GROOTE GEZINNEN.
Uitgever: JL J. VEERMAN, Heusden.
No. 3746. Woensdag 6 Februari 1918.
FEUILLETON.
EEN KOLONIAAL.
Und van ALTENA
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 1.05,
franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 cent. Elke regel
meer 10 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag
4 uur ingewacht.
Een kwestie, die in dezen oorlogs
tijd dikwijls ter sprake komt, is het
gebrek aan arbeidskrachten, dat cr
na en nu ook al in den oorlog zich
voelen laat. En men spreekt over
groote gezinnen, een groot kinderen-
aantal als iets dat van staatswege
beloond moet wrorden. Groote gezin
nen een aanwinst voor de maat
schappij wat arbeidskrachten betreft.
Maar ookgroote gezinnen een
aanwinst voor de maatschappij wat
het zedelijk karakter betreft van hen
die er uit voortkomen.
Ik las laatst zulk een aardig boek
dat den zegen van de groote fami
liekring zoo geestig en treffend
weergeeft. Het boek heetde familie
Peereboom, is uit het Duitsch ver
taald en door een vrouw geschreven.
Zij draagt het boek aan haar moeder
op De Familie Peereboom wil ik aan
U opdragen, lieve Moeder, want het
is uw eigen levenservaring, die ik
graag in dit boek zou willeu beschrij
ven. U hebt ons altijd voor oogen
gehouden, welk een zegen hem bege
leidt, die in een groote familiekring
en in eenvoudige omstandigheden
opgegroeid is, onder den invloed van
ouders, die met vertrouwen op God
en vroolijke huma weten-te-ontberen
wat zij niet bezitten.
De familie Peereboom bestaat uit
vader (muziekleeraar, die een klein
inkomen heeft), moeder en 7 kinde
ren, Karei, Frits, Otto, Marie en Anne
(kortweg samen Marianne genoemd,
omdat ze tweelingen en altijd samen
zijn) Frieder, een kleine muzikale
droomer, en Elsje. We leven met
hen mee in hun geldzorgen, door
allen, groot en klein, gevoeld en
meegedragenwe zien ze eikaar
opvoeden, elkaar helpen, in één woord,
't is een heerlijk boek, een aanprijzing
van het echte intieme familieleven.
Ik wil u er iets van vertellen, een
paar aardige kleine tooneeltjes.
Vader en moeder zitten 's avonds
op, en verlangen naar het oogenblik
dat de oudste, Karei, ook naar bed
zal zijn, om te spreken over iets wat
hen op het hart ligt. Vader heeft
al driemaal op zijn horloge gekeken,
6
Naar zijn ouders terug keeren wilde bij
niet, daar hij den on buigbaren wil had om
op den ingeslagen weg voort te gaan en
fortuin te zoeken, en daarom was hij
spoedig als soldaat geëngageerd in het
Fransche Vreemden-Legioen.
Hoewel dit deel van het Fransche leger
hoofdzakelijk voltallig gehouden wordt door
de «enfants perdus« van alle natiën, man
nen die niets meer te verliezen hebben dan
hun leven dat voor hen ook niet de minste
waarde heeft, heerschte er onder die re
solute dappere kerels een soort van eer
gevoel en eene kameraadschap, die altijd
ontstaat, daar waar werkelijk moedige on
verschrokken mannen te samen de gevaren
deelen.
Het was voor hem eene harde doch
nuttige leerschool, want te midden der
gevaren van den oorlog en omgeven door
makkers van zoo'n onverschillige levensop
vatting als de zijnen er op nahielden, vormde
hij zich tot die zelfstandige onverschrokken
persoonlijkheid, die alle tegenspoeden stand
vastig het hoofd bood en wien geen gevaar
te groot, geene onderneming te moeilijk
was.
Toen hij den meerderjarigen leeftijd be
reikt had, en dus geen vrees meer behoefte
moeder is onrustig. Karei doet of hij
leest, maar merkt dat men hem graag
kwijt wil zijn. Karei staat op en
gaat vroeger naar bed dan anders.
