voor Het Laud van iïeusden en Allena, de Langstraat en de Bommelertvaard.
HESJE 1 DEN LÜPE10LEN
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden,
No. 33QO Zaterdag IS September 1913.
FEUILLETON.
Bij dit nr. behoort een Bijvoegsel.
NIET VERVULD.
ET'
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke reg«
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag;
middag 12 uur ingewacht.
't Is nog maar olechts eenige jaren
geleden dat schrijver dezes, op een
uitstapje in Duitschland, op eenschoo-
nen avond aan vader Rijn vertoe
vende, de eer had in gezelschap te ra
ken van een beschaafde, vrijzinnige
Duitsche familie. Het gesprek, waar
mee de heerlijke zomeravond werd ge
passeerd, achten we belangrijk genoeg
om uit onze herinneringen op te diepen,
want levendig is de indruk gebleven,
dien we van dit interesante onderhoud
hebben behouden.
Met groote achting werd gesproken
over den Keizer, al wist men wel dat
er in het oog vallende gebreken waren,
die echter beschouwd werden als „les
défauts de ses qualités". Mijn zegsman
herrinnerde er aan dat velen zich in
dertijd het hart vasthielden, toen de
jonge Wilhelm, met zijn impressionee-
len aard en zijn onstuimig karakter,
zich na den vroegen dood van zijn
vader aan het hoofd van een zoo groot
rijk en een zoo machtig en uitstekend
georganiseerd leger als het Duitsche
zag geplaatst. Men gevoelde dat de
oude Bismarck 't met deze jongen man
niet lang zou kunnen vinden, reeds
om 't verschil van leeftijd alleen, nog
daargelaten 't verschil van aard. Men
vreesde voor oorlog. Want men wist
zich noch zeer goed te herrinueren
wat oorlog was, hoe weinig er boven
dien met een oorlog is te winnen, hoe
veel te verliezen. Iïoevele officieren
waren er ook niet, wier strijdlust en
eerzucht, wier wensch alleen reeds om
carrière te maken, hen naar een oor
log deed verlangen. En u weet im
mers, zoo sprak de man, dat wij Mi-
litar-Staat zijn. móéten krachtens
onze positie in Europa. Thans zijn wij
vele jaren verder, vervolgde hij, en is
de Keizer nl. grootvader, en, God zij
dank, wij hebben nog altijd vrede.
Wel heeft 't meer dan eens gespannen,
onder meer den nacht vóór de ver
kiezing van president Fallières en ook
bleven één nacht tijdens de Marrok-
kaansche conferentie te Algeciras de
telegraafkantoren met het oog op mo
bilisatie-telegrammen geopend, zooals
ieder hier weet. En ook vroeger span
de 't zoo nu en en dan. Maar wij heb-
ben vrede sinds 1871 en Europa heeft
ook vrede met en door ons. Mijn zegs
man drukte verder als zijn meening
uit dat in vrijzinnige en industriëele
kringen in Duitschland men in goede,
althans in vreedzame verstandhouding
wenschte te leven met het vrije en
machtige Engeland, ondanks de toene
mende concurrentie op de wereldmarkt.
Ziedaar in hoofdzaak den inhoud
van ons gesprek, dat in vele opzichten
zeer leerzaam was en tot wederzijdsch
genoegen werd gevoerd.
Inderdaad, geen grooter gevaar kan
de vrije ontwikkeling onzer beschaving
bedreigen dan een noodlottige verdel
gingsoorlog tusschen de beide Ger-
maansche natiën, om voor het 't groote
gevaar van ons eigen onafhankelijk
volksbestaan maar te zwijgen. Want
het zal velen onzer bekend kunnen
zijn, dat het een lievelingsdenkbeeld is
van den grooten Noordschen schrijver
Björnsterne Björnsen dat er een sta-
tenverbond tot stand komt tusschen al
le volkereu om de Noordzee, allen
van één stam, die allen den Leeuwin
hun wapen voeren. Ook Gustav Frens-
sen is deze meening toegedaan. En
beide schrijvers, van erkend vrijzinni
ge beginselen, hebben in Duitschland
veel invloed, vooral Björnsen.
Erkend moet worden dat wij in som
mige dingen aan onze oostelijke buren
een voorbeeld kunnen nemen. En on
der deze dingen is het besef dat wie
vrij wil zijn en blijven, voor die vrij
heid, voorwaarde van menig kostelijk
bezit, heeft te waken.
