NIEUWSBLAD
voor het Land van Heusden
en Altena, de Langstraat en de
Bommelerwaard.
lio. 3617. Zaterdag 4 November.
BEHOORËNDE BIJ HET
BUITENLAND.
Kapitein Henri Carré schrijft in de Revue
des deux Mondes over het gebruik van
machine-geweren en ijzerdraad in dezen
oorlog. Wij ontleenen er het volgende aan.
Na een overzicht gegeven te hebben
van het taktische gebruik, dat er in dezen
tijd van het ijzerdraad gemaakt wordt,
zegt CarréDe Duitschers hebben zich
daar niet mee tevreden gesteld zij heb
ben strategisch nut getrokken uit de macht
van het weermiddel in het bijzonder aan
het Russische front, waar enorme met pa
len en kunstmatige moeilijkheden bezaaide
terreinen het hun mogelijk gemaakt heb
ben troepen van het eene naar het andere
punt van dat onmetelijke slagveld te ver
plaatsen. De ontwikkeling der spoorwegen
zou niet voldoende geweest zijn om hun
die beweging te vergemakkelijken, zoo zij
ze niet uit hadden kunnen voeren zonder
eenig risico voor het gedeelte van het
front, dat van troepen ontbloot washier
begint de strategische rol van het ijzer
draad, waarvan het volgende voorbeeld.
In de streek van Warschau hebben het
Russische en Duitsche leger maanden langs
de rivieren Bzara en Rawka tegenover el
kaar gelegen, langs een linie van zestig
kilometer, waarvan de normale verdediging
zes tot achtlegerkorpsen geëischt zou heb
ben. Men is nadien te weten gekomen,
dat de bewaking van zulk een ruimte
overgelaten is geweest aan eenige duizen
den mannen, op een afstand van acht tot
tien kilometer, voorzien van een reusachti
ge hoeveelheid machine-geweren en be
schermd door eindelooze velden prikkeldraad,
die zich op tal van plaatsen uitstrekten tot
op een diepte van zes kilometer en be
vestigd waren aan palen van zes voet
hoogte. Men kan zich gemakkelijk den
geweldigen weerstand van zulk een bar
rière voorstellen-
Terwijl er dus op sommige punten man
nen uitgespaard werden en door materiee
vervangen, heeft de dekking van strategische
bewegingen door prikkeldraadversperringen
de Duitschers in den loop van het jaar
1915 in staat gesteld om op andere pun
ten, die door hen beslissend geacht werden,
in aantal overwegend sterker te zijn, zelfs
dan de onmetelijke Russische legers.
Machine-geweren en ijzerdraad een ge
weldige combinatie, die het hoofd biedt
aan het stoutmoedigste offensief met ijzer
en vuur. Zoolang de verschrikkelijke ma
chines niet tot zwijgen gebracht zijn, zoo
lang die versperringen niet -vernietigd zijn
is elke aanval, die er tegen aanbotst tot
een bloedige nederlaag gedoemd. De gol
Vervolg Feuilleton)
u komt mij zeker eens vertellen, hoe het
met mijn goede Mimi gaat. Ik hoor dat
ze zoo'n onaangenamen brief van de Ba
rones van Walstein gehad heeft, en ik ge
loot toch wel, dat ze er anders goed beviel.
Ik heb toch zoo met de arme Mimi te doen.
Ik zou haar zeker al eens hebben opge
zocht, maar het deze week zooveel besognes
gehad, och 1"
Terwijl Willemien zoo lachende en met
het vriendelijkst gezicht ter wereld zat voort
te babbelen, scheen Dokter Beels, al aan
dachtiger met het hoofd knikkende te luis
teren.
Toen zij zweeg, zweeg hij ook nog, maar
bleef haar uitvorschend aankijken. Dat aan-
kyken, zooals de Dokter met zijn spreken
de en tevens doordringende oogen dat deed,
scheen haar niet te bevallen. Ze schoof
op haar stoel heen en weer, kreeg een
hoogroode kleur en zei eindelijk, verlegen
opstaande
„Maar dokter 1 u zwijgt zoo; daar is
toch geen gevaar, hoop ik?
„Wat zou er zyn, Juffer Willemien?
