Bü dit nr. behoort een bijvoegsel.
De verdwenen Schetsen.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3567. Zaterdag 13 Mei 1916.
FEUILLETON.
land VAN altera
Dit blad verschynt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 0.75,
franco per post zonder prysverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/» cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag
4 uur ingewacht.
BUITEKLANDSCH OVERZICHT
Al willen wy niet als profeet fungeeren,
dit kunnen wij toch wei voorspellen, dat,
als deze oorlog geëindigd zal zijn er heel
wat veranderingen zullen plaats grijpen
zoo niet, wat betreft de grenzen der ver
schillende oorlogvoerende en neutrale lan
den dan toch in de gezindheid en
denkbeelden der menschen en in de orga
nisatie van vele staten, zelfs een conser
vatief volk als de Engelschen, zal wonder
lijke dingen van zich zelf hebben beleefd.
Engeland, dat zich bevoorrecht rekende
boven het vaste land, omdat geen zijner
onderdanen gedwongen kon worden voor
zijn vaderland te strijden, omdat het vrij-
gebleven was van de conscriptie, waarmee
Napoleon het continent had begiftigd,
Engeland is er toe besloten algemeenen
dienstplicht in te voeren, even goed als
Duitschland en andere landen. Het heeft
er nog al gespannen voor het zoo ver was.
Er scheen twee weken geleden zelfs een
ministercrisis uit voort te zullen komen,
maar zie de schuimende golven zijn tot
bedaren gekomen. Men weet, dat de vak-
vereen igingen zich indertijd hebben verzet
tegen algemeenen dienstplicht en men heeft
hen toen beloofd, dat alleen de ongehuw-
den zouden worden opgeroepen. Maar
't blijkt, dat Engeland daaraan niet genoeg
heeft. Nu heeft men nog getracht een
soort schikking tot stand te brengen een
maand zal nog gelegenheid gegeven worden
voor de getrouwde mannen om zich aan
te melden, komen er dan niet genoeg vrij
willig, dan zullen de anderen gedwongen
worden tot dienen. Doch dit beteekent
feitelijk niets, want wie zich binnen een
maand niet opgeeft, zal toch daarna ge
dwongen worden tot dienstneming; de re
geering vraagt al de strijdbare mannen
van 18 tot 40 jaar.
Men maakt zich echter geen groote il
lusie, dat de nieuwe wet groote militaire
voordeelen zal brengen. De eerste minister
heeft het ontzagwekkend getal van 5.000,000
man genoemd, waarmee Engeland verplicht
is de strijders tegen Duitschland by te
staan 1 De regeering verwacht, dat de
nieuwe wet met 200.000 man het leger
zal vergrooten.
Dat is niet veel, maar de «Daily Newst
gelooft, dat er wel niet meer dan 100.000
43;
Maar had hij het recht, het erop te
wagen Een oogenblik aarzelde hijbij
de gedachte aan zijn vader balde hij de
vuisten, dat de nagels hem in het vleesch
drongen. De miliionnair zou betalen, dat
wist hy zeker, terwille van zijn naam,
maar t.
«Ik kan het niet langer uithouden,t
fluisterde hij haastig Jell in. «Het is alsof
je levend gevild wordt! Ik heb niet zoo
veel geestkracht als jij. Ik kan er niet
naar blijven kijken. Ik heb een idee. Mis
schien gelukt het, misschien niet. Ik zal
het probeeren. Hier heb je mijn geld,
bied niet hooger 'op dan in shillings of
halve kronen, zoo laag als het mag, en
houd de zaak zoo lang gaande als je kunt,
desnoods met een standje of iets van dien
aard. Val flauw, of doe iets anders, als
je geld opraakt. En vergeet niet, dat er
althans nog een kans is. Ik galt
Jell wendde zijn bleek gespannen gelaat
naar hem toe.
«Best,t zeide hy, terwijl hij het geld
aannam. «Ik zal overwinnen,! zeide hij,
«of ik schiet hem dood als een hondt.
