Centralen een andere houding aan en wel
tegenover Rusland. De kanselier heeft het
uitgesproken in woorden die aan duidelijk
heid niets te wenschen overlaten dat de
Centralen vrede willen met Rusland. Hij
zeide o.a.
«Wij zullen ons niet mengen in de
eigen aangelegenheden van het Russische
volk. (Toejuiching.) Het eenige wat wij
wenschen is, dat zich in Rusland toestan
den ontwikkelen, die dat land tot een vast
en hecht bolwerk van den vrede maken.
(Toejuichingen.) Als de nieuwe orde van
zaken er toe bijdraagt een toenadering
tusschen beide volken, die bestemd zijn
betrekkingen van goede nabuurschap te
onderhouden, te bereiken, zullen wij dat
blijde toejuichen. (Toejuichingen).
Het Russische volk dat dezen oorlog
stellig niet gewild heeft, kan, zonder zorg
voor welke inmenging ook van onzen kant,
met ons leven (levendige toejuichingen) in
een vrede, die voor alle partijen op een
eervollen grondslag gevestigd is.«
Maar of de nieuwe Russische regeering
naar dit officieuze vredesaanbod luisteren
zal staat te betwijfelen. Ze kan nu een
maal niet buiten de finantieele hulp van
de entente, en is dus wel genoopt zijn
bondgenooten naar de oogen te blijven
zien. Maar 't geeft toch te denken dat
v. Bethman Hollweg de verklaring aflegde
Het uitstrooisel, dat wij er aan denken
het tsarisme weer op te richten, is louter
leugen en laster. Wij hebben onder de
zonden van het oude Rusland zelf genoeg
geleden en wenschen slechts, Rusland een
vast bolwerk van den vrede te zien wor
den. Het Russische volk kan zonder zorg
voor eenige inmenging van onze zijde zijn.
(Bijval.) Wij begeeren niets anders dan
een spoedigen vrede op voor beide zijden
eervollen grondslag. (Bijval.)
In gelijken geest heeft zich Graaf Czer-
nin de minister van buitenlandsche Zaken
uitgelaten. Op ons maakt het den indruk
dat de bedoeling van al die manifestaties
aldus kan worden samengevatRusland
heeft het Tsarisme afgeschud en daarmee
is in een van de voornaamste rijken, die ons
beoorloogen, een groote verandering inge
treden, die het noodig maakt de houding
van de centrale rijken tegenover die ver
andering zelf en tegenover het vraagstuk
van oorlog en vrede in het algemeen, nog
eens goed te omschrijven.
De oorlog tusschen Rusland en de cen-
.tralen was voortgekomen uit de Pansla-
vistische (het streven om alle Slaven onder
Russisch bewind te brengen) oogmerken
van het oude Russische régime. Het is
niet alleen mogelijk, het is zelfs waar
schijnlijk, dat het nieuwe bewind niet meer
de verwezenlijking van die panslavistische
oogmerken begeert. Er is dan van de
zijde van de centralen geen reden meer
om den oorlog voort te zetten.
Wij hopen dat deze vredespogingen met
welslagen bekroond mogen worden, maar,
gelijk wij zeiden wij vreezen.
Ook over de betrekking tot China sprak
de Kanselier zich uit. Hij was overtuigd
dat na den vrede de bestaande handels
betrekkingen zouden worden hersteld. Doch
ook dit is te bezien. De Chinees heeft
een wrok tegen de Dnitschers sedert de
vernedering van den Bokseropstand hem
aangedaan. Tot voor den oorlog plaatste
Duitschland in China ongeveer een vierde
deel van zijn uitvoerartikelen de Duitsche
kooplieden, die op dit oogenblik nog hun
zaken en magazijnen in China hebben, zijn
met een slag geruïneerd. En dubbel erg
is het voor Duitschland, dat China gehan
deld heeft onder invloed van de entente,
of eigenlijk veel meer onder den invloed
van Amerika. Wordt Duitschland in dezen
oorlog verslagen, dan is het ook met zijn
handel op China gedaan. De bizondere
voorrechten die aan het beginsel der ex
territorialiteit verbonden zijn, vervallen, en
de Duitsche handel zal als de handel der
kleine staten slechts kunnen werken onder
patronaat van de met China bevriende
ententestaten. Dat op den val van Bagdad
de breuk met Peking volgen moest, is voor
Duitschland een dubbele slag. En het
schynt zeer wel mogelijk, dat na het be
sluit der Chineesche regeering een nieuwe
politieke aera in het Oosten gaat beginnen
die vooral den Engelschen en Amerikaan-
schen handel ten goede zal komen.
