Hel Land van Heusden en illena. de Langstraat en de Bommelerwaard.
Innerlijke Beschaving.
Door Schade en Schande.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3334W oensdag 11 Februari. 1914.
FEUILLETON.
h|;: ÜND VAN ALTEW.
VOOE
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 77* ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
Schoonheid en beschaving zijn twee
begrippen, die nauw verband met el
kaar houden, want beschaving is een
uiting van den schoonheidszin.
Om, ter illustreering hiervan, een
heel eenvoudig en duidelijk voorbeeld
aan te haleneen mooi glad geschaalde
plank bevredigt onzen schoonheidszin
meer dan een ruwe plank, waarom de
timmerman dan ook heengaat, om dien
zin voor schoonheid te bevredigen, de
plank netjes bij te werken, het ruwe
er af te schaven, te „beschaven".
Nietwaar: beschaving is een uiting
van den schoonheidszin
En zooals met dien plank, zoo gaat
't ook met den mensch, dien we liever
onzen schoonheidszin wil dat be
schaafd dan onbeschaafd zien, hoe be
schaafder hoe liever.
De vraag is nil maar, aan welke ver-
eiscbten een mensch moet voldoen om
„zoo beschaafd mogelijk" te zijn.
De kennis, die de mensch in zijn
jeugd op de schoolbanken wordt bijge
bracht, is zeer zeker bevorderlijk voor
de beschaving. Bevorderlijk, zeggen we,
want die ontwikkeling van het ver
stand, ze moge dan ook de noodzake
lijke basis zijn voor de beschaving, die
•ntwikkeling alléén is het echter niet
wat wij onder beschaving verstaan, al
thans móéten verstaan. En evenmin
het uiterlijk gedrag van den mensch,
zijn optreden in de wereld en zijn om
gang met zijn medemenschen. En ook
of iemand min of meer weet mee te
spreken over schoonheid of kunst, maakt
hem nog niet tot een beschaafd mensch,
evenmin of hij een zeker aanpassings
vermogen des gemoeds heeft. Legt men
den nadruk op één van deze verschil
lende voorwaarden, dan komt men nooit
tot een zuiver denkbeeld van wat eigen
lijk innerlijke beschaving is, want de
beschaving van het verstand houdt vaak
geen gelijken tred met die van het in
nerlijk. En aan den anderen kant helpt
het warmste hart ons niet aan de ont
wikkeling van verstand en gevoel. Wer
kelijke beschaving kan alleen het re
sultaat zijn van de gezamenlijke wer
king van al de genoemde factoren. De
beschaving zal inderdaad echt zijn,
wanneer 's menschen ziel, die schoon
heid noodig heeft, in staat is dat schoone
in zich op te nemen en het ook voort
ALICE EN CLAUDE ASKEW.
39)
Daarom kwam mevrouw Holt hier om
zelf met je te praten ik moest ook mee
maar je had Btellig geweigerd, iemand te
ontvangen. Juffrouw Prothero was onver
biddelijk wij mochten niet naar je toe.
Onder deze omstandigheden het voorstel
ging van mij uit, Launcelot besloten wij,
juffrouw James te gaan opzoeken haar
zou je zeker wel ontvangen
„Wou je Ida en mij bij elkaar brengen,
Veronica?" viel hij haar in de rede.
Misschien was het de weerschijn van het
vuur, doch hij meende, dat zij bloosde.
„Ik dacht natuurlijk, dat je Ida liefhadt",
zeide zij, „en daarom kwam het mij zóó
het beate voor. Het was verschrikkelijk,
Lance, te moeten denken, dat je je leven
zoo zoudt vergooien, als je gedreigd hadt.
Je je weet niet hoe bezorgd ik was, hoe
angstig."
„Lieve Veronica!" fluisterde hij. En ver
der? Heb je Ida gevonden?"
„Ja, en James ook. Zij waren geen van
beiden erg beleefd. Juffrouw James was bij
je geweest en je hadt haar verteld, dat alles
uit was dat de Squire zijn toestemming
had geweigerd, en dat je doodarm waart.
James maakte veel drukte hij sprak van
verbreking van trouwbelofte en dergelijke
dingen. Toen verklaarde mevrouw Holt, dat
haar echtgenoot zich niet meer zou verzet
ten, en dat alles geschikt kon worden. Wij
gingen allen samen naar Bloomsbury
durend uit haar schat van schoonheid
te geven.
In dezen geest sprak mej. M. S. van
der Willigen dezer dagen over „Inner
lijke beschaving" voor de afdeeling
's-Gravenhage van de Nederlandsche
Vereeniging Schoonheid in Opvoeding
en Onderwijs.
