nr.
een
I M I.
UND VAN ALTENA
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No3638, Zaterdag 20 Januari 1917,
IliUILLKTOV
I
■B
x
vv
T
4»
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 0.90,
franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 cent. Elke regel
meer 10 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag
4 uur ingewacht.
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
Hoe lang nog
Dat is een bange vraag die opstij t
met steeds smartelijker klank uit den
boezem der gefolterde volkeren Zal er
dan nooit, nooit een einde komen aan de
afschuwelijke waanzin, die Europa bevan
gen heeft Is de ellende dan ring niet
erg genoeg Wanneer zullen de bewind
hebbers dan breken laten hun vreeselyken
trots en erkennen willen dat zij bezig zijn
geweest hun natiën aan den rand van een
onpeilbaren afgrond te brengen Want
de leidende personen doen het. Het volk
wil dat er vrede komt. En de soldaten
op het slachtveld willen het nog meer
In den beginne trokken ze zingende en
lachende ten strijde. Met lauweren over
dekt zouden ze immers binnen korten tijd
weerkeeren uit de roemrijk bevochten zege.
Maar nu wie kan er nu lachende
en zingende gaan naar een hel van ont
zetting en hopelooze worsteling. Lees eens
wat een Zuid-Afrikaansch soldaat uit de
loopgraven schrijft aan de Interpreter, hel
Engelsche nationalistische weekblad van
Kaapstad, en gij verneemt hier een klacht
die moet kreunen in elke soldatenziel die
nog niet geheel verstompt is onder de
dagen- en wekenlange benauwenis van de
huidige oorlogvoering.
«Hoe bitter het is, zal ik de waarlijk
wysgeerige opvatting huldigen, dat het
maar goed was, dat ik de slagen kreeg
met de anderen, die het misschien nog
minder verdienen dan ik. Over'weinige
weken zullen allen uwer, die genoeg ver
beeldingskracht hebben om de monster
achtige tragedie die wordt vertoond te
begrijpen; gelegenheid hebben voor vrede
te pleiten. Wat nu volgt is geschreven
in de hoop dat het daartoe kan bijdragen,
hoe weinig het zij.
«Ik heb letterlijk met duizenden soldaten
gespruken, in dozijnen verschillende regi
menten. Mannen uit Frankrijk en Egypte,
van de Dardanellen en Malta. Er is er
niet een van de twintig, die wil dal de
oorlog zal doorduren. Als de regeeringen
konden hooren wat de mannen in khaki
met elkaar spreken en niet wat ze zeggei
voor het openbaar, zouden ze uit hun wel
behagelijkheid opschrikken. Alleen de hoop
weerhoudt nog een machtige beweging
door A. DE VISSER.
56)
Maar hoe ontstelde ze, toen ze achter
het scherm getreden, dat vermagerde ge
laat zag, met die groote, holle en toch
zoo sprekende oogen, die haar zoo trouw
hartig en met zoo iets teleurgestelds aan
zagen.
Ze had waarlijk moeite om zich goed
te houden, 't was of de knieën haar knik
ten Hoe ze zich haar had voorgesteld
zoo zeker nieten als ze gevolg had ge
geven aan wat haar hart haar ingaf te
doen, ze was zeker in tranen uitgebarsten
en neêrgevallen aan de knieën van Lize.
Maar ze hield zich goed zoo mogelijk
nog met een blyden glimlach op de lippen,
trad ze op de zieke toe, die haar de ma
gere hand toestak en met een heesche
stem fluisterde
«Dat valt je niet meê, beste Mimi.
