dat de troepen Aan het Chineesche zuiden
reeds oprukken tegen Woetsjang.
De opstandelingen willen een conventie
te Tientsin bijeenroepen, om een voorloo-
pige regeering te vormen met een directeur
aan het hoofd, die tegelijk de functies van
president en van minister-president uit zal
oefenen.
Dan broeit het ook in Spanje. Daar is
een beweging van de officieren te Barce
lona gaande tegen sommige bepalingen
van den grondwettelijken regeeringsvorm.
De officieren zouden niet langer tevreden
z\jn met de concessies, die de regeering
ingevolge hun manifest heeft verleend.
Zij zouden ontslag vragen van een aantal
corps-chefs en generaals, die met hooge
ambten bekleed zijm
De liberale bladen spreken van een re
volutionaire beweging van een nieuwe soort,
die er op uit is het rechterlijk gezag te
niet te doen, om daarvoor de volstrekte
toepassing van een rechtsdwang in de plaats
te stellen, waarbij alle misdaden en ver
grijpen tegen het vaderland en het leger
naar de militaire rechtbanken verwezen
worden en die een herleving van het tijd
perk der pronunciamento's schijnt te zijn.
De arbeidende klassen volgen met onge
rustheid het optreden der officieren en
vragen zich af of deze niet lijnrecht op
de instelling van een militairistischen be
stuursvorm afgaan.
In het Volkshuis is de ongerustheid groot.
Republikeinen en socialisten zijn van oordeel,
dat de politieke horizont zwaar is van
dreiging. Er wordt opgemerkt, dat het
niet meer gaat om eenvoudige eischen op
het beroep betrekking hebbend en dat de
officieren arbeiden om zich den steun der
soldaten te verzekeren.
Pogingen tot verzoening, die er door het
kabinet met het in verzet zijnde militaire
element door bemiddeling van generaal
Marina gedaan zijn, zijn mislukt èn uit de
ontwikkeling der feiten kan opgemaakt
worden, dat een militairistische bedreiging
en misschien het aan het bewind roepen
van staatslieden, die door de openbare
meening verworpen worden en een geest
van reactie vertegenwoordigen, Spanje boveu
het hoofd hangen.
Dus ook hier al een soort revolutie aan
den gang. En ondertusschen woedt de
wereldoorloog voort. Nog enkele weken
en wij gaan al weer het vierde oorlogs
jaar in.
De Hongaarsche minister van oorlog
Szurmay heeft dezer dagen gezegd dat
Hongarije op een vierden en vijfden oor
logswinter rekende en zich daar al in alle
opzichten op voorbereid had. De gezag*-
hebbende kringen te Boedapest deelen het
optimisme, dat men te Weenen uit, geens
zins, maar zijn van meening, dat de oorlog
onbeperkten tijd zal voortduren, aangezien
er nog geen grondslag voor toenadering
tot de entente gevonden, en de heer Wilson
zich als de grootste agitatoy voor [den
oorlog aanstelt.
Maar geen nood, zeide hij, de toestand
aan alle fronten is voortreffelijk en beves
tigt myn herhaalde bewering, dat in dit
opzicht geen invloed in ongunstigen zin
mogelijk is. Wij ruimen alle hinderpalen
uit den weg, wijl in ieder onzer de wil
leeft, tot de overwinning vol te houden.
Ik spreek niet als theoreticus, maar uit
een in zeven maanden aan het front op
gedane ervaring, die volop mijn onwrikbaar
vertrouwen in onze schitterende toekomst
rechtvaardigt, welke ons heldenleger en
het dappere achterland gemeenschappelijk
zullen veroveren, en die het best alle fan-
tasiën onzer vijanden over de gevolgen
onzer nationale geschillen weerlegt.
Ik ontken niet, dat de toestand in het
land thans vaak moeilijker is dan aan het
front, maar ons economisch doorzetten ten
aanzien van de huidige oogstvooruitzichten
is gewaarborgd, te meer daar de oorlog
een machtige opvoedende kracht bezit.
