V DIE NIEUWE OPVOEDING Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. No. 3754. Woensdag 6 Maart 1918, ETOU EEN KOLONIAAL. Und van ALTENA m a 1 jü I jÜlfcsflgjr 1 1 5 -sT yJ-V-j, Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden 1.05, franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 60 cent. Elke regel meer 10 cent. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag 4 uur ingewacht. is de titel van een onlangs versche nen boek van Prof. Bavinck, waaruit ik enkele gedachten naar voren breng. De vrede is nog niet in 't zicht, maar hij schijnt toch te naderen, en alle volken beginnen zich voor te bereiden op den nieuwen toestand, die na den oorlog intreden zal. Met klare bewustheid trachten zij zich rekenschap te geven van de ontzag lijk zware taak. die dan op hen zal rusten. Bij die overleggingen trekt het de aandacht, dat allen die tot oordeelen bevoegd zijn, de meening uitspreken, dat deze oorlog een geweldige breuk zal slaan tusschen het verleden en de toekomst. Niemand hunner ver wacht dat straks wederom toestanden zullen intreden, vrijwel aan die van vóór den oorlog gelijk. Staat en maatschappij zullen een andere ge daante vertoonen en voor geheel nieuwe vraagstukken komen te staan. En geen wonderhoe schokkend zijn deze feiten Thans zijn 10 millioen mannen op de slagvelden gewond of gesneuveld, en dit getal zal voor het einde van den oorlog natuurlijk nog aanzienlijk vermeerderd worden. De krijgsdienst der mannen heeft duizenden vrouwen genoodzaakt om hun plaats in te nemen bij allerlei soort van arbeid. In den oorlogstijd zag de Staat zich in schier alle landen verplicht om inzake distributie van levensmiddelen en voorziening van brandstoffen al lerlei maatregelen te nemen, die aan staats-socialisme deden denken. Bij het sluiten van den vrede kan de staat niet terstond al deze maat regelen weer afschaffen en de ont wrichte maatschappij ineens aan zichzelf overlaten. Ons volk zal daarbij komen te staan voor ontzag lijke uitgaven voor onderwijs, sala- risverhooging van ambtenaren, en het behoeft geen betoog, dat wij in vele opzichten nieuwe maar ook zware tijden tegemoet gaan. We kunnen er op rekenen dat we, om onze verplichtingen te voldoen, naar de mate van ons inkomen, daarvan Voorioopig werd ik uit de verlegenheid gered. De deur opende zich weder en eene jonge dame van circa 20 jaar trad binnen, in alles volkomen het evenbeeld der oudere dame, maar bloeiende van schoonheid en jeugd, eene lieftallige betooverende ver schijning, die op de weduwe toetrad en haar een harteiijken kus gaf. Vóór dat zij mij kon begroeten deelde de weduwe haar op blijden toon mede, dat ik uit Indië kwam en berichten van «papaoc meêbracht. Dat woord papa verrastte en frappeerde mij meer dan alle voorgaande onthullingen, want in plaats van een armoedig kind van 10 a 12 jaar, dat ik mij had voorgesteld, vond ik eene volmaakte jonge dame als de dochter van Frentsel terug, zoodat ik on willekeurig den uitroep slaakte. Is dat dan de kleine Daisy Mijne verbazing zoowel in gelaatsuit drukking als in woorden moet zoo komisch geweest zijn, dat beiden in luid lachen uit barstten. Excuseer ons dat wij zoo onbeleefd waren te lachen om uwe verbazing, zeide de weduwe vriendelijk. Ja, dat is Daisy Frentsel, mijne lieve, trouwe kleindochter. U herinnert u zeker 't portret waarop zij met mij staat toen zij 40 jaar oud was. een vierde tot de helft aan belastin gen zullen moeten opbrengen Voeg daarbij ten slotte nog dat wij in sterk democratischen zin ons be wegen De Revolutie in Rusland maakte aan het Tsarisme een einde in Pruisen, Oostenrijk-Hongarije, En geland zet men meer en meer den voet op den weg der democratiseering van het land. Maar we laten de veranderingen, die Staat en maatschappij waar schijnlijk na den oorlog zullen onder gaan, rusten, en vestigen in het bij zonder de aandacht op de nieuwe toestanden, die op het gebied van onderwijs en opvoeding zich beginnen aan te dienen. Dat er verandering moet komen springt in het oog. Opvoeding' en onderwijs leden im mers in dezen oorlog geduchte scha de Onderwijzers, leeraren en pro fessoren zijn in de oorlogvoerende landen bij duizenden opgeroepen en gesneuveld. De klassen der scholen zijn overbevolkt met 70 en meer