tegen de vreemde overheerschers, maar
zonder resultaat. En nude middenrijken,
Duitschland en Oostenrijk, zijn overeenge
komen het koninkryk Polen te herscheppen.
Waarom Natuurlijk omdat het in hun
belang is, maar tegelijk in het belang der
Polen. Het manifest laat wel veel vraag
punten onopgelost, maar op andere punten
geeft het een stellig antwoord.
Het nieuwe koninkrijk zal nl. worden
gevormd uit het aan Rusland ontrukte
Poolsche gebied. Wat is dat
Is dat alleen het eigenlijke Poolsche
gebied, het zoogenaamde Congres-Polen,
het koninkrijk Polen, door het congres te
Weenen in 1815 ingesteld? Dat had
zelfbestuur, een eigen Landdag, een eigen
leger zelfs. Maar dat leger stond onder
hetzelfde opperbevel als het Russische leger
en de erfelijke koningen waren de Tsaren
van Rusland.
Dat Congres-Polen kwam ongeveer over
een met het tegenwoordige gouvernement-
generaal Warschau. Maar het manifest
wil, dat het nieuwe koninkrijk zich verder
uitstrekke, aan gene zijde van denWeich-
sel. Dat valt te besluiten uit de omstan
digheid, dat het manifest ook in het gou-
vernement-Lublin is afgekondigd. Een
beslissing van belang voor de centrale
mogendheden en voor Polen zelf ook.
Immers het nieuwe rijk krijgt daardoor
aan zijn oostelijke zijde, naar den kant
van Rusland toe een agrarisch gebied, dat
veel dunner bevolkt is dan het eigenlijke
Polen, een gebied van expansie in ooste
lijke richting. Dat zal een element van
vrede naar de westelijke zijde, naar den
kant van de centrale rijken, moeten vor
men, alsmede de waarde van Polen als
naar het oosten gerichte bufferstaat moeten
verhoogen.
In het manifest en de officieuse toelich
ting daarop wordt op den voorgrond ge
steld, dat Polen, meer dan Rusland, tot
het westen behoort, dat het een geheel
met de westersche beschaving moet vor
men, om tot bloei te kunnen gedijen.
Inderdaad behoort Polen niet alleen door
de ontwikkeling van zijn oeconomische toe
standen (het communaal grondbezit be
hoorde er al tot een ver verleden, toen
het in Rusland nog algemeen was) tegen
over Rulsand tot het westen, ook door gods
dienst en beschavingsgeschiedenis. Men
kan op het Latijnsch letterschrift en nog
vele andere dingen meer wijzen.
Doch hier is een »maar«. Het Poolsche
stuk van Pruisen blijft Pruisisch.
En wy weten dat Pruisen allesbehalve
zachtzinnig is geweest voor deze onder
danen. Integendeel het heeft hen maar
al te zeer gekweld en aan banden gelegd.
Als -het nieuwe Poleff tot bloei en kracht
mocht komen dap zal er in de Pruisische
politiek tegenover zijn Poolsche onderdanen
wel wat moeten veranderen of er zullen
gevaarlijke wrijvingen ontstaan. Pruisen
toeeft hier waarlijk wel wat goed te maken.
En Galicië, waar zeer veel Polen wonen,
waar zelfs 2 Poolsche universiteiten worden
gevonden, terwijl er in zeer veel scholen
onderwijs wordt gegeven in de Poolsche
taal? Het behoort aan Oostenrijk en dit
heeft er zich zeer mild gedragen. Het
manifest zegt niets over Galicië. Maar blijk
baar bevat de Wiener Zeitung van gisteren
de publicatie van een brief van keizer Frans
Jozef aan von Koerber, den Oostenrijkschen
minister-president. De Keizer zegt daarin,
dat het zijn wil is, op het oogenblik, waarop
de nieuwe staat Polen ontstaat, hand in
hand met d§ze ontwikkeling ook aan Galicië
het recht te verleenen, zijn landszaken,
binnen de eenheid van het rijk, zelfstandig
te regelen. Von Koerber krijgt de opdracht,
in dezen geest wetsontwerpen voor te leg
gen. «Home Rule« voor Galicië dus.
