Het antwoord van Wilson.
listig en onwaarachtig kunnen wij ons den
president der Ver. Staten niet voorstellen.
Was dat zijn bedoeling geweest, dan had
hij beter kunnen zwijgen. Neen, wij ver
trouwen, dat Wilson zich nu tot zijn bond-
genooten zal wenden om tot een vredes
onderhandeling te komen.
Zal het lukken Wanneer wij luisteren
naar de stemmen, die opgaan uit Engeland
en Frankrijk en moeten gelboven dat zij
de meening der regeeringen aldaar weer
geven, dan vreezen wij met groote vreeze.
Allerwege weerklinkt de beschuldiging
Duitschland is niet te vertrouwen. Ieder
weet wat de waarde is van Duitschiands
gegeven woord. Een Engelsch staatsman
zeide zelfs: «beesten waren de Duitschers
en beesten zijn ze gebleven.Er wordt
getwijfeld aan de oprechtheid, van Duitsch
landsch antwoord.
De bladen doen verscheiden voorwaarden"
aan de hand, die zouden kunnen worden
gesteld, voordat er een wapenstilstand zou
worden gesloten. Daaronder komen voor:
de bezetting van Metz en de bruggehoofden
aan den Rijn, de onttakeling van de
Duitsche oorlogsvloot, de uitlevering van
alle duikbooten en een verklaring, dat de
koloniën niet zullen worden teruggegeven.
Alle bladen komen tot de conclusie, dat
men aan Foch kan overlaten, de voor
waarden voor te schrijven, die de gealli
eerde legers de vruchten van hur. schitte
rende overwinningen niet zullen berooven.
De Daily Telegraph gaat nog verder als
ze zegtDaar Duitschland zijn koloniën
kwijt is, heeft het geen veroiitsciTbldiging
voor het bezit van een groote vloot. Het
moet duidelijk gemaakt worden, dat «Duitsch-
land's toekomst niet op het water ligts
en ook niet «onder water«. De duikkooten
moeten alle uitgeleverd worden, zooals een
moordenaar gedwongen wordt, zijn doode-
lijke wapens over te geven.
Ook kunnen de geallieerden niet al de
verfoeilijke daden uitvlakken, diefde vijand
ter zee begaan heeft, te beginnen met de
Falaba en Lusitania tot de Leinster en
Hirano Maroe toe. Er moet straf volgen
en verder moet Duitschland vergoeding
geven voor de vernielde schepen en de
omgekomen menschen. Deze oorlog kan
niet eindigen, tenzij de vijand zijn vloot
voor de volle zee en duikbooten en zijn
leger uitlevert en de boosdoeners voor een
internationaal gerechtshof gevonnist worden.
Zoowel zeelui als soldaten moeten stem
hebben bii de definitieve beraadslaging over
de vredesvoorwaarden, want terwijl een
leger in een jaar gelicht kan worden, is
het scheppen vnn een vloot een taak van
generaties, en als de heerschappij ter zee
eenmaal een knauw heeft gekregen, kan
die nooit terugverworven worden.
En om nu nog een Fransche stem te
doen hooren Gustave Tery merkt in de
Oeuvre opHet was uiterst handig van
Wilson, dat hij alleen voor zichzelf sprak
en terwyl men nota's wisselt, rukken onze
soldaten op en zullen zij misschien morgen
het vraagstuk van de ontruiming al opge
lost hebben. Laat men dus niet te 'veel
haast maken met aar. Foch die vraag voor
te leggen en laten wij Wilson, zoo noodig,
nog eenige maanden laten 'praten. Want
over eenige maanden zullen onze poilus aan
den Rijn zijn.
Hoe afschuwelijk toch Wanneer het nu
blijkt dat Duitschland oprecht is in zijn be
doelingen en niets anders begeert dan zijn
plaats onder de zon te behouden, is het
dan niet meer dan onverantwoordelijk den
oorlog nog een uur langer voort te zetten
dan noodig is Is er dan nog niet genoeg
bloed vergoten? Moetender dan nog eenige
honderdduizenden kostbare levens vallen,
en nog meer ellende over de menschheid
worden uitgestort voordat er van een neer
leggen der wapenen sprake kan zijn
Welk een schrikkelijke schuld laden deze
bloeddorstige opruiers op zich door hun
boosaardige taal.
