voor Hel Land van lleiisden en lllcna, de Langstraat en de Bommelerwaard.
De teuton Schetsen.
Fitgever: L. J. VEERMAN, Heusden
FLE1LLETON.
Woensdag 8 Haart
ren, om te doen bes' ffeu, hoe sedert eerste maal het Duitsche volk tot het
een tiental dagen ove al de spanning inschrijven op een oorlogsleening werd
van toeschouwers en medespelers van opgeroepen 19 Septemb r 1914, deze
Sedert kort schijnt de groote, reeds dit werelddrama, 't welk zich ruim inschrijving een luttel aantal weken
geruimen tijd voorspelde voorjaars- 19 maanden voor ome oogeo ontroltdoor Hinden burg's eerste groote over-
crisis in de wereld worsteling te zijn is toegenomen. Het is dan ook met de winning Tannenburg op de Russische
losgebarsten en woedt tusscben Kus gr otste aandachtdat weder door allen legers uitmuntend was voorbereid. Toen
sen en Turken bij Erzeroem, tusschen wordt uitgezien naar bet verd re ver- op 27 Februari 1915 de tweede groote
Duitschers en Franscben bij Verdun loop van den titamschen, ja inderdaad oorlogsFemng door de Duitsche regee-
de krijg op zulk een wi/ze, dat bij reusacbtigen strijd. ring ter inschrijving- werd aangeb >den,
ons de hevigste dagen van dezen, Toch wil het ons voorkomen, dat ging daaraan, op 14 Februari, de reus-
thans reeds anderhalf jaar durenden hoezeer op sommige punten op het achtige winterslag in de Mazunsche
worstelstrijd in herinnering brengt, westelijke front nu eens de aanvalle Vieren vooaf, waarin ruim 100.000
Al zijn dö berichten van de laatste dan weder de verdediger de krijgskam Russen krijgsgevangen en 300 vijande
gisch, dan wel indirect, een financieel
succes beoogt. Mogelijk wel beide;
de eerstvolgende dagen zullen het moe
ten uitwijzen.
Y. Ct.
dagen minder talrijk en minder uit- naar zijn voordeel doet overhellen, een
voerig, toch lijdt het geen twijfel of definitieve beslissing nog niet te ver-
op het oorlogsveld is een nieuw sta- wachten valt
dium van verhoogde levend gheid in- te verwachten is. Dit dunkt ons, is
getreden. Yan beide punten waar zich mogelyk ook niet het rechistreeksche
thans de groote worsteling blijkt te doel van den aanval bij en op V rdun
concenfreeren, i8 het vooral de strijd door de Dui'schers in hei werk gesteld,
rondom Verdun, die de meeste aan- De geschiedenis van dezen oorlog
dacht tot zich trekt en die in de ge-is nog wel kort, doch reeds iang ge
moederen over
hernieuwde
heel
spanning
de wereid een
heeft gebrachi.
noeg om daar <an eenige ervaringen te
outleenen nopens de strijdwijze der
Hoezeer ook op andere gedeelten van oorlogvoerende par ijen. Ëu nu leert
de tallooze oorlogstooneelen een meer ons de opgedane ondervinding, dai vooral
of minder beslissende uitslag kan val
len, blijft toch let groote westelijke
front, met zyn gevechtslinie van de
Noordzee tot de Zwitsersch-Fransche
grens het voornaamste terrein, zoo er
tenminste op en door het slagveld een
einde aan den oorlog gemaakt zal wor
den, de hoofd beslissing vallen moet.
Toen dan ook de tijding kwam, dat
door de Duitschers een fort van het
geduchte v. sting complex bij en om
Verdun, genomen was, ging er een
schok van gespannen aandacht door de
geheele wereld. In het kamp der En
tente-vrienden heerschte een pijnlijke
verrassing, die bij velen in een vertwij
feling overging, naar mate de Duitsche
berichten den toon aanslo gen, also!
hier werkelijk een beslissende door
braak aanstaande, ja zelfs reeds voor
een deel een voldongen feit was. By
hen, wier sympathiëu naar den kant
der centrale mogendheden overhellen,
kwam een bewonderend gevoel boven,
zoowel voor de uitnemende voorberei
ding waarvan de doorbraakpogingen
blijk gaven, als voor de reusachtige
krachtsinspanning door de aanvallers
een keer te meer, in dezen oorlog aan
den dag gelegd. Wij behoeven hierby
nog niet ten overvloede te wijzen op
de gemoed8 ontroeringen ondervonden
door de volkf n zelf, die den stryd voe-
lijke kanonnen werden buit gemaakt.
