastge
steld, dat in deze gemeente circa 40 perso
nen als rentetrekkers in aanmerking zullen
komen, krachtens de Invaliditeitswet.
Naar we vernemen zijn in deze ge
meente door de maréchaussée's uit Besoijen
reeds verschillende processen-verbaal opge
maakt tegen personen, wegens het rijden
met hondenkarren waarvan het tuig niet
aan de voorgeschreven eischen beantwoordde.
Herpt. De vlekziekte onder de var
kens neemt groote afmetingen aan. Weer
vielen een drietal slachtoffers.
De kegelvereeniging „Door vriend
schap te sa&m verbonden", hield j.l. Zondag
een wedstrijd in het kegelen. De uitslag
was als volgt
Personeels wedstrijd in 20 ballen.
Ie prijs: W. Kuijs 150 punten.
2e Jac. Verhoeven 148
3e M. A. van Korven 134
4e P. J. v. d. Broek 114
5e L. Buijs Jz. 114
6e C. de Kort 114
7e N. de Kort 113
Vrije-baan-wedstrijd (6 ballen).
Ie prijs: Jac. A. Verhoeven 52 punten.
2e W. Kuijs 50
3e M. van Korven 48
Kampioenprijs (10 ballen).
W. van Sprang met 61 punten.
Er heerschte een gezellige drukte, die nog
verhoogd werd door een concert van de
harmonie „De Eendracht".
Kaatsheuvel. Naar we vernemen
gaat a.s. Donderdag de heer Schoenmakers,
landbouw-onderwijzer te dezer plaatse, met
zijn leerlingen een excursie maken naar de
Kon. Intern. Landbouw-tentoonstelling te
's Gravenhage.
Onze dorpsgenoot Daniël van Bor-
del en echtgenoote valt deze week het zeld
zame voorrecht ten deel, dat zij hun gouden
bruiloft mogen vieren. Naar wij hoorden
zal de belangstelling voor deze twee oudjes
buitengewoon groot zijn.
Gedurende de maand Aug. 1913, werd
in de rijkspostspaarbank ingelegd f 10057,49.
Terugbetaald f 7367,03.
Het laatste door dat kantoor uitgegeven
boekje draagt het nummer 3569.
Vrijdag 12 dezer zal alhier een stem
ming plaats hebben voor een zetel in de
Prov. Staten van N. Brabant. Candidaten
zijn de heeren P. M. Arts en G. R. C. M.
Raupp.
I\ederheuiert. Bij de laatst ge
houden vergadering van den gemeenteraad
werden de heeren E. Smits en J. Slegh,
beëedigd en geïnstalleerd. De heer E. Smits
werd tevens tot Wethouder herkozen.
Raamsdonk. Donderdag werd in
onze gemeente het O .afhankelijkheidsfeest
gevierd. Om 8 uur daverden de saluut
schoten door de lucht en met klokgelui
werden de inwoners opgeroepen tot het
feestgetij. De verjaging der Franschen was
reeds aangekondigd door een paar herauten
te paard. Te 9 uur werd bij den heer
J. BoonsStaal de stoet samengesteld.
De verschillende wagens, rijtuigen, Gardes
d'honneur enz. vormden inderdaad een sier
lijk geheel. In 't bijzonder mogen wij den
Maagdekenswagen, den Gildewagen, den
wagen der stoom zuivelfabriek, de Boeren
wagens Oude en Nieuwe Tijd en den siga
renmakerswagen vernoemen. Om halftien
zette de stoet zich in beweging en arri
veerde om 10 uur aan de Haven, waar de
Prins moest worden afgehaald. De landing
van den Prins was het glanspunt van 't
programma, 't Was waarlijk ook een inte
ressant gezicht, de Scheveningsche bom
V E 14 de haven met volle zeilen te zien
binnenste ven en, recht op de landingsplaats
aan. Onder commando van den fleren ouden
zeerob, Bart van Strien, steekt de visschers-
pink van wal de bom tegemoet om Z. K. H
den Prins af te halen. Onder de plechtige
tonen van het Wilhelmus, gezongen door
de schoolkinderen en volwassenen, komt de
pink langzaam naar den fraai versierden
stijger drijven. De Prins (de heer Piet van
Arendonk) verlaat met zijn gevolg Lord
Clancarty (de heer J. Snijders), de Gaaaf
de Perponcier (de heer M. Kuysters) en
Willem Fagel (de heer W. van Dongen)
de pink en begeeft zich salueerend naar 't
einde der brug, waar het 7-jarig dochtertje
Corrie van den heer Kieboom, gemeente
secretaris alhier, zijne K. Hoogheid een
louwerkrans aanbiedt en Jan Patijn van
Scheveningen (de heer M. A. Zwets), Hoo-
gendorp (de heer J. de Roon), Van der
Duyn van Maasdam (de heer C. v. Dongen
Hzn.) en Van Limburg St.irum (de heer
J. Timmermans) bij monde van eerst ge
noemde den Prins verwelkomen. Z. K. H.