Van harte hopen wij, dat het overwicht
van Wilson in den raad der geallieerden
zóó groot is, dat hij hen tot zijn zienswijze
zal weten over te halen. Weigeren zij met
hem mee te gaan, dan staan we nog voor
vreeselijke dingen. Dan gaat het om de
vernietiging van Duitschland, dat zich dan
verweren zal tot den dood toe.
Wat de binnenlandsche politiek van dit
land betreft, daar gaat het hoe langer zoo
meer naar links. De nieuwe rijkskanselier
Prins Max von Baden ziet zijn positie wan
kelen. De sociaal-democraten vinden, dat
hij weg moet en de prins wil niet aan
blijven als een van de meerderheidspartijen
in zijn persoon een hinderpaal voor den
vrede ziet. Hij zou dat wezen omdat een
brief, dien hij twee jaar geleden geschre
ven heeft, bewijst dat hij teen nog niets
voor een democratisch Duitschland voelde.
Men spreekt al over een opvolger en noemt.
Scheidemann Een sociaal-democraatEn
hij rijkskanselier Dat zou wat wezen. Nu
als dit het geval mocht zijn, zal de entente
moeielijk van een jonkerbewind kunnen
spreken. Nog is geen beslissing gevallen.
Misschien kan onder de telegrammen iets
naders hierover worden bericht.
Intusschen duurt de worsteling voort op
het westelijk front. Blijkbaar gaan de
Duitschers terug op een linie die evenwijdig
loopt met de Belgische grens. Of zij de
kuststreek geheel zullen ontruimen staat
nog niet vast. Maar de duikbooten worden
reeds weggevoerd, ook de zware kanonnen
uit Brugge en omstreken.
BtJÏTENLAND
WASHINGTON, 15 October. (Reu
ter) President Wilson deelde
Duitschland mede, dat de eenige
voorwaarde waarop een wapen
stilstand zou kunnen worden toe
gestaan, gelegen is in het doen op
houden van alle wreedheden, te
land en ter zee. Verder dat de
autocratie moet verdwijnen voor
dat een definitieve vrede gesloten
kan worden.
De geallieerden en de wapenstilstand.
Londen, 13 Oct. (Reuter). Hedenavond
is in gezaghebbende kringen vernomen, dat
er geen vooruitzicht op een spoediger! wa
peristilstand is en dat, wanneer de tijd is
om een wapenstilstand te overwegen, deze
noch toegestaan, noch overwogen zal worden
zonder maritieme en militaire waarborgen,
dat Duitschland niet alleen bereid is, het
zwaard in de schede te steken, doch ab
soluut machteloos is, om de vijandelijkheden
te hervatten. Ofschoon thans geen offici
eele verklaring te verwachten is, mag men
aannemen, dat deze beide punten zoowel
het standpunt van Engeland als van de
andere geallieerden weergeven.
De nicening ran de Oostenryksche pers
Weenen, 13 Oct. Duitschiands antwoord
aan Wilson, dat een onvoorwaardelijk ja
op de aan Duitschland gestelde vragen be-
teekent, wordt door de pers als een groo-
ten stap op den weg naar de vrede be
schouwd, daar in 't bijzonder de Duitsche
regeering in overeenstemming met de Oosten-
rijk-Hongaarache, Wilson's Voorstel tot ont-
niet gemakkelijk kon vallen, toonden de
Centrale mogendheden aan de geheele
wereld, dat zij eerlijk en oprecht vrede
willen. De Centrale mogendheden, die
president Wilson zonder voorbehoud blijk
gaven van hun vertrouwen, hopen, dat
Wilson het haar in gelijke male zal be
toenen.
Churchill vraagt waarborgen.