De nieuwe Russische regeering heeft den
Polen onafhankelijkheid beloofd en heree-
niging. De Polen zullen zelf over hun lot
mogen beslissen en door een militaire
overeenkomst met Rusland verbonden zijn.
Een besluit van groot belang.
Wat boden de Duitschers
Onafhankelijkheid alleen aan de Russi
sche Polen, dus geen hereeniging. Wij
zien dus dat dit besluit een sterke zet is
van de Russische regeering.
De omstandigheid, dat Rusland Polen
eerst zal moeten heroveren en, voor zoover
het Pruisisch en Oostenrijksch is, nog zal
moeten veroveren, maakt alleen, dat de
Russiche belofte voor het moment nog wat
in de lucht zweeft. Het zal interessant
zijn te zien hoe de Polen, aan wien nu
door twee partijen tegen elkaar opgeboden
wordt, hierop reageeren. In alle gevallen zal
de vrede ons wel een nieuw Polen brengen.
Dat willen nu, behalve de Polen zelf ook
beide oorlogvoerende partijen, en dat kan
voor de toekomst van Europa een zegen
zijn.
Op het Westelijk front zijn de Engel
schen en Franschen weer wat vooruitge
komen, maar de terugtocht der Duitschers
is nog immer gaande. Wanneer hier de
eindworsteling zal beginnen is nog niet te
zeggen. Velen verwachten, dat hier in de
komende weken de beslissing zal vallen.
Moge hel waar zijn. Want de nood klimt
allerwege, en de volkeren hijgen naar rust.
BUITENLAND
Washington, 2 April. (R. O.)
Wilson verzocht het Congres hedenavond
den oorlogstoestand te verklaren tusschen
de Ver. Staten en Duitschland.
O
Hoe de Vereen. Staten zullen optreden.
President Wilson verklaarde in zijn rede
in het congres, dat de inlijving van een
legermacht van 500,000 man als noodza
kelijk moest worden beschouwd.
Het doel der Vereen. Staten rechtvaar
digt het principe van vrede en gerechtig
heid tegenover een egoistische en autocra
tische Mogendheid, die de wereld bedreigt,
te handhaven.
Wilson adviseerde het congres den staat
van oorlog goed te keuren, waaruit volgt
dat de Vereen. Staten zouden moeten sa
menwerken met de naties, die thans de
Duitschers bevechten, o.a. door hun finan
cieel crediet op bijzonder gunstige voor
waarden toe te staan en de verstrekking
van alle mogelijke-oorlogsmateriaal te be
vorderen.
De vloot moet in het byzonder tegen de
onderzeeërs worden toegerust.
o
Dreigende hongersnood.
Uit Amerika komen berichten, dat door
de droogte en daaropvolgenden sneeuwval
de oogstvoóruitzichten der tarwe zeer slecht
zijn. Men verwacht in de Vereenigde
Staten een ernstig tekort aan "koren, dat
het noodzakelyk kan maken, dat zelfs de
Vereenigde Staten vóór het einde van het
jaar op broodrantsoen wordt gesteld. Men
verwacht de hoogste prijzen voor levens
middelen in de geschiedenis der Vereen.
Staten.
De «New-York Times« die een artike
aan den toestand wijdt, schrijft»De oogst
van 1917- zal beslissen of de wereld in
1918 gevoed kan worden of dat er hon
ger zal zijn. De vraag hoe wij onze
vrienden overzee van voedsel zullen voor
zien en zelf genoeg over zullen houden,
moet vastberaden onder de oogen worden
gezien.® s
o
Officieel de garderobe voorgeschreven.