En met vlammende oogen wendde hy
zich opnieuw tot den afslager.
man zullen komen. De bevolking van het
Vereenigd Koninkrijk is niet zoo bijzonder
groot, telt maar 40 millioen inwoners en
daarvan zijn de Ieren nog vrijgesteld van
den krijgsdienst, wat echter niet weg
neemt, dat vele Ieren reeds meevechten
aan het Westerfront. Doch verondersteld,
dat Engeland daardoor 200.000 man meer
naar het vasteland kan zenden, een zeer
bijzondere aanwinst is dit nog niet, en men
kan zich moeilijk voorstellen, dat zij den
doorslag zullen geven in den strijd van
zoovele millioenen. Een Engelsch minister
heeft eenige maanden geleden meegedeeld,
dat by het groote offensief er op gerekend
moest worden, dat Engeland elke week
30.000 man naar het front kon zenden
ter vervanging van de gevallenen, door
dit nieuwe wetsontwerp zou men den oor
log volgens die berekening op zijn hoogst
zeven weken kunnen rekken.
Om bij Engeland te blijvenEr zijn
eenige Doemaleden (leden van de Russische
volksvertegenwoordiging) op bezoek in En
geland. De Russen zyn wel aan 't trek
ken in deze dagen. Russische soldaten
naar het Westelijk front om de Franschen
Wapenbroeders bij te staan en Russische
kamerleden naar Londen om den band
vaster aan te snoeren. Aan een banket
dat de Engelsche regeering hun heeft aan
geboden heeft Asquith, de eerste minister,
een toespraak gehouden, waarin hij de
Russische vrienden heeft opgehemeld. Alles
koek en ei, botertje tot den bóom. Neen,
maar, die Russen waren toch zulke flinke
soldaten en zulke innig geliefde bondge-
nooteri. Een van de schoonste resultaten
van ons bondgenootschap aldus minister
Asquith is de volkomen overeenstem
ming, bereikt tusschen de Russische en de
Engelsche regeering ten opzichte van de
zaken in het Oosten. Ik herinner mij den
tijd, dat de belangen van deze twee rijken,
zoowel in Europa als in Azië als tegenge
steld en niet overeen te brengen werden
beschouwd. De wederzijdsche houding was
aanhoudende waakzaamheid, ik kan haast
zeggen verdenking en meer dan eens dreigde
afbreking van de betrekkingen. Deze mis
verstanden zijn gelukkig voorbij. En of
het in Turkije of in Perzië is, overal waar
Engelsche en Russische belangen met el
kaar in aanraking komen zijn wij tot een
gemeenschappelijke politiek gekomen, die
wij beiden besloten zijn loyaal en in onder
linge overeenstemming te volgen. Daarom
is de overeenstemming tusschen uwe mi-
«Hij zal het doen ook,« dacht de jonge
man, terwijl hij de zaal uitliep. Waar
achtig, hij zal het doen. Goede hemel
als het my eens niet gelukteEn ik weet
niet eens, hoeveel ik noodig heb!t
XXX.
De meeste menschen die dicht bij de
deur van het verkooplokaal stonden, meen
den dat Charles er vandoor ging met een
voorwerp van waarde, en deden een ver-
geefsche poging om hem tegen te houden
anderen dachten, dat hij een ontsnapte
krankzinnige was, en haastten zich, om uit
den weg te komen. Charles lette nergens
op, hy werkte zich tusschen de menschen
door en vloog de straat op.
Hij was een goed looper, en de afstand
van Potton en Sampson naar de Bank was
misschien nooit in zoo'n korten tijd afge
legd als door hem. Ademloos stormde hij
de bank binnen.
Als hy er zoo hard was uitgestormd,
had de wachthebbende portier hem zeker
bij den kraag gepakt. Nu keek hij hem
slechts wantrouwend na tot Let loket.
«Mijnheer Belson, de directeurIk moet
den directeur spreken lt hijgde Charles, en
de verbaasde klerk had hem nog nooit in
zulk een haast gezien.
»Hij is uit, mijnheer, t zeide de klerk,
met een verontschuldigden blik tegen een
dikke oude dame, die onhandig te werk
ging met bankpapier, een gouden beursje,
nister van buitenlandsche zaken en mijn
ambtgenoot Grey van onschatbare waarde.
