NIEUWSBLAD
yoor kt Land yan Hensden
id Altena, de Langstraat en de
Bommelerwaard.
lo 3605. Zaterdag 23 September.
BEHOORENDE BIJ HET
BINNENLAND.
Dinsdagmiddag te één uur heeft H. M.
>E KONINGIN de nieuwe zitting van de
>ta ten-Generaal geopend met de volgende
TROONREDE.
Mijne Heeren
Ten derden male sedert de rampzalige
►orlog uitbrak die Europa verscheurt, ben
k in Uw midden, vervuld door de zorg voor
le hoogste belangen van ons vaderland.
Dat voor Mijn volk tot dusver de vrede
>ehouden kon blijven stemt Mij tot dank
baarheid.
Gelukkig bleven onze betrekkingen met
xlle Mogendheden van vriendschappelijken
lard.
Ik zal ook in het vervolg de plichten na-
iomen die eene neutrale natie door het vol
kenrecht zijn opgelegd. Maar Ik ben vast
besloten onze onafhankelijkheid te verdedi
gen en naar vermogen, tegenover wien het
ook zij, onze rechten te handhaven.
Bij de vervulling van die taak steun Ik,
behalve op ons goed recht en de eensgezind
heid der natie, op onze zee- en landmacht,
die op alleszins lofwaardige wijze den haar
opgelegden last blijven dragen.
De aflossing van onder de wapenen staan
de dienstplichtigen door nieuw opgeleide
manschappen en daaraan gepaard gaande
belangrijke uitbreiding onzer levende strijd
krachten worden geregeld vooortgezet.
De voorraden _wapenen, munitie en ander
materiaal worden, ondanks te overwinnen
moeilijkheden, voortdurend vermeerderd.
De mogelijkheid om, met handhaving on
zer weerbaarheid, den druk der mobilisatie
te verlichten, wordt door Mij op nieuw over
wogen.
Het economische leven van ons land on
dervindt meer en meer den invloed van de
omstandigheden welke door den oorlog zijn
in het leven geroepen.
De toestand van land- en tuinbouw is
over het geheel niet ongunstig. Toch wor
den de moeilijkheden bij de uitoefening van
deze juist in de tegenwoordige omstandig
heden voor de volkshuishouding zoo belang
rijke bedrijven ondervonden, steeds grooter
en is bij enkele onderderdeelen reeds een
remmende invloed op de productie merk
baar.
Op het gebied van handel en nijverheid
trachten zoowel de Regeering als de belan-
hebbenden de nadeelige gevolgen te beperken
van de moeilijkheden, die maatregelen in
het buitenland genomen in verband met den
oorlogstoestand, voor onze aanvoeren uit den
vreemde en voor onzen uitvoerhandel mede
brengen.
In toenemende mate was de Regeering
genoodzaakt maatregelen te nemen in het
het belang van de volksvoeding in verband
daarmede was beperking van den uitvoer
en ingrijpen in het binnenlandsch econo
misch leven noodzakelijk.
Het scheepvaartverkeer in de Neder-
landsche havens bleef geringde groote
vrachtvaart leverde bij voortduring gunstige
uitkomsten op, terwijl ook de toestand der
kleine vaart eenige verbetering vertoonde.
Ook de zeevisscherij gaf gunstige resulta
ten, doch ondervond in den laatsten tijd
ernstige moeilijkheden, naar welker oplos
sing wordt 'gestreefd. De andere takken
van visscherij gaven met enkele uitzonde
ringen ook betere uitkomsten.
De maatregelen tot handhaving van de
neutraliteit en tot tempering van de nadee
lige gevolgen van den crisis voor de eco
nomisch zwakkeren blijven bij voortduring
zeer hooge eischen aan de schatkist stellen.
Voorhands zal kunnen worden afgewacht
in hoeverre de opbrengst der bereids tot
stónd gekomen buitengewone belastingen in
de daardoor ontstane behoeften voorziet.
Een wetsontwerp tot nadere regeling en
versterking der inkomsten van het Leenings-
fonds 1944 zal U worden aangeboden.
