et Land van Heusdes en litem, de Langstraat en de iSowelerwaard.
Ons gevangeniswezen.
Door Schade en Schande.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3339. Zaterdag 28 Februari
FEUILLETON.
1914.
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 77i ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
Dezer dagen us te Amsterdam, in het
gebouw der universiteit, geopend het
Museum voor de Studie van Gevange
niswezen en Dwangopvoedieg.
Hoe men tot het plan tot oprichting
van dit museum gekomen is?
Onze regeering had voor verschil
lende wereldtentoonstellingen in het
buitenland een expositie bijeengebracht,
die een beeld gaf van de moderne be
moeiingen van ons land op het gebied
van misdaadbestrijding en misdaadvoor-
koming, van straffen en opvoeden, waar
van vooral de maatregelen jegens jeug
dige misdadigers de hoofdschotel vormde,
omdat ons land wat dit betreft den
buitenlanders wat eigenaardigs te toonen
had, en omdat die exposities op de
tentoonstellingen in het buitenland zeer
de aandacht trokken van wie voor deze
zaken gevoelen, meende men dat die
Hollandsche instellingen ook aan den
Hollander zélf op eigen bodem, voor
zoover hij ze niet vanzelf waarnemen
kan, vertoond moesten worden.
Men kan in het museum aanschouwen
het gevangeniswezen van voorheen en
van thans.
Er zijn oude prenten, die betrekking
hebben op het Tucht- en Rasphuis voor
mannen te Amsterdam, en het Spinhuis
voor vrouwen, ook te Amsterdam, welke
beide inrichtingen uit de 16e eeuw
indertijd golden als een vermaarde her
vorming van het strafwezen, welke ook
in het buitenland werd nagevolgd. Deze
beide inrichtingen leverden het eerste
type dar werkgevangenis.
Op een der prenten ziet men hoe
ongenadig vergrijpen tegen de gevange-
nistucht gestraft werden, waarvan de
ijzers, waarin de weerbarstigen geklon
ken, en het dwangbuis, waarin zij ge
sloten werden, een denkbeeld geven.
Yan meer belang dan deze terugblik
in de geschiedenis is natuurlijk het
vele, dat het museum te zien geeft
omtrent het hedendaagsche gevangenis-,
tucht- en opvoedingswezen.
Men ziet dat de gevangene den tijd
in zijn cel allerminst in ledigheid door
brengt. Hij wordt, naar gelang van zijn
bekwaamheid, voortdurend aan het werk
gehouden. Zoo ziet men er een groote
verzameling ijzeren en stalen gereed
schappen, afkomstig uit de gevangenis
smederijen, schoenwerk en kieeding
ALICE EN CLAUDE ASKEW.
44)
Sinds James afstand had gedaan van zijn
vroegere inzichten, was er eenige verkoeling
tusschen hem en zijn dochter ontstaan. Ida
gaf openlijk haar minachting voor hem te
kennen, en beweerde, misschien wel terecht,
dat hij er slechts op bedacht was geweest,
zijn zakken te vullen.
James had nog verder gepraat over zijn
tegenwoordige overtuiging, en met een hand
druk hadden de twee mannen ten slotte
afscheid genomen. Van het laatste gedeelte
van hun gesprek vertelde Launcelot niets
aan Hornby; hij hield zich alleen aan het
verhaal van Veronica's moedige daad.
,,Ja, zij deed het voor mij," besloot hij,
„en het baatte niets. Want terwijl zij haar
leven waagde, deed ik juist datgene, waar
voor zij mij wilde bewaren. O, wat was ik
toch dwaas, en wat heb ik mijn leven be
dorven 1 Maar als ik toen geweten had wat
ik nu weet, waarom mijn vader nooit liefde
voor mij toonde, dan geloof ik, dat ik met
alle Farfexduivels in mij, hem toch wel meer
eerbied had betoond. Maar ik wist het niet
ik zag alleen, dat er niet naar mij ver
langd werd dat niemand van mij hield
en dat maakte mij bitter ik dacht er
alleen over, wat ik kon doen, om hun on
aangenaam te zijn. Arme Squire nu be
grijp ik, hoe hard het voor hem moest zijn,
met dat afschuwelijke geheim van schande
erbij, dat hem zooveel jaren drukte."
Hornby had Launcelot alles verteld
stukken en drukwerk voor verschillende
rijksdiensten, enz.
Een inzending uit Denemarken geeft
in de gevangenissen aldaar vervaardigd
speelgoed te zien, hetwelk daar aan
engro8-ondernemingen van de hand ge
daan wordt.
