Hel Land van Neusden en Mtena, de Langstraat en de Bommelerwaarl De eedskwestie. Door Schade en Schande. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. No. 3342. Woensdag 11 Haart. 1914. FEUILLETON. UN9 VAN alt^ VOOR Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75, franco per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel meer 77, ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag middag 12 uur ingewacht. De wet wil dat ieder, die als ge tuige io rechte verschijnen moet, een eed of belofte zal afleggen, „naar de wijze zijner godsdienstige gezindheid", zooala het in 't betreffende wetsartikel heet. Zoo konden bijvoorbeeld de Doops gezinden met een belofte volstaan, doch alle anderen waren verplicht den eed af te leggen. Dit wetsartikel heeft tot heel wat geschrijf en gewrijf en onaangenaam heden aanleiding gegeven. Zeer velen toch, hoewel niet tot het Doopsgezinde kerkgenootschap behoo- rende, hadden bezwaar den gevordenden eed af te leggen, wilden liever óók met de belofte volstaan, doch móésten tenslotte toch wel den eed afleggen, als ze tenminste niet wegens eedweigering gestraft wilden worden, want tegen dengene, niet tot het Doopsgezinde kerkgenootschap behoorende, die wei gert den eed af te leggen, staat straf bedreigd. Sedert de wet gemaakt is, is er echter heel wat veranderd, zijn de toe standen geheel anders geworden, en wel zóó, dat velen meenen dat dit wets artikel ook veranderd moest worden. Vroeger behoorde nagenoeg iedereen tot een kerkgenootschap, en zoo kwam het dan dat zij, die tot een ander dan het Doopsgezinde kerkgenootschap be hoorden, den eed moesten afleggen en alleen de Doopsgezinden met de belofte mochten volstaan, vanwege hun ge zindheid. Dit is echter wat anders geworden. De tijden, dat nagenoeg iedereen tot een kerkgenootschap behoorde, hetzij dan tot het Doopsgezinde of een ander, zijn voorbij. Zooals gezegd: destijds waren het uitzonderingen als iemand niet tot een kerkgenootschap behoorde, doch die uitzonderingen werden langzamerhand meerdere, zoodat er nu tegenwoordig zelfs al zeer velen zijn, die niet tot een kerkgenootschap behooren. En men hield er maar aan vast dat alleen Doopsgezinden vrijgesteld waren van den eed en met een belofte kooden volstaan, doch dat alle anderen, dus ook zij, die heelemaal niet tot een kerk genootschap behoorden, den eed moesten afleggen Zij, die tot geen kerkgenootschap be hoorden, moesten dus zweren naar de ALICE JEN CLAUDE ASKEW. 47) „Het is een roemrijk einde," troostte hij haar. „Dat moet je nooit vergeten, Veronica. En wat je ook nooit moet vergeten, dat is, dat jouw liefde en toewijding Launcelot tot den man gemaakt hebben, die hij ge worden is. Zonder jou sou hij reeds jaren geleden steeds dieper gezonken zijn, hij had zich doodgedronken dat vertelde hij mij onlangs nog en hij had letterlijk de bedreigingen ten uitvoer gebracht, die hij eens zijn vader had toegeroepen terwijl hij nu gestorven is om hem te redden. Dat zijn dingen om nooit te vergeten en om trotsch op te wezen. Veronica, je moet dapper zijn." Veronica boog het hoofd om haar tranen te verbergen. Zij wist, dat Hornby haar liefhad, en zij wilde hem geen pijn doen door haar droefheid. Zij begreep dat het nu niet het oogenblik was, om daaraan toe te geven. Weldra zou zij Launcelot zelf zien, en dan zou zij al haar moed noodig heb ben. Na eenige oogenblikken van stilte hief zij het hoofd weer op en zag den dokter flink in de oogen. „Je kunt er op rekenen dat ik mij goed zal houden, Fred," beloofde zij hem. Zij waren sinds vele jaren gewoon, elkander bij den voornaam te noemen. „Ik ben ge reed voor alle werk, dat je mij wilt op dragen. Mij dunkt, dat ik maar zooveel wijze van de godsdienstige gezindheid, die zg niet hadden. Zoolang het aantal dergenen, die tot geen