Zijn wij economisch beveiligd, zoo geldt
dit niet minder voor onze troepenaanvulling
en de voorziening met allerlei oorlogsbe
hoeften. Er kan ons niets meer gebeuren,
al zou de oorlog nog zoo lang duren. De
10e Isonzo-slag eindigde met een onbe
twistbare nederlaag voor de Italianen, of
schoon zy daar offers brachten en troepen
in het vuur zonden als nooit te voren.
Dus nog eens een zomer en herfst en
winter van ellende en dan nog eens een
jaar van steeds stijgenden nood
In Duitschland meent men nog immer
dat de duikbootoorlog in staat zal zijn de
entente te dwingen den oorlog op te geven.
Maar deze Hongaarsche minister deelt de
opvatting die daarover buiten Duitschland
overheerschend is n.l. dat de duikbootoor
log voor de entente wel is waar hoogst
lastig is en wel als een belemmerende
factor voor de oorlogvoering in rekening
mag worden gebracht, maar toch niet zoo
zeer, dat hij bijvoorbeeld kan verhinderen
dat Amerika uit alle macht aan den oorlog
in Europa deel gaat nemen (immers de
Duitsche kapitein Persius berekende nog,
dat Amerika in één reis 125,000 man naar
Europa zou kunnen overbrengen, zonder
nog één eigen schip te wagen), laat staan,
dat hij de entente tot neerleggen van de
wapenen zou kunnen dwingen. Echter de
herbouw van schepen vergt arbeidskrachten
en grondstoffen, die anders voor de recht-
streeksche oorlogvoering zouden worden
gebruikt, en voor de bewapening van sche
pen wordt ook materiaal en manschappen
afgezonderd om niet te spreken van de
slijtage, waaraan de convooieerende oorlogs
schepen onderworpen zullen zijn. De op
timistische verwachting, dat wellicht het
jaar 1917 het einde van den oorlog zou
brengen, die in het voorjaar in verschei
den uitlatingen van de buitenlandsche pers
was op te merken, heeft thans plaats ge
maakt voor pessimisme te dien opzichte.
Wat Rusland dit jaar en het volgende als
oorlogvoerende macht voor de entente zal
doen, zoo is de opvatting, die men tegen
woordig veelal vondt, moet zij als meege
nomen beschouwen. Op een Russisch of
fensief van beteekenis mag niet worden
gebouwd.
En zonder Ruslands hulp is de entente
niet sterk genoeg een beslissing te bevech
ten moet dus wel wachten tot Amerika de
schaal doet overhellen. Maar Amerika is
nog niet klaar. De zomer en herfst zullen
wel voorbij zijn voor er een noemenswaarde
legermacht uit de Ver, Staten in Europa
meestrijdt. En de centralen zullen wel
niet door een snellen aanval in staat zijn
hun tegenstander een slag toe te brengen
dat hij lam geslagen ligt en zoodat de
Amerikaansche hulp te laat zou komen.
Dit alles wijst wel op een nieuwen winter-
veldtocht met al de aankleve van dien voor
de oorlogvoerenden en met een steeds be
narder toestand ook voor de neutralen.
De toekomst is wel donker.
Weer hebben marineluchtschepen der
Duitschers een aanval gedaan op belangrijke
vestingen in Zuid-Engeland. Een zeppelin
werd naar beneden geschoten.
Eep correspondent van de Zuidkust meldt
dat in een stad, die nu bezaaid ligt met
gebroken ruiten, de eerste ontploffing
plaats had om half drie 's ochtens. Men
hoorde duidelijk het langgerekte gefluit
van luchttorpedo's. Er braken branden
uit, maar men kreeg die gauw onder de
knie. De torpedo's waren zichtbaar door
een diffuus licht, terwijl zij door de lucht
vlogen. Zij veroorzaakten de voornaamste
schade. Een ervan vernielde een aantal
oude buitenhuisjes en sloeg een gat in den
grond ter diepte van negen voet en ter
breedte van dertig voet.
Een correspondent aan de Oostkust
meldtDe zoeklichten spoorden den Zep
pelin op, toen hij uit zee naderde en de
kanonnen openden een schrikbarend vuur.