Handel en industrie wenschen den
vrede Dit woord van onzen zegsman
nog even herhalend, kunnen we tevens
nog een en ander memoreeren. Sinds
1870 beleeft Duitschland economisch,
met enkele schokken, een verbazenden
opbloei. Heette het vroeger arm, wilde
mem toen bijvoorbeeld uit onze stre
ken n ïar over de grens niet leveren
dan tegen contante betaling, uit vrees
bij levering op crediet nooit geld te
zullen ontvangen, tegenwoordig betaalt
onze oostelijke buur uit eigen beweging
contant, wel wetende dat hij daarmede
de laagste prijzen kan bedingen. Duitsch
land wordt rijker. Al wie in Duitsch
land reist kan 't zien met eigen oogen.
Eenige jaren terug is nog bij eene
plechtigheid aan de Bonnsche univer
siteit erkend van officiëele, dus ge
zaghebbende, zijde, dat het land naar
18)
Zij wendde het hoofd af en waggelde
met matten tred de trap op. Op haar ka
mertje gekomen, zonk zij op de kleine ka-
napee neder.
Moeder en tante Mie kwamen beurtelings
bij haar en spraken haar met liefdevoile
woorden toe om haar te troosten, doch zij
hoorde alles aan, alsof het onverstaanbare
klanken voor haar waren. Slechts dat ééne
weerklonk duidelijk in haar ziel: Hij be
mint mij niet, hij wil slechts mijn geld en
goed uit nood!" Was het inderdaad
niet meer dan eenige uren geleden, dat zij
onder de oude linde het hoofd aan zijn
borst had gelegd en geluisterd had naar
zijne woorden Was er sinds niet een
eeuwigheid voorbijgegaan, lag tusschen toen
en thans niet een zee van ellende en van
wee?
Zij snikte luid en drukte de handen tegen
haar lijdend hart. Waar was haar kortston
dige liefdesdroom gebleven?
Tante, tante! kermde zij.
Schrei maar goed uit, mijn hartje.
Dat zal je verlichten.
Ach, was de dag van morgen maar
reeds voorbij fluisterde het arme kind.
Ook de bangste uren gaan voorbij
voor hem, die bidden kan.
Ik kan nu niet bidden, tante, ik kan
niet!
Zoo ging de nacht voorbij en brak de
dag aan, waarop hij bij vader zou komen
om te spreken. Op Liesje's gelaat lag dien
ochtend een bijna onnatuurlijke kalmte,
alleen de oogen gloeiden koortsachtig. Werk
tuigelijk nam zij als naar gewoonte haar
kleine huiselijke bezigheden waar.
Daar sloeg het elf uur. Thans zou hij
komen.
Plotseling bleef haar hart stilstaan. Zij
had een bekende stap gehoord en daarop
vaders luide stem vernomen.
Was het niet slecht van haar, hem te
laten heengaan, zonder hem de hand tot
redding toe te steken
Was hij niet Armj, haar goede speel
kameraad. Het is immers nog tijd genoeg
en alles kan nog geschikt worden
Reeds wilde zij de trap afloopen, doch
halverwege bleef zij staan.
Ach neen, hij heeft mij immers niet
lief!
Zoo bleef zij daar geruimen tijd bewe
gingloos staan.
Daar ging de deur van de huiskamer
weder open. Hij was het, hijZij zag zijn
donkere lokken onder den helm uitkomen.
Met geweldige slagen bonsde het hart haar
in de borst, de herinnering aan gisteren
stond haar levendig voor de oogen, in al
haar zaligheid. En, als de straatdeur weder
in het slot viel, dan zou alles voorbij zijn,
voor immer.
Armykreet zij en snelde de trap
pen af.
Te laat. Met dreunend geluid viel de
zware eikenhouten deur dicht
Verloren. Reddeloos verloren!
XV.
De [oude barones zat op haar kamer bij
het haardvuur en wachtte met ongeduld
op haar kleinzoon. Reeds drie malen had
zij Sanna gestuurd, om te vernemen of hij
reeds terug was.
God sta mij bijklaagde de oude
dame. Wat moet er van hem, wat van ons
het maatschappelijke verbazend voor
uitgaat.
En nu?
Hoe bedrogen is onze vriendelijke
zegsman uitgekomen!
Verschillende oorzaken hebben daar
toe meegewerkt, waarvan het de moei
te waard is ze na te gaan, al is de
waarheid moeilijk te ontdekken.
Duitenlaiid.