Het plan bestaat, om in Duitschlanc
dwingend voor te schrijven, uit hoevee
stuks de garderobe mag bestaan.^. Het
rijkskleedingbureau stelt voor Voor een
man twee pakjeseen daagsch en een
Zondagsch, een jas of cape, twee werk
kielen, twee vesten, twee werkbroeken,
twee voorschoten, een paar winterhand
schoenen, zes zakdoeken, drie over-, drie
onder- en 2 nachthemden, drie onderbroeken
en 4 paar kousen.
De damesgarderobe mag tellen, twee
daagsche japonnen, een Zondagsche, bo
vendien nog een rok, 2 blouses, een man
tel een omslagdoek, een morgenrok, drie
boezelaars, 1 paar winterhandschoenen,
zes zakdoeken, vier hemden, drie nacht
hemden of nachtjaponnen, vier broeken of
hemdbroeken, drie onderrokken, 4 paar
kousen.
Beide geslachten mogen verder niet meer
dan 3 paar schoenen, 1 paar pantoffels,
3 kussensloopen, 2 lakens, 2 dekbedden,
een wollen deken bezitten, drie handdoeken,
2 kopjesdoeken, drie stofdoeken.
Wiens garderobe op deze wijze voor
zien is, krijgt geen bon voor nieuwe kleeren.
Een geteekende verklaring moet by elke
aanvrage worden overgelegd, dat men min
der heeft dan in bovengemelde lijstjes is
gemeld.
Wie een valsche verklaring aflegt, wordt
zwaar gestraft.
—o
Volgens een telegram van het Wolff-
bureau zal Parijs binnenkort met petroleum
lampen verlicht worden. De Deensche bla
den hebben vernomen dat het gebrek aan
steenkool een voldoende productie van gas
onmogelijk maakt en dat de gemeenteraad
daarom besloten heeft in de straatlantaarns
petroleum-lampen te plaatsen. La Ville
lumière zal er dus nog somberder maar
misschien wel mooi middeneeuwsch-roman-
tisch gaan uitzien.
o—
Een bericht uit Londen aan de Fransche
bladen meldt eenige bijzonderheden over
de reis van het Amerikaansche passagier
schip «Saint Louis®, dat te Liverpool is
aangekomen. Dit was het eerste bewapende
passagiersschip, dat den Atlantischen Oceaan
is overgestoken. Er waren 33 passagiers
aan boood, waarvan 4 dames en 5 jour
nalisten uit New York. Een van de pas
sagiers deelde mede, dat men geen enkele
duikboot had gezien, maar dat men gereed
was om die met de kanonnen te bestoken.
Gedurende de reis waren er schietoefenin
gen gehouden op vaatjes voorzien van peris
copen, die in zee werden geworpen om
als schietschijf te dienen en die op drie
kilometer afstand waren stuk geschoten.
De commandant en een officier van de
Amerikransche marine waren gedurende
twee-en-zeventig achtereenvolgende uren op
de brug gebleven, toen het schip door
het gevaarlijkste gebied heen voer.
De toekomst-schildering.
Niet meer met belofte van schitterende
overwinningen, maar met schrikbeelden
tracht thans de Kölnische Zt. Duitschers
te animeeren om aan de nieuwe Duitsche
oorlogsleening deel te nemen. En het
beeld van het toekomstige Duitschland
indien de oorlog verloren wordt, door het
blad afgeteekend en dat door het blad een
«getrouwe waarschijnlijkheidsfoto« ge
noemd wordt, zal er zeker wel toe mede
werken, allen nogmaals de laatste krachten
te doen inspannen.
Allereerst zullen, zegt de Kölnischede
vijanden zieh schadeloos stellen en eischen
vergoeding der oorlogskosten (200 rhilliard),
herstel van België, Servië, Montenegro,
Roemenië en Noord-Frank rijk (100 mil
liard), te zamen dus 300 milliard, waar
van het leeuwenaandeel door Duitschland
zal moeten opgebracht worden.
Het opbrengen van die som staat gelijk
met volslageiï uitputting en verarming.