Mej. Yan der Willigen zegt dat het
daarom om tot die werkelijke, in
nerlijke beschaving tef komen de taak
der opvoeders is in die richting te
werken: hoofd en hart, verstand en
gemoed voor het schoone ontvankelijk
te doen maken, omdat de liefde voor
het schoone in nauw verband staat met
de liefde voor het goede, omdat de liefde
tot schoonheid in de uiterlijke dingen
leidt tot schoonheid iu het karakter.
En nu wil mej. Yan der Willigen
dat de omgeving van het kind in een
voud schoon zal zijn, opdat het kind
hierdoor netheid, orde en harmonie zal
worden bijgebracht, zoodat het zich
tenslotte in een slordige, wanordelijke,
onschoone omgeving niet meer thuis
zal gevoelen en een actief begeeren in
zich zal voelen om ook schoonheid en
harmonie te brengen in iedere omge
ving, waarvan het deel uitmaakt. Ver
der moet vreugde en poezië gebracht
worden in de huiselijke omgeving, om
dat ook dit is schoonheid geven aan
het kind. Een rustige blijmoedigheid
zij de grondtoon van het kinderleven,
die het zuiverst wordt aangeslagen in
een harmonische ontwikkeling.
Om te voorkomen dat kinderen wreed
worden, moet men hun liefde voor
dieren versterken, waarvoor het goed
is hen zelf dieren te verzorgen te geven.
Natuurlijk onthoude men net kind zoo
veel mogelijk het schouwspel en ook
het verhaal van wreedheid, die het
gemoed slechts verharden. Door ge
sprekken en gedachten kunnen de ouders
grooten invloed op hun kinderen uit
oefenen. Daarom moet men het kind
geen indrukken geven, die een wanklank
bij hem zouden te weeg brengen. Het
voorbeeld der ouders is voor de opvoe
ding van het kind van het grootste
belang. Zooals de ouders willen dat hun
kind zal zijn, zoo moeten de ouders
zélf altijd trachten te zijn. Het spreek
woord: „Een goed voorbeeld doet goed
volgen", is over het algemeen wel waar.
Drijft de geest van het ouderlijk huis
ook den zelfs den volwassen mensch
nog niet vaak in een zekere richting
voort En hoeveel te meer is dit nog
niet met kinderen het geval, wier ge
moed veel ontvankelijker is! Een op
voeding in dezen geest, zegt mej. Van
der Willigen, vormt harmonische men
schen, die sterk staan tegenover het
leelijke en slechte.
Zielsbeschaving geeft den mensch een
bekoring, die weerklank vinden zal in
iedere ziel.
Laten ouders en opvoeders zich bij
de opvoeding hunner kinderen als ideaal
stellen dien kinderen een degelijke
beschaving bij te brengen.
het parlement bedanken. Zijn voorne
men om heen te gaan houdt uitsluitend
verband met zijn gezondheidstoestand.
Het is
i grief van
Buitenland.
In het Westelijk spoorwegstation te
Verviers is een ongeval gebeurd, dat
j ons de ontploffing, die eenige weken
geleden aan de Maaskade te Rotterdam
menschenlevens heeft gekost, voor den
geest brengt. Een stalen flesch met 5000
liter saamgeperste waterstof werd door
een voorbijkomende wagen van een kar
gestooten, tengevolge waarvan zij ont
plofte. De ontploffing was zoo hevig,
dat al de ramen van de huizen ia den
omtrek verbrijzeld werden en op vele
plaatsen het licht uitging. Een sleepers
wagen raakte in brand en het paard
werd zwaar gekwetst. Menschenlevens
zijn er niet te betreuren.
In het Duitsche dorp Stoffelde heeft
de koopman Engel zijn vrouw en zijn
dertienjarige dochter met messteken
omgebracht. Hij kwetste zijn zoon van
vijftien jaar zwaar en hing zich daarna
op. De man had een zaak, die goed
ging. Geldzorg kan dus zijn beweeg
reden niet geweest zijn. Men vermoedt
dat hij een aanval van godsdienstwaan
zin gehad heeft.
Volgens de Engelsche bladen zal Mas-
terman (financieel secretaris van de
schatkist) in het kabinet komen als mi
nister van handel, in plaats van Buxton,
die Peer wordt en bestemd is om Lord
Gladstone in Zuid-Afrika op te volgen.