Toch vind ik het lief van je, om ine nog
eens te komen opzoeken.... o, ik hebhet
erg gehad, Mimimaar ik gevoel me
nu toch al beter.... en als ge wat blijft
en het weèr is wat gunstig, dan....gaan
we nog eens weèr onze oude wandeling
doen*
Arme Lize I Misschien zei ze het, omdat
ze aan Mimi zag, hoe haar toestand haar
het ijzer brandt diep in. Wel verre van
de Duitschers. te haten, spreekt niemand
in onvriendelijken geest over hen. Men
ziet heel duidelijk in, dat alle, of bijna
alle de bloeddorstige meuschen uit de ver
schillende landen nu dood of gewond zijn
de Duitscher die nu vecht wordt eenvoudig
ter slachting gedreven We schijnen allen
te zijn ge'grepen door een verschrikkelijke
machine, die niemand kan of durft regelen
«De oorlog die nu woedt Is niets dan
het blindelings dooden van menschen in de
hoop, dat een van de partijen zal verzwak
ken. Behalve militaire families en een
bevolking;* die door vrees is gehypnotiseerd,
wat men soms haat noemt, gelooft niemand
dat de oorlog door de wapenen zal eindi
gen.
«In het algemeen is de toestand zoo,
dat de oorlog voortduurt, omdat geen re
geering den zedelijken moed heeft om de«»
eersten stap te doen hetzij voor een wa
penstilstand hetzij voor vrede.(Men be
denke, dat de brief al een paar maanden
oud is.) «Elke regeering denkt, dat haar
goeden naam er van afhangt wie het
langst haat kan uitschreeuwen. Ik weet,
dat het publiek menschen die om vrede
vragen zal negeren, maar in den grond
van het hart zal dankenDe kreet
gaat opHoe lang nog Kan niemand ons
helpen
De Interpreter teekent hierbij aan, dat
kapitein Simpson, een Nieuw-Zeelander,
die gewond van den oorlog, in Zuid-Afrika
was teruggekomen, hetzelfde getuigde als
de briefschrijver en daarmede zeer de ver
ontwaardiging opwekte van den burgemees
ter van Johannesburg, dezelfde man wien
de koningin van de Swazies onlangs vroeg,
waarom hij, zoo'n flinke kerel niet aan
het front was.
Daarentegen heeft de Anglikaansche
bisschop van Kimberley openlijk Verzoenend
over de Duitschers durven spreken.
O als men daarmee eens begon. Na te
laten al dat schelden en verdacht maken
over en weer, dat vloeken tegen en de
vloek afbidden van den tegenpartijder.
Als men nu ook eens ophield met te vragen
naar de oorzaken'van de oorlog en gelijk
in de nota's tot nu toe geschiedde, elkan
der grofste beleedigingen naar het hoofd
te slingeren. Ons dunkt dat er een stuk
waarheid schuilt in het woord van een
bekenden Münchensche hoogleeraar prof.
Förster wanneer hij in een beschouwing
over den wereldtoestand zegt, dat als men
teleurstelde, hoe zich haar oogen vulden
met tranen.
Dat eerste onderhoud moest natuurlijk
kort zijn, maar den volgenden dag al wat
langer, en twee.dagen later kreeg Mimi
verlof als ziekenoppasster op te treden.
«Als ge haar maar niet te veel laat
praten zei de Dokter. «Zelfpraten mag
wel, maar dan met mate, altijd met mate. cc
Nu, Mimi vervulde haar taak op mees
terlijke wijze waar het ook zoo van ha^Je
ging, kon het wel niet anders, maar toch
kostte het haar moeite, om al de vragen
die Lize deed naar hare tegenwoordige be
trekking, zoo te antwoorden, dat de zieke
haar nimmer op een leugentje betrapte.
»'t Was bijna onhoudbaar,zei ze op een
morgen tegen den voogd. «Zou het haar
nu kwaad doen, indien ik haar zoo lang
zaam aan eens deelgenoot maakte van myn
veranderenden toestand
«We zullen er den Dokter naar vragen,
was dan altijd het kalme antwoord, en de
vraag werd uitgesteld var» den eenen dag
tot den anderen, totdat zet op een morgen
zou gedaan worden, 't Was waar de
zieke had in de laatste dagen veel minder
gehoest, was minder schor geweest, er
scheen werkelijk een. begin vati beterschap
te zijn.
En toen de Dokter 't hoorde,schud
de hy 't hoofd, en zei
«wacht nog liever een paar dagen lieve
deegzuster, want ziet u, uwe tegenwoor
digheid is medicyn en we kunnen u voor
van de begrippen »justice« (gerechtigheid)
en «vérité* (waarheid) uitgaat men onmo
gelijk bij de eenzijdige uitlegging van de
oorzaken van den oorlog kan blijven staan,
gelijk zij in de nota's van de Entente tot
uiting komt.