„Och neen, hoe komt u nu aan Juffer
Willemien? U weet toch wel.
„Laat me dat blijven zeggen," zei de
dokter ernstig. Tegenover u Juffer Wil
lemien 1 wensch ik dat te blijven doen. Maar
zeg me eens, wat dacht ge dat er zyn
zou? Hoe vraagt ge dat zoo? Wat voor
belangstelling kunt ge nu nog in onze Mimi
ven aanvallers breken uiteen op de ver
sperring en elke troep, die zieh in de mazen
van het net waagt, blyft er vast zitten
haken gegrepen en verscheurd door de
ontwarbare prikkels. Wanneer dan het
machine-geweer, dat zich tot zoover stil
gehouden had, zyn verschrikkelijk geblaf
doel losbarsten, dan volgt er een der meest
tragische dingen van den oorlog een gan-
sche linie mannen, in enkele seconden neer
geworpen, letterlyk weggemaad als door
een moorddadige zeis, die zich even boven
deh grond beweegt. De vechtende wor
den in de beenen getroffen, vallen neer
en zoodra ze neerliggen, worden ze in het
volle lichaam getroffen vandaar de ly-
ken bezaaid met kogels tenzij ze het
geluk hebben, in hun val in een granaat
gat dekking te vinden.
De artillerie van haar kant maait ook
wel in de gelederen maar de ontploffende
granaten gaan meer te werk als geweldige,-
ontelbare bijlslagen. Hun uitwerking is
meer dramatisch, hoofden of ledematen
worden afgescheurd, raenschelijke lichamen
verkoold of ontvleescht. Het werk van
het machine-geweer is, als men het zeg
gen mag, netter, minder bloedig, maar
niet minder verschpkkelyk misschien moord
dadiger.
Er is dan ook geen aanvoerder van in-
fantrie, wiens hart niet krimt van beklem
ming, wanneer hij zijn troep ziet stuiten
op de ongeschonden prikkeldraadversperrin
gen en het verschrikkelijk geluid van die
uurwerken des doods hoort losbarsten, omdat
elke tik van de met de razernij van een
hollend beest voortwoedende machine den
dood beteekend van eenmenschelyk wezen,
dat hem lief is. Toch is, wanneer de prik
keldraadversperring vernietigd is, de ma
chine-geweren tot zwijgen gebracht zijn,
de taak voor de aanvallende infanterie niet
geëindigd. Haar opmarsch zal nog heel wat
moeilijkheden ontmoeten op den geteisterden,
chaotischen bodem, die er als onderstboven
geworpen of als een maan-landschap uit
ziet, vol gaten, kraters en trechters een
omgewoeld, gescheurd en in stukken ge
slagen terrein, als de verstarde golven van
een woelige zee, bezaaid met ontelbare
stukken hout, staal, gebroken wapens, uit
rustingstukken, bloedende ledematen dis
jecta membra geteisterde kadavers,
waarvan er sommigen als verschrikkelijke
vogelverschikkers zijn blijven hangen aan
het prikkeldraad.
Slechts een Victor Hugo zou dit land
van tragische grootheid en grootsche af
schuwelijkheid kunnen beschrijven. Ver
vloekt en bewonderenswaardig landon
vruchtbaar land en land, vruchtbaar aan
oogst van heldhaftigheid, getuige der af
zichtelijkste vizioenen en aanschouwer der
schoonste dingentroosteloos, maar ook
bewonderswaardig land verlaten land, door
den dood geneutralizeerd en toch grimmig
bewaakt van weerszijdenongastvrij, el
lendig land en toch heftiger begeerd,
woedender betwist dan een land van be
lofte, fabelachtig rijkwant op dezen en-
gen, omgewoelden, wilden, woesten, bloe-
digen grond wordt om het lot Jvan de
wereld gestreden want op dit omsloten
veld van verschrikking worstelen miljoenen
mannen want op dezen gemartelden en
verwoesten grond des doods wordt nacht
en dag alles wat de wetenschap om te
dooden, de kunst om te vernietigen ver*
schrikkelijks voortgebracht hebben, uitge-
tegenover my toonen Indien het wezenlijk
belangstelling is dan hadt ge haar wel wil
len kennen, toen ge te Ems waart en dan
waart ge al wel eens by ons komen asn-
loopen; ofschoon, als ge dat gedaan hadt,
ik zeg het nu, ge belet hadt gekregen,
belet 1" zei hy nog eens met nadruk; „ver
staat [gy dat wel? en waarom? de reden
zal u eigene consciëntie wel aangeven en
de reden, die ik had, was u bespottelijke,
afgemeten houding, die ge op het kasteel
tegenover Mimi hebt aangenomen."