Toestanden erger dan na den 30-jarigen
oorlog zullen terugkeeren. In de 17e eeuw
bleef ten minste de mogelijkheid tot her
stel over, maar dat zal thans niet 't geval
zijn, omdat een nederlaag ook een oecono-
mische nederlaag zal beteekenen. Enge-
land's oorlogsdoel was van het begin af
Duitschland als concurrent op de wereld
markt uit te schakelen. Grondstoffen en
voedingsmiddelen zullen niet meer in het
land kunnen worden gebracht, want de
eveneens uitgeputte Entente zal alles voor
zich opslokken en wij zullen pas wat krij
gen als een hongersnood, erger dan welke
Europa ooit zag, ons geteisterd heeft.
Protectie van landbouw en industrie is
gedaan, want de overwinnaar zal willen
leveren en de geweldige lasten, welke wij
moeten dragen, zullen eiken .prikkel tot
productie dooden. Ja, het is niet onmoge
lijk, dat de Engelschen, om goedkoope
werkkrachten te krijgen, Chineezen in het
land halen.
Men zegge niet, schrijft het blad verder,
dat onze vijanden niet zoo dwaas zullen
zijn, de kip te slachten, die het gouden
ei leggen moet. Hun egoïsme zal en moet
hen dwingen, zoo te handelen. In het
gunstigste geval zal men een paar kroko
dillen-tranen over ons weenen, maar daar
naast ook overtuigend betoogen, dat het
ten slotte toch der menschheid tot heil
moest strekken, dat de Hunnen en Barbaren
van den aardbodem verdelgd worden en
de heer Wilson zal ja en amen zeggen.
Van overwinningsvisioenen bespeurt men
al heel weinig in dit artikel van de Kölnische.
BINNENLAND.
De moord te Oss.
Heden-morgen deed de arrondissements
rechtbank alhier uitspraak in de zaak tegen
Cornelis Hermanus Stroop, gewezen ge
meente-veldwachter te Oss, thans gedeti
neerd als verdacht van a. verduistering van
f 72 b. van moord op Marinus van Heesch,
veekoopman aldaar en hem daarna van
zijn geld te hebben beroofd
verklaart den beklaagde schuldig aan:
I. verduistering, II. doodslag gevolgd van
een strafbaar feit en gepleegd met het
oogmerk om de uitvoering van het feit
gemakkelijk te maken en om bij betrapping
op heeterdaad aan zich zeiven straffeloos
heid en het bezit van het wederrechtelijk
verkregene te verzekeren en veroordeelt den
beklaagde tot levenslange gevangenisstraf.
Stroop hoorde het strenge vonnis heel
kalm aan; het vernemen der zware straf
maakte blijkbaar niet den minsten indruk
op hem en hij verliet zwaar geboeid, ook
heel kalm, de gerechtszaal.
Nederlandsche tankboot getorpedeerd.
13 Slachtoffers.
De Nederl. tankstoomboot «Hestia® is
getorpedeerd in den nacht van Vrijdag op
Zaterdag. 45 Mijlen van de kust werd
het zonder waarschuwing door een duik
boot beschoten
De «Maand. Crt.« deelt daaromtrent
mee
Door den luchtdruk sloegen de menschen,
die de wacht hadden, tegen het dek. Krui
pende over he.t dek wist de kapitein de
telegraaf te bereiken en het sein van
stoppen te geven.
inmiddels was een sloep aan bakboord
zijde gestreken, waarin 14. opvarenden
plaats namen, te weten 6 Nederlanders,
en 8 Chineezen. In de stuurboordsloep
namen de 12 overigen, waaronder kapitein
Van 't Hoen, plaats. Nauwelijks was deze
gevierd, of een torpedo van den onderzeeër
drong aan bakboordzijde binnen en door
boorde het schip, dat met den achtersteven
in de diepte verdween. Zeer waarschijnlijk
heeft deze torpedo, of een later afgescho
ten granaat, de bakboordsloep met de 14
inzittenden getroffen en vernield, waarbij
vermoedelijk 13 der inzittenden gedood
zyn. Toen de duikboot als een razende
was dóór blijven vuren, om het schip tot
zinken te brengen wat ten slotte ge
lukte zagen de 12 menschen m de
stuurboordsloep een stuk van de stukge
schoten bakboordsloep omgekeerd drijven,
waaraan zich nog een man, een Chinees,
had vastgeklampt.