houdt een korte rede en gaat ouder een
donderend gejuich van de duizenden toe
schouwers door de Eerewacht van het Schut
tersgilde en een bonte vlaggenrij der school
kinderen naar de Koninklijke équipage.
Dirk van Duin (de heer Wilhelmus de
Reyer) legt de zweep over de paarden en
voort gaat het in den optocht door de ge
meente. Aan de kiosk in de Schansstraat
wordt even halt gehouden en zingt de jeugd
een paar mooie liederen. Op het Raadhuis
bieden de jonge dames Cor van Strien en
Marie Kuysters Zijne Majesteit de eerewijn
aan en houdt de edelachtbare heer Burge-
meeste Ridder de van der Schueren een
toepasselijke rede, die Z. K. H. met eenige
gepaste woorden beantwoordt. Hierna leest
Van Limburg Stirum de proclamatie af en
vervolgt de stoet zijn weg om bij J. Boons
te worden ontbonden.
's Middags kon men genieten van de volks
spelen op een flink terrein, waar „In de
Prins van Oranje" allerlei ververschingen
te bekomen waren. De volksspelen vielen
alle in goeden smaak en wekten menigmaal
de lachlust of verwondering van het tal
rijke publiek.
Van 810 gaf „Apollo" van Geertruiden-
berg een flink geslaagd concert op de schit
terend verlichte kiosk en om 10,28 precies
sprak de Prins van af het bordes van het
Raadhuis te midden van een zee van ben-
gaalsch vuur, de inwoners hartelijk toe en
gaf hen den wijzen raad eens van harte
door te feesten.
Er moet gezegd worden dat er hier ook
buitengewoon gefeest is. Oud en jong was
op de been en danste om den Prins, die
menigmaal op de breede schouders van een
zijner onderdanen werd rondgedragen, 't
Was voor Z. K. H. zegetocht op zegetocht.
Rest ons nog te spreken over de prach
tige versieringen der straten met guierlan-
des van groen aan witte palen en lampions
door de heele gemeente. Een schoon gezicht,
zoowel bij dag als 's avonds. Verschillende
bogen getuigden van den goeden smaak
van hen, die ze maakten.
Dank zij gebracht aan allen, die er aan
hebben meegewerkt om dit feest zoo schit
terend te doen slagen. Hulde aan het feest
comité, die een eh ander zoo flink regelde.
SleeuwIJk.. Na ettelijke maanden
van ongesteldheid is Maandag overleden
de heer A. van 't Sant, sinds 5 Mei 1903
Burgemeester dezer gemeente. De overledene
was tevens sedert 30 Juli 1889 lid van den
raad dezer gemeente en ridder in de orde
van Oranje Nassau. Door zijn overlijden
verliest deze gemeente een goed burgemees
ter, die steeds getoond heeft, de belangen
der gemeente op eene goede wijze te be
hartigen, en door schier iedereen werd be
mind en geacht. Zijn naam zal dan ook
bij velen in lange herinnering blijven.
Uitslag der op 9 September j.l. ge
houden loting voor de Militie:
1. Jan Pellikaan; 2. Willem [Frederik
Kramer; 3. Hendrik Oldenburg4. Adriaan
Kooij 5. Hendrikus van der Pijl6. Wouter
Jan Willem Ottevanger; 7. Willem Pruis-
sen8. Machiel de Hoog9. Teunis van
Burgel10. Jacob Cornells van der Stelt
11. Cornells van der Stelt; 12. Gerrit Cor
nelia Rijkers; 13. Antonie Hendrik van
Andel; 14. Pieter Willem Dekker15. Ber-
nardua Visser.