De zeppelin deed wanhopige pogingen
om buiten bereik van de verdedigings
middelen te blijven en slaagde erin eeni-
ge mijlen ver het land binnen te dringen,
ofschoon het verdedigingsvuur rakelings
langs de Zeppelin heen ging. Haar com
mandant die het gevaar besefte, trachtte
nu buiten schot in de lucht te stijgen
en zwenkte naar zee toe, gevolgd door
vliegtuigen.
De zeppelin braakte vuur uit tegen de
vliegtuigen, maar kon, daar zij niet naar
het roer luisterde, den aanval niet afslaan.
De vlammen sloegen er uit op en in vu
rige stukken plofte zij neer te midden van
luide toejuichingen van duizende toeschou
wers uit de geheele streek. Het lucht
schip kwam neer in een omgeploegd veld
1600 M. van zee. Vijf verminkte lijken
werden in de naburige velden gevonden,
vijf andere te midden van den wrakhoop,
die nog een uur lang hevig brandde.
Zoo houdt het oorlogswee aan en de
wereld, kreunend van pijn, ziet tevergeefs
uit naar den zoo zeer begeerden vrede.
BUITENLAND.
Wijziging van een doodvonnis.
Naar de «Vossische Zeitungc verneemt,
zal het doodvonnis tegen dr. Friedrich
Adler, die den Oosterijkschen minister
Stürgkh van het leven heeft beroofd, niet
voltrokken, doch in eert lange gevangenis
straf veranderd worden.
Amerika en de oorlog.
Washington, Het departement van
oorlog meldt, dat duizend vliegtuigen, vol
komen uitgerust met vliegers en technikers,
naar Frankrijk zullen worden gezonden,
zoodra de noodige regelingen zijn getroffen.
Londen 18 Juni. De »Daily News«
verneemt uit Madrid d.d. 17 Juni: Gis
terenavond na de bijeenkomst der Kamer
verlieten leden van vertfchillende fracties
het gebouw, o.a. de reform-partij der re-
publiekeinen, radicalen en socialisten. Zij
besloten een revolutionnair anti-monarchis
tisch manifest te verspreiden en gezamen
lijk een blocte te vormen. De oorzaken
dezer coalitie moeten gevonden worden in
de millitaire crisis en de geruchten omtrent
een aanstaande vorming van een reactionnaire
pro-Duitsche regeering onder Maura en den
generaal Weyler. De tót dusver monar-
chitsisch gezinde reformpartij verklaarde
zich ten gunste van de repubiek.
Zeppelin vernield.
LONDEN, 17 Juni. Hedenmorgen vroeg
naderden twee vijandelijke luchtschepen
onze O. en Z.O. kust. Een daarvan liet 6
bommen vallen op een kuststad van Kent.
Een groot aantal huizen werd beschadigd.
Er werden twee personen gedood en 16
gewond.
De tweede raider viel de kuststad Eas-
tanglia aan, en werd hevig door het af
weergeschut beschoten, verjaagd en waar
schijnlijk beschadigd.
Na een aantal bommen op open steden
te hebben laten vallen, waarbij in een
kuststad brand uitbrak, werd het lucht
schip door onze vliegers omlaag geschoten
en vernield. Het kwam in vlammen gehuld
omlaag.
Te Eastanglia werd geen schade aange
richt en hadden geen ongelukken plaats.
In een suikerfabriek te New-York heeft
een ontploffing plaats gehad. Vermoedelijk
zijn 26 arbeiders daarbij omgekomen.
o
De vijfdaagsche boschbrand.
Engeland is, naar de Times meldt, door
een hevigen boschbrand geteisterd. Een der
oudste bosschen, dat van Tangham, bij
Hollesley, is geheel door het vuur vernie
tigd. Vijf dagen woedde de brand, aan
gewakkerd door een krachtigen Westen
wind. Honderden soldaten waren dag en
nacht aan het werk om het vuur te stuiten.
De ontploffing te Ashton.