leerlingen. Buiten de school lijdt de opvoeding niet minder schade. Wijl vaders, oudere broers, politieagenten moeten dienen in den krijg, is er in menige stad en dorp een groot ge brek aan tucht. Allerwege valt er dan ook in de oorlogvoerende landen te klagen over verwildering der jeugd. En al geldt voor ons land dit alles niet in zoo hooge mate, demorali- seerend werkt de oorlog ook in ons land. Zakt het peil van de jongens, die jaar in jaar uit onder de wape nen moeien blijven, niet? Zij die nog bezig waren zich voor te bereiden voor hun werk in de maatschappij, zien zich week in week uit gedoemd tot nietsdoenbij ons lijdt ook het onderwijs onder de thans bestaande toestanden van gebrek aan onder wijskrachten, gebrek aan brandstof. En dat, terwijl van het opgroeiend geslacht zoo ontzaglijk voel verwacht wordt. Het zal na den oorlog niet genoeg zijn dat er gewerkt wordt om het vroeger behaalde peil weer bereiken; de naijver en de concur rentie, die na den oorlog te wachten zijn, zullen van elk volk vergen dat Haar papa wilde nooit een ander portret hebben hij wilde haar als klein kind be houden doch sedert dat portret gemaakt is, zijn weder tien jaren verloopen. En u brengt ons nieuws van mijn dear little papa, voegde mij Daisy op ver heugden toon toe komt hij eindelijk weer eens terug Wij verlangen zoo naar hem, niet waar, grootmoeder Die vroolijke vraag zoo vol verwachting bracht mij weer onverwachts tot de vreese- lijke werkelijkheid terug en sneed mij door de ziel, omdat ik die beide lieve men- schen zoo bitter moest bedroeven ik kon de daardoor veroorzaakte schrik en ontsteltenis zoo moeielijk verbergen, dat die duidelijk op mijn gelaat te lezen waren en beiden mij hevig verschrikt aanzagen. Hebt u misschien slechte tijding? vroeg mij de moeder met haperende stem. Is hij ernstig ziek of heeft hem een ongeluk getroffen vervolgde zij met 'n angstige uitdrukking op 't edele gelaat, terwijl het meisje, zichtbaar bevende, 't antwoord van mijne lippen trachtte te lezen. Helaas ja, mevrouw 1 zuchtte ik meer dan ik sprak. Hij is - Dood misschien gilde Daisy, toen ik weifelend ophield. Ik zweeg, want wat kon ik zeggen. Zij had geraden en las de bevestiging der vreeselijke tijding in mijne oogeri, waarin zich tranen van medelijden vertoonden. Een wanhoopskreet klonk uit beider mond en weenende wierpen zij zich in elkanders armen. bet zich tot bet uiterste inspant en het hoogste en beste levert waartoe bet in staat is. De wedijver iu ver sterking der volkskracht, in verbooging der productie, begint thans reeds zijn loop. En daarom wordt ook allerwege hervorming van het onderwijs aan de orde van den dag gesteld opdat het opkomend geslacht voor zijn taalt; berekend zal zijn. In het algemeen kan de nieuwe opvoeding zóó worden gekenschetst dat zij uit het toevallige zoekt uit te komen en zich heel stelselmatig naar een vast plan wil richten. Het kind, dat thans geheel over gelaten is aan zijn ouders, staat, doordat deze hun taak dikwijls slecht verstaan, vaak bloot aan mislukking het bereikt niet de bestemming, die het als lid der maatschappij had moeten innemen. Door wetenschap pelijke opvoeding naar een vast plan hoopt de nieuwe opvoeding dat toe vallige element van slagen of niet slagen weg te nemen en er het be sliste tot zijn bestemming komen voor in de plaats te geven. Opvoeding moet niet langer een aangelegenheid blijven voor ouders en onderwijzers, maar het moet een zaak worden van het gansche volk. Het gaat immers bij de opvoeding om het hoogste be lang van den Staat, om de zelfstan digheid, de welvaart en den bloei van het geheele volk. Aile burgers dienen dus op de hoogte gebracht te worden van de eischen des tijds, en allen moeten op hun wijze mede werken aan de grootsche taak, om het volk op te heffen. Reeds is er veel gedaan, om een zich steeds uitbreidenden volkskring in de beschaving en ontwikkeling te laten deelen. Terwijl in vroeger tijd de beschaving slechts een deel was der bevoorrechte klasse, is thans in alle kringen des volks de behoefte ontwaakt om mede te genieten van de goederen der cultuur. In een volgend artikel hopen we aan te geven hoe. „de nieuwe op voeding" denkt het volk klaar te maken voor de taak die het na den oorlog wacht. BUITSNLANDSCH