Wat er nu in de toekomst van Polen
worden zal, en welke vruchten het besluit
der Keizers zal dragen, hangt voor een
goed deel van de Polen zelf af en
waarschijnlijk toch ook nog wel van den
uitslag van den oorlog 1 Een groot deel van
het Poolsche volk heeft de strijd tamelijk
apathisch over hun land laten heengolven.
Andere Polen voegden zich in den strijd
aan Rusland's zijde. Ook hebben Poolsche
legioenen in het Oostenryksche leger mee
gevochten. Maar nu zal het Poolsche leger
zelfstandig zyn. Het zal stryden vooreen
ideaal. Winnen zij het met hun bondge-
nooten, dan zullen zij vry zijn, zelfstandig
een eigen rijk bezitten. We mogen ver
wachten, dat de centralen een machtigen
steun zullen vinden in de nieuwe vrienden.
Dat de Polen verrukt zyn over het be
sluit der beide keizers behoeft wel niet
gezegd te worden. In alle steden werden
geestdriftige betoogingen gehouden. Toen
de samenkomst, waarin de gouverneur-
generaal het manifest had voorgelezen, ge
ëindigd was, werd het volkslied«God,
die Polen behouden heeftgespeeld. Toen
de tonen door de geopende vensters dron
gen, werd het lied door de duizenden vóór
het paleis èn op de binnenpleinen meege
zongen, terwijl allen den hoed afnamen.
En terwijl met diepe aandoening het, onder
de Russische heerschappij streng verboden
lied werd gezongen, werd aan alle hoeken
van het paleis de Poulsche vlag ontplooid.
Wij konden gevoegelijk zoo lang bij het
nieuwe koninkrijk stilstaan, omdat er nog
immer van de verschillende gevechtster
reinen niets bizonders valt te berichten.
In het Westen Vermelden de Fransche
onderscheiden voordeelen ten Noorden van
de Somme. Hun plan schijnt te zijn hun
front meer en meer wigsgewijs tusschen
de bedreigde steden Bapoume en Peronne
in te werken. Zij melden een vooruitgang
van eenige honderden meters langs den
heelen sector, die in deze richting vooruit
geschoven is.
Den Roemenen gaat het naar omstan
digheden nogal goed. Aan den Oostkant
van Zevenbergen hebben zij tezamen met de
Russen weer het initiatief tot ettelijke aan
vallen genomen, die niet zonder eenig suc
ces zijn gebleven. Deze aanvallen hebben
met name plaats gehad bij den Tolgyespas
(tegenover het Roemeensche Piatra) en ten
Oosten van Kronstadt.
Maar al kunnen zij hier standhouden,
't blijft de vraag wat er uit het zuiden
dreigt. Sinds von Mackenzen Cernavoda
en Constanza in de Dobroedzja innam heeft
men weinig meer van zijn onderneming
vernomen. Toch laat zich verwachten dat
van daar uit Roemenië zal worden aange
tast.
De Italianen vallen nog steeds met ver
woedheid aan op de Karst.
Een telegram uit Rome meldt
Ten Oosten van Goerz en op de Karst
hebben onze troepen de bereikte stellingen
versterkt niettegenstaaede het artillerie-vuur
des vijands. Door kleine offensieve bewe
gingen hebben zij het gewonnen terrein
ten Zuiden van den weg naar Castagnavizza
uitgebreid en nog 200 gevangen gemaakt,
voornamelijk gewonden en verdwaalden.
Van 1 tot 4 November bedroeg het aan
tal gevangen 8982 (daaronder 270 officie
ren). Het totaal sedert 6 Augustus op
het Julnikafront 40,883 (daarbij 1008 offi
cieren.)
Nog zij meegedeeld dat de beide candi-
daten voor het presidentschap in de Ver.
Staten, Wilson en Hughes, hun verkie
zingsveldtocht geeindigt hebben. De stem
ming kan nu aanvangen. Met belangstel
ling ziet men den uitslag tegemoet. Wie
de meeste kans heeft is niet te zeggen.
BUITENLAND.
Scheepsramp.