Toen voor de derde maal, op 4 Sept.
zoo zij al op «leze wijze 1915, het Duitsche volk vau zijn of
fer vaar tigheid in het verschaffeo der
voor den krijg noodige geldmiddelen
moest blijk geven ding daaraan alweder
een geheele reeki schitteren le succes
sen der Duitscb-Oostenrijksche troep m
vooraf wat:by in de laatste weken
van Augustus zelfs negen der sterkste
Russische vestingen in handen der cen-
tralen vielen. Even vóór deze inschry
"ing werden 9U.000 Russen gevangen
genomen en waren 15 generaals, 1000
officieren, 1200 kanonnen en 150 mi
trailleurs in Duitsche handen gevallen.
Staan wij thans aan den aanvang van
opnieuw zuik een stadium van ver
hoogde spanning in de krijgsbedrijven
Zeker is, dat een nieuwe, de vierde,
oorlogsleening van 4 tot 22 Maart ter
inschry ving is aangeboden en dat, gelet
op de reeds zoo reusachtig gestegen
bedragen der vorige oorlogsleeningen
een schitterend wapeifeit, waardoor de
stemming zoo noodig voor het wel
slagen der leening wordt aangewakkerd,
der regeering 'e Berlijn daartoe hoogst
welkom zal zijn. Zulk een wapenfeit
zou ongetwijfeld de val \an Verdun
zijn, al behoeft, wanneer deze vorste
lijke poort van het Fransch-Duitsche
front vermeesterd is, de weg naar Pa
rijs daarom nog niet voor den vijand
open te liggen. Inmiddels, gevallen is
ue Fraii8che vesting nog geenzins, en
gezien de berichten, is het zelfs zeer
de vraag of zij wel spoedig vallen zal.
Eer valt het tegendeel uit hetgeen de
staf berichten melden op te maken.
Doch hoe het zij, de verhooging van
de werkzaamheid door 't Duitsche leger
aan den dag gelegd, heefi de spanning
u Europa en daarbuiten niet weinig
doen toenemen, ongeacht dan of deze
verho gde werkzaamheid een strate-
het Duitsche legerbestuur wonderlijk
wel het tijdstip weet te kiezen, waarop
niet aih-en om strategische vedenen,
doch wel degelijk ook uit oorzaken
van moreelen aard, de strijd een ver
scherpt stadium m >et intreden.
Deze verhoogde sp nning is name
lijk altijd op zulk een tijdstip ingetre
den, dat kort na eeu beroep op die
andere groote kracht in den oormg, de
financiën van het volk, gedaan kon
worden. Dat de offervaardigheid der
volken om hun bloed veil te hebben
voor het heil van hun land, slecüts
dan tot het gewenschte resultaat kau
leiden, wanneer daarbij even offervaar
dig de geldmiddelen voor den strijd
verstrekt worden, is maar al te zeer
een onomstootelyke waarheid gebleken.
In alle landen zien wij dan ook de
regeeringen er met alle inspanning op
uit zyn, de mil harden bijeen te brengeu
zoo broodnoodig voor de voortzetting
van den strijd. Maar by geen der re
gieringen blykt een zoo nauwe samen
werking mei het legerbestuur te bestaan
als bij de Duitsche, waar het geldt hei
zoo noodige beroep op de financieele
offervaardigheid, aoor een verhoogde
spanning op het ourlogsterrem vooraf
te doen gaan en aldus de n odzakelijke
stemming bij liet volk voor te berei
den. Zoo zagen wij, dat toen voor de
Suiker wordt in Duitschland schaarsch.
Er is reeds een verordening van de
overheid verschenen om het g bruik te
beperken in de Berlynsrhe café's. De
pryzen stijgen. N tar aanleiding hier
van zegt de „Voiwarts" dat di te
eenenmaie onbegrijpelijk is, aangezien
Duitschland zulke groote hoevielhe en
voortbrengt, dat in tijd vau vrede uit
voer reusachtig groot is.
Thans is uitvoer echter onmogelijk.
Het blad vermoedt dan ook, dat de
8chaarschte alleen te wyteu is aan de
speculanten, die de voorraden ophou
den Het blad geeft in overweging om
de duurte tegen te gaan door voor den
duur van den oorlog de suikerbelasting
op te heffen.