OVERZICHT. Dood O God mijn lieve jongen dood Ik zal hem niet meer zien riep de moeder op wanhopenden toon uit. O, Daisy Arm kind je lieve vader dood Snikkende omarmden zij elkaar en ik schreide mede, ik 'n vreemde, de onwille keurige oorzaak van dat verdriet en die toch niet kon troosten en ook niet mocht, want ik was een vreemde voor hen. Ik kon dat hartverscheurend tooneel van die diepe wanhopige smart niet langer aan zien, en met een morgen kom ik terug sprong ik op en vluchtte als een lafaard uit dat huis, waar ik die beide arme vrou wen treurend achterliet, bij elkaar troost zoekende in hun nameloos wee. Lang dwaalde ik rond met mijne ge dachten bij die moeder en dochter verwij lende, en bracht een zoo goed als slape- loozen nacht door, in een der logementen van dat stadje. Hoewel gedrukt begaf ik mij natuurlijk den volgenden dag weder tot hen, niet alleen gedreven door de begeerte om te troosten, maar ook aangetrokken door de geheele persoonlijkheid der beide vrouwen. De moeder vond ik geheel geknakt terug, want de droeve tijding had haar vreeselrjk aangegrepen, doch Daisy vertoonde eene bewonderenswaardige wilskracht en berus ting, om hare grootmoeder te kunnen troosten. Beiden waren bleek en aan de rood geweende oogen kon ik zien hoe zij geschreid hadden en hoe diep de smart hun getroffen had. Wat reeds sedert eenige dagen zoo goed als zeker was is nu werkelijkheid gewor den. Rusland heeft het vredesverdrag met de centralen geteekend. Bij de Russische delegatie was Trotzky niet meer te vin den. Hij gevoelde blijkbaar geen lust de kennismaking met de Duitsche heeren te vernieuwen. Zal het gevolg van deze on- derteekening nu waarlijk een volkomen staking der vijandelijkheden in zich sluiten Dat is nog niet zoo zeker. Immers het vredesverdrag moet nog gerectificeerd wor den, d. w. z. dat het door beide partijen bekrachtigd moet worden. Duitschland eischt dat dit binnen 14 dagen zal ge schieden. Maar de Russische centrale uitvoerende raad heeft een proclamatie uitgevaardigd, verklarende dat, aangezien sommige sowiëts voorstanders zijn van een vrede tot eiken prijs, andere daarentegen bereid zijn, om de massa in beweging te brengen tegen het Duitsche imperialisme, het dringend noodig is, een buitengewone vergadering van sowiëts bijeen te roepen om het vraagstuk te regelen. Die verga dering zal op 12 Maart te Moskou gehou den worden. Een ieder beseft dat dit zoo maar niet gaat om in een verwarden tijd, als Rusland nu beleeft, zoo maar eens eventjes het heele volk als een machtige stortvloed te gen de indringers te doen losbreken. Het zal wel blijven bij een op do been bren gen van een leger roode vrijwilligers. Volgens de Dailly Mai! schiet het met de vorming van zulk een leger snel op. Maar 't Is de vrnag of deze macht gebruikt zal worden om de centralen te lijf te gaan, dan wel liet wanbestuur der maximalisten te bevestigen. In elk geval is het te vreezen dat de chaos in Rusland nog zal verergeren. Een voormalig Russisch hoofdofficier, wien het door een toeval is gelukt uit St. Petersburg naar Helsingfors te ontkomen, heeft aan een correspondent van de Vos- sische Ztg. meegedeeld, dat het er bij zijn vertrek in de hoofdstad allerdroevigst uitzag. De bevolking lijdt in alle opzichten gebrek en wordt geringeloord door de tuchtelooze benden, die ais roode garde, revolutionaire regementen, vrije bataljons, het «roode leger« heeten te vormen, maar niets anders zijn dan rooflustige bandieten. Ze tellen al wel een 50.000 man en eiken dag Bij mijn binnentreden viel mij dadelijk 't rouwfloers op, door immortellen saamge houden, dat Daisy, de liefhebbende dochter als eene vereering om de schilderij haars vaders had geplooid, en toen ik in diep nadenken daar naar opzag, toen stroomde ons allen de tranen langs de wangen en hoorde ik twee vertwijfelde kreten, »mijn jongen «papa Eindelijk had ik gelegenheid om een geregeld verhaal te doen, telkens afgebro ken door de snikken der beide vrouwen, als ik eene lofspraak hield omtrent het karakter en het gedrag van mijn gevallen krijgsmakker, maar toen ik zijn heldendood verhaalde, blonk te midden der tranen trotsch uit hunne oogen en beiden reikten mij vol gevoel de bevende handen in de reine opwelling hunner liefde voor den