De voorstellen tot versterking der midde
len, ten einde, afgezien van de uitgaven in
verband met den buitengewonen toestand,
het financieele evenwicht te herstellen, zul
len Uwe aandacht blijven vragen, evenals
die tot verruiming van het belastinggebied
der gemeenten en tot heffing van opcenten
ten behoeve der gemeenten op de belasting
der naamlooze vennootschappen.
Ook in Nederlandsch-Indië wordt veel
ongemak ondervonden van de belemmerin
gen in het overzeesch verkeer als gevolg
van den in Europa woedenden oorlog de
uitkomsten van handel en scheepvaart in
alle koloniën geven niettemin reden tot te
vredenheid.
In Suriname mocht zoowel het klein als
het groot landbouwbedrijf op niet onbevre-
digenden uitslag wijzen.
De weldra verwachte voltooiing der ha
venverbetering op Curasao en de vestiging
op het eiland van groote werken tot opslag
en bereiding van aardolievoortbrengselen,
die aan honderden arbeid zullen verschaf
fen, rechtvaardigen de hoop op betere toe
komst.
Het stemt Mij tot erkentelijkheid dat op
tal van plaatsen in Nederlandsch-Indië door
ingezetenen van allerlei landaarden betoo
gingen zijn gehouden om gehechtheid te
betuigen aan het Nederlandsch gezag en
bereidvaardigheid om daarvoor persoonlijke
en geldelijke offers te brengen.
De Regeering zal niet nalaten harerzijds
datgene te doen wat gedaan kan worden
tot versterking der levende strijdkrachten
in Nederlandsch-Indië, en voor zoover de
uiterst bezwarende omstandigheden hetge-
doogen, voortgaan met de uitbreiding der
vloot en verdere toerusting tot krachtige
verdediging ter zee.
De te Tandjong Priok, en Soerabaja en
Makassar aangelegde havenwerken zullen
weldra in gebruik kunnen worden gesteld.
Veel zal opnieuw van Uwe toewijding
worden gevraagd.
Belangrijke wetsontwerpen zullen ook in
dit zittingjaar Uwe aandacht vorderen.
Ik verklaar, met de bede dat God ons
ook in dezen zorgvollen tijd moge bijstaan,
de gewone zitting der Staten-Generaal ge
opend.
Engelsche stemmen over de Troonrede.
De »Daily Telegraph« schrijft, naar de
Londensche correspondent der N. R. Crt.«
seint in een hoofdartikel over de Neder-
landsche troonrede
»De rede van Koningin Wilhelmina moge
ertoe strekken, de opvhtting te ontzenuwen
van een groot aantal lieden, als zou het
neutraal blijven in dezen oorlog een toe
stand medebrengen van gemakkelijk zich
afzijdig houden van alle zorgen over een
conflict, waarbij de neutrale staat geen
belang heeft, behalve het zooveel mogelijk
voordeel trekken uit de behoeften van de
oorlogvoerenden.
Het opslokken of onder politieke contróle
brengen van Nederland en België, zijn lang
gemeenplaatsen geweest in die beminnelijke
openhartige beschouwingen over de toe
komst van Duitschland, waarmede Duitsche
publicisten de menschheid plachten te doen
verbaasd staan.
Na de verbijsterende daad van misdadig
geweld, waarmee Duitschland den oorlog in
het Westen opende, werd het gevoel van
Nederlandsche vaderlandsliefde beslist door
eenvoudig een blik op de kaart te slaan.
En de neutraliteit, die toen de eenige ver
standige politiek voor Nederland was droeg
een oneindig bezwarender en zorgelijker
karakter, dan die van welken anderen
neutralen staat ook.
Ofschoon de bezorgdheid is afgenomen in
deze dagen, nu de nederlaag van Duitsch
land zichbaar nadert, bestaat zij nog, om
dat de invloed van den oorlog op het econo
misch leven der natie en het gewicht, waar
mee haar dat drukt, allerernstigst zijn.