Naar de Norddeutsche Allgemeine
Ztg. meedeelt zijn door bemiddeling
van een onzijdige mogendheid de Duit
sche en de Eugelsche regeering over
eengekomen om in wederzijdsche ge
bied teruggehouden mannen tusschen
17 en 75 jaar toe te staan te vertrek
ken, zoover zij niet geschikt zijn voor
dienst in den oorlog.
Sir Ivor Herbert is voornemens in een
der eerstvolgende vergaderingen van
het Engelsche Lagerhuis een motie
voor te stellen, waarvan de strekking
is dat, naar de meening van het Huis,
tijdens den verderen duur van den oor
log de diensten der geheele mannelijke
bevolking in het Vereenigde Koniuk
rijk tusschen 18 en 65 jaar ter be
schikking van den koning behooren te
worden gesteld voor zoodanige werk
zaamheden als Zijne Majesteit zal be
schikken.
Uit Triest werd onlangs gemeld, dat
visschers bij 't visschen op tonijnen een
monsterachtig grooten haai gevangen
hebben. Het ondier had een lengte
van bijna 5 meter en een gewicht van
20 centenaar per meter. Het werd ge
vangen in de buurt van Mago. In den
buik van den haai vond men overblij-
sels van kleedingstukken, waaronder
de schoenen van een ongeveer 6-jarig
kind. In een der schoenen bevond zich
nog een stuk vleesch. Verder werden
een paar witte linnen handschoenen
van een volwassene en een heeren
schoen met overblijfsels van een voet,
een witten zakdoek met roode strepen,
gemerkt met de letter S. en een jon
gensbroek gevonden. De overblijfselen
van menschelijke lijken werden begra
ven.
Hoe het mogelijk is het spoor van
een duikboot te volgen, legt de marine
medewerker van de Daily News" uit.
Hij zegt:
Hoewel er geheimen zijn, die zeer
zorgvuldig bewaard blijven, kunnen wij
wel zeggen, dat het onder de zeelieden
algemeen bekend is, dat wij het spoor
worden Daar gaat hij rustig wandelen,
zonder eraan te denken, hoe hij onzen on
dergang verhinderen kan. Van mij heeft
hij waarlijk geen druppel bloed in de
aderen orribile 1 Ik had mij reeds zulk
een gelukkige toekomst gedroomd O,
die slang, die Blanka. Mijn laatste hoop
is nu nog op den hertog gevestigd.
Daar werden de portières op zijde ge-
schoven en trad haar kleinzoon binnen.
Ben je inderdaad al terug van je wan
deling? vroeg zij ironisch.
Ik heb niet gewandeld, antwoordde
hij schijnbaar kalm, doch zijn grootmoeder
ontging de opwinding niet, waaraan hij t m
prooi was en zag hem uitvorschend aan.
Ik heb getracht, ging hij voort, een
van uwe raadgevingen op te volgen. De
proefneming is echter, helaas, geheel mis
lukt.
Hoe? Ik begrijp je niet. Eén van mijn
raadgevingen? Spreek duidelijker!
Ik wilde ik heb zooeven gepoogd
een rijk huwelijk aan te gaan, maar,
zooals ik u gezegd heb
De barones deinsde een stap terug en
staarde hem verbaasd aan.
U lijkt verwondert/, grootmama, dat
is natuurlijk; nog heden ochtend dacht ik
er zelf met bevreemding over, dat het u
nog niet ingevallen was. Thans echter be-
grijp ik, dat u van niets ter wereld zoo
afkeerig waart, als van een huwelijk tus-
schen mij en Liesje Erving.
Wat, ben je krankzinnig geworden,
Army?
Hoe dat zoo? Heeft uzelve mij niet
aangeraden mij door een goed huwelijk te
redden; en zij is waarlijk rijk; en zij is
waarlijk rijk genoeg, die kleine. Meer heb
ik toch, naar uwe meening, niet noodig!
Tot zoo iets zal ik nooit mijn toe
stemming verleenen, riep de oude dame
buiten zichzelve van opgewondenheid uit.
van een duikboot, die zich onder wa
ter bevindt, kunnen volgen, door een
zeer eigenaardige golvenformatie, die
zich aan de zeeoppervlakte vertoont.
Onze matrozen worden er nu in ge
oefend, om deze eigenaardige golf spoe
dig in het oog te krijgen.