kerkgenootschap behoorden, slechts enkele was, werd geen aandacht ge schonken aan dezen en móésten ze den eed afleggen, doch nu dit aantal zich tot zeer velen heeft uitgedijd, nu kon men hen niet maar meer negeeren en is er verandering gekomen. Het wetsartikel is gelijk gebleven. Ons hoogste rechterlijk college echter, de Hooge Raad, is bij zijn arrest van 29 December 1913 eenigermate van zienswijze veranderd. De Hooge Raad heeft ingezien en toegegeven dat de toestanden anders geworden zijn en dat die veranderde toestanden een andere, een meer aan die toestanden beantwoordende regeling vragen, eischen. De kern van het arrest komt (dan ook) hierop neer, zoo schrijft de „N. Rolt. Cour", dat hetgeen de wetgever van zoovele tientallen van jaren terug als regel zag, en de Hooge Raad als regel bleef zien, in den tegenwoordigen tijd aan de uitlegging van de wet niet meer als regel kan worden ten grond slag gelegd. En dat is reeds iets! Wel niet veel, weliswaar, maar toch iets! We zouden liever hebben gezien dat de Hooge Raad nog wat verder ware gegaan ten aanzien van het eedsvraag- stuk, dat ze bijvoorbeeld de belofte rechtsgeldig had verklaard voor hen, die niet tot een of ander kerkgenoot schap behooren. Mèt de „N. Rott. Cour." zijn wij van meening dat ze dit, met een kleine dosis moderner opvattingen meer, had kunnen doen. Zooals het arrest luidt is alleen uit gemaakt dat tengevolge van de veran derde toestanden er een leemte is ont staan in onze wetgeving leemte, die hierin bestaat dat voor wie niet tot een kerkgenootschap behooren, omtrent eed- of belofte-aflegging niets is bepaald. Natuurlijk mag die verklaring haar waarde niet ontzegd wordende Hooge Raad, ons hoogste rechtscollege, geeft toe dat er een leemte in de wet is ont staan. Misschien kan dit er toe leiden dat de kwestie nu eerder tot oplossing wordt gebracht! We zijn een weinig gevorderd mogelijk in de ziekenkamers zal blijven," voegde zij er met een flauwen glimlach bij, „daar de familie niet erg op mij schijnt gesteld te zijn." „De patiënten liggen in twee aan elk ander grenzende kamers," deelde Hornby haar mede. „Dat was eerst niet zoo, maar de Squire, wiens levenskracht verbazend is, zijn kwetsuren in aanmerking genomen, had geen rust eer hij zijn zoon kon zien al moesten zij dan beiden sterven, meende hij, zij hadden toch geen van beiden het gebruik van hun verstand of hun spraak verloren, en hij wilde spreken hij kon niet tevreden sterven, als hij niet mocht spreken en verzekeren en vernemen, dat het verledene vergeven en vergeten was. Dus werd Launcelot met bed en al bij zijn vader in de kamer gebracht, en wij lieten hen eenige minuten alleen. Ik kan je ver tellen, hoe het ging." Hornby slikte even. „Nu, ik ben niet zoo spoedig aan gedaan, maar toen had ik een brok in mijn keel. Launcelot, hulpeloos, verlamd, nauwe lijks in staat om te spreken; en de Squire, bijna rumoerig, zijn pijn onderdrukkend morphine mochten wij hem niet geven en dit was hun eerste ontmoeting na zeven jaren! Wij mochten het niet te lang laten duren. Wij brachten Launcelot naar de aangrenzende kamer dat verlangden beiden en de deur staat dikwijls open, zoodat de Squire zijn zoon iets kan toeroe pen; Launcelot kan wel niet antwoorden, maar dan brengt de verpleegster de bood schap over. O, het is erbarmelijk om bij te wonen." „En als zij nog maar in vrede mochten sterven," ging Hornby voort, nadat hij eenige oogenblikken voor het raam had staan kijken naar een pauw, die op het Buitenland. Uit Londen wordt bericht dat Tom Mann, de Eugelsche arbeidersleider, Za terdagmiddag uit Londen vertrokken is naar Zuid-Afrika. Hij werd aan het station hartelijk toegejuicht door hon derden menschen, die zich daar verza meld hadden en onder wie ook talrijke leden der arbeiderspartij aanwezig waren. De menigte