De rede van Koningin Wilhelmina herin
nert er ons aan, haar land de verdienste
toe te kennen, dat noch vrees voor Duitsch
land, noch minne bewondering voor de
brute kracht van dat land en voor zijn
begeerige agressiviteit, de politiek van Ne
derland heeft beheerscht, zooals een of beide
van die opvattingen op de politiek van
enkele andere neutrale staten wèl invloed
heeft gehad.
De houding van de Nederlandsche regee
ring is onaanvechtbaar correct geweest.
Nederland heeft zijn volle aandeel genomen
in die liefdevolle werkzaamheid, die voor
de regeering en het volk van neutrale
staten gedurende een grooten oorlog moge
lijk is.
Massa's1 hongerende en daklooze Belgen
b.v. hebben alles te danken aan de goed
heid en het organisatietalent van de Neder
landers.
Het lot der Beschaving heeft veel meer,
dan wij wel beseffen, te danken aan het
feit, dat er volken geweest zijn, die in staat
waren zich te houden buiten den maal
stroom van den wereldoorlog.®
De onlusten in Djambi.
Bij een aanval op Banko door ongeveer
1500 opstandelingen, welke werd afge
slagen, zijn 40 hunner gesneuveld.
In Korintji heerscht rust.
Uit Weltevreden wordt aan de Tel. ge-
seint
Hr. Ms. Koningin-Regentes, die te Djambi
gestationeerd is, heeft twee stoombarkas-
sen, met mitrailleers bewapend, de rivier
opgezonden.
De particuliere correspondent van de
Tel.' seint uit Weltevreden
Majoor Van der Linden bereikte op 45
September Soeroelangoen, dat geheel in
vlammen opging.
Kapitein Brasser, naar Bangko opmar-
cheerend,v vond Ladangan Djang Midoeng
verlaten.
Kolonel Van der Beeke van de West
kust komend, bereikte Moerabongo. Ver
schillende aanvoerders onderwierpen zich
vrijwillig.
De bevolking van Saroelangoen keert
langzaam terug.
o
Levensgevaarlijk gewond.
Op Zorgvliet te 's Gravenhage, is de
34-jarige stucadoorsopperman, W. van
Vliet, vader van zes kinderen, ernstig in de
borst getroffen door een revolverschot, ge
lost door den Amsterdamschen stucadoors-
knecht P. B., naar deze opgeeft uit zelf
verdediging, omdat hij in verband met het
arbeidersconflict, meende aangevallen te
worden. De dader is gearresteerd. Voor
het leven van den gewonde, die opgeno
men is in het diaconessenhuis »Bronovo«,
wordt gevreesd.
B. loste drie schoten, waardoor ook nog
een tweede persoon een revolverschot in
het linkeronderbeen kreeg, en een jongen,
die met het geval niets te maken had, een
kogel door een broekspijp kreeg, maar niet
werd verwond.
De dader wierp na het derde schot het
vuurwapen weg en vluchtte, achtervolgd
door de andere werklui, die hem steenen
nawierpen een gebouw in.
o
Een aandoenlijk tooneeltje.
Dit is verleden week gebeurd te Vlis-
singen Och een klein nietig too
neeltje maar, en 't zal geen economische
gevolgen hebben, nóch invloed op den oor
log en 't heeft niets te maken met
neutraliteitsschennis, nóch zelfs met smok-
kelgedoe.
Verbeeld u een rijtje Belgische kinderen,
van die welke onlangs hier aangekomen zijn
uit België. Een rijtje wandelende kinde
ren
Verbeeld u verder een groep geïnter
neerde Belgische soldaten.
Eenerzijds deze, de kleinen, waarvan de
heentrekkende vaders afscheid hebben geno
men in het begin der roode maand, Oogst
1944 Anderzijds zij, de soldaten,
die heengegaan zijn met zooveel droefheid
in het kloppend hart, omdat zij de kleinen
hebben moeten achterlaten.