Aan boord van de duikboot, die tegen
zes uur weer boven was gekomen, nam
men niet de minste notitie van dezen man,
doch wenkte men de andere sloep om te
naderen en deelde hun den koers en den
vermoedelijken afstand naar de Nederland
sche kust mede. Zij redden daarop eerst
den Chinees uit zyn levensgevaarlijke po
sitie en hielden daarna op onze kust aan.
Zij werden Zaterdagmiddag opgemerkt door
den logger «Julie® IJM 210, die de men
schen opnam en hen met de beste zorgen
behandelde.
Gered zijnkapitein Van 't Hoen, de
machinisten Schaafsma, Weber en Boo-
gaardt, de assistent-machinisten Roorda.
Heitweiler en Deulevite, de marconi t An-
toniszen en 5 Chineezen.
Zeer vermoedelijk gedood of verdronken,
in ieder geval vermistde stuurlieden La-
fèvre, De Waard, en Minderhoud, de eer
ste machinist Cupido, de heer Van Rees,
de assistent-machinist Karstens en 7 Chi
neezen.
(Het nieuwe tankstoomschip »Hestia«,
in 1916 gebouwd voor de Nederlandsch-
Indische Tankbootmaatschappij te 's Gra-
venhage, was in ballast van Rotterdam
naar Londen. Aan boord bevonden zich
twintig man vaste equipage en zes aange
monsterde passagiers, waaronder de heer
Van R., beambte aan de maatschappij.
Een jongen die een meisje was
De koopman D. te Stfatum deed aangifte
van de geboorte. De ambtenaar van den
Burgerlijken Stand maakte daarvan een
akte op. Na een uur verschijnt hij echter
weder ten gemeentehuize met de boodschap
«Mijnheer, 't is een vergissing, 't Is geen
jongen maar 't is een meisje. Ze hebben
me thuis de boodschap verkeerd medege
geven.
Verhooging der kolenprijzen.
Men bericht uit Rotterdam
Het bestuur der Vereeniging tot Behar
tiging van de Belangen van de Binnen-
landsche Beurtvaart vernam van goedin-
gelichte zijde, dat de brandstoffenprijzen
van de Limburgsche mijnen met 1 April
a.s. aanmerkelijk worden verhoogd en dat
dit voor industriekolen en briketten zelfs
resp. f 2.50 en f 5 per ton moet zijn.
Het spreekt daarbij de meening uit dat
voor de binnenvaart, de plattelandsche
stoomtramwegen en dergelijke onderne
mingen deze prijzen niet te betalen zullen
zijn.
Zij maken, op een enkelen bevoorrechte
na, een moeilijken tijd door, de extrakosten
zijn niet in hun geheel op den handel te
verhalenhet vervoer is bovendien veel
verminderd.
Lichting 1911 met klein verlof.
Naar wij vernemen zal de militielichting
1911 waarschijnlijk 10 April a.s. met
onbepaald verlof worden gezonden, terwyl
ook het kader van deze lichting, in ver
band met het feit, dat deze lichting reeds
eenige malen is teleurgesteld, op denzelfden
datum in het genot van onbepaald verlof
zal worden gesteld.
Geen graan voor Schiedam.
Gedurende 2 weken zullen de brande
ryen in Schiedam nog slechts 50 pet. van
de tot nog toe gekregen hoeveelheid ont
vangen. Zij zullen dus binnenkort geheel
moeten worden stop gezet.
Naar aanleiding daarvan loopt de prijs
van den moutwyn verbazend op. Maandag
vóór 14 dagen werd nog voor f 28.50 per
H L. gedaan, thans wordt tevergeefs f50
geboden.
—o
Bons voor brood.
Naar het «Centr.® verneemt wordt naar
aanleiding van de schaarschte van papier
en de vermindering van de toegestane
hoeveelheid brood wegens gebrek aan meel
en bloem, aan het ministerie van landbouw
ernstig overwogen bij een volgende uitrei
king van bonboekjes voor levensmiddelen,
daarbij ook bons te voegen voor brood,
zoodat de broodkaarten dan zouden verval
len.
Eieren.