Welzeker maar is het nu heusch
alles klare wijn tusschen beiden Ge moet
èens vragen, wat Engeland zal doen, als
Rusland vraagt om Konstantinope), of om
uitbreiding van zyn macht in het Oosten.
Dan zult gij een zuur gezicht en nog wat
meer, te zien krijgen. Het slot van de
rede luidde «Zoo zullen wij vereend blijven
tot de strijdkrachten, die ons nu nog weer
staan, terneer zijn geveld en dan zullen
wij te zamen het geschokte samenstel van
de Europeesche beschaving herstellen.Nu
voorloopig hopen wy nog gespaard te blij
ven, vooral voor de Russische beschaving.
Terwyl de heeren banketteeren en rede
neeren, zijn de legers op de verschillende
gevechtsterreinen nog immer verwoed aan
het strijden. Rondom Verdun gaat het
heet toe. Dat is maar stormloop op storm
loop, doch weinig verandering. De Fransche
linie ten westen van de Maas, steunend op
heuvel 304 en den Mort Homme, waarvan
wij in het blad van Woensdag spraken,
wordt fel bestooktze houdt het tot nu
toe uit. Hoeveel troepen op dit bedreigde
terrein wel zijn saamgetrokken, blijkt uit
de mededeeling, dat de Franschen hier een-
en-vyftig divisies hebben saamgetrokken.
Dit, zegt het Duitsche hoofdkwartier, is ruim
het dubbele van het getal manschappen,
die wij hier tojt nog toe in het vuur hebben
gebracht. Bovendien strijden aan Fransche
zijde heel wat vreemdelingen mee. Zoo
zijn er bijv. achtduizend Spanjaarden in
het Fransche leger en men zou nog heel
wat andere «onzijdigent kunnen noemen,
die zich als vrijwilligers in de Fransche
gelederen door dapperheid onderscheiden.
Zoo is er, naar wij in de Figaro lezen ook
een eskader vliegers, dat uitsluitend uit
Amerikanen bestaat en onder bevel van
een Amerikaansch officier, Amerikaansche
onderofficieren en korporaals staat. Frasier
Curtis en Norman Prince zijn de leiders
van het korps, dat grootendeels uit studen
ten bestaat. Verscheidene Amerikaansche
vliegers hebben reeds het Fransche oorlogs-
kruis verdiend.
Het antwoord, dat de Vereenigde Staten
aan Duitschland op zijn jongste nota heeft
gegeven is te Berlijn aangekomen. De
regeering te Washington verklaart uitdruk
kelijk, dat de nieuwe Duitsche duikbooten-
politiek het voornaamste gevaar voor de
verbrekingen van de goede betrekkingen
uit den weg ruimt. Om alle misverstand
een mof, een zakdoek en een hondje, dat
Charles juist op den staart had getrapt.
«Hij is op het oogenblik uitgegaan met
uw vader.
Charles deinsde terug.
«Met wien?« riep hij.
«Met uw vader, met den heer Freek.
Is u hen niet tegengekomen zeide de
klerk verbaasd. «Toen u binnenkwam sloe
gen zij juist links af.t
«Mijn vader I Goede hemel l Links af,
zegt u?t
En Charles vloog van het loket naar
de deur. Doch dat ging maar zóó niet.
De portier lag op de loer, hij begreep,
dat er iets niet in den haak moest zijn.
Zóó mocht niemand de bank verlaten, al
kwam hy ook nog zoo haastig binnen. En
de oude dame gilde bij de botsing tusschen
de twee mannen.
Doch wie of wat had Charles op dat
oogenblik kunnen tegenhouden? In een
oogwenk lagen beiden op den grond, en
tegelijk was Charles weer op de been en
de vestibule uit. Links af,t dacht hij,
en volgde die richting.
Weldra bemerkte hij echter, dat er,
zoover hij zien kon, in de breede straat
niemand liep die op zijn vader geleek.
En toen klonk achter hem een schreeuw
en een zware ademhaling, en opeens stond
de portier naast hem zonder hoed en vol
stof.