Ook in de opsomming van datgene wat
in den oorlog zelf gebeurd is, is helaas
niet het geringste spoor te ontdekken, om
werkelijk rechtvaardig te oordeelen en bv.
het goede en humane, dat te midden van
allen oorlogsnood ook aan Duitschen kant
volbracht is, met een enkel waardeereud
woord te erkennen. Eindelijk merkt men
uit den geheelen 'trant van de aanklacht,
dat men zich aan den anderen kant er
nooit een duidelijke voorstelling van heeft
gevormd, hoe het meedoogenlooze en in de
geheele wereldgeschiedenis nog nooit ge
opende vooruitzicht, dat een sterk en weer
baar volk op onteerende wijze uitgehon
gerd moet worden, als een dier dat in
een hol woont, tot het ten laatste met
hangende tong kwispelstaartend te voor
schijn kruipt hoe dit vooruitzicht van
het begin van den oorlog af op de ziel
van het Duitsche volk moest werken. Wie
het herstel van de gerechtigheid als zijn
oorlogsdoel voorstelt, kan toch onmogelijk
al die overwegingen op zij zetten en
doet hij het toch, dan wordt zijn gerech
tigheid een abstracte fraze, waarachter dan
ten slotte slechts louter belangen- en
machtspolitiek schuilen.
»Het is diep smartelijk, om waar te
nemen, hoe het gemis van een staatmans
toon in de nota's van de entente onmis
kenbaar tot een groote versterking van het
Alduitsche element leidt. Had men dat
werkelijk niet kunnen voorzien
»De volken zullen elkaar afmaken tot
doodbloedens toe, als niet van de een of
andere zijde het begin met een nieuwen
toon gemaakt wordt, waarbij eindelijk eens
elke van beide partijen ophoudt, altijd maar
haar eigen aandeel aan heel de ellende te
loochenen of te verbloemen, en waarbij
men eindelijk de termen vindt, om elkaar
ook eens ridderlijk een goed woord te zeg
gen, dat niet alleen eischen bevat, maar
ook toezeggingen, beloften en compensaties,
die het aan het zelfbewustzijn van den
ander mogelijk maken, te luisteren, tot het
einde toe te lezen, aan een aanstaande
gerechtigheid tusschen de volken te ge-
looven en in haar licht al de vreeselijke
offers tfan dezen oorlog niet als vergeefsch
te beschouwen*.
eerst nog niet missen, dus geduld.*
Wat was die arme Lize dien dag spraak
zaam en wel. Toen Mimi daar zoo kalm
en rustig bij haar bed zat, was het, of de
zieke haar geheele leven nog eens overzag,
Ze stond bij de eerste kennismaking, by
de kleinste voorvallen stil, zelfs dingen, die
Mimi reeds lang vergeten had, herinnerde
zij zich nog en eindelijk zei ze
»Toen ik voor eenige weken zoo ern
stig ongesteld was, weet ge, waar het my
toen zoo om speet
Neen,* antwoordde Mimi.
«Om jou. Ik had mij altijd een levens
doel voorgesteld en dat was, met je te
zamen door 't leven te gaan. Als je
pleegmoeder en pleegvader er dan eens
niet meer waren, dan zou ik er zijn om
je te beschermen tegen vijandelijke aan
vallen, en tegen alle listen en lagen ik
kndp nu aardig weêr open stel je
voor, Mimi, orn myo aanbod aan te nemen.
«Dat doe ik graag,* zei Mimi getroffen,
en toen ze haar doorschijnende hand in de
hare drukte, brandde 't haar daar binnen
als vuur, dat ze zulk een onheilig valsch
spel tegenover zulk een trouw hart moest
spelen. O, als ze nu eens spreken mocht,
hoe zou ze dankalm, heel kalm be
ginnen met dat groote verhaal van dat
medaillon.
Maar ze zweeg, en hoe gelukkig ook,
want toen de Dokter 's avonds kwam, en
de zieke den pols voelde, vroeg hij, of er
iets byzonders was voorgevallen met zyn;
Maar tot nu toe wordt te vergeefs naar
die meer verzoeningsgezinde toon geluisterd.