En uitgebreide foto-verzamelingen
geven een blik op het leven in de
Fransche deportatiekolonie in Nieuw-
Caledonië en in de bekende Borstal-
prison in Engeland, waar een nieuw
stelsel is 'doorgevoerd om knapen van
16 tot 20 jarigen leeftijd, die op weg
waren beroepsmisdadigers te worden,
naar een beteren weg door het leven
te leiden.
En wat het rijks tucht- en opvoe
dingswezen hier te lande betreft, de
afdeeling daarvoor biedt een zeer ruim
en volledig overzicht over het vak- en
schoolonderricht in onze tuchtscholen
en rijksopvoedingsgestichten voor jon
gens en meisjes.
Het museum zal zich waarschijnlijk
wel nimmer in zulk een toeloop mogen
verheugen als bijv. de gruwelkamer in
het Panopticum te Amsterdam, hoewel
het toch ook voor het gewone publiek
te bezichtigen zal zijn.
Voornamelijk is het bestemd voor de
studenten en juristen, en in het alge
meen voor magistraten, ambtenaren,
politie-autoriteiten, leden van eene ge
vangenis- of gestichtsadministratie enz.
Waar reeds meer en meer de wen-
scbelijkheid op den voorgrond treedt,
zoo zeide onze minister vaa justitie,
die ook bij de opening van het museum
tegenwoordig was, dat onze rechters
en aanstaande rechters naast de eigen
lijke studie van het recht, zich o.a. ook
toeleggen op die van de hulpvakken,
die hen in staat stellen den invloed van
de strafmiddelen en maatregelen op den
mensch en van den misdadiger in het
by zonder te beoordeelen en de gelegen
heid daartoe zich, zij het in nog niet
voldoende mate, reeds nu voordoet, zal
hij hier veel kunnen vinden wat hem
in staat zal stellen door vergelijking
van vroegere toestanden met de tegen
woordige, en door toetsing van de uit
komsten daarvan, aan hetgeen zijn ziel
kundige studie hem omtrent den mensch
doet keDnen, een juisten blik te hebben
op de zaak, die hem ter berechting zal
zijn toevertrouwd, den juisten weg te
vinden bij het moeielijk vraagstuk van
de straftoemeting.
dat had hij gedaan op verzoek van den
Squire. De heer Holt had een brief geschre
ven, waarin hij zijn zoon vergiffenis vroeg
voor de onrechtvaardige verdenking, die zijn
jeugd had verduisterd, en de betrekking tot
zijn vader had bedorven.
„Ik verzoek je, thuis te komen, Launce
lot," had de oude man geschreven
„jij en je vrouw en je kind, opdat alle
donkere schaduwen van het verleden mogen
weggevaagd worden. Ik heb verkeerd ge
handeld, en ik kan slechts weinig verzach
tende omstandigheden in 't midden brengen.
Goddank, dat het toch nog niet te laat is
om boete te doen voor de moeilijkheden en
verkeerde opvattingen, waarvan wij beiden
de slachtoffers geweest zijn. Ik ben een
eenvoudig man, en kan mij niet in hoog
dravende woorden uitdrukken, maar je bent
mijn zoon, mijn oudste zoon en erfgenaam,
en er is niets, waarnaar ik zoozeer verlang,
als te gevoelen, dat alle kwaadwilligheid
tusschen ons is weggenomen, en dat het
verledene vergeven is, al kan het niet geheel
vergeten worden!"
Er hadden op Ghalton Coombe verschrik
kelijke tooneelen plaats gehad, eer deze brief
werd geschreven. Men kan zich voorstellen,
wat Agnes Holt en Mark en zijn vrouw
gevoelden, toen op een avond na het eten
het was den dag toen Hornby den datum
van het overlijden van kapitein Plaistowe
had gezonden Squire Holt zijn voornemen
had te kennen gegeven, om verandering te
brengen in den tegenwoordigen toestand.
Toevallig hadden Mark en Bertha onder
het eten voortdurend gekibbeld, wat bij hen
geen zeldzaamheid was, en mevrouw Holt
was er ook bij ingehaald. Zwijgend, met
gefronst voorhoofd, zat de Squire erbij,
totdat hij het niet meer kon uitbouden
toen sloeg hij met de vuist op tafel, dat de
glazen rinkelden.
„Houdt je mond allemaal. Ik erger
Het museum kan voor de studie van
de huidige strafuitsprekende instellingen
op den duur groot nut afwerpen, daar
het een beeld zal geven van het vele,
dat vooral in de laatste jaren op het
gebied van straf- en dwangopvoeding
hier en elders is tot stand gekomen.