Verbeeld uhet ergste wat er is als
scheiding, vader en kind, die van mekaar
gerukt worden
En verbeeld u dan wat er daar, te Vlis-
singen, dien middag gebeurde een der klei
nen verlaat plotseling het rijtje, loopt naar
den groep geïnterneerden, luid gillende
Vader I Vader I
Voor men eigenlijk weet, wat er voorvalt,
ligt het zoontje in de armen van een der
soldaten, ligt het zoontje op de borst van
zijn vader.
Verbeeld u, ten slotte, dat men in België
den vader dood waande I
(Vrij België.)
o
Varkens.
De minister van Landbouw" brengt ter al-
gemeene kennis, dat door een ieder, die
anders dan voor gebruik door hem zelf of
zijn gezin varkens bezit, aan de burgemeester
van de gemeente waar de varkens zich be
vinden, heeft op te geven hef aantal van
de op 30 September a. s. bij hem in zijn
bezit zijnde varkens, gespecificeerd als volgt:
biggen beneden zes weken fok varkens
mestvarkens beneden en boven 50 K.G.
getaxeerd slachtgewicht.
o
Wat velen niet weten.
Iedere Nederlander kent de Posterijen
en de wijze waarop »de post® haar taak
vervult, kan over het algemeen zeer wel
de goedkeuring van het publiek wegdragen.
Als wij zeggen »iedere Nederlander kent
de Posterijen®, dan moet het zoo opgevat
worden, dat ieder weet, waarmede die tak
van Staatsdienst zich belast: vervoer van
brieven en postpaketten, spaarbankzaken,
overmaking en invordering van gelden enz.
Wat velen echter niet weten is, dat de
post aan het publiek vele geriefelijkheden
biedt, waarvan het bestaan aan slechts
enkelen bekend is. Wij stellen ons voor
over enkele zaken eens iets naders mee te
deelen.
Post-, Telegraaf- en Telefoongids.
Wel bevat de ofüciëele »Post-, Tele
graaf- en Telefoongidsc alles wat men om
trent deze diensten weten wil, maar niet
ieder schaft zich dezen gids aan. De prijs
hoeft nauwelijks een bezwaar te zijn, want
het meer dan 500 bladzijden tellend boek
kost slechts 30 cent. Het verschijnt twee
keer per jaar (Mei-November) en zij die
vooraf verzoeken beide uitgaven te ontvan
gen, betalen slechts 50 cent. De levering
geschiedt door tusschenkomst der postkan
toren en door die van de boekhandelaren.
o
LIJMBANDEN OM VRUCHTBOOMEN.
De tijd, waarop maatregelen genomen
moeten worden, om den kleinen winter-
vlinder te bestrijden, welker rups (de z. g.
trekmade) in veel boomgaarden zoo groote
schade kan doen, is weer aangebroken.
Thans moeten om de stammen van alle
boomen, die in of om een boomgaard staan,
waarin dit voorjaar en dezen zomer veel
vreterij van de trekmade aan bloemen, bla
deren en vruchten werd waargenomen, de
z.g. lijm banden worden aangelegd. Deze
banden, die bestaan uit een strook perka
ment of geolied papier, ter breedte van
ongeveer 42 cM. worden met twee touwtjes
om den stam gebonden op 44# M. hoogte
en daarna met een speciaal bereide, zeer
lang klevend blijvende z.g. rupsenlym be
streken. Daardoor maakt men het de vrou
welijke win ter vlinders, die slechts zeer kleine
vleugelstompjes hebben, waarmede zij in het
geheel niet kunnen vliegen en die daardoor
door een leek niet spoedig als vlinders her
kend worden, onmogelijk de takken, waarop
zij hare eieren willen leggen, te bereiken.
Immers moet deze vlinder den weg naar
die takken loopend afleggen en legt men
door den lijmband nu een hindernis in dien
weg, waarover zij niet kan komen. Ge
woonlijk komen de vlinders eerst begin
October, in enkele gevallen nog iets vroeger,
maar vaak ook wat later, te voorschijn.