Als hij al bij de deur is roept zijn
vader hem terug en zegt„Karei,
waarom ga je zoo vroeg naar bed
Karei antwoordt plagendomdat u
al driemaal op uw horloge gekeken
hebt." „Je hebt het dus toch ge
merkt? Ga dan nu maar naar bed
Ik ben blij dat je fijn gevoel hebt,
jongen, maar een jongen die fijn
gevoel heeft kan evengoed hier blij
ven dan zul je niet spreken over
wat je zwijgen moet. Kom, groote
jongen, kom maar weer bij ons zitten.
Den jongen werd het wonderlijk te
moede. Ineens voelde hij zich een
vriend van vader en moeder, en in
dit avonduurtje werd de band tus-
schen hen nauwer aangehaald door
het vertrouwen dat ze in hem gesteld
hadden.
Mijnheer Peereboom heeft er vast
op gerekend benoemd te worden tot
directeur van een muziekschool. Doch
hij wordt het niet al had men het
hem belooft!. Mismoedig zitten man
en vrouw bijeen in de studeerkamer,
de kinderen zijn achtergebleven in
de huiskamer, ook erg onder den
indruk van dezen tegenslag. Er wordt
op de deur van de studeerkamer ge
klopt en daar staan de drie zusjes
ze dragen twee koppen, koffiepot enz.
„Maar kinderen, hoe bedenk jullie
het En moeder denkt er bijwat
een verspiling, 't is of het geen geld
kost. Maar de oudste, half snikkend:
U had beiden zoo weinig gegeten en
't is van ons eigen geld
Van den kleinen Frieder worden
ook zulke aardige dingen verteld
Thuis wordt hij de kleine domoor
genoemd, maar is een genie in den
dop. Eerst heeft hij een harmonica,
maar krijgt dan een viool, onder
voorwaarde, dat hij per dag niet
langer zal spelen dan 2 uur. Dat is
een heel ding voor Frieder, hij kan
het spelen niet laten. Als hij willens
en wetens hierin ongehoorzaam is
geweest, wil zijn vader de viool op
bergen, maar Frieder wil haar niet
afgeven. Dan moet hij in den gang-
gaan zitten, hij hoort niet meer bij
hen. Vader zegt„dat kind daar
te gevoelen voor vaderlijke inmenging, was
hij met eene afdeeling van het Vreemden-
Legioen in Cochin China op het oorlogs
terrein, en meldde van daar aan zijne ou
ders waar hij zich bevond, en dat het hem
naar wensch ging.
Eenigen tijd later kreeg hij bericht van
zijne moeder, dat zijn vader en zijn broeder
sedert overleden waren, en dat zij, gesteund
door vrienden en de uitkeering eener ge
ringe levensverzekering, in het stadje harer
inwoning eene kleine zaak in manufacturen
begonnen was, wat haar een bestaan op
leverde dat wel niet ruim genoemd kon
worden, doch dat voldoende was voor haar
alleen, zoodat hij om haar geen bekomme
ring behoefte te hebben. Zij zou altijd
blij zijn haar eenige jougen terug te zien.
Toen zijn diensttijd verstreken was, had
hij den graad van sergeant bereikt, en blij
kens zijne papieren was hij een uitmuntend
en zeer geacht militair, zoodat men hem
gaarne behouden had hij zou ook zeker
daartoe zijn overgegaan, als niet een koop
man van Lima hem gunstige voorstellen
gedaan had voor een tocht in de binnen
landen van Zuid-Amerika, waardoor zijne
zwerflust werd opgewekt, zoodat hij zijn
ontslag uit het Fransche leger nam.
Hierop doorleefde hij een paar avontuur
lijke jaren.