Deze week moeten voor elke 100 eieren,
die worden uitgevoerd, er 40 worden be
schikbaar gesteld, en moet van elke 40
eieren voor binneniandsch gebruik een door
de Rijkscommissie van toezicht vast te
stellen deel worden geleverd tegen f7 de
100 stuks voor levering aan de gemeen
tebesturen.
o
Voor de volksvoeding.
Het gemeentebestuur van Hellendoorn
heeft vier hectaren grond in bewerking
genomen voor den verbouw van voedings
gewassen.
Een gemeentelijk bouwterrein te Akkrum
wordt tot tuingrond ingericht. Er zullen
honderd tuintjes gevormd worden, ieder
ongeveer een are groot. De huur is f 2
per jaar. Het verbouwen van aardappelen,
boonen en erwten is voor den huurder
verplichtend gesteld.
De directie der Rotterdamsche Droog
dokmaatschappij heeft een 100-tal tuintjes
ter beschikking gesteld van haar personeel
wonende in het tuindorp Heyplaat, ten einde
daarin voedingsgewassen te telen.
o
Kolennood.
Den dag, volgende op dien, waarop in
Den Haag bekend was gemaakt dat aan
de gasfabriek wederom bestellingen voor
cokes zouden worden aangenomen, werden
aan die fabriek des morgens ongeveer
13.000 briefkaarten per wagen bezorgd
o
Weer een Noorsch schip getorpedeerd.
Het Noorsch stoomschip «Feinstein« van
Stavanger op weg naar Rotterdam, met
graan geladen, bestemd voor het Relief-
comité, is Zaterdag bij Terschelling gezon
ken, nadat drie ontploffingen gehoord waren,
waarschijnlijk veroorzaakt door een onder-
zeër.
24 opvarenden zijn te IJmuiden binnen
gebracht.
-o—
Een heldhaftig Nederlander.
Wij lezen in «Het Vaderland®
Het is een stout stuk geweest, waarvoor
gelijk we reeds mededeelden, onze landge
noot J. van Dijk, van den Franschen Mi
nister van Marine een eigenhandig schrijven
van dank heeft ontvangen. Zijn kloek en
ónverschrokken optreden heeft zeker een
honderdvijftig menschenlevens gered en als
men de bijzonderheden daaromtrent, ons
van goedingelichte zijde verschaft, leest,
zal men met ons erkennen, dat de aan
den heer Van Dijk gebrachte hulde waar
lijk welverdiend is.
Hij bevond zich aan boord van de «Ma
gellan® der Messageries Maritimes op weg
van Oost-Indië naar Europa.
Het schip was 6 December van Suez
vertrokken, tegelijk met een ander trans
portvaartuig, terwijl ze geconvoieerd werden
door een torpedoboot. Den 11 den Decem
ber, 's morgens om 10 uur, in de nabij
heid van Malta, kreeg de «Magellan® een
hevigen schok, gepaard gaande met een
dof doch krachtig geluid.
Wie op het voordek liep, sloeg tegen
den grond, doch het achterdek zag er na
den schok vreeselijk uit. Het hing er als
't ware bij. Gillend kwamen de passagiers
aan dek, de moeders met hare kinderen,
de mannen met vrouwen, elkander om
knellend en om hulp smeekend. Booten
werden zoo gauw mogelijk uitgezet, doch
de meeste liepen door de ruwe zee, die er
stond, vol water. De inzittenden waren
echter zoo onthutst, dat ze bleven zitten,
zich aan alles vastklemden en met de
booten in de diepte verdwijnend. Daar het
aantal booten te klein was, sprongen velen
over boord, doch het waren slechts wei
nigen, die op die wijze aan den dood
wisten te ontkomen. Tot die weinigen
behoorde onze landgenoot Van Dijk, die
met een riem overboord was gesprongen
en daarop bleef dryven.
Toen binnen 25 minuten de «Magellan®
zonk, waren er nog opvarenden aan boord,
die wezenloos geen poging hadden gedaan
zich te redden en mede door de diepte
werden verzwolgen.
De begeleidende torpedoboot stoomde één
keer om het zinkende vaartuig, doch moest
toen full speed naar de andere mailboot,
9