De haat is den menschen zoo diep in het
hart gaan zitten, dat elke gedachte aan
een tegenstander van te voren vergiftigd
is door bloedige wraakzucht en doodelijk
venijn. Begrijpelijk is dat de beschuldiging
der Entente van Duitsche zijde worden
beantwoord met een scherpe tegenbeschul-
diging. Zoo vraagt Wolff's Bureau o. a.
Herinneren de Engelschen zich niet de
concentratiekampen uit den Boeren-oor log,
waar duizenden onschuldige Boeien-kinde
ren ten gronde zijn gegaan Weet de
Engelsche regeering niet hoe een groot
aantal Boeren nu nog over Engeland denkt
Zyn aan de Engelsche rrgeering de be
raadslagingen in de Doema over de behan
deling van de vreemde volken in Rusland
onbekend? Nog onlangs zeide de Russische
afgevaardigde Tsjexkeli in de Doema, dat
er in de Doema dikwyls van gesproken
werd, dat de Russische regeering tijdens
den oorlog alle menschelijke en goddelijke
wetten ten aanzien van de vreemde volken
in het rijk geschonden had. Zijn niet vol
gens het onbetwistbare getuigenis van
Russische Doema-leden tallooze joden in
Rusland onschuldig opgehangen en Mo
hammedanen in den Kaukasus dood gefol
terd Richtten niet Engeland en Frankrijk
onder den huichelachtigen dekmantel van
beschermende mogendheden eischen tot den
souverein van Griekenland, die veel zwaarder
waren dan die, welke indertijd Oostenryk-
Hongarije gedwongen Was tot Servië te
richten
Wat de koloniën betreft, heeft Duitsch-
land de zijne alle verkregen door minne-
lyke afspraken. Het heeft geen schuld op
zijn geweten, zooals in Indië en Frankrijk
in Marokko heeft. Kan Engeland er eenig
bewijs voor leveren, dat Duitschland voor
de uitzetting van het Engelsche mijnveld
in de Noordzee, ergens anders mijnen ge
legd heeft dan aan de Duitsche en Engel
sche kusten en in de toegangswegen naar
de Engelsche wateren, na de neutralen
behoorlijk gewaarschuwd te hebben Is
niet de Duitsche duikbootoorlog uitsluitend
een vergeldingsmaatregel tegen de Engel
sche uithongeringspolitiek Is het den
Engelschen onbekend, dat Parys een vesting
was, die door Duitschland volgens de wet
ten van den oorlog direct belegerd werd
Is het den Engelschen onbekend, dat er
Russische gevangenkampen zijn, waar ge
durende den oorlog vele duizenden Duitsche
patiënt.
«Niets, volstrekt niets.*
»Dan vooral de meeste zorg en rust
aanbevolen,* was alles wat hij tegen Mimi
zei.
«Mimi,* zei de voogd, toen hij den Dok
ter had uitgelaten en haar even buiten de
kamer had geroepen. «Indien gij er niet
tegen hebt, blijf dan ongemerkt een poos
zitten bij de zieke. Ik blijf' in de kamer
hiernaast.*
«Is er dan vrees vroeg ze.
»Ja,« was het ernstige antwoord. «De
Dokter vond den toestand van de patiënt
ernstig, ze was geagiteerd. Ga nu naar
binnen, voor ze soms argwaan krijgt over
ons gesprek.*
En Mimi, die voorgaf een handwerkje
af te willen maken, bleef zitten en waken,
't Was omstreeks middernacht, toen Lize
zich .op eenmaal oprichtte, krachtiger dan
anderseen hevige hoestbui overviel
haar en terwijl een breede bloedstroom
haar witten zakdoek, dien ze voor haar
mond hield, kleurde, sloeg ze angstig de
oogen op naar hare vriendin, die onmid-
delijk bij haar was en haar ondersteunde
Ook de voogd had het onheilspellend
hoesten gehoord, en stond reeds zonder
geroepen te zijn, aan het bed der kranke.