Kort na zijn vertrek naar het binnen
land van Peru stierf zijn patroon, waar
door de geheele onderneming werd prijs
gegeven, zoodat hij, niet wetende wat te
moet behandeld worden als een arm
bedelaarskind. Hij kan daar eten en
drinken en 's nachts kan hij een kus
sen krijgen om te slapen. Het spijt
me zoo dat hij geen vader en moe
der meer heeft." Als de familie
gaat eten, zegt de vader geef hem
zooveel eten als hij hebben wil, de
honger moet hem niet naar ons toe-
drijven, maar de liefde. Daar op
eens de kleine jongen in de gang
speelt. Ze luisteren drie maten
maar speelt hij. De muziek had hem
zoo'n pijn gedaan. Hij had nog nooit
met verdriet in het hart naar zijn
viool gegrepen, maar nu hoort hij
voor de eerste maal hoe diep treurig
de muziek is waarin een lijdend
menschenhart zich uttspreekt.
Nog eenmaal probeert hij te spe
len, maar breekt even plotseling af.
Marianne vraagt of ze naar hem toe
mag. Na een oogenblik komt een
kleine stoet binnen voorop Frieder,
met in zijn beide handen iets dat in
een zwarte doek gewikkeld is dat
is zijn viool die hij komt brengen
zoolang hij ze zag kon hij er geen
afstand van doen en daarom had hij
ze ingepakt. De vader bergt ze op
in een kastzoo gauw Frieder belooft
er niet meer dan twee uur op te
spelen mag hij ze terug hebben. Dat
kan hij niet beloven. Dan verrassen
de zusjes den kleinen vent eens als
hij speelt zonder vioolhij buigt het
hoofd een weinig ter zijde en gaat
staan als hield hij de viool vast en
aan zijn gezicht zien ze dat hij de
mooiste melodiën hoort. Eindelijk
vraagt hij zijn viool terugik kan
nu ophouden als ik wil. „Hoe weet
je dat Aan tafel probeer ik tel
kens, al heb ik ook nog zoo'n honger,
van mijn boterham af te blijven, en
ik kan het. Is 't niet waar „Ja,
vader, 't is waar," riepen de broers
en zusters in koor.
Een broer van Mevrouw Peere
boom is overgekomen. Hij is gefor
tuneerd, heeft één kind, en is van
plan een van de kinderen van zijn
zuster mee te nemen om haar zorgen
wat te verlichten. Als hij den fami
liekring eenige dagen heeft gadege
slagen, zegt hij tegen zijn zusterik
vind het als rechtsgeleerde heel be
langwekkend je kleine staat te heb-
beginnen in die geheel onbekende streek
met hare vreemde taal, zich bij een troep
gelukzoekers aansloot die naar de diamant
velden van Brazilië trok, met wie hij een
leven vol van die avonturen leidde waarvan
hij als jongen zoo dikwijls droomde.
Hoewel hij daarbij weinig geluk had, en
zelfs eenmaal door zijne makkers bestolen
werd, verzamelde hij toch voidoeude geld
om zijne passage van de haven Victoria,
op de Oostkust van Zuid-Amerika, naar
Vera Cruz in Mexico te kunnen betalen,
van waar hij zich naar Califovnië wilde
begeven zoover kwam hij echter niethij
bleef in de Staat Arinzona der Vereenigde
Staten van Noord-Amerika, waar hij Ms
cow-boy een bestaan had, totdat eene
verschrikkelijke catastrophe ook een einde
aan dien werkkring maakte.
Een ieder uwer weet zeker wel uit reis
beschrijvingen als anderzins wat een cow
boy is in de Vereenigde Staten van Noord-
Amerika, en welk een vrij en soms bande
loos leven de menschen leiden vèr van alles
wat met de beschaving in aanraking komt
bijna hun geheele leven brengen zij door
in de open lucht in de eindelooze bosschen,
of op de onafzienbare groene Savannavlak-
ten, soms achttien uren van de vier en
twintig te paard doorbrengende, belast
met de bewaking en verzorging van de
tallooze runderen die in groote kudden ge
heel vrij in die woeste streken ronddwalen,
daar vermenigvuldigen, doch eens of twee
maal per jaar het materiaal leveren voor
ben leeren kennen, en ik zie heel
duidelijk hoe uit zulk een familie
goede staatsburgers moeten groeien.