■Buitenland.
De Engelsche bladen hebben berich
ten uit Sjanghai over het optreden van
den rooverhoofdman Witte Wolf te
Lioensjou in de provincie Anhwei. In
die plaats waren vier katholieke pries
ters bijeengekomen om er de Chineesche
nieuwjaarsvacantie door te brengen. Hoe
wel het in de stad bij geruchte bekend
was, dat er roovers in de buurt waren,
maakten de inwoners zich niet ongerust.
De plaatselijke commandant beschikte
over slechts 100 man. Op den 25sten
Januari werd Lioensjou door de benden
van den Witten Wolf aangevallen. Toen
de roovers, die 6000 7000 man telden,
meester waren van de stad, werden drie
van de vier priesters bij Witten Wolf
ontboden, die hen goed ontving. De
vierde werd, gedurende de afwezigheid
van zijn makkers, vermoord. Het was
pater Rich. De gebouwen der missie
waren in brand gestoken maar de kerk
bleef gespaard. Witte Wolf zelf was
uitermate vertoornd over dezen moord,
wijl hij naar hij den anderen priesters
meedeelde geen vijandschap koesterde
jegens de katholieke kerk. Ook stond
Witte Wolf toe, dat Rich met al het
ceremonieel zijner kerk werd begraven.
Jegens de stad Lioensjou was de roover
minder mild gestemd, hij ontruimde de
plaats niet voor hij haar geplunderd en
voor negen tiende verbrand had.
Aan de mijn Pluto te Wanne waren
gisteren drie monteurs doende om de
electrische kabelleiding te herstellen,
toen bij vergissing de stroom werd in
geschakeld. Twee monteurs werden op
slag gedood. Hun lijken waren ontoon
baar door brandwonden.
Het heeft de laatste dagen geweldig
gestormd in Zuid-Californië. Voor zoover
men tot dusver reeds weet, zijn er zeven
menschen omgekomen, terwijl de stoffe
lijke schade op 4y2 millioen dollar wordt
geschat.
Te Hamburg heeft men gistermorgen
het gezin van den melkslijter Lüders
door kolendamp vergiftigd gevonden.
De 19 jarige dochter was dood, de vader,
moeder en drie-jongere kinderen zijn
weer bijgebracht.
mij, ik erger mij dood, en daar moet een
eind aan komen."
Mevrouw Holt werd bleek, Mark lachte
en Bertha staarde haar schoonvader verbaasd
aan. Het was iets nieuws voor haar, dat de
Squire zich deed gelden zij had nooit
een van de stormachtige tooneelen bijge
woond, die vroeger zoo dikwijls voorkwamen.
Zij zou er weldra kennis mee maken. De
Squire bulderde er op los, ondanks de be
wering van zijn vrouw, dat hij ziek moest
zijn, en liever naar zijn kamer en naar bed
gaan; en terwijl hij de fiolen van zijn toorn
uitstortte, richtte hij zich op en zette de
schonders uit, en zijn vroegere kracht scheen
terug te keeren.
Mark moest den eersten storm verduren.
Eerst had Mark getracht met grove woorden
en luide stem tegen zijn vader in te schreeu
wen, doch hij werd spoedig tot zwijgen
gebracht. Hij was van nature een bullebak,
maar hij deinsde terug, zoodra hij begreep,
dat hij niet tegenover een losse bui stond,
maar tegenover een storm, die hem zeer
waarschijnlijk zou omverwerpen.
Al zijn zonden werden hem voorgehouden.
Knechts en pachters hadden allen een hekel
aan hemnergens in den omtrek mocht
men hem lijden. Tehuis toonde hij geen
eerbied voor zijn vader, en zijn voortdu
rende twisten met zijn vrouw maakten
het huis tot een hel. De ééne beschuldiging
volgende op de andere, totdat Mark bang
werd, en de beide vrouwen rilden van angst.
En toen liet de Squire de bom barsten.
Mark had al die jaren een plaats ingeno
men die hem niet toekwam. Hij was niet de
erfgenaam van Cbalton Coomhe, eD hij had
zijn vader voorgelogen, toen hij had ver
teld dat Launcelot een losbandig leven
leidde en een dronkaard was en ten op
zichte van Launcelot's vrouw had hij even
eens gelogen.
Doch nu wist de Squire de waarheid, en
De oudste vrouw van Duitschland,
de weduwe Hedwig Stavne te Dermowo
(Posen), is overleden. Den 15den Octo
ber had zij nog heel kras haar 120sten
verjaardag gevierd.