Churchill zei, sprekende in Sheffield, dat
als er nog een bewijs gelevérd moet wor
den voor de bewering, dat het hart der
Duitsche rnilitairisten nog even zwart is afs
oöit tevoren,^it bewijs geleverd was door
de torpedeering van het passagiersschip
Leinster met bonderden weerlooze vrou
wen en kinderen aan boord. Churchill be
toogde, dat geen wapenstilstand gesloten
mag worden zonder de meest zekere waar
borgen en zeide «Ik bedoel geen onvoor
waardelijke overgave, want geen natie mag
het recht op billijke waarborgen ten aan
zien van haar toekomst ontzegd worden.
Onze eischen worden niet voorgeschreven
door den haat, maar door de voorzichtig
heid wij achten 't onzen plicht, zorg te
dragen dat onze mannen niet tevergeefs
zich opgeofferd hebben, en dat wij niet
'spoedig voor een nieuwen oorlog zullen
somen te staan.
Het oordeel iu Engeland over het antwoord
van Duitschland aan Wilson.
Het Engelschs ministerie van buiten-
andsche zaken heeft de Duitsche nota van
den Brilschen gezant te 's-Gravenhage
ontvangen. Balfour en Bonar Law hebben
Londen verlaten om met Lloyd George te
confereeren.-
Reuter verneemt dat het op het oogen-
dik onwaarschijnlijk is dat een verantwoor
delijk minister een uitvoerige verklaring
over den toestand zal afleggen. De eerst
volgende stap zal nu moeten zijn dat pre
sident Wilson met de geallieerden overleg
jleegt omtrent de algemeene strekking van
iet Duitsche antwoord.
De Duitsche nota lijkt een aanvaarding
in te houden, niet alleen van de punten
in Wilson's verklaring van Januari, maar
ook van zijn latere verklaringen. Men kan
dus zeggen, dat de Duitschers blijkbaar
toegeven, maar de ware moeilijkheid schuilt
natuurlijk hierin, dat Duitschland tot dus
verre een volkomen minachting aan den
dag heeft gelegd voor de verplichting om
de waarheid te spreken of woord te houden,
De bewoordingen van de nota maken
het nog niet geheel duidelijk, of Wilson's
voorwaarden zonder meer worden aanvaard,
dun wel of zij uitsluitend beschouwd worden
als grondslag voor onderhandelingen. Het
spreekt dat een vage verklaring van dezen
aard niet voldoende is. Er kan natuurlijk
geen sprake zijn van een schorsing der
militaire operaties en geen wapenstilstand
is mogelijk, tenzij op stellige waarborgen
dat de vijand geen gebruik maakt van
deze rustpoos, om later opnieuw te beginnen.
Groote brand, 500 dooden.
New-York, 43 Oct. (Reuter) Bij een
grooten brand in den staat Minnesota zijn
500 personen omgekomen. De rnaterieele
schade bedraagt verscheidene milüoen dollars.
Duikbootoorlog.
Washington, 4 2 Oct. (Reuter) Officies).
Den 30n September is de Ticonderoga ge
torpedeerd. 10 Officieren en 441 man
schappen worden vermist.
De Ticonderoga zonk na met granaten
te zijn beschoten. Er wordt gevreesd dat
de rest van de zich aan boord bevindende
personen, 250 menschen, omgekomen zijn.
Het departement van marine heeft be
richt ontvangen dat 20 leden der beman
ning een Amerikaansche haven hebben
bereikt aan boord van een Britsch vracht
schip.
o
Men meldt van de Spaansche grens aan
de »Temps« De Spaansche regcering heeft
het Duitsche gezantschap uitgenoodigd, zelf
de schepen aan te wijzen, die moeten wor
den afgestaan (in ruil voor door de Duit
schers in den grond geboorde). Na 45
dezer zal de Spaansche regeering ze- uit
kiezen. Daarbij zal ze gaan tot 45.500 ton.
o
De Amenkaansche regeering wil de voor
Zweden in Amerika liggende hoeveelheden
koffie vrijlaten, mits Zweedsche schepen
een gelijke hoeveelheid koffie van Zuid
Amerika naar New-York vervoeren.
o
Dc kolennood in Eugclaud.