Op de Iersche Oostkust is een ernstige
scheepsramp gebeurd. De pakketboot
«Connemara", op weg naar Holyhead, is
kort na haar vertrek uit Greenore bij
Carlingford Lough in aanvaring gekomen
met de kolenboot «Retriever", die binnen
kwam uit Garston. Beide schepen zijn
gezonken en van de opvarenden is slechts
één man gered. Het aantal slachtoffers
is groot. Men meldde dat 300 personen
verdronken zouden zijn, doch volgens la
tere berichten had de »Connemara« 50
passagiers en eene bemanning van 31
koppen en de «Retriever« een bemanning
van 13 koppen aan boord, zoodat het aan
tal slachtoffers dus 93 zou bedragen.
Van de Connemara zijn 48 lijken aan
land gespoeld, waaronder dat van den ka
pitein en de verminkte lijken van drie
vrouwen en een zuigeling. Vele lijken zijn
herkend, andere zijn onherkenbaar.
Naar aanleiding van den dood van ka
pitein Boelcke, schrijft de kreuszeitung
Boelcke heeft bij den strijd in de lucht
in een vorm, dien de verbitterde strijd
in het Westen geschapen heeft, veel nieu
we regels ingevoerd. Voor hem betee-
kende de strijd in de lucht een weten
schappelijk probleem en hij heeft zijn le
ven gewaagd aan de oplossing daarvan.
Hij zag bijtyds in, dat bij de met al
le middelen van de techniek werkende
wijze van oorlog voeren, de hoofdzaak
voor den verdediger hierin bestond, dat
hij den vyand, die boven onze linie kwam
om te verkennen, meedoogenloos vernie
tigde. Hoe meer vyandelijke vliegers en
vliegtuigen, de oogen van den vijand, ver
nietigd worden, des te moeilijker is het
voor dezen gewichtige besluiten te nemen
waaraan hem anders de uitvoerige berich
ten van de vliegers konden helpen. Daar
om ging Boelcke iederen vijandelijken vlie
ger, die aan den horizon opdook, tege
moet en maakte hy dezen onschadelijk
voor dat hij te ver boven ons gebied kon
komen. Als een adelaar schoot hij, die
als met zyn eendekker samengegroeid was,
uit geweldige hoogte naar beneden. Men
hoorde dan het scherpe tikken van zijn
machinegeweer en in het volgende oogen
blik begon de vijand te zinken. Met schrik
wekkende zekerheid, met een koelbloedig
heid, die hij in tallooze gevechten had
verworven, nam Boelcke den vijand op
het vizier en bracht hij hem in weinige
seconden, bijna altijd bij den eersten aan
val, een doodelijk schot toe. Als dan de
vijand in normale zweefvlucht of in wer
velenden val naar beneden schoot, dan
vervolgde de kleine Fokker hem tot hij
beneden was gekomen. Eerst dan ging
Boelcke weer omhoog. Men kan er nog
niet over spreken, hoe Boelcke gevochten
heeft en welke methode hij heeft inge
voerd. Maar een ding is zeker, de leer
lingen, die hij heeft opgeleid, zullen in
zijn geest verder vechten. Wij, noch de
vijand, zullen hem ooit vergeten.
Duitsche duikboot gezonken.
De Duitsche marinestaf deelt mede dat
Zaterdagavond de duikboot „U 20" aan
de westkust van Denemarken in den mist
is gestrand en, omdat Duitsche torpedo
booten haar niet konden afslepen, Zondag
morgen in de vroegte is opgeblazen, nadat
de bemanning aan boord der torpedobooten
was gegaan. Een bericht uit Kopenhagen
zegt, dat het ongeluk bij Harboöre is ge
schied en dat de reddingsboot van Dilöre
hulp heeft aangeboden, die evenwel is ge
weigerd.
o
Engelsche verliezen.
Volgens een statistiek van een Engelsch
blad zijn van 1 Juli tot 31 October aan
Britsche zijde 412.756 man gedood, ge
wond of vermist. Daarvan waren 21.538
officieren. Volgens p o 1 i t i e k e n zijn zes
millioen Engelschen onder de wapenen ge
komen waarvan 5 millioen vrijwilligers en
1 millioen man, door den dienstplicht daar
toe genoopt.
o
De toestand in Griekeland.