Een correspondent te Asthon zoo meldt
men uit Londen aan de N. R. Ct. beschrijft
de geweldige ontploffing van Woensdag
middag, waarbij stukken van ketels, met
selwerk en geraamten van. gashouders over
een uitgestrektheid van een mijl wegge
slingerd werden. De straten leken dade
lijk op slachtplaatsen. De brand, die door
de ontploffing ontstond, verspreidde zich
en vernielde een katoenspinnerij en een
korenmolen. Vele schoolkinderen, die op
weg naar huis waren, waren onder de
slachtoffers.
Het westelijk gedeelte van de stad werd
zoo goed als verwoest. Twee gashouders
vlogen aan stukken en richtten schade aan
in de naburige steden Dukinfield en Staly-
bridge. Brandende teertonnen werden de
lucht ingeslingerd en daardoor geraaktede
gasfabriek te Dukinfield in brand.
Een fabriek ingestort.
Naar uit Parijs gemeld wordt had eer
gisteren in de fabriek Renoult te Dillen-
court waar oorlogsautomobielen vervaardigd
worden, eene instorting plaats. Toen men
de ramp zag aankomen, wisten zij, die
zich in de onderste der vier. verdiepingen
bevonden, zich bijtijds te redden, waartoe
voor de overigen geen mogelijkheid meer
bestond, zoodat zij onder de puinhoopen
werden bedolven. Het aantal van hen,
die gedood of gewond werden, bedraagt
150. Het bedrijf zal vermoedelijk gestaakt
moeten worden. De oorzaak der ramp
moet gelegen zijn in het ontploffen van
een aantal vergaarbakken met zuren.
o—
De massa-desertie in het Russische leger.
Volgens een particulier telegram aan
de Frf. Ztg. uit Bern, meldt de corres
pondent van het Oekrainische persbureau
te Kief, dat het aantal Russische deserteurs
bereids verscheidene millioenen bedraagt.
Het Russisch front is dientengevolge der
mate verzwakt, dat de geallieerde nauwe
lijks kunnen verwachten, dat het offensief
weder zal worden opgenomen. De Rus
sische regeering is beslist niet in staat dit
steeds toenemende kwaad te beteugelen.
BINNENLAND.
Aardappelen en steenkolen.
Ten gevolge van de bekende hoogst on
voldoende opbrengst van den vorigen oogst
van winteraardappelen, met name die van
de klei, heeft de aardappelvoorziening, of
schoon tot nu toe geen kilogram aardap
pelen is uitgevoerd, in de afgeloopen maan
den groote moeilijkheden opgeleverd. Ge
durende de maand Juni zal er een zoo
danig tekort aan aardappelen zijn, dat zelfs
het zeer verminderde rantsoen van één
kilogram per hoofd en per week niet vol
ledig beschikbaar is.
In weerwil van deze ongunstige omstan
digheden moet de Regeering gedurende
deze maand nog eenige export van aard
appelen van den ouden oogst en waarschijn
lijk van den nieuwen oogst toestaan.
Ter verklaring van dit feit, dat, uitslui
tend bezien van het oogpunt van levens
middelenvoorziening niet verdedigbaar zoude
zijn, kan medegedeeld worden, dat deze
maatregel verband houdt met den invoer
van steenkolen.
De productie der Nederlandsche mijnen
is helaas bij lange na niet voldoende om
te voorzien in de behoefte van de industrie
en van den huisbrand. Een geregelde
maandelijksche invoer van belangrijke hoe
veelheden steenkolen is noodzakelijk om
het economisch leven aan den gang te
houden en daardoor zooveel mogelijk werk
loosheid te voorkomen.
Bovendien moet, als het eenigszins kan,
voor den komenden winter worden gezord,
dat niet nog veel meer koude zal worden
geleden dan in den afgeloopen winter en,
zijn er geen kolen, dan zullen door gebrek
aan kook- en lichtgas de dagelijks terug-
keerende onaangenaamheden nog grooter
worden
Ten opzichte van den aanvoer van steen
kolen is Nederland tegenwoordig enkel
aangewezen op zijn Oostelijke naburen en
op het bezette gedeelte van België. Van
overzee ontvangen wij geen steenkolen
meer.
Het malen van rijst.