Wat schikken de grooten zich hier
naar de kleinenhoe stellen ze hun
eigen ik beneden het groote geheel,
en wat een liefde en gehoorzaamheid
dragen zij u beiden als hoofden van
dezen kleinen staat toe, in het be
wustzijn dat anders de heele boel in
den war raakt. En dat zeg ik je,
ik wil geen van je kinderen meene
men, want ze kunnen het nergens
beter hebben dan hier.
En nu is uit de familie Peereboom
natuurlijk niet bewezen, dat elk groot
gezin een El Dorado is voor kinderen,
maar over het algemeen worden er
als vanzelf deugden aangekweekt,
die zich in een klein gezin niet zoo
ontwikkelen. Hulpvaardigheid b.v.
de kinderen zien dat vader en moe
der en dienstbode zich afsloven en
als vanzelf helpen ze mee. In een
groot gezin moet orde en regel zijn
hoe kostelijk, als kinderen daar reeds
vroeg aan gewend zijn.
We hebben dit stukje geschreven
in de hoop dat gij nog eenmaal in
de gelegenheid zult zijn dit boek te
lezen en er van te genieten, zooals
ik deed.
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
Wij eindigden de vorige maal met bet
vermoeden van de Tunes mede te deelen,
dat de stakingen in Duitschland door een
list van de autoriteiten zouden zijn aange
stookt teneinde de geallieerden in den waan
te brengen, dat er sterke politieke onte
vredenheid in Duitschland zou heerschen,
die evenwel in werkelijkheid niet zou be
staan Wanneer wij echter letten op wat
geschied is, kunnen wij niet anders zeg
gen dan dat deze veronderstelling onjuist
is.
De staking omvat toch allereerst de be
drijven, die voor de oorlogvoering van het
hoogste belang zijn, n.l. die waar munitie
voor het leger vervaardigd wordt, alsmede
de werven waar de duikboolen worden
aangemaakt en hersteld. Een ieder gevoelt
dat het de grootste dwaasheid is te rnee-
nen als zou de overheid zulk een staking
hebben uitgelokt, teneinde den vijand zand
in de oogen te strooien. Bovendien kwam
deze arbeidersbeweging al op een zeer
ongelegen tijdstip. De vredesonderhande-
de groote fabrieken die geconsverveerd
vleesch en bouillon bereiden en in den
handel brengen.
En als die ruwe klanten, gewend aan
vrijheid zonder eenige andere tucht dan zij
onwillekeurig onder elkander uitoefenen,
een tucht alleen gebaseerd op kracht be
drevenheid en geweld, soms met het
moeilijk verdiende loon op zak voor eenigen
tijd die onbewoonde streken verlaten om
op de grenzen der beschaving een oogen
blik in de maatschappij terug te keeren,
dan verbrassen zij in weinige dagen in
woeste dri kgelagen de verdiensten van
maanden lang harden arbeid en ontbering,
Baccbanaliën die dikwerf met revolver
schoten en messteken eindigen.
Toen hij mij het verhaal van dat
tijdperk van zijn leven deed, scheen hij
eensklaps een geheel ander mensch te
zijn geworden en kwam zoo nu en dan
de echte onverschillige cow-boy bij hem
te voorschijn, zoo sterk greep hem de
herinnering aan van dat avontuurlijke leven
en vooral die van de verschrikkelijke ge
beurtenis die dat deel zijner loopbaan be
sloot.
Ik zag duidelijk dat hij in gedachte
weder geheel in. dien tijd en die omstan
digheden terug leefde.
Vergun mij u het voorval dat dit tijdperk
besloot, eenigzins omstandig mede te dee
len, omdat daaruit 't beste blijkt, welken
man Freritsel eenmaal was en tot welk
uiterste hij zich door woede en wraaklust
lingen te Brest waren in vollen gang.