De Daily Citizen, het blad van de
arbeiderspartij, zegt dat Gladstone's ont
slag bij de opening van het Parlement
te Londen bekend gemaakt zal worden.
Omtrent de geruchten over het aan
staand aftreden van lord Gladstone als
gouverneur-generaal van Zuid-Afrika,
seiDt de Kaapstadsche correspondent
van de Times dat zij, ofschoon officieele
bevestiging ontbreekt, „niet geheel van
juistheid ontbloot zijn."
In allen gevalle zal lord Gladstone
niet voor de sluiting der zitting van
en zij aarzelde, „aan de trap riep je
ons toe, boven te komen. En je stem, o,
Launcelot, ik rilde ervan."
Een oogenblik sloeg zij de handen voor
haar gezicht.
„Het is het is erg moeilijk," fluisterde
zij. „Ik had niet gedacht, dat ik er ooit
weer over zou moeten spreken."
Hij boog zich over haar heen.
„Spaar mij niet, „Veronica," zeide hij op
schorren toon. „Ik verdien je verachting.
Ik begrijp wat er gebeurde, of misschien
heb ik er een onduidelijke herinnering van.
Ik was dronken."
Zij knikte en wendde het hoofd af.
„Ik ik ik kan niet in bijzonderhe
den treden, Launcelot. Het is te pijnlijk.
Je wilde, dat wij je dronken zouden zien.
Dat behoorde bij je bij je wraak. O,
Lance Lance I"
Een minuut lang zwegen beiden. De ka
mer werd alleen verlicht door den gloed
van het vuur. Launcelot hoorde Veronica
snel ademhalen alsof zij snikte.
„Onmensch slechte kerel zwijn!"
mompelde bij.
Zacht raakte zij zijn schouder aan.
„Zeg zulke dingen niet," fluisterde zij,
„dat is nu voorbij. De booze geest der ra
zernij was over je gekomen, Lance."
„En Ida?" vroeg hij een oogenblik later.
„Wat deed zij?"
„Lief vond ik haar niet maar zij heeft
een ontzettenden afkeer van dronkenschap.
Zij zeide harde woorden tegen je
„Ik verdiende ze. O, Veronica dat
jij mij zóó moest zien!"
Dat Ida hem ook gezien had, scheen hem
minder te hinderen.
„Zij verklaarde dat zij niet met een
dronkaard zou willen trouwen, al had hij
duizenden en duizenden in het jaar te ver
teren zelfs niet ter wille van de zaak die
zij zoo ijverig voorstaat. Zij verzocht haar
vader haar weg te brengen, wat hij ook
deed ofschoon onwillig. Toen, Launce
lot, wendde je je tot mevrouw Holt ik
trachtte je tot bedaren te brengen, doch er
was niets aan te doen je waart eenmaal
aan den gang, en je hadt alle zelfbeheer-
sching verloren. Gillend, de handen voor
de ooren, vloog mevrouw Holt de trap af,
't was ontzettend. Den volgenden dag en ook
daarna wilde zij mij niet laten uitgaan
hoe gaarne ik ook wilde, want ik wildeje
alleen spreken. Ik meende, dat ik misschien
zou slagen, waar alle anderen het hoofd
gestooten hadden. En toen ik eindelijk bij je
kwam, was je ziek je ijlde en het was
te laat."
Zij bleef doodstil zitten. Het vuur vlam
de niet meer. Hij kon haar nauwelijks zien.
De knop van het electrisch licht was vlak
bij hem doch hij bleef liever in donker,
en hij was overtuigd dat dit ook haar ver
langen was.
„Te laat?" herhaalde hij vol spanning.
„Wat bedoel je met „te laat", Veronica?"
Hij had echter reeds begrepen, wat zij
bedoelde.
„Je hadt je bedreiging ten uitvoer ge
bracht, Launcelot," fluisterde zij. „Je waart
getrouwd met het meisje, dat je uit
de sneeuw hadt opgeraapt."
Zij was dankbaar dat het donker in de
kamer was en zij elkanders gelaat niet kon
den zien.
Zij hoorde allerlei geluiden, het tikken
van de klok, het knetteren van het vuur,
een voetstap op de trap ongetwijfeld
ïaar stap. Eu Launcelot's zware ademhaling
hoorde zij ook.