Het was bewezen, dat vrouw Stavne
in 1794 in de buurt van Pleschen, dicht
bij de Russische grens, geboren was,
waar zij als volwassen meisje het groote
leger van Napoleon naar Rusland zag
trekken en later ook de kozakken langs
haar huis, de dorpsherberg, voorbij heeft
zien galoppeeren.
Tengevolge van de hevige Zuider-
stormen doen zich in Zwitserland tal
van lawine's voor. Op de Gotthard-lijn
is het verkeer gestoord en op 't Loetsch-
berg traject is 'n trein door 'n aardver
schuiving ontspoord. Te Ragaz is een
Duitsch ingenieur door 'n lawine be
graven. Wijl de reddingsbrigade, die te
hulp was gesneld, nog niet is terugge
keerd, vreest men dat ook zij is om
gekomen. Bij den Santis is een Duitsche
dame onder de sneeuw bedolven.
De Umgeni met de negen verbannen
Zuid-Afrikanen is Dinsdag te Gravesend
aangekomen.
De ballingen weigeren van boord te
gaan, voor zij naar Zuid-Afrika zijn
teruggebracht.
In een lang manifest doen zij een
beroep op het Engelsche volk om hun
recht te verschaffen. Zij vallen heftig
de Unieregeering aan, die, zeggen zij,
zich de rechterlijke macht heeft aange
matigd en de gewapende Boerenmacht
gebruikt heeft om de Britsche arbeiders
te bedwingen.
De Engelsche werkliedenleiders had
den zich met toestemming der stoom
vaartmaatschappij aan boord van de
Umgeni begeven, om de ballingen te
bewegen aan land te gaan. De Umgeni
zal niet naar Londen opstoomen voor
de ballingen van boord zijn, hetzij vrij
willig, hetzij met geweld.
Later zijn de Zuid-Afrikaansche bal
lingen, na rijpelijk overleg met de leiders
der Engelsche arbeiderspartij, wien men
vergund had aan boord van de Umgeni
te gaan, aan land gegaan en dadelijk
naar Londen vertrokken.
De rijke sprot- en haringvangst voor
den mond van de Elbe houdt nog altijd
aan. In veertien dagen tijds is nu, nadat
die visch negen jaren lang weggebleven
was, meer dan een millioen pond ervan
ten afslag gebracht. En de schepen, die
binnenloopen, zijn steeds weer volge
laden. Maandagochtend kwamen te
Cuxhaven 19 kotters met 300,000 pond
visch aan, de grootste hoeveelheid die
hij was besloten, te handelen. Launcelot
zou niet langer van huis verbannen zijn,
als hij daar wilde terugkeeren. Hij en zijn
vrouw en zijn zoon de heer Holt legde
een bijtenden nadruk op dit laatste woord
zouden dadelijk uitgenoodigd worden om
naar Chalton Coombe te komen onmid
dellijk en zij zouden er blijven, zoolang
zij verkozen.
Me rouw Holt uitte een kreet van ver
ontwaardiging. Zou Chalton Coombe be
smet worden door de tegenwoordigheid van
een schepsel dat Launcelot van de straat
had opgeraapt? Dat zou zij althans niet
dulden dan verliet zij nog liever het
huis. Ed wat Launcelot betrof, had zijzelf
hem niet stomdronken gezien? Wat voor
bewijzen verlangde John nog meer voor de
verlaging van zijn zoon?
Doch geen tranen of tegenspraak of
smeekbeden konden baten. De heer Holt
had zijn besluit genomen. Simson had zijn
kracht herkregen. De brief aan Launcelot
werd geschreven en den volgenden morgen
verzonden, en de Squire vatte zijn vroegere
gewoonten weer op. Hij wierp zijn medicijn-
fleschjes op,, den vuilnishoop, betaalde de
rekening van dokter Pritchard, rookte zware
sigaren zooveel hij begeerde, en ging dage
lijks uit rijden op het vurigste paard dat
hij in de stallen kon vinden.
Naar den geest deed dit veranderde leven
hem goed, en hij verkoos niet toe te geven,
als hij na zulk een ongewone inspanning
thuis kwam, dat hij doodop was. Zij n lede
maten waren stijf geworden door het zitten,
verklaarde hij, maar dat zou wel spoedig
overgaan.
Het slot was, dat den dag voordat Laun
celot verwacht werd want hij had harte
lijk geantwoord op de uitnoodiging van zijn
vader mevrouw Holt in al haar waardig
heid Chalton Coombe verliet, om bij Jessica
in M&rthampton te gaan logeeren, terwijl
daar ooit is aangevoerd. Ondanks het
ontzaglijke aanbod ging de visch voor
1.50 tot 3.90 mk. de 100 pond glad
van de hand.