Uit Athene wordt d. d. 4 November het
volgende aan de «Morning Post gemeld
Tien officieren van het regiment van
Trikala, die zich over land naar Saloniki
begaven, werden door vliegende detache
menten achlervolgt, welke door hetGrieksche
hoofdkwartier te Larissa waren uitgezonden.
De officieren werden bij Kozani gevangen
genomen en onder sterk escorte terugge
bracht naar Kalabaka, waar zij nog steeds
in de gevangenis zitten.
Een ander twaalftal officieren werd te
Piraeus gearresteerd, juist op het oogen
blik, dat zij zich wilden inschepen naar
Saloniki. Zij werden in de gewone ge
vangenis alhier opgesloten. Opsluiting in
de gewone gevangenis voor officieren werd
hun geweigerd.
Ook een aantal minderen zijn hier, te
Patras en elders in dè gevangenis gezet,
omdat zij getracht hebben zich naar Saloniki
te begeven.
Een koninklijk besluit is verschenen
waarbij alle officieren van leger en vloot,
die zich bij de Venizelisten hebben aange
sloten, voorloopig van de ranglijst worden
afgevoerd, tot de krijgsraad hun definitief
ontslagen heeft.
De politie van de geallieerden heeft te
Athene een inval gedaan in het huis van
een Goenaristisch afgevaardigde te Piraeus,
dien men er van verdacht, dat hij seinen
aan de vijandelijke duikbooten gaf. Toen
de politie binnendrong, werd zij door de
bewoners beschoten. Er zijn verscheidene
personen in hechtenis genomen en er werd
inderdaad een seintoestel gevonden.
BINNENLAND.
H. M. de Koningin-Moeder aan een drei
gend gevaar ontsnapt.
Door den sterken wind knakte, omstreeks
half één uur gistermiddag in het Haagsche
Bosch op een gedeelte gelegen in het ver
lengde van de Laan van Nieuw Oost-Indië,
een zware boom af en kwam het vallende
deel met donderend geweld op den grond
neer.
Een ondeelbaar oogenblik te voren was
het rijtuig waarin H. M. de Koningin-Moeder
gezeten was de plaats van het gebeurde
gepasseerd, zoodat H. M. op gelukkige
wijze aan een zeer dreigend gevaar is
ontsnapt.
Het gebeurde veroorzaakte overigens ook
geen persoonlijke ongelukken.
De »K. I." beschoten.
Naar de «Toekomst" meldt, zijn de
Nederlandsche onderzeeboot «Witte Zee"
op hun tocht naar Nederlandsch-Indië be
schoten; eerst aan de Fransche kust door
een Fransche patrouille-vaartuig, later bij
Gibraltar van Engelsche zijde.
Ofschoon de beide vaartuigen door de
vlag die zij voeren duidelijk herkenbaar
waren, heeft men én aan de Fransche
westkust door een Fransch patrouille-vaar
tuig én bij Gibraltar van Engelsche zijde,
zonder verder onderzoek op onze marine
vaartuigen geschoten. De granaten vielen
op korten afstand in'zee. Na eenigen tyd
zag men blijkbaar de fout in en het vu
ren hield op. De betrokken Fransche en
Engelsche commandanten hebben het echter,
volgens de «Toekomst", niet noodig, gevon
den excuses aan te bieden en zich op de hoog
te te stellen of de Nederlandsche schepen
misschien getroffen, resp. beschadigd waren
en of hun, bij de voortzetting der reis,
misschien gêvaar dreigde.
o
Noodlijdende Duitsche vrouwen.
Honderden vrouwen uit Duitschland's in
dustriegebied trotseeren de scherpe grens-
contróle, die haar belet dichter dan 3K.M.
de grens te naderen zonder speciale ver
gunning. Loopend door velden en wadend
door slooten trekken deze menschen op
ons gebied om wat eten te bemachtigen, en
al mag men al wat met smokkelarij ver
band houdt nimmer goed praten, zoo ligt
er in de pogingen van dergelijke vrouwen,
die met kinderen aan de hand uren ver
komen loopen om voor geld en goede
woorden wat te koopen, iets heel verklaar
baars. Er spelen zich hier sedert een paar
dagen dan ook waarlijk droevige tooneelen
af, want natuurlijk wordt den menschen
de ^smokkelwaar ontnomen, hetgeen met
gejammer en geween gepaard gaat.