Trotzky, de vertegenwoordiger van Rus
land, sloeg er een hooge toon aan, ofschoon
hij sprak namens een land dat geen weer
kracht had. Maar hij rekende er op dat
in Duitschland en Oostenryk zijn woord
weerklank zou vinden en ook daar de ar
beiders het heft in handen zouden riemen.
En zoowaar daar breken de onlusten uit.
Eerst in Oostenrijk nu in Duitschland.
Geen wonder, dat Trotzky zich nu sterker
voelt dan ooit en de positie der centralen
te Brest zeer is verzwakt. De Kölilnische
Zeitung staat dan ook op haar achterste
beenen.
Hoe zal Londen jubelen, hoe zal Wilson
met zijn vrienden in New-York en Was
hington triomfeeren Wat zullen de
bolsjewiki een hooge borst opzetten en te
Brest-Litofsk nog aanmatigende!' schaamte-
looze eischen stellen Hoe blijde zal men
te Parijs en Rome over de onverwachte^
hulp zijn Zoo jammert zij.
En het blad borduurt voort over de
verantwoordelijkheid van de sociaalde
mocraten op bet stramien van de Centr.
Korresp., die in een verklaring »In het
voetspoor van Trotzky® getiteld, onder
meer bet volgende zegt De staking in
enkele centra van Duitsche industrie, aan
welker spits zich de Duitsche sociaal
democratie heeft gesteld, gaat den weg,
waarop de maximalisten de arbeiders van
oorlogvoerende landen wilden dringen, opdat
de omwenteling, die Rusland schokt, in
alle landen aan de heerschappij komen en
opdat overal liet vaandel van oproer tegen
den staat en alle autoriteit worde ont
plooid.
Ondertusschen hebben de sociaaldemo
craten de leiding op zich genomen om
haar zoo mogelijk in rustige banen te
leiden. Maar bet militaire gezag duldt
geen vergaderingen in gesloten lokalen.
Zoo ontstaan er samenscholingen op straat,
die uiteengedreven worden, wat gedrang,
tumult en kloppartijen ten gevolge heeft.
De Al-Duitscbe pers stelt bet voor alsof
deze arbeidersbeweging in het leven is
geroepen en gaande gehouden wordt door
een Amerikaansch comité, dat opgericht is
met de bedoeling om in de Middel-Euro-
peesche lauden revolutionaire propaganda
te voeren. Allerlei agenten worden, vol
gens dat blad, met valsche passen Duitsch
land ingestuurd.
Zij zijn goed van geld voorzien en zij
moeten in alle bedrijven, vooral in dewa-
aangespoord kon laten vervoeren, hoe kalm
en bedaard hij anders ook scheen. Ik
voeg er echter al dadelijk bij, dat naar
mijne meening zijne daad, hoe woest en
wreed ook, verschooning vindt in de grie
vende smart die hij ondervond en de om
geving waarin hij leefde, terwijl het hem
volstrekt niet als eene misdaad kan aan
gerekend worden, daar hij op de meest
eervolle doch ook roekelooze wijze zijn
leven stelde tegenover dat van zijn mis-
dadigen tegenstander, en alles geschiedde
naar de zeden en gebruiken dier ruwe
cow-boys.
De troep cow-boys waarbij hij behoorde
bestond uit zeer verschillende elementen
van bijna alle nationaliteiten en afkomst,
naar wier werkelijke namen en wellicht
zeer bewogen, soms misdadig leven, door
niemand gevraagd werd, mits zij bun
werk verstonden en naar genoegen van
den eigenaar volbrachten.
Bij dien troep behoorde toen onder
anderen ook de Amerikaansche zeeman,
die eens in de kazerne verdwaald aan
Frentsel den bijnaam van «Amerikaan,
bezorgde en die vroeger machinist geweest
zijnde, toen, na gedurende eenige jaren
als cow-boy een vrij leven geleid te heb
ben, weder in de betrekking van machinist
aan boord van een stoomschip werkzaam
was.
Wordt vervólgd
NIEUWSBLAD
loor Hst Lans van Heosden en Aitena. ie Lansstraat en de Bommelerwaar