Sprang. In de op 2 September 1.1.
alhier gehouden raadsvergadering werden
de herkozen leden Verhoeven, Vos en Meijer
beëedigd.
De heer Verhoeven werd met algemeene
stemmen herkozen tot wethouder en tot
voorzitter van het Burgerlijk Armbestuur.
De gemeen tebegrooting voor 1914 werd
den Raad aangeboden.
Voorts werd met algemeene stemmen
besloten
1. tot wijziging der Bouwverordening;
2. tot het aangaan van een geldleening
groot f 800 pari rentende 4 pCt. ter be
strijding der kosten van vernieuwing der
luidinrichting der klokken, vernieuwing
van de wijzer werken van het torenuurwerk
en uitbreiding der straatverlichting;
3. tot het bouwen van een nieuwe open
bare school, waarvoor getracht zal worden
een buitengewone rijkesubsidie te verkrijgen
4. tot feestelijk onthaal van al de kinde
ren tusschen 6 en 13 jaar, bij gelegenheid
der onafhankelijkheidsfeesten, waarvan de
kosten geraamd zijn op f 55.
Naar men ons meedeelde, is de heer
B. Verhoeven tot Wethouder herkozen.
Het bestuur der Chr. school alhier,
heeft in haar vergadering van j.l. Vrijdag,
den heer M. Rijken, onderwijzer te Katwijk
aan Zee, tot onderwijzer benoemd.
In den nacht van Zaterdag op Zondag,
zijn bij zekeren J. T. alhier, uit zijn tuin
de peren gestolen. Van de(n) dader(s) geen
spoor.
Moet thans de groote torenklok bij
het luiden door 4 personen getrokken wor
den, door de vernieuwing der luidinrichting,
zal dit door één persoon kunnen geschieden.
Zeker een goede verbetering.
Door de feestcommissie alhier, is voor
de op 16 en 17 Sept. te houden feestviering,
ter herdenking van Neerlands-Onafhanke-
lijkheid het navolgende programma vast
gesteld
89 uur, opening door klokgelui en re
veille door de straat; van 912 uur, op
tocht door de gemeente; van 24 uur,
volksspelen; van 6,309 uur, lichtstoet.
Muziek te geven door het fanfare-gezel
schap „Cirena" van Vrij hoe ven-Cappel, en
's avonds door de Koninklijke Harmonie
„Apollo" van Kaatsheuvel. Na ontbinding
van den lichtstoet concert door „Apollo".
Woensdag 17 Sept., kinderfeesten.
J.l. Donderdagavond werd alhier een
voorloopig comité benoemd, om te komen
tot oprichting eener Antirev. propaganda-
club. Vermoedelijk zal binnen den loop van
een paar weken een openbare vergadering
gehouden worden, waar alsdan het nut en
de noodzakelijkheid van zulk een organi
satie uiteengezet zal worden.
lVaaIw()k. Bij J. van Heijst, smid
te Waalwijk, had Zaterdagmiddag een gas
ontploffing plaats, waardoor het dak van
de smederij geheel werd weggeslingerd en
een groot aantal ruiten werden verbrijzeld.
De eigenaar liep eenige kwetsuren op.
Waspik. In de op Dinsdag 2 Sept.
j.l. gehouden openbare raadsvergadering
waren alle leden tegenwoordig.
Voorzitter, P. W. DekkerSecretaris, B. v.
Schijndel.
Aan de orde was
le. Beëedigiug nieuw gekozen raadsleden.
De heeren P. Klazen, M. C. J. van Son, G.
P. Teunen en Th. H. Lnngerwerf legden
in handen van den Voorzitter de voorge
schreven eeden af.
2e. Vaststelling gemeenterekening 1912.
De rekening van inkomsten en uitgaven
der gemeente over het dienstjaar 1912 werd
voorloopig vastgesteld in ontvangst op
f 20365.715 en in uitgaaf op f 193-52,50, al
dus met een voordeelig saldo van f1013,215.