zong de „Red Flag" en de „Marseillaise". Mann stak daarop een klein speechje af, waarin hij uiteen zette, dat zijn zending geen uitdagende strekking had. Hij trok in het belang van de menschheid naar Zuid-Afrika om er de arbeidersklasse te organiseeren. Naar aanleiding van de perspole mieken van de toonaangevende Rus sische en Duitsche bladen en betrek king hebbende op de minder gunstige verstandhouding tusschen de twee kei zerrijken, weet de „Berliner Lokal An- zeiger" mee te deelen, dat sedert eenigen tijd een zeer vriendschappelijke cor respondentie wordt gevoerd tusschen den Tsaar en den Duitschen Keizer. Hoe langer hoe meer blijkt, dat de Mexicaansche leider der „constitutio- nalisten", generaal Villa, een gevaarlijk bandiet is, die geen medelijden kent, en liegt of het gedrukt staat. Eenige dagen geleden meldden we, dat hij Luis Terranza3 Sr. had laten weten, dat hij diens zoon zou dooden, als hij geen li/4 millioen losgeld ontving. HetblQktnu, dat hij een paar maanden geleden al 1V2 millioen losgeld eischte en ontving, doch dat hij, eenmaal in het bezit daar van, zijn woord brak en den'jongen Terranzas gevangen hield. Ook heeft hij een ingezetene van Chihuahua, een zekeren Villalobas, laten kruisigeu, om dat de man uit medelijden eten had verschaft aan eenige krijgsgevangenen, die door Villa gedurende drie dagen en nachten zonder eenig voedsel waren gelaten. In de mijn „Olof" te Jelenofski (di strict Slavianoserbsk) Rusland, opende een mijnwerker de veiligheidslamp om zijn sigaret op te steken. Een ontplof fing waardoor 24 arbeiders werden ge dood was het gevolg. Twee werden ge red, één wordt nog vermist. Door de nieuwe militaire wetten heb ben de jongelui in Oostenrijk weinig zin in dienen. Het gevolg is een tekort van 1476 man aan onderofficieren bij de infanterie, van 984 bij de artillerie en evenveel bij de cavalerie. Ook bij de landweer hetzelfde euvel. De mili taire scholen zijn half leeg. De minister van oorlog heeft op 1 Januari de een- jaars-vrijwilligers opgeroepen om in den terras heen en weer wandelde „dan zou het niet zóó vreeselijk zijn. Het is die af schuwelijke wedloop met den dood, en dat weet niemand zoo goed als de Squire zelf. Je begrijpt, hij kan niets doen voor de vrouw en het kind van Launcelot als Launcelot het eerst mocht sterven al wou hij ook nog zoo graag. Al wat hij buiten het landgoed bezat, heeft hij aan Mark gegeven, toen deze ging trouwen. En zou je het kunnen gelooven? de kerel ver kiest geen stuiver af te staan, al mocht het lot hem tot erfgenaam van het landgoed maken. Hij rekent erop, dat Laur.celot het eerst zal sterven en dan krijgt hij alles. Zijn vrouw stookt hem natuurlijk op, en mevrouw Holt beweert, dat zij machteloos is. De Squire wilde een advokaat laten komen om de zaak in orde te brengen, maar als Mar* onhandelbaar blijft, is er niets aan te doen. Die arme, oude Squire I Het was een vreeselijk tooneel gister avond toen hij zich tot Mark wendde en hem met verwenschingen overlaadde met veel meer recht, dan hij ooit Launcelot verwenscht heeft maar het hielp niets. Mark haalde enkel de schouders op, en verliet het vertrek. Hij is na dien tijd niet bij zijn vader geweest, en dat is ook het beste. Ik wou maar dat hij het huis uitging. Te weten, dat er onder dit dak menschen zijn, die naar den dood van anderen ver langen eerst de zoon, en dan de vader o, het brengt je bloed aan het kokenje zoudt je eigen geslacht gaan haten Veronica's wangen gloeiden. „Ik heb altijd geweten, dat Mark ruw en gevoelloos was," zeide zij. „Ik heb nooit vergeten, hoe hij eens zijn hond bijna dood ranselde om niets, heelemaal niets. Na dien tijd heb ik hem nooit kunnen uit- actieven dienst te treden. Van de 5000 hebben 50 aan deze uitnoodiging gevolg gegeven. Men zint op middelen, om aan dezen