De Times" deelt mee, datdeFran-
sche regeering al eenigen tijd geleden
den oorlog zonder genade tegen den
Duitschen haudel heeft bep eit. Nu
eerst heeft de Britsche go-'dkeuring
gehecht aan het denkbeeld. Vermoede-
lyk zullen de geallieerden overeenko
men, dat aan het eind van den oorlog
geen van hen handelsovereenkomsten
zal sluiten met den vijand, zonder toe
stemming der anderen. Er is echter
een groep in het Britsche kabinet, die
bereid is nog verder te gaan, n.l. een
absoluut verbod vau handel met
Duitschland voor een zeker tijdvak nè.
den oorlog. Groot-Brittaoië schijnt be
reid te zijn tarieven of andere maat
regelen in te voeren, die Duitschlands
krediet tijdens den oorlog zullen ver
zwakken en die den Duitschen handel
in de toekomst zullen vernietigen.
Als vertegenwoordiger van de R <cke-
feller-stichting heeft de heer F. C.
Walcott kort geleden een drie weken
in België doorgebracht, om gegevens
te verzamelen over den toestand van
de Belgische bevolking en over het
werk van de neutrale steuncorn missie.
Walcost heeft zijn bevinding neer
gelegd in een uitgebreid rapport, waar
in hy tot de conclusie komt, dat de
toestand van de helft der Belgische
de politie gewaaischuwd had. Waarom be
bpvolking indprdaad allertreurigst is en
het werk van de neutrale steuncun-
missie, die samenwerkt met de hngel-
scne steuncommissie voor België onder
prestdium vsn den lord mayor van
Londen, zóó hoogst noodzakelijk is,
dat indie de invoer van levensmidde
len om de een of ander reden werd
stopgezet, er bin en drie of vier weken
een algemeene hongersnood in België
zou heerschen.
Drie millioen van de zevei millioen
Belgen zijn uitsluitend aangewezen op
de voedseluiideelingen van de steun
corn missie.
Uit Parijs wordt een heftige ont
ploffing gerndd in een kruitmagazijn
van het fort Double C luronne d Nord
(vlak ten N. van Parijs), dicht bij den
Faubourg la Courneuvo liet fort werd
gebruikt als inunitieopslagplaats.
Volgens de Temps" zijn 305 per
sonen uit de puinhoopm te voorschijn
gehadd, van wie er 45 waren gedood
en 260 gewond.
In het I ta1 i aan se h-Ooste n r ij ksc he ge
vechtsterrein ijn d* gevechten reeds
vt-rsch -idene dagen moeten (n-staakf
worden door buitengewoon sterken
sneeuwval in de bergen en door het
gevaar dat lawines raedebreugen.
Men verwacht de terugroeping van
den Duitschen g zant te Lissabou. Dit
vertrek zal overigens niets veranderen
in de situatie, omdat Portugal zich iu
Afrika feitelijk al in staat vau oor-
og met Duitschland bevindt
Te Lissabon, meldt de „Yossische
Zeitung", verwacht men, dat de diplo
matieke betrekkingen tusschen Portu
gal eu Duitschland verbroken zullen
worden. De Duitschers nemen hun
gelden van de banken en verlaten in
getale het land.
Blijkens tijdingen uit Konstantinopel
moet het daar spoedig tot eeu crisis
komen. Dr geheele bevolking vau Erze
roem en van de kust langs de Zwarte
Zee tot Stnope en Samsoen vlucht naar
Konstantinopel, dat zelf al zwaar lijdlL^_^
van de duurte. Een zak meel, die ge
woonlijk 9 gulden kost is nu 108 gul
den waard.
De oogst is, zoowd in verband met
de moorden op Armeniërs en met de
verwoesting door sprinkhanen aange-
(JFordt vervolgd).
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
/ra-u» per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Vo. 3549
1916
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag^
middag 12 uur ingewacht.
25)
„O, zoo goed als maar mogelijk is," zeide
Charles haastig. „Maar jij z et eruit, alsof
je sl chte berichten brengt, en dat maakt
mij verduiveld -angstig
„Ik breng ook slechte berichten ant
woordde Jell, „en het is maar de vraag,
of jij ze zult kunnen verdragen.''
„Jawel, man. zeker," zeide Charles. „Alles
is beter dan die spanning Is met haar alles
in orde?"
„Ik deDk het wel. Ik hoop hetzeide
Jell langzaam. „Maar haar b-oeder is dood."