En behalve het groote aantal vrouwen,
dat de grens weet te passeeren aan gene
zijde van Elten, ongeveer 4 K.M. van
onze grens verwijderd, liggen thans hon
derden vrouwen bij nacht en ontijd buiten,
om van de smokkelaars wat te koopen.
Mr. M. Tydeman Jr.
Men meldt uit 's Gravenhage
Zaterdagmorgen is te Hilvarenbeek plot
seling overleden de heer Mr. Meinard Ty
deman Jr., lid van de Tweede Kamer der
Sta ten-Generaal.
De heer Tydeman, die op jacht was,
schijnt een beroerte te hebben gekregen.
Donderdag was hij nog in de vergadering
der Tweede Kamer aanwezig.
Mr. M. Tydeman Jr., te Breda woon
achtig, had zitting in de Tweede Kamer
voor het district Tiel (zijn geboorteplaats)
sedert 14 Dec. 1891. Hij was voorzitter
van den Bond van Vrije-Liberalen en van
de Nederlandsche afdeeling der Neder-
landsch- Belgische Gommissie en secretaris
van de Nederlandsche groep der Interpar
lementaire Unie.
o
De afgekeurde vliegtuigen.
Naar uit Weltevreden aan de Tel. wordt
geseind, heeft het departement van oorlog
aan het Nederlandsche comité te San Fran
cisco een telegram gezonden, waarin het
zijn groote ontevredenheid uitspreekt over
't feit, dat de gegeven orders niet zijn op
gevolgd. De onderdeelen zijn niet voldoende
als goedgekeurd gewaarmerkt en zoo is het
mogelijk geworden, dat de fabriek vóór de
verzending gekeurde motoren verwisselde
met ongekeurde.
Dezelfde correspondent seint verder, dat
de gouverneur-generaal bevolen heeft maat
regelen te nemen, dat in Indië voortaan
tweedekkers kunnen worden vervaardigd.
Een in Indië vervaardigde tweedekkers heeft
prachtig voldaan. Men heeft alleen gebrek
aan motoren en nu is verzocht in de koloniën
Gnomemotoren in te voeren.
o
Inlijving militielichting 1917.
In het tijdvak van 1620 December
1916 zullen van de militielichting 1917
worden ingelijfd
1. de dienstplichtigen toegewezen aan
het eerste bataljon van een der regimenten
grenadiers en jagers of van een der ove
rige regmenten infanterie;
2. de dienstplichtigen toegewezen aan
de compagniën wielrijders.
In deze inlijving zullen niet worden be
grepen de dienstplichtigen, die in het bezit
zijn van het in art. 70 der militie wet be
doelde bewijs van voorgeoefendheid deze
zullen twee maanden later worden ingelijfd.
Niet te royaal.
Een dame uit Aken liet dezer dagen in
den trein haar hoed en bont, benevens
een koffertje, waarin aan geldswaarde on
geveer f 6800.
Aan het station Simpelveld werd het in
bewaring genomen. Toen de dame later
haar verloren schat terug ontving, was het
loon van den eerlijken vinder een
bedankje I
o
Een somnambule.
De Leidsche politie heeft proces-verbaal
opgemaakt tegen een somnambule, die uit
Den Haag afkomstig was en met een
magnetiseur te Leiden zitting hield.
De po)itie*inspecteur simuleerde een
kwaal eh liet zich door de somnambule,
terwijl deze inslapenden toestand verkeerde,
onderzoeken. Na haar ontwaken schreef
zij een recept, terwyl voor de visite f 2,50
werd gevraagd.
Dezer dagen zullen, geheel voor Oosten-
rijksche rekening, een 500 Oostenrijksche
kinderen in ons land komen om er tijdelijk
aan de ellende van den oorlog te worden
onttrokken.
10 Mijnen in de vleet.
De Katwijksche logger «Noordzee VII
welk vaartuig te IJmuiden binnenvie^heeft
niet minder dan 10 mijnen in de vleet
gehad.