Men doet daartoe goed te zorgen dat begin
October alle boomen van lijmbanden voor
zien zijn. Voor een goede bestrijding van
dit zeer schadelijk insect is het noodig:
4o. dat alle boomen in een boomgaard
van een lijmband voorzien worden,
2o. dat ook alle steunsels der boomen
een lijmband krijgen en
3o. dat iepen of wilgen die als wind-
schut gebruikt worden eveneens behandeld
worden, aangezien de trekmade niet alleen
alle vruchtboomen, maar ook op bijna alle
andere boomen voorkomt. Laat men de
windschut of een haag onbehandeld, dan
teelt het insect daarin voort en worden van
daaruit de gaardboomen weer aangetast.
Boomen of hagen, die niet voor het aan
leggen van lijmbanden geschikt zijn, moeten
in den winter met een 8°/0 carbolineum-
oplossing bespoten worden. Hierdoor doodt
men de eieren, die door de vlinders in het
najaar gelegd zijn. In een boomgaard met
struikenondercultuur moet men dus n u de
stamboomen van lijmbanden voorzien en de
struiken in den winter met een carbolineum-
oplossing bespuiten. Overal waar dit jaar
de lichtgroengekleurde trekmade de bloemen
en bladeren van appel, peer, pruim, kers,
zwarte bes e. a. en de vruchten van kers
en kruisbes had aangevreten, moeten deze
bestrijdingsmiddelen worden toegepast.
Volledige gegevens over de levenswijze
en de verspreiding van de trekmade, de
schade die zij aanricht en de wijze, waarop
de bestrijding moet worden uitgevoerd, kan
men vinden in een geillustreerde brochure,
getiteld »DE TREKMADE®, die als Mede-
deeling van den phytopathologischen dienst
no. 3 20 cent franco per post te ver
krijgen is by genoemden dienst te Wage-
ningen.
o
STUIF- EN STEENBRAND BIJ
GERST EN TARWE.
Dezen zomer is door de correspondent,
de Commissiën van Advies en de contro
leurs van den phytopathologischen dienst,
zoomede met medewerking van anderen,
een onderzoek ingesteld naar brandziekten
in gerst en tarwe.
In verschillende streken blijken deze
ziekten nogal sterk voor te komen, vooral
tarwesteenbrand en gerstestuifbrand. Per-
ceelen met 45% aangetaste aren komen
meermalen vrij veel voor, ook gevallen van
520°/o zijn hier en daar niet zeldzaam,
terwijl zelfs 30% en meer wel werden
aangetroffen. Waar zelfs een schade van
4% reeds eenige guldens per H.A. be
draagt, die met kleine moeite en kosten af
te wenden is, is het wenschelijk nog even
de aandacht op de bestrijding en een juiste
uitvoering ervan te vestigen.
By den steenbrand komen de sporen
van de zwam, die de ziekte veroorzaakt,
buiten op de graankorrels voor. Door uit
wendige ontsmetting van het zaaigraan is
deze ziekte daarom te bestryden. Daarbij
maakt men gebruik van kopervitriool
of formaline.
Om 4 H.L. zaaigraan te ontsmetten lost
men in een houten of geemailleerden emmer
2 ons zuiver gekristalliseerd kopervitriool
op in 2#3 L. water en bevochtigt hier
mede de massa onder voortdurend omschep
pen. Het graan kan dan spoedig gezaaid
worden.
Van formaline neemt men voor 4 H.L.
graan 42# cM* handelsformaline op 5 L.
water. Na de bevochtiging laat men het
graan eenige uren met natte zakken toe
gedekt liggen, waarna het voor zaaien
geschikt is.
Behandeling van het graan met kalkmelk
(het z.g. kalken) is niet afdoende. Behan
deling met kopervitriool of met formaline
kan dit wel zijn.
Bij de stuif brand is de zwam reeds
in de graankorrel binnengedrongen en kan
deze ziekte dus niet met uitwendige mid
delen bestreden worden. Het is echter
gebleken, dat een behandeling van het graan
met heet water de zwam doodt, zonder
dat de kiemkracht eronder behoeft te lijden.