«Niet dien weg, niet dien weg, myn
heer Freek,riep hy hjjgend. «Het spjjt
te vermijden, legt de regeering der Ver
eenigde Staten er den nadruk op, dat de
concessies van Duitschland niet afhankelijk
mogen zyn van onderhandelingen tusschen
de Vereenigde Staten en een andere oorlog
voerende mogendheid. Maar Duitschland
heeft in zijn laatste nota zyn concessies
daarvan niet afhankelijk gesteld. De Duit
sche regeering heeft daarin slechts te ken
nen gegeven, dat het haar leed deed, dat
de humane gevoelens van de Amerikaansche
regeering zich niet ook over de millioenen
Duitsche vrouwen en kinderen uitstrekten
zij heeft gezegd het verschil in gevoelig
heid der Amerikaansche regeering niet te
begrijpen zij heeft gezegd, dat de neutralen
niet van Duitschland kunnen vergen, dat
het zich van een doeltreffend wapen zal
onthouden, indien het den tegenstanders
vergund blijft middelen te bezigen, dié met
het volkenrecht in strijd zyn. «De Duitsche
regeering, c zoo stond ten slotte in de nota
te lezen, «is er van overtuigd, dat de
Amerikaansche regeering zulk een voorne
men niet koestert.c Dat alles staat in de
Duitsche nota, maar de concessie wordt
desniettemin volstrekt gegeven, de duik
boot-commandanten hebben hun nieuwe
orders reeds, er is geen sprake van een
voorwaarde, die vooraf moet worden ver
vuld. De Duitsche regeering geeft enkel
te kennen, dat zjj van Amerika verwacht,
dal het nu bij Engeland ook zal weten
door te zetten, wat het vroeger reeds in
ettelijke nota's heeft geëischt. Wordt deze
verwachting niet vervuld, dan staat d«
Duitsche regeering voor een nieuwen toe
stand, voor welken zij zich vrijheid van
besluiten moet voorbehouden. Dat is der
halve een zaak van de toekomst. Wat
Amerika zal doen tegenover Engeland, moet
nog worden afgewacht.
Zou het ook ingaan op de laatste zinsnede
der Duitsche nota, waarin werd gezegd,
dat Duitschland niet ongenegen was over
de vrede te onderhandelen Voortdurend
duiken in den laatsten tijd vredesgeruchten
op. Zoo verneemt de Daily News uit New-
York, dat het de Duitsche vredesvoorstellen
kan meedeelen. De vermeende voorwaar
den zijnherstel van de bezette gedeelten
in Frankrijk en België; oprichting van
bufferstaten in Polen en op den Balkan,
die vrij van Russischen invloed zullen zijn,
maar niet noodzakelijk onder Duitsch gezag
behoeven te staanteruggave van de Duit
sche koloniënbezit van de Dardanellen in
«bevriende handent. Terwijl de corres-
mjj, mijnheer, het was een misverstand;
ik hoop dat u zich niet bezeerd heeft,
mynheer. Daarheen, den hoek om.«
«Dat is waar ook hy bedoelde links van
hem af,< dacht Charles. «Wat een ezel
ben ik 1 Dank je wel, portier, dank je wel,
ik heb geen klein geld by mij, een vol
genden keer. Als ik hem nog maar vind.t
En hij vloog weer de straat terug.
Er was maar één hoek, die de portier
kon bedoeld hebben, en Charles rende er
omheen, juist tegen een anderen man aan,
die van den anderen kant kwam.
»Hè!c steunde die andere man en viel
met een slag op den grond.
Dit zou Charles niet weerhouden hebben,
doch het was een dikke man en bij zijn
pogingen om over hem heen te springen
en tevens zelf z(jn evenwicht te bewaren,
struikelde Charles en viel op één knie.
Toen keek hij den gevallen man aan en
herkende hem.