3e. Vaststelling gemeente begrooting 1914.
Nadat de jaarwedde van den gemeente
arbeider N. Schmitz en van den laotaarn-
opsteker J. C. Kuijten, elk met f 25 was
verhoogd, werd de begrooting vastgesteld
in ontvangst en uitgaaf op f 20661,16.
4e. Goedkeuring armenrekening 1912 en
armenbegrooting 1914.
Ingekomen was voorts een adres van het
comité ter viering der onafhankelijkheids
feesten, om een bijdrage uit de gemeentekas.
Op voorstel van den heer De Bont werd
besloten eene subsidie te verleenen van f 300.
Daarna ging de vergadering over in ge
heime zitting ter behandeling van reclames
H. O.
Het comité hetwelk zich heeft ge
vormd ter herinnering der Onafhankelijk
heidsfeesten bestaat uit de heerenP. W.
Dekker, burgemeester, eere-voorzitter, T. H.
Haagen, voorzitter, D. de Roon, vice-voor
zitter, B. P. J. van Schijndel, secretaris
penningmeester, dr. V. C. J. Smits, C. Ver
schuren, N. Poppelier, J. A. Ruitenberg,
A. BrokxJzn., A. W. H. Smeur, Jac. Smits,
J. Dols, H. K. Conradi en A. Kuiler, leden.
De feesten beloven schitterend te worden.
's-Clraveinoei*. Niettegenstaande
de hooihandel niet veel drukte geeft, is
dezer dagen alhier eene lading schraal pers-
hooi verscheept aan den prijs van f 8,
per 500 k.g.
Alles wijst er op, dat het Onafhan-
kelijkheidsfeest hier volgende week opgroot-
sche wijze zal gevierd worden. Straat en
Vaart beijveren zich om met de versiering
uit te munten. Ieder wil zijn beste beentje
voorzetten, en op het gebied van zang en
muziek, wordt er heel wat gerepeteerd. De
feestelijke stemming zit er nu reeds in.
Gedurende de afgeloopen week werden,
naar men aan de N. R. Ct. meldt, op de
Beneden-Waal gevangen: te Gorinchem 1
zalm, wegende 12 pond; te Woudrichem
20 zalmen, alsmede een partij paling en
witvisch; te Brakel 2 zalmen; te Haaften
2 zalmen, te Bato's Erf 1 zalm.
Aan de vischmarkt te Gorinchem be
taalde men voor de zalm f0,00 tot f 1.20
per halve K.G.te Woudrichem gold de zalm
f 1,35 tot f 1,60, paling f 0,20 tot f 0,60 ct.,
snoek f 0,00 tot f 0.00, rivierbot f 0.00,
witvisch f 0.2£ tot f 0.20 alles per half K.G.
Wegens gesloten tijd mag er met geen
zegen worden gevischt.
Kerknieuw».
Uit het verslag van de 7e Wereld Zon
dagschool Conventie te Zurich gehouden,
blijkt dat over de geheele wereld op 'toogen-
blik zijn pl.m. 297 866 Zondagscholen met
28.586.440 leerlingen en onderwijzers(essen.)
Gameren. Zondag j.l. werd in de
Herv. Kerk, ds A. J. W. van Ingen, door
zijn broeder ds. J. van Ingen, uit Harder
wijk, in zijn dienstwerk bevestigd.
De tekstwoorden welke Z.Eerw. voor deze
plechtigheid gekozen had, waren 1 Petr.
4:11. Na afloop der bevestiging werd de
nieuwen leeraar ps. 134:3 toegezongen.
Des namiddags verbond deze zich aan
zijne gemeente met de woorden uit ps. 9017.
Behalve de consulent, ds. Van Montfrans,
uit Bruchem, welke nog een hartelijke toe
spraak hield, waren nog een zestal ambt-
genooten tegenwoordig.
Het kerkgebouw was telkens stampvol.
Sprang. Onzen vroegeren predikant,
ds. P. van Toorn, thans te Leerbroek, heeft
het beroep naar Rotterdam aangenomen.
Vacantietijd.
ui.
Blijkens de geschiedenis is dit slot
met zijn beide flanktorens ook reeds
honderden jaren oud, ofschoon ook hier
restauratie voor verval moest behoeden.