„Veronica o, Veronica! Wat heb ik
gedaan
Het was de wanhoopskreet om verloren
hoop, verloren leven, verloren liefde. Een
zooals men weet, een oude
de drankbestrijders, dat niet-
alcoholhoudende dranken in openbare
gelegenheden naar verhouding veel
duurder zijn dan alcoholhoudende. Ter
wijl een kastelein aan een bittertje, zeg
50 of 75 pet. verdient, bedraagt zijn
winst aan een kop thee of koffie een
paar honderd percent. De Pruisische
minister van openbare werken heeft nu
maatregelen genomen, om aan dezen
toestand een einde te maken. Door zijn
toedoen zijn in den loop van de laatste
maanden de prijzen die in de pachtover
eenkomsten van de stationskoffiehuis-
houders zijn vastgesteld, herzien en heeft
men de pachters van de buffetten g%
dwongen, den prijs voor alcoholvrije of
weinig alcohol bevattende dranken te
verlagen. Kasteleins die daar eerst niet
aan wilden, is te verstaan gegeven, dat
men de overeenkomst met hen dan niet
zou vernieuwen. Dit dreigement heeft
meestal den gewenschten uitslag gehad.
Het nieuwe tarief zal in Pruisen met
1 April in werking treden.
Pastoor Hans Schmidt, die in New-
York terecht stond wegens het ver
moorden van zijn minnares Anna Au-
müller is ter dood veroordeeld. De zaak
had indertijd enorm veel opzien gewekt,
wijl de moordenaar het lijkinstukken
had gesneden, en bij brokken in de
rivier gegooid. Deze priester, die voor
hij den moord bedreef al heel wat op
zijn kerfstok had, heeft er na zijn in
hechtenisneming alles op gezet krank
zinnig te worden verklaard, en dus
als ontoerekenbaar misdadiger aan
de ergste gevolgen van zijn daad te
ontsnappen. In die richting heeft zijn
advocaat ook de verdediging gestuurd.
Het heeft niet mogen baten en de
doodstraf is nu toch uitgesproken. Het
schijnt echter dat Schmidt alle hoop
nog niet heeft opgegeven. Hij blijft zijn
rol spelen. Met vertoon van de grootste
onverschilligheid hoorde hij het vonnis
aan, en hij barstte daarbij in een luid
gelach uit. Naar zijn cel teruggebracht
ging Schmidt dadelijk slapen. Hij heeft
zijn advocaat ten strengste verboden een
verzoek om gratie in te dienen.
Algemeen ziet men in het bericht,
dat het plan om in de stad Zabern een
afdeeling artillerie in garnizoen te leg
gen, om „dwingende militaire redenen"
opgegeven is, een straf voor de burgerij.
De afdeeling behoort tot het 84ste re
giment veld-artillerie, een van de zes
bittere kreet, die daar ten hemel steeg!
Schade en schande waren over den ongeluk-
kigen man uitgestort en wat had hij
geleerd?"
„Stil," fluisterde Veronica. „Het is niet
zoo erg als het had kunnen zijn. Het is een
lief meisje, mooi en aardig, en goed. Je
hadt het heel veel slechter kunnen treffen.
Zij had een betrekking in een groot laken-
magazijn zij was er niet lang geweest
haar familie op het platteland is heel, heel
arm, en zij meende een beetje geld voor hen
te kunnen verdienen. Zij zijn van een oude
pachtersfamilie, minstens even fatsoenlijk
als de James". Zij moest het magazijn ver
laten de oude geschiedenis zij was te
mooi. Zij meende wel een ander baantje te
kunnen krijgen, en probeerde van alles,
totdat al haar geld op was. Zij durfdeniet
naar haar woning terug te keeren het
arme kind en toen zij door Queen's
Gate dwaalde, zocht zij den weg naar de
rivier. Jij hebt haar het leven gered, Lance,
die zelfvoldoening heb je althans."
Zij praatte snel omdat zij voelde dat 't
het beste was maar door te praten. Laun
celot lag met het hoofd op den arm; zijn
oogen waren droog.
„Eerst wilde zij niet met je trouwen
zij begreep niet wat je voorhad," vervolgde
Veronica. „Maar toen mevrouw Holt, de
James' en ik hier in huis kwamen, was zij
in de kamer daarnaast zij hoorde Ida
zeggen, dat zij niet met een een dronk
aard. wilde trouwen zij hoorde al wat er
gebeurde. En het deed haar leed voor je,
Launcelot zij meende, dat je door ieder
een waart uitgeworpen, en dat je in het
geheel geen vrienden hadt zij verbeeldde
zich, dat je werkelijk een dronkaard
waart, en dat je behoefte hadt aan iemand
die voor je zorgde. Zij was je dankbaar.
En om die redenen stemde zij toe in liet
nieuwe regimenten veld-artillerie die
bij de legerwet van 1913 zijn ingesteld.