„Dood!" bracht Charles uit.
„Ja. Hij scbijnt het gebeurde van dien
avond niet te boven te zijn gekomen. Hij
knapte ee» beetje op, maar veel gaf het
niet., en vierdagen geleden is hij gestorven."
„Den dag nadat ik daar gekomen ben!',
riep Charles.
Jell knikte.
Het was verschikkelijk dat jij naar het
ziekenhuis gebracht werd, juist toen ik
naar Gloucestershire moest. Als ik in stad
geweest was. had ik alles wel gehoord, en
dan was ik naar haar toe gegaan, al was
ik nooit bij haar geweest
„En waarom niet vroeg Charles. „Zij
weet, dat je haar wel eens schreef."
„Waarom? Omdat ik in de gevangenis
heb gezeten," zeide Jell. „Voor jou is het
heel wat anders Jij bent een man. Maar
ik zou mij niet bij haar kunnen vertoonen.
Het het gaat niet."
Charles zweeg een oogenblik, door de
woorden van Jell getroffen.
„Ik moet haar spreken," zeide hij. „Het
is verschrikkelijk. Hoe houdt zij zicü eron
der Heb je dat ook ge oord?
Jell keek vóór zich op den grond.
Zij is weg, zeide hij.
Cbarles verbleekte. „Weg!" riep hij.
„Ja, weg I Gisteren is zij verhuisd."
„Maar waarheen?' vroeg Cbarles. „En
waarom beantwoordde zq mijn brief niet?
„Zij heeft hem niet gekregen," zeide
Jell. „Ik denk, dat het domme dienst
meisje hem in ée verwarring van den dood
en de begrafenis vergeten heef Ik vroeg
e naar, omdat je mij verteld hadt, dat je
had geschreven. Je brief ligt daar nog op
tafel."
„Maar zij heeft toch wel een adres a-h-
tergelaten vroeg Charles driftig. „Er is
toch zeker eenig schrijven?"
„Zij heeft een brietje achtergelaten, als
je some mocht komen," zeide Jell. „Dat
ligt daar op je te wachten. Mij wilde het
meisje hef niet geven
„Goddankzeide Charles. „Laat ons
het dan dadelijk gaan halen. Maar waar
heen kan zij gegaan zijn
Zij vonden spoedig een taxi en lieten
zich' naar Edward Street brengen.
Onderweg spraken zij weinig. Jell scheen
van zijn eigen gedachten vervuld, en Char
les stelde zich Edith Byron voor, onder den
indruk van den dood van haar broeder,
alleen en zonder vrienden in een vreemde
woning.
Hij sprong uit het rijtuig en belde aan
het huisje dat hij bij zijn laatste bezoek
zoo vrooiijk had verlaten.
Het dienstmeisje, groezelig als altijd,
deed de deur open, en ofschoon haar oogen
glinsterden toen zij Charles zag, voor wien
zij een groote bewondering voelde, wezen
de tranensporen op haar "necewasschen ge
zicht, dat zij mee oelde mat de ramp, die
de gewezen huurders van bet huls iiad ge"
troffen, of (meer waarsch jnlijk) dat zij
beknord was om haar achteloos omgaan
met d n brief.
„Mijnheer, zij is weg; juffrouw Byron
is weg," snikte zij, „Maar hier is een
brief voor u."
Met bevende vingers nam hij het briefje
aan en maakie het open het eerste schrij
ven dat hij ooit van haar had ontvangen.
„Waarde Heer Freek,"
luidd. het
„Hij is dood, vermoord door die slechte
mannen. Gisteravond overleed hij volko
men kalm. Ik geio f niet djt hij veelgele
den heeft. Vergeef mij, dat ik niet volledi
ger kan schrijven. Ik ga voor een poosje
weg en laat dit achter, indien u soms nog
hier mocht komen, om u nogmaals dank
te zeggen voor al uw goedheid.
Met de meeste hoogachting,
EDITH BYRON."
Bleek en met gefronst voorhoofd, las
Charles het brieije tweemaal over; hij be
dankte het dienstmeisje en gaf haar een
halven kroon, en nam Jell mee naar buiten.
Toen de deur achter hen gesloten was, liet
hij Jell het briefje lezen.
„Dit zegt niets meer dan je reeds wist,"
meende hij. „Wat dunkt je hiervan. Zij
is weg 1"
Jell hield het briefje zoo voorzichtig tus
schen zijn vierkante vingers, alsof het een
bizondere teere vlinder was. Toen keek hij
Charles aan.