Turkije heeft nu al eenige malen ge
zegd, niets kwaads in den zin te hebben.
En steeds weer kwam hetzelfde gezegde
op het tapijt: Wij zullen met vrede
lievende middelen trachten ons doel te
bereiken. En dat doel, dat waren de
eilanden Chios en Mythilene, die de
mogendheden aan Griekenland hebben
toegewezen. De laatste dagen komt er
naast die vredelievende middelen ook
een plaatsje voor een eventueel gewa
pend optreden, waarvoor Turkije ook
niet zal terugdeinzen. Turkije treedt nu
ook op tegen den wenseh, dien Grie
kenland in zijn antwoord op de gemeen
schappelijke nota der mogendheden heeft
uitgesproken, dat Turkije de ku3t, de
Turksche kust tegenover de twee nu
Grieksche eilanden, niet zal versterken.
Volgens het besluit der mogendheden
mogen de twee genoemde eilanden niet
versterkt worden ten bate van militaire
doeleinden. Griekenland vond dit goed,
als Turkije de kust aan den overkant
ook niet versterkte. Zooals gezegd, wei
gert de Porte echter, zich opeigen terrein
dergelijke beperkingen te laten opleg
gen. Integendeel, Turkije zal de kust
tegenover de eilanden Chios en Mythe-
lene versterken en dan zal zij slechts
het gunstige oogenblik afwachten om
de twee eilanden meester te worden.
Dat is dus waarschijnlijk een van de
beoogde „vreedzame middelen."
De minister van oorlog van Groot-
Brittannië heeft tijdens een zitting van
het Lagerhuis gezegd, dat hij het niet
noodig achtte, het aantal vliegmachines
geheim te houden, zooals andere mo
gendheden doen. Hij deelde dan ook
mede, dat het leger er op het oogen
blik 161 had. Wanneer de supplemen
taire crediets op de begrooting worden
toegestaan, dan zal Engeland tegen het
einde van het jaar 250 machines be
zitten.
De grootste parel van het indertijd
gestolen collier is thans ook terugge
vonden het is nog niet bekend op
welke wijze. De vondst schijnt even
geheimzinnig in haar werk te zijn ge
gaan als die van de audere parelen,
welke door den werkman Horn in een
goot werden gevonden. De thans ge
vonden parel wordt geschat op een
waarde van 130.000 gulden. Zooals men
zich herinnert werd indertijd verteld,
dat een werkman den „knikker" in een
privaat geworpen had. Er zijn nu 60
van de 61 parels teruggevonden. De
Mark en zijn vrouw een auto-tocht gingen
maken, waarop zij reeds lang plan hadden
gehad. En de Squire deelde zijn zoon kortaf
mede, dat hij verstandig zou handelen met
naar een huis voor zichzelf om te zien, daar
Launcelot nu waarschijnlijk een groot ge
deelte van den tijd op Chalton Coombe zou
doorbrengen. Mark's toelage was ruim ge
noeg, zoodat hij kon gaan wonen waar hij
verkoos.
Zoo stonden de zaken, toen Launcelot
met zijn vriend, den dokter, uit Londen
vertrok, om met zijn vader vrede te sluiten.
Madge, zijn vrouw, zou met hun zoontje
tegen het eind van de week komen, want
vroeger kon zij geen verlof krijgen van haar
patroon.
De trein naderde het station, waar zij
zouden uitstappen, een kruispunt, een mijl
of vijf van Chalton af, en er was zooveel te
praten geweest, en Launcelot had met zoo
veel belangstelling gekeken naar alle be
kende plekjes van den weg, dat de reis zeer
kort geschenen had. Zij hadden ook ge
sproken over de zonderlinge omstandigheid,
dat Launcelot zooveel op kapitein Plaistowe
geleek, die anderhalf jaar vóór Launcelot's
geboorte doodarm was gestorven in een
achterbuurt in Parijs, vervreemd van bloed
verwanten en vrienden. Dat was ook de
reden waarom Squire Holt zoo in het ge
heel niets omtrent hem had kunnen ont
dekken.
Al luisterend zag Launcelot het portret
weer voor zich van zijne mooie, grillige
moeder, wier huwelijk met een Holt vol
gens haar eigen verklaring „een boete"
was geweest; die te laat ontdekt had, dat
haar offer nutteloos was, en die, ofschoon
naar den maatstaf der wereld trouw aan
haar echtgenoot, met hart en ziel behoorde
aan den man dien zij liefhad.
Wordt vervolgd.)
DOOR