Vooraf moet het dan gekweekt worden,
waarvoor men het 4 7s» uur in water plaatst
in losgebonden zakken en daarna nog 4Vs uur
in de zak vochtig laat staan. De gerst
moet dan 40 minuten lang in water op een
temperatuur van 5054° C. gehouden
worden en de tarwe op 5253° C. Deze
behandeling, die veel meer werk vereischt
dan die met kopervitriool of formaline, kan
het best coöperatief geschieden, zoodat dus
een aantal landbouwers hun graan gelijk
tijdig doen behandelen, waarby dan het
water op temperatuur gebracht en gehou
den wordt met behulp van stoom van een
(zuivel) fabriek of een locomobiel. Bij kleine
hoeveelheden -kan de ontsmetting echter
ook in een kookpot geschieden.
Inlichtingen over deze behandeling in het
groot en in het klein worden gaarne door
ondergeteekende verstrekt.
Aangezien de behandeling van het zaai
graan tegen steenbrand zeer eenvoudig en
niet kostbaar is, verdient deze algemeen
te worden toegepast, ook op de plaatsen
waar de ziekte nog maar sporadisch voor
komt. Men kan daardoor uitbereiding van
de ziekte voorkomen. De heetwaterbehan-
deling tegen stuif brand moet toegepast
worden op alle plaatsen, waar zaad van
besmette perceelen voor den zaai gebruikt
zal worden.
Het Plv. Hoofd van den
Phytopathologischen dienst:
N. van Poeteren.
De honger over de grens.
Een Rotterdammer deelt aan de N. R.
Ct. een en ander mee tot het verkrijgen
van een oordeel over den economischen toe
stand in West-Duitschland.
Te Rotterdam had zich om ondersteu
ning aangemeld een Nederlander, die twaalf
jaar als stoker op een mijn in Duitschland
is werkzaam geweest. Man en vrouw ver
zekerden beiden, dat het daar langzamerhand
niet meer was uit te houden. De man,
die vroeger flink en gezond was en er blo
zend uitzag, is nu geheel ingevallen en
verzwakt, zoodat zijn familie, die hem sinds
enkele jaren niet had gezien, er van was
geschrokken.
De vrouw verteldej>Ik heb er reeds
lang op aangedrongen om weer naar Hol
land terug te keeren, maar m'n man wilde
niet. Hij zei telkens waar moet ik in
Holland met m'n groot gezin heen, ik heb
hier nu eenmaal werk, laat ons nog maar
wachten.®
Meermalen is hij huilende naar zijn
werk gegaan, als hij zag dat ik mijn por
tie brood en een deel van dat der kinderen
ook nog aan hem gegeven had, omdat hij
by zijn zware werkzaamheden het anders
niet kon uithouden. Want dan wist hij
wel dat wij geen brood zouden krijgen, en
ik honger leed. Maar hij moest zwaar
werken en hy kon het toch niet zonder
eten doen.
«Maar het werd ten slotte ondragelijk
om te leven, doordien wij alreeds in maan
den tyds geen vet of spek konden bekomen.
Stel u toch vóóréénmaal per week kre
gen we een half pond vleesch, en éénmaal
per week 75 gram boter. «En dat voor
zeven ^.menschen 1 Vet konden we in 't
geheel niet bekomen, melk om den anderen
dag een halve liter. Hoe kan een vrouw
dan huishouding doen Eiken dag hoorde
ik de kinderen weer»moe, ik heb hon
ger®, en wanneer een moeder daaraan niet
voldoen kan, is dat op den duur om krank
zinnig te worden.®
»Maar zoo vroeg ik, »hoe redden zich
dan de Duitsche gezinnen.®
»Ze moeten wel,® zegt de vrouw, »en
ze hebben zóóveel over voor 't vaderland,
dat ze alles wel willen lijden, als er maar
volgehouden wordt in den oorlog. Er waren
bij ons in de buurt gezinnen, waarin twee
of drie zonen verminkt en ongelukkig uit
den oorlog waren teruggekomen, maar
wanneer er dan slechts één bij was met
het vIJzeren Kruis®, dan beteekende al het
andere niets.®
BIJVOEGSEL