„Ja, zij is weg," zeide hij.
„Maar waarheen vroeg Charle3 onge
duldig „en waarom laat zij het mij niet
weten? Waarom gaat zij alleen weg, en
Maar gelukkig moet zij toch eenig geld
hebben."
Kerst Jell geen antwoorddoch toen
Charles steeds opgewonden bleef her
halen: „Waarom? Waarom?" scheen hij
het noodig te achten, iets te zeggen.
„Ik heb niet veel verstand van vrou
wen," zeide hij langzaam. "„Ik heb nooit
met andere vrouwen omgegaan dan met
mijn oude moede-. Maar als jehetmij niet
kwalijk neemt, dat ik het zeg, zou ik d r.-
ken, dit de reden misschien in den brief
zelf ligt opgeslot°n."
„In den brief zelf" vroeg Charles ver
wonderd,
„.Teil knikte.
„Of liever, in één woord daarvan," zeide
hij. „Zij zegt, „indien u soms nog hier
mocht komen." Ligt daar niet in opgeslo
ten, dat zij op je heeft gewacht, en je niet
gekomen bent En da* zij misschien
dacht
„Dat ik niet van plan was te komen, dat
ik haar vergeten had!" riep Charles. „Maar
ik lag in bet ziekenhuis."
„Dat kon zij niet weten," zeide Jell. „En
toen haar broeder dood was, en geen vriend
haar n»bij was, hebben die w inige dagen
haar waarschijnlijk wel heel lang toege
schenen
Charles' gelaat betrok.
„Ik geloof datje g-lijk hebt," antwoordde
hij. „Zij heeft natuurlijk verwacht dat ik
komen zou, toen zij in zulke droevige om
standigheden verkeerde, en kon niet be
grijpen waarom zij mij niet zag. Maar welk
een ongelukkig toe al 1"
„Noem jij het maar toeval," zeide Jell.
„Ik zou het Palzer noemen
„Je hebt gelijk," zeide Charles woest
„Die man is een moordenaar, als hij het
tenm nste was die den jo gen Byron zoo in
de val deed loopen."
„Daar kan wél geen twijfel aan bestaan,"
antwoordde Jell.
pjy l ervoor öoetöDZ01O6 OhftrlBS.
„Maar nu wou ik wel, dat ik dien avond
w
lette Byron mij dat
„Dat kan ik, dunkt mij, wel nagaan,"
meende Jell.
„Dat heb je, geloof ik, nog eens gezegd.
Wat was er dan
„Ik geloof stellig, dat er een vrouw bij
in het spel is. Die heeft hem ongetwijfeld
in de val gelokt. En om harentwille wilde
hij de zaak geheim houden."
„Denk je, dat juffrouw Byron dit wist?"
vroeg Charles.
Jell schudde het hoofd.
„Neen, dat denk ik niet," zeide hij. „Ik
heb er bij toeval iets van vernomen. Zooals
je weet, hield ik sinds eenigen tijd een oogje
op den armen jongen, en zoo kwam ik er
acht r. Ik denk dat zij het was, die den
jongen Byron terughield om met geweld
tegen Palzer op te treden. Het is treurig
voor hem afgeloopen. Maar ik denk niet, dat
zijn zuster er eenig vermoeden van had, en
nu moet zij het ook maar niet weten, want.
zij vereerde naar broe er."
„En nu heeft zij ook hem verloren," her
nam Charles. „En de hemel mag w ten, wat
zij doet of waarheen zij gegaan isWat
kunnen wij doen Wij moeten haar zoeken,
Jell, en wij moeten haar vinden 1"
„Ik heb er reeds iemand op afgestuurd 1"
zeide Jell bedaard, „een flinken man, wien
ik kan vertrouwen. Daarom ben ik zoolang
weggebleven Wij zullen haar gauw genoeg
vinden Ik denk niet, dat zij zich z 1 schuil
houden, en een mooi jong meisje als zij
zal niet moeilijk te vinden zijn. In ieder
geval is zij op h -t oogenblik ok voor Palzer
verborgen."
„Als hij maar geen schuld heeft aan haar
verdwijning!" riep Charles. „Laatst stond
hij voor haar huis. Maar ik kan toch »*-
W er niet denken, dat hij er achter Zit,
naar wat hg toen in Dean Street zeide."