't Was nu aan Willemien naar het
scheen om te zwygen en te luisteren
want Dokter Beels ging op denzelfden ern-
stigen toon, waarvoor zy sidderde, voort:
„Bespottelijk 1 en weet ge waarom om
dat gy u, toen ge u vriendin Freule Er
nestine bezocht, op gelijke hoogte steldet
met deze, en niet, zooals ge moest gedaan
hebben, op gelyke hoogte met Mimi. Op
die manier doen juist meisjes, die niet veel
beteekenen; flinke, degelyke en bovenal goed
hartige meisjes zouden zoo iets nooit doen
ze zouden voor iemand, die zich zoo flink
aangreep als Mimi* achting hebben, en ze
eer voorkomend, omdat ze in eene onderge
schikte betrekking was, dan terugstootend
behandelen. Valsche schaamte, maar ook
valsche trots en groote onbarmhartigheid
lebben u er toe geleid, Mimi vernederend
te behandelen, alsof ge haar wjjs kondt
maken, dat gij hooger stondt dan zy en
gelijk met Freule Ernestine. Dat ge dat niet.
doet, weet toch iedereen wel, en buitendien
stort.
De best voorbereide, de stoutmoe
digst geleide aanvallen worden door de
combinatie van machine-geweren en prik
keldraad, meer nog dan door zware artillerie,
tegengehouden, belemmerd of verlamd.
o
De toestand in België
De dagelijks opnieuw binnengekomen
rapporten op het centraal bureau voor eco
nomische aangelegenheden in bezet België
bevestigen mijn laatsten brief, dat in een
aanzienlijk deel van het land de toestand
aanmerkelijk is opgeklaard.
Werkeloozen andere dan de lichame
lijk ongeschikten zijn er thans nog
schaarsch. In Brussel bedroeg het getal
werkloozen in Januari 1915 ruim 70.000
man thans is dat getal op 5600 te
ruggebracht. Dit getal is zeer gering te
noemen daar in normale tijden Brussel veel
meer werkloozen heeft. In 't overige deel
van Brabant zijn thans nog 2 a 300 werk
loozen ingeschreven, en in de provincie
Henegouwen, waar eens bijna 150.000
arbeiders zonder werk ronddrentelden, is
het getal door Duitsche tusschenkomst
tot beneden 800 geslonken.
Het is intusschen volkomen juist dat de
Duitschers bijna alle beschikbare krachten
ten eigen bate in dienst hebben gesteld,
doch het is ook waar dat zich hiertegen
slechts zeer enkelen van de werkloozen hebben
verzet. De massa heeft het beter gevon
den door arbeid den kost te verdienen dan
van honger om te komen.
De mijnbezitters van Henegouwen wer
ken thans met eenige duizenden arbeiders
meer dan in normale tijden. Er worden
over 't algemeen hooge loonen verdiend.
Naast deze hoopgevende toestanden op
't gebied der werkeloosheid duurt in cen
traal en midden-België een algemeene ma
laise voort met betrekking tot de volks
voeding. De Duitsche overheid is deze
kwestie zich al meer en meer gaan aan
trekken én tracht met alle middelen te
doen wat in haar vermogen is.
Er is gebrek aan alles, behalve aan
aardappelen, boonen, brood en melk. De
boter is schrikbarend duurtot 5 francs
het pond koffie kost van 4 tot 6 francs
per pond spek en vlèesch is een luxe-ar
tikel. De voorziening van de Amerikaan-
sche en Hollandsche commissies kan den
toestand onmogelijk redden.
De Keizer aan een groot gevaar ontsnapt.