Te Sloterdijk zijn verschillende winkeliers
door de rijkspolitie geverbaliseerd wegens
het vervoer van regeeringsrijst naar Am
sterdam, met het doel ze aldaar te doen
malen voor veevoedereenige balen zijn
in beslag genomen.
N. v. d. D.
o
Veilig thuis.
Uit Baltimore is te Rotterdam aange
komen het stoomschip »Moerdijk«, met
graan voor de Nederlandsche Regeering.
Het stoomschip Vulcanus van de Kon.
Ned. Stoomboot-Maatschappij, dat 17 De
cember van Amsterdam via Lissabon naar
Amerika vertrok, is gisteren met een la
ding gerst van New-York in IJmuiden te
ruggekeerd.
o
Examen gemeente-administratie.
Aan het schriftelijk gedeelte van het
vanwege de Nederlandsche Vereeniging
voor gemeentebelangen ingestelde examen
ter verkrijging eener akte van bekwaam
heid in de gemeente-administratie was door
223 candidaten deelgenomen, waarvan 100
tot het afleggen van het mondeling gedeelte
werden toegelaten. Hiervan behaalden 63
de ,akte.
Uit de provincie Noord-Brabant slaagden
de heeren B. J. M. van Elk te Kaatsheu
vel, C. A. M. van Etten te Tilburg, C. J.
van Herpen te Andel, J. van Laarhoven
te Helmond, J. E. B. Meloen te Bergen-
op-Zoom, J. H. Mierlo te Dussen, W. J.
M. C. van Mook te Goirle, C. P. Nooijens
te Etten en Leur, A. S. Roovers te Til
burg, G. W. A. van Sprang te Roosen
daal, P. W. Sprong te Meeuwen, A. W.
Verlegh te Ginneken, F. J. Wilbers te
Reusel, allen ambtenaren ter secretarie.
o
Chili-Salpeter.
De Kunstmest-Commissie verzoekt drin
gend de aandacht van belanghebbenden er
op te vestigen, dat personen, welke thans
Chilisalpeter ontvangen en deze op het
oogenblik niet noodig hebben, deze Salpeter
in hun eigen belang moeten bewaren en
in geen geval mogen overdoen of verhan
delen. Personen, van wie de Kunstmest-
commissie zulks ter oore mocht komen,
zullen onverbiddelijk van verdere leveringen
van kunstmeststoffen voor het seizoen
1917/18 worden uitgesloten, buiten en
behalve de boete, welke de Commissie hun
zal opleggen.
Indien ieder in eigen kring aan deze
mededeeling de noodige bekendheid geeft
kunnen vele onaangenaamheden worden
voorkomen.
Weezen van den oorlog.
Een aantal Hollandsche en Belgische
ingezetenen, begaan met het lot der kinde
ren, die hun ouders verloren hebben dooi
den oorlog, hebben een liefdewerk gesticht
onder den naam «Tehuis voor de weezen
van den Oorlog« (Home des petits orphelins
de la guerre), dat zich ten doel stelt de
jeugdige kinderen van hen, die als slacht
offer van den oorlog gevallen zijn, te ver
plegen.
Aan den Wfestduinweg te Scheveningen
is een gebouw opgericht, waar voorloopig
reeds 70 weezen verpleegd kunnen worden.
Het ligt in de bedoeling van het comité,
het aantal verpleegden zoo mogelijk nog
uit te breiden.
Te Utrecht slaagde voor het natuurkundig
examen voor aanstaand veearts de heer
C. Vervoorn uit Brake).
Een pseudo-pater, die aan het station te
Eindhoven bij zijn aankomst het medelijden
van publiek en den stationschef trachtte
op te wekken door voor te geven dat hij
zijn geldbeurs op het perron verloren had
werd even later bedelend aangetroffen.
Hij was in het bezit van goede referenties
uit missiehuizen. De politie arresteerde
den man die bleek geen pater te zijn.
Plaatsgebrek in de treinen
Door de directie der Staatsspoor is be
paald, dat op de 4 zitplaatsen van le klas-
se-afdeelingen van rijtuigen met zijgang
bij plaatsgebrek 6 reizigers kunnen worden
geplaatst.