held, die zoo roemrijk was gevallen op 't veld van eer, mijn leven reddende door het zijne op te offeren. Maar geen van beiden wist of begreep hoe 't kwam dat Frentsel soldaat was, doch na eenige inlichtingen was ik in staat het op te lossen, waardoor een vroom bedrog van den brave aan 't licht kwam. Eenigen tijd, nadat hij uit Amerika te rugkwam, ontstonden er groote moeielijk- heden voor den handel der weduwe, om dat een der leveranciers failleerde, waar door zij niet in staat was om in eens aan eene belangrijke vordering te voldoen. Het weinige kapitaal was slechts tot op eenige honderden guldens na voldoende en stampt Bontsj Broejewitsj, de organisator van het «nieuwe leger«, nog 2 a 3000 van dat slag uit den grond. De officier was overtuigd, dat er voor St. Petersburg sombere dagen aanbreken want een deel van het van staatswege gewapend geboefte heeft in de buurt van de hoofdstad versterkingen opgeworpen, onderneemt van daaruit 's nachts stroop tochten en houdt des daags van de buit vroolijke gelagen. De benden zijn rijkelijk van alles voorzien en tot de tanden ge wapend ze beschikken zelfs over gepantser de auto's, machinegeweren enz. Geen wonder dat men in kringen, waai de haat tegen Duitschland vroeger hoogtij vierde, thans verzucht«kwamen da Duitschers maar Of Duitschland met den vrede die nu voorioopig gesloten is, het er rustiger op zal krijgen Zeker, net heeft nu vrede met de Oe- kraine en het heeft de Russische warboel op een betamelijkeri afstand van zijn eigen volk weten terug te dringen. Het heeft een geweldigen buit aan munitie en artil lerie gekregen; 1353 kanomen en 2145 machinegeweren werden binnengebracht. Buitendien vielen den Duitschers in Minsk 50.000 geweren en tijdens den opmarsch 104 locomotieven, 5 tot 6000 voertuigen en 2348 spoorwegwagons, waarvan 704 volgeladen, in handen. In zooverre is dus deze vrede wel als voordeelig te beschouwen. Duitschland- heeft een kussen met juweelen gekregen maar het zal er niet rustig op kunnen slapen. Rusland is wel een derde van zijn inwoners kwijt geraakt, maar het zal na tuurlijk op wraak blijven zinnen. En wie weet of de Oekraïne, dat nu goede maat jes is met de centralen, later weer niet zich aansluit bij Rusland. Kenners van de Oekraine zijn van meening dat dit na den oorlog zeker weer zal geschieden. En wat dan Ondertusschen ziet heel de wereld met gespannen aandacht naar Japan uit, wat het land «van de Rijzende Zouc< zal doen. Zal het Siberië binnenvallen en zoo de Duitschers te lijf gaan Zal liet alleen de actie beginnen of zullen de geallieerden mee doen Men moet niet vergeten dat America allesbehalve gerust is over Japan's bedoelingen en nooit zal toestaan dat het machtsuitbreiding verkrijgt op het Aziatisch vaste land. Bovendien, gesteld eens dat die zond Frentsel eenige dagen later aan zijne moeder, mededeelende dat hij naar Indië ging en later zijn adres wel zou op geven. Hij had zich als koloniaal geëngageerd om met zijn handgeld zijne moeder te red den in Indië ontzegde hij zich alles en werkte onverdroten om de zijnen zooveel mogelijk geld ter ondersteuning te kunnen toezenden, daarbij verzwijgende dat hij soldaat was en alleen zijn adres opgevende bij de firma die geregeld zijn gelden over maakte. Daarom zond hij ook zijn portret in burgerkleeding, om hen in den waan te laten dat hij eene goede positie had, en slechts van zijn overvloed mededeelde. En toen ik die beide treurenden dat laatste edele bedrog duidelijk maakte, toen knielde Daisy aan de voeten harer groot moeder en een innig kinderlijk gebed steeg ten hemel, terwijl ik eerbiedig met gebo gen hoofd voor de met rouw omfloerste beeltenis van den man stond, die, hoe ge ring ook in positie, zoo grootsch en zoo edel van karakter was, en in die infei ieure betrekking toch zoo hoog boven velen stond, die in hunne door niets gerechtvaardigde trots, laatdunkend neerzien op den kolo niaal. Na een oogenblik onder den indruk der heilige herinneringen gezwegen te hebben, vervolgde de verhaler. Toen Frentsel Nederland verliet, scheen zijne opoffering de rijkste vruchten te dra gen en zegen aan te brengen, want de zaken gingen zoo voorspoedig, dat de we- - - glerwaar

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1918 | | pagina 1