De tegenwoordige bezitter is baron van
Wassenaer te Arnhem.
Een wandeling door de lanen en bos*
schen is overschoon. Ook de doolhoven
zijn aardig en verrassend om te door-
loopen. Men voelt zich hier vrij en
frank, echt buiten en landelijk en rus
ten daarom gaarne onder het heerlijk
geboomte uit en genieten van de fris-
sche natuur.
Evenwel kan de rust niet van langen
duur zijn, we moeten nog een bezoek
brengen aan het achter het bosch ge
legen weiland, waar een groote kudde
vee vreedzaam graast en waar midden
door een weg voert naar de boerderij
van Berne, de plaats waar eenmaal Graaf
Fulco zijn beroemde Abdij stichtte en
hij als kloosterling stierf.
Volgens de legende deed hij, achter
volgd door zijn vijanden en terwijl hij
te paard in do Maas sprong om te ont
vluchten, de belofte om, indien hij ge
red werd, een klooster te stichten. Vol
gens een ander verhaal zou hij tot die
daad gebracht zijn door een visioen
waarbij kloosterlingen in witte gewa
den verschenen en waarin hij een vin
gerwijzing van hooger hand meende
te zien, hem aansporende tot de stich
ting eener abdij.
Hoe het zij, zeker is het dat de Abdij
van Berne op dezelfde plaats gestaan
heeft waar zich nu de welvarende en
ruime hoeve bevindt, bewoond, zooals
de volksmond zegt, door den boer van
Berne. In den boomgaard staat nog de
groote put, van ijzer en steen gebouwd,
die steeds water in overvloed geeft en
waaromheen volgens de geschiedschrij
vers vroeger de kapel van de abdij moet
gestaan hebben. Ook komen er bij op
gravingen nog oude voorwerpen voor
den dag die wijzen op de vroegere stich
ting. De prachtige grafzerken der abten,
die voor eenige jaren nog in den boom
gaard om den put lagen, zijn thans ge
plaatst in het Rijksmuseum te Amster
dam.
De hoeve behoort sedert kort aan de
familie Timmermans te Waalwijk. In
den gevel van het woonhuis bevindt
zich een oud wapen dat echter niet van
de abdij afkomstig schijnt te zijn.
Na deze historische plek te hebben
bezocht, gaan we denzelfden weg naar
het kasteel terug. Over den dijk geko
men zetten we ons even om van het
overschoon landschap te genieten, dat
hier onze blikken bekoort.
Graaf Fulco van Berne heeft een
goede keuze uit zijn landerijen tot stich
ting der abdij gedaan.
Als een machtig boomgebergte liggen
daar voor de licht-groene weide de
dichte bosschen van het kasteel. De
krachtige donkergroene ruischaards, zoo
als Stijn Streuvels de woudreuzen po
ëtisch noemt, ze rijzen fier omhoog, als
wilden zij hun krullende kruinen baden
in den etherischen blauwen wolken
hemel.
Hier kan men niet anders dan aan
dachtig aanschouwen de wondervolle
grootsche natuur en in stilte verzuch
ten „hoe verrukkelijk schoon 1"
Met een gevoel van voldaanheid ver
laten we dan ook dit heerlijk verblijf
langs denzelfden weg, die ons er heen
leidde en nemen, na over de Maas te
zijn gezet, de stoomtram van drie of
vijf uur, die in ruim anderhalf uur Den
Bosch bereikt.
Dit ritje is eveneens mooi.
Buiten Heusden bemerkten we, dat
de praktische bewoners hun wallen be
nutten als moestuin we rijden om het
fort te Elsliout en gaan dan door het
hart van de Langstraat, een typische
streek, waar we steeds omringd zijn
door huizen en daarbij toch het gevoel
behouden van buiten zijn.
We passeeren de fraaie buitenverblij
ven van den graaf D'outremont en het
kasteel Onzenoord thans bewoond door
Fransche paters en hebben tot slot een
verrukkelijk gezicht op het verjongd
's-Hertogenbosch, waar ter herinnering
aan eeuwen-durende grootheid de macn-
tige St, Jan als een onverwoestbaar mo^