misstand een eind te maken. In den dringendsten nood is voorzien door benoeming van staf-onderofficieren. Poutsma heeft, een vergadering te Mile-end in Oost Londen toesprekende, gezegd: Ik kan u een verzekering geven uit naam van mij zelf en van mijn kameraden, en dat is, dat wij naar Zuid-Afrika terug moeten. Worden wij weer in hechtenis genomen, dan moeten wij weten, dat, zoodra gij er bericht van krijgt, gij het werk zult neerleggen. Men heeft te Parijs een groote zwen- delhandel ontmaskerd. Een zekere Fer dinand Klaustermann maakte er zijn werk van, uitvinders patenten te ver schaffen door zijn bemiddeling. Daar voor liet hij echter fabelachtige prijzen betalen. Zoo werd een Duitsch ingenieur de dupe voor 100.000 mark, een auder uitvinder voor 20.000 mark. Hij wekte het vertrouwen 7an het publiek door zijn inrichting zeer luxueus aan te klee den, een keur van ambtenaren om zich te verzamelen en vorstelijke honoraria uit te keeren. De meneer is echter plotseling met een vriendin verdwenen. Men kwam er toen achter, dat hij ook te Brussel een dergelijke inrichting exploiteerde. Hij moet met zijn zwendel een millioen francs hebben verdiend. Een afdeeling van 20 militaire ski- loopers is op weg van Trafoi naar de Payerhut (in Tirol) onder een lawine bedolven. De afdeeling skiloopers was na den middag uit Trafoi vertrokken. Het ongeluk gebeurde onder de Taba- rettakam. Een gids, die op den tegen- liggenden Tartscheralm aan het hout hakken was, zag om 4 uur de man schappen aan het klimmen, toen een lawine losbrak en hen bedolf. De gids spoedde zich naar Trafoi, waar hij om 6 uur aankwam. De gen darmerie aldaar, begaf zich terstond met gidsen naar de plaats des onheils. Van Trafoi uit zag men met verre kijkers vijf mannen, die zich uit de sneeuwmassa hadden weten los te werken. De gendarmerie en gidsen kwamen om 11 uur op de plaats van den ramp. Zij haalden 15 lijken te voorschijn. Onder de omgekomenen zijn vier officieren. Vrijdag zijn tien Van de lijken met groote militaire eer begraven. Er zijn schandalige, hoewel toch ook wel vermakelijke dingen aan het licht gekomen over de misstanden in de Nassau-gevangenis op Long Island, bij New-York. In deze gevangenis zaten inbrekers, die in overleg met enkele staan. Maar dit dit gaat allee te boven 1" Zij huiverde, en op dit oogenblik gaf de pauw op het terras een schellen kreet. Dit akelige geluid maakte haar verschrikt. Het deed haar denken aan een mensch die in nood verkeert. „Na het ongeluk schijnen de pauwen veel meer te schreeuwen dan anders," zeide Hornby. „Gewoonlijk komen zij niet hier op het terras. Ik geloof, dat er een familie-traditie bestaat maar dat is na tuurlijk onzin." Veronica hield de handen voordeooren, toen de pauw opnieuw begon te schreeuwen. „Heb ik het goed begrepen" zeide zij, toen het dier zich stilhield, „dat het de vurigste wensch van den Squire is, dat Launcelot zijn opvolger zal zijn Laun celot en niet Mark al was het maar voor enkele minuten, zoodat Madge en Johnnie niet beroofd worden van wat hun wettig toebehoort?" Hornby knikte. „Ja, dat is eigenlijk de heele quaestie. De Squire heeft Johnnie gezien den zoon van zijn oudsten zoon en was dadelijk met hem ingenomen. Dat kon ook wel niet anders het kind gedroeg zich verbazend tactvol. Het was aandoenlijk, hen samen te zien. Johnnie is, zooals je weet, een echte Holt hij heeft niets abnormaals zelfs niets van de Farfexes. Hij is mooi en ge zond, en dank zij jouw zorg, is zelfs zijn naam de juiste. Hij gelijkt verwonderlijk op zijn grootvader. Dat zeide zelfs de ver pleegster, en het deed den Squire bizonder veel genoegen. Stel nu daartegenover Mark, dien niemand in de buurt mag lijden die overal gehaat is en die waarschijn lijk nooit een zoon zal hebben, die hem opvolgt. Het is niet meer dan natuurlijk, bewakers, 