«Mijnheer Belson It riep hy. «Mijn va
der? Waar is hy? Welken weg is hy
opgegaan ?c
Terwyl hij dit vroeg, zag hij een andere
gestalte den volgenden hoek omslaan, en
den verbaasden en verschrikten heer Belson
in den steek latend, stormde hy weer ver
der. Ditmaal was hy voorzichtiger bij het
omslaan van den hoek. Opeens gaf hij
een schreeuw, want daar, op eenigen af
stand, stapte zyn vader juist in een taxi,
die zich naar gewoonte reeds in beweging
zette eer het portier gesloten was.
pondent van de Times te Washington seint
De Duitschers hier zijn hard aan het
werk om een atmosfeer van vrede te
scheppen. Graaf Bernstorff verteld aan
zijn kennissen, dat er dezen zomer een
wapenstilstand en waarschijnlijk vrede zal
komen. Deze profetie berust op de zoo
gezegde uitputting van al de oorlogvoe
renden. Er worden pogingen gedaan om
de openbare meening in Amerika te doen
gelooven dat Frankrijk bijkans op zijn
laatste beenen loopt, dat Rusland niets meer
doen kan, althans niet tegen Duitschland
en dat Engeland geen lust heeft meer te
doen dan het doet. Men verwacht, dat
president Wilson, indien Duitschland of
Oostenrijk of beiden voorstellen gedaan
hebben, in die voorstellen zal treden. Het
zou niet slechts zijn plicht zyn zulks te
doen, maar het zou ook, politiek gespro
ken, verstandig van hem zijn dat te doen.
Het zou hem behoeden voor het verwijt
van de pacifisten en de pro-Duitschers, dat
hy zorgeloos is ten opzichte zijner verant
woordelijkheid of de plannen van de bond-
genooten der entente voorstaat.
De Engelschen willen in elk geval nog
van geen vrede weten. Toch begint men
ook daar naar het einde te verlangen en
wel merkwaardig is de volgende uitlating
in de Times
«Vol vertrouwen kan men zeggen dat
wel de eenige voorwaarde, waarop de
Duitsche zet ten behoeve van den vrede
hier gehoor zou vinden, zou zyn, dat de
pngingen van ons (de Engelschen) om dezen
zomer aan den stilstand (op het gevechts
terrein) een einde te maken, mochten
falen, t
Falen dus de pogingen der Engelschen
om dezen zomer de Duitschers uit België
en Frankryk te verdrijven, dan zou En
geland wel wat voor een vredesbemiddeling
voelen. Dit schijnt ons van Engelsehe zijde
een merkwaardige uitlating.
Wy voor ons hopen, dat het zoover mag
komen. Misschien is dit nog de beste op
lossing: geen der grootmachten volslagen
overwinnaar, en dan«Europa - ge
leerd door de ontzettend harde les der
laatste jaren één grooten Statenbond,
samenwerkend om de geslagen wonden te
heelen, eendrachtelijk zich keerend tegen
het gevaar dat uit China en Japan dreigt
voor de Westersche beschaving.
Wij begonnen met veranderingen die
dezen oorlog brengen zal. Hoe schoon zon het
zijn, als deze laatste er door tot stand kwam.
Maar al is een taxi in beweging, dan
heeft zij nog niet dadelijk haar vollen gang
en Charles was nog goed bij adem. In
woesten ren haalde hij de taxi in, klemde
zich er aan vast, rukte het portier open,
en viel dwars voor zijn vader heen, die hem
niet herkende en uit alle macht poogde
hem er uit te werpen.
«Vader, niet doen,t riep Charles, terwijl
hij zich lachend, en nauwelijks een woord
kunnende uiten, tegen die pogingen verzette.
«Het is uw verloren zoon.t
«Mijn zoonlc
Hij voelde hoe zijn vader hem losliet,
en hem toen opnieuw stevig beetpakte.
«Charles! Lieve hemel! En ik had je
bijna op straat gegooid !t x
Charles krabbelde overeind en trok het
portier dicht waarom zich een troepje jon
gens verzameld hadden, daar de chauffeur
in de opwinding van het oogenblik gestopt
had.
Toen stak hij het hoofd buiten het por
tier en riep den bestuurder toe:
«Zoo hard je kunt, naar het verkoop
lokaal van Potton en Sampson It
«Goddank, dat ik u gevonden heb,c
zeide hij toen tegen zyn vader. «U zult
mij het leven redden, en Palzer en Jell en
haar erbjj. Och, och! Wat een gelukkig
toeval.t
WorcU vervolgd.)
MEUWSBLAB
voor Het Land van Heusdsn ea Altena, de Langstraat en de Bomielerwaard.