Ook leeken zullen het gemakkelijk
begrijpen, dat indien er een groot voor
werp onder water is, van ongeveer
1000 ton, dit zelfs op een aanzienlijke
diepte een waterverplaatsing aan de
oppervlakte moet teweeg brengen. Het
is echter niet gemakkelijk, dezen golf
slag in het oog te krijgen, vooral niet
bij onstuimige zee, maar wij kunnen
het doen en wanneer wij het spoor
hehben, is het zeer gemakkelijk, dit
te blijven volgen, daar de duikboot
aanhoudend waterballen aan de opper
vlakte doet ontstaan. Wanneer wij eens
op het spoor zijn van een duikboot, is
deze onherroepelijk tot ondergang ge
doemd.
De „Tagliche Rundschau" vertelt
van de militaire opleiding van den
Tsaar, die nu zelf het bevel van zijn
troepen op zich genomen heeft. Van
alle heerschera. in Europa zegt het blad
is de Tsaar A lig het minst militair
gezind en het minste soldaat. Reeds
de wijze waarop hij soldaat werd, is
kenteekenend. Van zijn geboorte af
behoorde hij tot het garde-regement
van Preobrasjenski. Tot zijn negen
tiende levensjaar echter had hij niets
met het militaire leven te doen. Eerst
toen werd hij naar Krasnoje Selo ge
commandeerd, om daar dienst te doen.
Wegens het groote gevaar van nihilis
ten, werd dit streng geheim gehouden.
Zoodra de kroonprins bij den troep
aangekomen was, werd kolonel Ka-
menski van de garde gendarmerie uit
gekozen om voor de veiligheid van den
jongen luitenant te zorgen. Overal wer
den in de huizen wachten opgesteld
om toe te zien, dat er niets gebeurde.
De bataljons-commandant richtte bo
vendien nog een geheimen dienst on
der zijn mannen in, zoodat ieder sol
daat een spion was en zich door de
anderen bespionneerd gevoelde. Als de
kroonprins naderde, waagde niemand
zich te bewegen. Hij was van een on
gelooflijke weelde omgeven. De regi
mentscommandant was grootvorst Ser-
gius, die later in Moskou vermoord is.
Deze had op den Tsaar een ontzaglijken
invloed, die minder op militaire dingen
dan wel op politieke betrekking had
den. Grootvorst Sergius was nooit
geen streng militair opvoeder voor
zijn luitenant. Als dagmarschen van
dertig kilometer gemaakt zouden wor-
Dat onuitstaanbare schepsel ...jou vrouw?
Dat schreit ten hemel!
Ik zeide u immers reeds, dat die
proefneming niet gelukt is! stelde hij haar
gerust. Ik ben afgewezen, grootmama, zoo
onomwonden mogelijk. Nu moet ik u tevens
verzoeken, niet meer te spreken van traag
heid en onverschilligheid mijnerzijds.
Hij sprak deze laatste woorden met ge
veinsde nonchtlance uit en toch was er
diep gekrenkte eigenwaarde achter te ont
dekker.
Afgewezen? vroeg zij verwonderd en
ongeloovig.
Afgewezen zeg je, Army?
Ja. In de eerste plaats verklaarde hij
mij, dat hij voor zijn kind een man ver
langde, die haar liefhad, hij wilde haar
niet beschouwd zien als een lastige toegift
op de bruidschat dat was duidelijk,
nietwaar? Ik kan het den man niet kwalijk
nemen, ik kwam mijzelf, ,toen ik tegenover
hem stond, zoo verduiveld armzalig voor,
als nooit in mijn leven.
Hoogdravende praatje;*! antwoordde
zijn grootmoeder schouderophalend. Van de
duizend huwelijken wordt er nauwelijks
één uit 'n ander inzicht gesloten. Het ver
wondert mij, dat die „mijnheer" Erving
u zulk een bescheid gaf. Dat soort van
lieden betaalt anders graag driemaal zoo
veel schulden als jij hebt, wanneer de
dochter daardoor mevrouw de barones
wordt. Daar steekt zonder twijfel nog iets
anders achter,
Juist, grootmama, daar steekt ook nog
iets anders achter, ofschoon ik den vader
verzekerde dat Liesje's geluk steeds mijn
oprecht streven zoude zijn, dat ik haar
zou beschermen en behoeden, als een man
dit verplicht is te doen en dit was geen
logen, maar mijn vast voornemen.
Inderdaad? vroeg zij spottend.
Ja zeker, antwoordde hij. Of meent
den, dan was er steeds een wagen bij
de hand, waarin de kroonprins achter
aan reed. Sergius echter meldde Tsaar
Alexander, dat luitenant Nicolaas
Alexandrowitsj een groote militaire
oefening mee gemaakt had. Tsaar Nico
laas woonde steeds de manoeuvres van
zijn leger bij, maar allen hadden den
indruk, dat hij er niet het geringste
belang in stelde. Ze duurden daarom
maar kort.