Uit Bern wordt aan de »Corriere d'Ita-
lia« gemeld, dat bij het laatste bezoek,
hetwelk de Keizer van Duitschland aan
het Westelijk front bracht, het huis waarin
hy had geslapen, eenige minuten nadat hij
het had verlaten vergezeld van den Kroon
prins en de leden van den Staf, werd ver
nield door een bom uit een Fransch vlieg
tuig.
Eenige van de dienaren van den Keizer
werden gedood.
De honden als verraders.
In de „National Zeitung" lezen wij
Op het hoofdstation te München wekte
dezer dagen het volgende tooneel groote
vroolykheid.
Een wel-door-voede bejaarde heer was
juist bezig zijn bagaga aan te geven. Hij
gend sleepten de witkielen stuk voor stuk
op de waag, zonder zich bijzonder te ver
bazen over het gewicht van de koffers.
Freule Ernestine heeft niet geschroomd zich
in een hartslijken brief aan Mimi te noe
men haar toegenegen Ernestine. Dit is
echter alles in het voorbijgaan gezegdmaar
ik heb iets, dat veel erger is. Vroeger was
er zoo'n geheim genootschap weet ge, dat
met dolk en vergif zijn slachtoffers wist
te treffen, en weet gij, wat gij nu gedaan
hebt? Het vergif van uw tong heeft Mimi
zoeken te belasteren en haar goeden naam
te bezoedelenmaar dat kunt gij niet I
Daarvoor staat zy veel te ver in degelijk
heid en flinkheid boven u; toch hebt ge
met zeker vermaak eerst aan haar beste
vriendin en later op het kasteel haar af
komst verteld.
Ga voort daarmede, gy zult niet haar,
maar u zelf verpletterenuwe mededeelin-
gen verhoogen haar eer, dan dat ze haar
vernederen; want wat ge ook belieft uit
te strooien, zoolang als mijne vrouw en ik
er zyn, zult gij haar niet kuunen deren,
en als wy dood mochten zyn, dan is ze
zoo onafhankelijk in de wereld, dat ze u
niet noodig heeft. Ziet ge, Juffrouw Wil
lemien 1" zei dokter Beels opstaande, „dit
was het, wat ik u even wou komen ver
tellen.
Ik vraag u niet, zooals ge gehoord,hebt,
deemoedig
Houd toch uw praatjes thuis! Integen
deel, ik zeg u: Ga er mee voort en gij
zult u zelf er eer kleiner mede maken dan
haarmaar vergeet nooit, dat zy ons kind
is en dat dokter Beels er desnoods zijn
Het komt meer voor, dat menschen, die op
reis gaan, de bagage van een geheele di
visie meenemen. Deze keer echter nam
de zaak een heel ongewoon verloop. Van
alle kanten kwamen honden aangeloopen,
besnuffelden kwispelstaartend de koffers van
den ouden heer. Dit wekte toch achter
docht.
Men opende de köffers en nu bleek, dat
zij niet minder dan 550 kilo worst en zult
bevatten
o
De landbouwkundige medewerker van de
Timeswijst erop, dat in Engeland de
aardappeloogst dit jaar gering is en gele
den heeft van het slechte weer en de
schaarschte aan hulp bij het rooien, waar
door dit werk zeer vertraagd werd. De
prijzen zijn aanmerkelijk gestegen, tot niet
geringe onrust van het pnbliek, want het
is ,nog lang niet zeker, dat de hoogste
prijs reeds bereikt is. Op een zuinig ge
bruik moet worden aangedrongen en het
gebruik van aardappelen zou zooveel mo
gelijk vervangen moeten worden door dat
van andere gewassen, waarvan de oogst
gunstiger geweest is. De aardappeloogst
in Ierland is minder dan twee-derde van
den gemiddelden oogst en ook in Schot
land is de oogst gedeeltelijk mislukt.
Zonderlinge toevallen.
Het aantal menschen, dat bijgeloovig ge
noeg is, een gewoon toeval voor iets bo
vennatuurlijks te houden, is grooter dan
men denken zou.