Doordat deze deels zijn ontploft werd
aan de vleet belangrijke schade aangebracht.
o
Te Vlissingen worden binnen een paar
weken 700 geinterneerde Engelsche burgers
uit Duitschland verwacht, die daar eenigen
tijd zullen vertoeven, daar met iedere mail
boot slechts een 70tal kan worden ver
voerd.
Aan de grens doodgeschoten.
Gennep. Zekere Kr. te jSiebengewald
had een kindje door den dood verloren.
Zooals in die plaatsjes langs de grens ge
woonte is, ging hij te Goch een doodkistje
voor het kind koopen. Toen hij daarmede
terugkeerde, werd hij door Duitsche grens
bewakers, daar de uitvoer van hout ver
boden is, en men hem dus voor smokkelaar
aanzag, beschoten. Doodelijk getroffen
stortte de ongelukkige vader neer.
Ook een reccord.
Met de oprichting van een geheelont-
houders-vereeniging van jongelingen is te
Schagen (Noord-Holland) het aantal bonden,
clubs enz. gestegen tot 150, en dat in een
plaats van even 3000 inwoners
o
Handel in 2^-centsstukken
Te Stratum (Noord-Brabant) en in den
omtrek worden bronzen geldstukken, voor
namelijk halve stuivers, opgekocht tegen
4 cent per stuk. Men voert deze munt
stukken uit.
Als verdacht van heling is Zaterdag te
Zeist aangehouden het echtpaar V. Hun
15-jarige zoon/ stal gedurende twee jaar
uit een magazijn goederen, welke zij ver
borgen hielden. Er zijn al voor ongeveer
f1000 goederen aan het licht gebracht.
o
Te Netterden gemeente Gendringen heb
ben de kommiezen Zaterdag ongeveer 100
koeien in beslag genomen, welke naar Prui
sen zouden worden gesmokkeld.
o
Zaterdagmorgen werd aan een lantaarn
paal in de Voorstraat te Stellendam opge
hangen gevonden een vermagerd biggetje
met tusschen de voorpoten een bordje, waar
op stond Geeft ons regeeringsmais 1
—o
Enkele dagen geleden werden te Zève-
naar in een trein aangehouden twee ar
beiders, die elk een hemd droegen gemaakt
van zeemlappen. Deze lappen, waarvan
de uitvoer verboden is, en welke over de
grens zeer duur zijn, waren zoo aan elkan
der bevestigd, dat zij met geringe moeite
konden worden losgemaakt.
Zondagochtend werd een man gesnapt
met een linnen gordel om het lichaam.
De gordel was opgevuld met ongeveer 60
stukken toiletzeep.
Bestrijding der smokkelarij.
Onder de gemeente Gendringen (G.)
werden Woensdag weer 8 runderen, welke
zouden worden gesmokkeld, door de kom
miezen in beslag genomen. In deze ge
meente is binnen enkele weken reeds meer
dan voor f30.000 aan vee, voor smokke
larij bestemd, in beslag genomen.
o—
Een paar cadetten der Kon. Militaire
Academie, die de grenzen waren overge
gaan met de bedoeling dienst te nemen
bij het Oostenrijksche leger, zijn naar het
Vad. meldt, door de Duitsche autoriteiten
aangehouden en als vreemdelingen zonder
middel van bestaan over onze grenzen
teruggebracht. De jongelui waren, naar
men zegt, samen nog geen daalder rijk,
toen zij hun avontuur ondernamen. De
Duitsche regeering heeft den onbezonnenen
den best denkbaren dienst bewezen door
een stokje voor hun plannen te steken.
Zij zitten nu te Breda in arrestmoge een
niet te harde straf hun deel zijnhun
ergste straf hebben ze feitelyk reeds beet.
o
Zondagmorgen zagen eenige bewoners
der Voorstraat te Dordrecht rook opstygen
uit het dak van het meubelmagazijn der
firma Buys. De heer B. had juist het ma-
gazyn verlaten en werd door burgers en
politie teruggeroepen. Toen men in het
magazijn kwam, stond de geheele boven
verdieping in lichtelaaie De politie heeft
den heer B., daar het onderzoek uitwees
dat de brand onder verdachte omstandig
heden had plaats gehad, in verzekerde be
waring gesteld,