In het laatste Russische legerbericht
lezen wij
In de streek ten westen van de stad
Wyszenwec verjoegen onze troepen den
vijand uit het dorp Rydowel en' om
geving. De vijand trok overhaast terug
en werd vervolgens uit het dorp Ros-
toki geworpen, waarbij hij groote ver
liezen leed. Het aantal gevangenen, tot
dusver ingeschreven, bedraagt 20 offi
cieren en 2000 soldaten.
Ons vuur verijdelde vijandelijke po
gingen om ons offensief door tegen
aanvallen tot staan te brengen bij de
dorpen Gontow en Ditkowec, ten zuid
westen van Wysanvec. Wij namen hier
gevangen ongeveer 170 officieren en
7300 soldaten, terwijl 1 zwaar kanon,
6 lichte kanonnen, 4 munitiewagens,
26 machinegeweren en veel andore oor
logsbuit in onze handen viel.
In Galicie achtervolgden wij den te-
rugtrekkenden vijand in westelijke rich
ting van het front aan de Sereth-rivier.
Er hadden enkele hevige gevechten
plaats bij de dorpen Gliadka, Cebrow
en Juziphowka, ten westen van Tar-
nopel, alsook bij het dorp Zwiniscz in
de streek van Zalescziki.
In de gevechten in de streek van
Juziphowka en Zwiniscz, op den 12n
dezer geleverd, vielen meer dan 2700
soldaten, 35 officieren en 4 machine
geweren in onze handen.
Van den 30n Augustus tot 12 Sep
tember is het aantal Oostenrijksch-
Duitsche gevangenen gestegen boven
de 40.000.
Men seint aan de „Tijd" van de
Zeeuwsch Vlaamsche grens
Gedurende de laatste week is dag en
nacht het kanongebulder niet van de
lucht. Bijna over het geheele westelijke
front schijnen de Duitschers het offen
sief te hervatten, zoo althans vertelde
mij heden een der weinige koeriers, die
nog kans zagen over de grensversper-
ring te komen. Volgens zijn mededee-
lingen is het Duitsche leger in de
laatste twee of drie weken, en na de
groote overwinningen in het oosten wel
met ben paar honderd duizend man
versterkt, waarvan de meeste via Brus-
u soms, dat ik het meisje, dat vol vertrou
wen haar hand in de mijne legde, zou laten
gevoelen, dat het niet de liefde was, die
mij tot haar voerde, vooral wanneer zulk
een kinderlijk rein hart mij werd geschonken
als het hare.
Wel, wel, waar heb jij die groote ken
nis van meisjesharten opgedaan?
U vergeet, grootmama, dat wij samen
zijn opgegroeid en dat ik in den laatsten
tijd gelegenheid te over had, haar te zien
en te waardeeren. Zij heeft in den herfst
wekenlang mama verpleegd.
Ben je soms op die barmhartige pleeg
zuster verliefd geworden? Nu ja, de Duit
schers vinden een vrouw nooit bekoorlijker
dan aan het ziekbed en in de kinderkamer.
In ieder geval was 't jou weer eens een
afwisseling, zoo'n levende tegenstelling van
Blanka
Vergelijkingen zijn overbodig, sprak
hij met gefronsd voorhoofd. Wij dwalen af.
U beweerde, dat er iets bizonders achter
stak. Welnu, de reden u duidt het mij,
hoop ik, niet ten kwade, dat ik er zoo
rond vooruit kom is gelegen in onder
vindingen, herinneringen van voorheen, bij
een dergelijke geschiedenis; bittere erva
ringen, die een familie in rouw gedompeld
hebben. Ik zal trouwens alles in het werk
stellen om dat geheimzinnige voorval tot
klaarheid te brengen.
Hij keek de oude dame met onderzoe
kende blikken aan. Zij verbleekte een
weinig, doch geen trek op haar trotsch
gelaat veranderde en zij antwoordde op
scherpen toon:
Om 't even wat er hem toe aandreef
je aanzoek van de hand te wijzen. Zijn
familiekroniek ken ik niet. Iedere reden is
mij welkom, want mijn toestemming tot
zulk een allerwaanzinnigst plan zou ik
nimmer gegeven hebben.
Vertaald door B.
,u.- Wordt vervolgd).