Er waren reeds credieten uitgetrokken
voor den aankoop te Zabern van een
oefenterrein van 5.5 H.A. voor deze
artillerie.
De vlieger Ingold, die desochtends
om 7 uur 35 te Muihuizen in den El-
zas opgestegen is, als deelnemer aan de
nationale stedenvlucht, is te midder
nacht bij Fürstenried gedaald. Hij heeft
op zijn tweedekker 16 uur 20 min. in
de lucht doorgebracht en zoodoende
heeft hij het record van Langer met 2
uur 39 min. geklopt.
Ingold's machine was voorzien van
een 100 paarden Mercedes-motor. Hij had
600 L. benzine en 60 L. olie bij zich.
De afgelegde afstand bedraagt 1700 K.M.
Ingold heeft verklaard tengevolge van
den mist te zijn geland. Zijn voorraad
benzine en olie was nog voldoende om
twee uur door te vliegen.
De echtgenoote en de dochter van
president Wilson van Amerika hebben
de armste en smerigste buurten van
Washington bezocht, om zich een denk
beeld te vormen van de ellende, die
daar heerscht. Wat zij daar zagen was
erger dan zij ooit hadden verwacht. Het
verslag dat zij aan den president uit
brachten, had tengevolge, dat deze een
wetsontwerp zal steunen, strekkende om
binnen tien jaar de ergste achterbuur
ten te doen verdwijnen.
Na onderzoek van transacties in ver
band met de voorziening van levens
middelen voor de werklieden van het
Panaraakanaal heeft kolonel Goethals
den administrateur John Burke ont
slagen.
Het is gebleken, dat Burke in den tijd,
dat hij zijn post bekleedde, 78 duizend
dollars op een bank heeft geplaatst en
bovendien een eigendom ter waarde van
59 duizend dollars heeft gekocht.
De minister van oorlog heeft last ge
geven, Burke gerechtelijk te vervolgen.
In China is een nieuw muntstelsel
ingevoerd, waarin de zilveren standaard
is aangenomen. Als eenheid van munt
is de Chineesche dollar (Joean) aange
nomen, die ongeveer 24 gram zuiver
zilver zal bevatten. Andere zilverstukken
zullen een waarde hebben van onder
scheidenlijk 50, 20 en 10 cents (d. w. z.
Chin, dollarcenten, den dollar op 100
ets. berekend). Zij zullen 10 pet. koper
bevatten. Dan komen er koperen munten
van één en twee cents en nikkelen
munten van vijf cents. De dollars, die
thans in omloop zijn, mogen voorloopig
huwelijk. Jullie bent wettig getrouwd
alles was afgeloopen, eer ik voor den tweeden
keer kwam. Bijna onmiddellijk daarna ben
je ziek geworden."
„En wat had ik moeten beginnen zonder
jou, Veronica? Ik had nog maar een klein
beetje geld over."
„Je hadt genoeg. Maar je moet niet ver
geten, je vremw te bedanken, Launcelot.
Zij is heel lief en hulpvaardig geweest. Zij
heeft werk gevonden, en heeft een aardige
bijverdienste. Zij is een handig naaistertje.
Den geheelen dag is zij uit, maar des nachts
hielp zij je verplegen. Toen je herstelde,
zagen wij dat je alles vergeten hadt, en
daarom vonden wij beter dat zij niet bij
je kwam eer je alles wist. Maar zij is
heel angstig geweest ik heb dikwijls
gezien dat zij aan je kamerdeur luisterde."
Nu begreep Launcelot de beteekenis van
de geluiden, die hij gehoord had. Zijn
vrouw, zijn bruid van de straat. Hij lachte
ironisch. Hij was dus aan den dood ont
komen, om opnieuw de buit van het noodlot
te worden. Maar waarom zou hij dit aan
het noodlot wijten? Hij was in zijn eigen
strikken gevallen. Het was alles zijn eigen
schuld.
Veronica was opgestaan om lieht te maken.
Hij vatte haar hand en trok haar naar
zich toe.
„Veronica, lieve," zeide hij heesch. „Ik
heb een brok in mijn keel, en ik kan niet
uitdrukken wat ik zou willen zeggen. Maar
je zult elk woord wel begrijpen zoodat
ik het meeste ongezegd kaD laten. Ik ben
krankzinnig geweest, maar ik heb nu mijn
verstand herkregen nu het te laat is.
Te laat te laat het is alsof alles in
mijn hoofd om die twee woorden draait".
DOOR
Wordt vervolgd.)