De Amerikaansche World heeft in ver
band daarmee een rondvraag gedaan onder
zijn lezers, of ze voorbeelden van zonder
linge gevallen konden noemen. Onder de
groote hoeveelheid ingekomen antwoorden
zyn inderdaad enkele buitengewoon interes
santé toevalligheden. Zoo vertelt, een dame,
mrs. Jana Boullogh, van een farmer in Are-
gon, bij wien een arbeider, Jach Dorrian
genaamd, in dienst was. Deze Dorrian
werd eens door een woedenden hond aan
gevallen en zoo gehavend, dat hij een vol
genden dag stierf. Zijn elfjarig zoontje
werd uit medelijden op de farm gehouden.
Twee jaar daarna werd op denzelfden dag
een jong van dien hond dol en viel het
zoontje aan, dat aan de gevolgen daarvan
overleed op denzelfden dag, dat ook zijn
vader gestorven was.
Een ander zeldzaam toeval wordt vertele
door mr. Frederik Fainly, theaterdirecteur
te Chicago. Een van zijn tenors, bang zijn
stem te zullen verliezen, ging naar een
bekenden specialist. Deze zeide hem, dat
zijn neusbeen gebroken moest worden, an
ders zou hij binnenkort zijn stem verliezen.
De tenor verliet hem in een zeer gedepri
meerde stemming.
Dien middag ontving hij een uitnoodiging
voor een tennispartij en hoewel weinig lust
hebbende, vond hij toch goed zich te ver
strooien en nam de uitnoodiging aan. De
eerste bal trof hem zoo hevig in het gezicht,
dat het neusbeen midden door brak. De
stem was na de gelukkige genezing mooier
dan ooit to voren.
Niet velen zal waarschijnlijk de geschie-
nenis bekend zijn, die mrs. Gwendolyn Her-
rispont van Leonardo da Vincie 'verhaalt.
Voor zijn „Heilig Avondmaal" gebruikte,
zooals men weet, de schilder zijn vrienden
als model voor de apostelen. Voor den
Christus was hem echter niemand mooi
genoeg. Eindelijk vond hij een goed mode
leven voor wil laten, en onthoud dit Turk
sche spreekwoord, dat waar is: De tong
heeft meer menschen gedood dan het
zwaard 1"
Toen boog hij heel beleefd voor haaf en
verliet het vertrekWillemien maakte een
beweging om op te staan, maar 't was,
of ze aan haar stoel was vastgenageld,
zoo bedremmeld gevoelde ze zich en toen
dokter Beels de kamer verlaten had, en
misschien wel vele huizen ver weg was,
barste ze in eens in een hevig schreien
uit. Waarom wist ze zelf niet; was het
kwaadheid, gevoel van spijt of had dokter
Beels -de rechte snaar aangeraakt en haar
schuldig geweten wakker geklopt? Van
dit geheele voorval vernamen ze thuis by
den dokter niets, maar natuurlijk had Wil
lemien moeten zeggen, waarom ze zulke
roodgeweende oogen had en toen was 't
geval al vergroot en vergroot, zoodat den
volgenden morgen half Vechtdamtwist, dat
dokter Beels aan Willemien zoo duchtig
de waarheid had gezegd.
Willemien, die langzamerhand, hoe meer
ze er over nadacht, zich gekrenkt begon
te gevoelen, over wat haar gezegd was,
dacht zich op een flinke manier te wreken.
Ze schreef aan Freule Ernestine een aller
aardigst briefje, waarbij ze haar verzocht
te logeeren, maar drie dagen na dat schrjj-
ven, kwam er een brief van Freule Ernes
tine terug, waarby ze haar koel, maar
onder beleefde termen, voor die uitnoodi
ging bedankte.
in den beeldschoonen koorzanger Bietro
Bandinelli. Nu moest nog een model voor
Judas gevonden worden. Jaren lang had
de schilder daarnaar gezocht, toen hem
eens te Rome op straat een man opviel
door zijn onsympathiek uiterlijk en gemeene
trekken. Die en geen ander moest de Ju
das zijn. Leonardo hield den verhongerd
uitzienden man staande en vroeg,.Wil
je je door mij laten schilderen De man
zag verwonderd op. „U hebt mij al eens
geschilderd, meester", zy hy toen. Ver
rast beschouwde Leonardo den man met
meer opmerkzaamheid en herkende in den
leeliken boosaardigen kerel zijn Christus
model. Deze was naar Milaan Rome ge
komen en daar in slecht gezelschap geraakt.