's nachts werden losgelaten om te gaan inbreken. De inbrekers en hun buit verdwenen dan weer in de gevangenis, waar zij voor alle nasporingen gevrijwaard waren. Ook werd er in de gevangenis, dank zij de medewerking van de bewakers, stevig gedronken. Minder aardig was, dat blijkens klach ten van vrouwelijke gedetineerden, de bewakers het haar lastig maakten en zich in enkele gevallen aan haar hadden vergrepen. Er wordt thans, nu deze schandalen aan het licht zijn gekomen een nauw keurig onderzoek ingesteld. Verscheiden bewakers zijn thans in hechtenis genomen. De MontenegrijnscheSkoeptsjina heeft het wetsontwerp aangenomen, waarbij aan de invaliden uit de beide Balkan oorlogen ondersteuning wordt verleend. Ongeveer 3000 gezinnen vallen daarvoor in de termen. De slechte gezondheidstoestand van het Fransche leger slaat ook op de vloot over. Naar althans uit Brest gemeld wordt, zijn van de 3000 manschappen van het daar liggend eskader, meer dan 400 man ziek. Ze lijden aan longont steking, griep en scharlakenkoorts. Uit Kaapstad wordt gemeld: Bij het indienen van de derde lezing der uitzettingswet verklaarde Smuts in den Volksraad, dat de verbanning der negen arbeidersleiders niet noodzakelijk van blij venden aard behoefde te zijn, indien een geldige reden bestaat om tijdelijk verlof te verleen^n. Er was geen misdaad begaan waar voor mannen zooals Poutsma er een is, vervolgd konden worden, maar hij werd niettemin in staat geacht een sociale revolutie in het leven te roepen. Dr. Ernst Meyer, verantwoordelijk redacteur van het Duitsche sociaal-demo cratische partij-orgaan „Vorwarts", is wegens beleediging van den kroonprins tot drie maanden gevangenisstraf ver oordeeld. Meyer had een artikel geschreven naar aanleiding van de bekende dag order van den kroonprins bij het afscheid van zijn huzarenregiment te Dantzig en den kroonprins geschetst als iemand, die weekhartig als een meisje en tege lijkertijd oorlogszuchtig is. De politie te Gnesen (Duitschland) heeft een Russisch handelaar in meisjes opgepakt, die huwelijksaanzoeken deed aan boerendochters uit de streek en hen daarna naar Amerika verscheepte Hij had nu weer aan zes meisjes bil jetten voor den overtocht verstrekt. dat heer Holt gaarne kleinen Johnnie als zijn opvolger zou zien maar dat gaat niet wanneer Launcelot het eerst mocht sterven en ik vrees dat dit onvermijde lijk is." Hornby wenkte Veronica, wat dichterbij te komen. „Weet je, wat de Squire mij voorstelde?" vroeg hij fluisterend. Veronica schudde het hoofd ofschoon zij wel iets vermoedde. „Dat ik hein een te groote dosis morphine zou geven om de quaestie langs dien weg op te lossen. Hij greep mijn hand en smeekte mij erom. Wat zou het hinderen? meende hij. Hij moest immers toch sterven. Maar ik kon het niet doen dat spreekt van zelf." Veronica zeide niets, doch zij beet zich op de lippen. Zij herinnerde zich een ge sprek over dat onderwerp, zeven jaar ge leden, toen zij in het bijzijn van den Squire ronduit haar meening over dit onderwerp gezegd had. Wat had hij toen gespot met het denk beeld, dat iemand, onder welke omstandig heden ook, zou kunnen wenschen, dat er een eind aan zijn leven werd gemaakt 1 En nu had de maalstroom van het leven hem hierheen gebracht nu had hij het ge vraagd, en was het hem, in overeenstem ming met zijn eigen stellingen, geweigerd. En toch stond er zooveel op het spel zoo heel veel! Een uur levens meer voor hem, een nutteloos, ongewenscht leven, zou zijn liefsten wensch omverwerpen, de fami lie-traditie vernietigenhet zou de overwin ning zijn van een man, die ongevoelig en ruw, en geheel onwaardig was en armoe de voor degenen, die volgens recht aan spraak mochten maken op hun eigendom. Wordt vervolgd.) DOOR

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1914 | | pagina 1