In allerijl werd de Dokter geroepen en
deze, die Lize afgemat vond liggen, met
gesloten oogen, zei met zijn blikken genoeg
aan de vragende oogen der omstandersom
verstaan te worden.
gevangenen jammerlijk ten gronde zijn ge
gaan te Totzi alleen 17,000? Weet men
in Europa, dat in vele gevangenkampen de
lijken van de gestorvenen in bevroren toe
stand voor de kampen op stapels gelegd
worden
De lezer merkt dat wij over den oorlog
als zoodanig nog niets gemeld hebben. Er
is ook weinig over mee te deelen. Van
de gevechtstereinen komt in de laatste
weken geen enkel bericht dat wijst op
een beslissing. Alleen schijnt er op den
Balkan in de verhouding der wederzijdsche
krachten een merkwaardige verandering te
zijn ingetreden. Tot voor kort drongen de
ceutralen wier steunpunt Braïla was, steeds
uoordeiyker op, en deden de Russen al
eens een tegenaanval, dan was het slechts
om hun terugtrekkende beweging te be
schermen. Maar de laatste tegenaanvallen
der Russen waren van een anderen aard,
zij dienden werkelijk om de vijand terug
te drijven en.... hadden succes, de cen-
tralen worden daar thans over de geheele
linie door de Russen teruggedrongen. Mis
schien is deze verandering van tijdelijken
aard, misschien niet. Misschien wijst zij
er op dat de centralen strijdkrachten weg
gevoerd hebben naar Macedonië, en zullen
zij daar moeten optreden tegen Sarrail, die
nu zijn handen in Griekenland vrij heeft ge
kregen. Koning Konstantijn heelt n. 1.
eindelijk toegestemd in het ultimatum der
entente en zijn troepen bevel gegeven zich
op den Peloponnesus terug te trekken.
Voorloopig zal Griekenland dus buiten den
oorlog blijven. Of Zwitserland er buiten
zal blijven. De troepenbewegingen van de
omliggende landen öp de Zwitsersche gren
zen doet dit land op zijn hoede zijn en het
heeft zich nuchter gereed gemaakt voor
alle gebeurtelijkheden, ook al stellen de beide
oorlogvoerenden het gerust. En dan ten
slotte dit bericht: Naar de Daily Telegraph
heden uit diplomatieke bron verneemt, heeft
Keizer Wilhelm alle koningen, grootherto
gen, vorsten en hertogen naar het hoofd
kwartier ontboden, ter bijwoning van een
groote kroonraad. Zeer ernstige bespre
kingen zijn op til.
BINNENLAND.
De broodvoorziening.
Naar wij vernemen is binnen enkele
dagen een nadere regeling te wachten in
zake de verstrekking van brood (na 5
't Liep tegen den morgen en 't was of
de arme zieke nu uit een lichte sluimering
ontwaakte, terwijl het zacht getemperde
daglicht door de dichte overgordynen drong.
Haar altijd nog heldere en sprekende
oogen zochten Mimi, en toen deze bij haar
ledikant knielde, fluisterde ze nauw
hoorbaar
«Ben je daar
«Ja, zeker,* antwoorde Mimi, met een
stem, die haar dreigde te stokken in de
keel. «Ge weet wel, ik blijf altyd bij je.
Een treurig lachje krulde de lippen der
zieke.
«Het behoeft niet meer....,* zei ze,
de droom is uitwij mogen hier niet
samen zynmaar dan toch eens bij
God
Een nauw merkbaar handdrukje, eene
herhaling van die vele hartelijke van vroe-
gpr, vergezelden deze woordentoen
sloot ze de oogen weêr.
Somtijds vertoonde zich op het marmer
bleek gelaat een pijnlyke trek, enkele ma
len een droevige glimlach en 't scheen
dat nog eenmaal dat korte, vaak zoo som
bere leven, voor hare oogen voorbijging toen
ze eenige oogenbhkken later Mimi nog
eens wenkte en fluisterde
«Dank u Igetrouw in het Leven
getrouw tot in den Dood
Wordt vervolgd.
voor Hot Land van Housdon on Altena. do Lanostraat en do Bommelerwaard.
m