De Geref. Kerk te Amsterdam ontving
als «eerste steenvoor het nieuwe kerk
gebouw, dat aan de zuidzijde der stad in
de omgeving van den Amstel moet verrij
zen, een gift van f 1000.
o
De zaak -Schroder.
Het arrest van den Hooien Raad, waar
bij de zaak van den heer Schroder, hoofd
redacteur van »De Telegraaf(door het
Gerechtshof te 's-Gravenhage tot 3 maan
den gevangenisstraf is veroordeeld wegens
het verrichten van eene handeling waar
door de onzijdigheid van den Staat wordt
in gevaar gebracht), is naar het Gerechts
hof te 's Hertogenbosch verwezen.
Van schoenmaker tot redacteur van een
blad.
Voor het Gerechtshof te 's Bosch ver
scheen de uitgever-redacteur van de »Ker-
keradenaar beschuldigd van beleediging van
Leden van het Kon. Huis.
Hij voert te zijner verontschuldiging aan,
dat hij het bewuste artikel had overgeno
men uit de Tribune dat hij geen bedoeling
had te beleedigen en eigenlijk een unicum
in de redacteurswereld van Europa is, daar
hij als eenvoudig schoenmaker zich opge
werkt heeft tot redacteur-uitgever.
Eisch twee weken gevangenisstraf.
Dreigende belastingverhooging.
In Amsterdam, alwaar de prijs van het
gas 7 cent is, bedraagt de kostprijs 9\ cent
per Kub. Meter.
Er zal worden voorgesteld de gasprijs
in dien geest te verhoogen en de tramprijs
van 5 op 6 cent te brengen en het per
centage op de Inkomstenbelasting van 5|
op 6 pCt te brengen.
Tijdens een militaire oefening der wiel
rijders nabij Ruurlo Werd een soldaat op
wacht gezet. Deze leunde met zijn rech
terarm op zijn geweer, dat onverwachts
afging. Een losse patroon trof hem in
den oksel. De wond bleek levensgevaar
lijk.
De stand der gewassen.
Aan het officieele overzicht van den stand
der gewassen op 15 Juni is het volgende
ontleend
Vroege aardappelen. Bij een gemiddel
den stand van goed, staan de vroegere
aardappelen goed tot zeer goed in Zuid-
Gelderland en de omgeving van Leiden,
goed in Friesland, West-Friesland, te Rot
terdam e.o. op de Zuid-Hollandsche eilanden,
in Zeeland en in Limburg, vrij goed in
Groningen, Utrecht aan den Langendijk,
in het Westland en in Noord-Brabant,
matig in Drenthe, Overijsel en Noord-Gel
derland.
De opening der Staten-Generaal.
Wy vernemen, dat thans vast staat,
dat de koningin op 28 dezer de vereenigde
zitting' der Staten-Generaal in persoon zal
openen, geheel op dezelfde wijze als in den
laatsten tijd in September is geschied.
Aardappelen.
Van heden, Woensdag, af mogen nieu
we aardappelen vrij vervoerd worden.
Naar het H b 1 d. verneemt, zal de ge
heele aanvoer plaats hebben op de vei
lingen. Daaruit zou volgen, dat de han
del in nieuwe aardappelen vrij zal zijn en
dus ook buiten de rantsoeneering zal val-
len.
Kindejmoord te Oss.
De Bossche rechtbank veroordeelde
hedenmorgen Theodora Maria v. d. H.,
28 jaar, uit Oss, wegens vermoorden van
haar pasgeboren kindje op 18 Maart j.l.,
welk kindje zij, na het gewurgd te hebben,
verbrandde, tot drie jaar gevangenisstraf.
De eisch was anderhalf jaar.
o
Engelsche garens.
Dezer dagen gaven wij eene mededee
ling, als zou in het in Twente heerschende
gebrek aan Engelsche garens voorzien wor
den door het in de vaart brengen van twee
stoomschepen, de »Caledonia« en de Pro
fessor Buys«, welke speciaal aangewezen
.v