Hebzucht en ondeugd hadden hun sporen
achtergelaten in het eens zoo volmaakt
mooie gezicht, dat waardig gekeurd was
voor Christusmode] te staan en nu als Ju
das geschilderd werd.
BINNENLAND.
Een reis met hindernissen.
Te Middelburg kwamen twee Russische
krijgsgevangen aan, een 37-jarige artille
rist afkomstig uit Warschau en een 25-ja-
rige marinier uit Kiëf.
Volgens hunne mededeelingen hadden de
Duitschers hen gedwongen, aan het wes-
teljjk front loopgraven te maken, des nachts
werden zij opgesloten in een gevangenis,
het eten was slecht, brood of vleesch za
gen zy nooit, wel kregen zij soep getrok
ken van mais. Als het werk niet vlug
genoeg ging werden zij aan den lijve ge
straft. Zij besloten met nog een landgenoot
te vluchtenzij kropen door een gat in
den muur van de gevangenis, zwommen,
buiten gekomen onder een electrischen draad
door met al hunne kleeren aan. Toen zijn
zij van Atrecht waar zy gevangen zaten,
langs Doornik en Gent door Noord-Frank-
ryk en België naar de Nederlahdsche grens
gegaan. Des nachts liepen zij, overdag
verborgen zij zich. Toen zij eindelijk de
grens bereikten, voelde hun kameraad aan
den electrischen draad of er stroom op
was en dit bleek maar al te waar te zijn,
hy was op slag dood. De beide thans te
Middelburg gekomen mannen, die hun ver
haal in een mengeling van Duitsch, Rus
sisch, Nederlandsch en Engelsch deden,
wachten toen nog vjjf dagen voor het hun
gelukte ons grondgebied te betreden. Thans
zijn zij naar Vlissingen gebracht en van
daar gaan zy onder geleidenaar Rotterdam.
Een verdwijnend bedrjjf.
In de provincie Drente zal de varkens-
mesterij binnen niet al te langen tijd tot
het verleden behooren.
In normale tyden was in dit gewest
geen keuterboer,, geen arbeider of hij had
eenige,* vaak wel 20 varkens. Thans is
het aantal varkens zeer klein, ja verschil
lende hokken zijn geheel ontvolkt. De nog
aanwezige varkens worden gemest. De
fokkery staat stil, de mesterjj gaat
haar gang. De varkensstand gaat hier
door in dit gewest achteruit, daar de ge
meste varkens geslacht worden en niet
kunnen worden vervangen.
Is varkensmesten redelijk loonend, het
varkensfokken door de hooge voederprjjzen
lang niet meer.
Mimi bleef onder den indruk van al het
voorgevallene nog maar altjjd iets lijdends
houden. Ze sprak er wel nooit over, ze
klaagde niet maar de huisgenooten merkten
't wel degeiijk op.
„Ze is de oude Mimi nog niet weer!"
zei Mevrouw Beels wel eensen als Klaar
het hoorde, liet deze er op volgen:
„Ik gaf een lief ding, als ijk den ouden
vroolyken, gullen lach van Juffer Mimi
nog eens weer hooren mocht 1" De Dokter
alleen zei, dat hy er een middeltje voor
had; maar welk, zei hy niet.
Op een mooien middag, nadat hy 's mor
gens vroeg reeds met het groote rijtuig
was uitgereden en tegen Mevrouw had
gezegd
„Houd de logeerkamer klaar, want ik
breng misschien een gast mede;" kwam
hjj tehuis, en wie stapte daar voor hem
de kamer binnen Lize 1 Niemand anders
dan Lize.
„Nou slaat er een bom door," zei Me
vrouw opstaande en de binnengekomene
ha rteljjk de hand drukkende. „Lize, gy komt
als een goede Engel uit de lucht vallen I"
„Uit de lucht vallen?" vroeg ze ver
wonderd, „en ik ben door den Dokter ge
vraagd."
„Och," zei Mevrouw lachende „myn man
doet, zooals een goede Dokter doen moet;
door drankjes en door prettige verrassingen
wil hij de patiënten beter maken, en hy
is altyd gelukkig in de keus van zijn me
dicamenten. Wordt vervolgd.)
BIJVOEGSEL