Bern, 43 Oct. Volgens mededeeling
van het Engelsche kolendepartement wordt
het kolengebrek dagelijks ernstiger. De
De munitiefabrieken krijgen onvoldoende
kolen en zijn genoodzaakt een dag per
week stil te liggen. In Schotland is het
kolengebrek bijzonder groot. In de Mid
iun<lo en Yorehire smeeken de munitie
fabrieken om kolen, maar zij kunnen niet
geholpen worden. De hoofdoorzaak van
het Engelsche kolengebrek is de vermin
derde productie door de oproeping van
talrijke mijnwerkers. Ook zijn de gevolgen
van de spoorwegstaking nog voelbaar.
o
Vluchtelingen uit Noord-Erankrjjk en België.
Op verzoek van d£ opperste legerleiding
heeft de Duitsche regeering eergisteren aan
de Zwitsersche regeering verzoeht, zich
onverwijld tot de Fransche regeering te
wenden om haar mee te deelen, dat zich
van de inwoners van Rijssel en de omlig
gende arbeidersplaatsen een ontzaglijke
opwinding heeft meester gemaakt vooreen
beschieting van die steden door de entente.
Een algemeene paniek is waarschijnlijk.
Indien het als gevolg daarvan komt tot
een vlucht in massa van vele duizenden
menschen en daarop moet zeker worden
gerekend dan zal de Duitsche leger
leiding niet in staat zijn, ook maar eeni-
germate voldoende voor die massa's te
zorgen, hoezeer zij er ook naar zal streven
om het lot van deze ongelukkiger te ver
zachten.
Tegelijkertijd is, in verband met den
hierbovengeschetsten toestand, aan de
Nederlandsche regeering gevraagd, of het
mogelijk zou zijn, dat in Nederland deze
vluchtelingen worden ondergebracht. De
Nederlandsche regeering heeft op onze
vraag geantwoord, dat zij naar vermogen
hulp zou verleenen. Tot dusver is van de
Fransche regeering nog geen antwoord
ingekomen.
—o
Keulen, 43 Oct. Naar de Kolnische
Volkszeitung verneemt zal van Duitsche
zijde vermoedelijk Brussel als plaats van
onderhandelingen en vredesbesprekingen
worden voorgesteld.
o
De torpedeering va» de „Hirauo laru'h
De Engelsche bladen bevatten bijzonder-
ïeden betreffende het torpedeeren van het
Japansche stoomschip «Hirano Marus waar
uit blijkt, dat een Amerikaansche torpedo-
ager met 29 overlevenden te Queenstown
andde. Zij werden in zee opgepikt, voor
zien van zwemgordels en zich vastklampende
aan wrakstukken en -planken. Zij waren
bijna gestorven van uitputting.
Voor zoover men kan nagaan, zijn dit
de eenige overlevenden van een tweehon
derdtal passagiers en 420 man equipage.
De «Hirano Maru« werd door een tor
pedo in de machinekamer getroffen en zonk
binnen enkele minuten voordat er tijd was,
bij de hoogloopènde zee, de booten uit te
zetten. Eenige leden der bemanning wer
den gered doch stierven aan boord van
den Amerikaanschen torpedoj-ger. Vijf
vrouwen en zeven kinderen, die aan boord
waren, verloren eveneens het leven.
De Belgische passagier Dupont beschrijft
zijn wonderbaarlijke redding in de volgende
woorden.
«Ik bevond mij in mijn hut en werd
door de ontploffing wakker. De torpedo
trof de boot middenschëeps, die onmiddel
lijk begon te zinken. Een groot aantal
passagiers en leden der bemanning verloor
het 'leven. Wij gingen naar de booten,
toen er een tweede geweldige ontploffing
plaats had en het schip in de diepte ver
dween. Ik werd in zee geslingerd, waai
jk op een deur, door de ontploffing uit
haar hengsels gerukt, bleef drijven. D
golven liepen hoog en met tusschenpoozeri
regende het. Aan hetzelfde wrakstuk klamp
ten zich nog zeven personen vast, waar
onder vier Belgen. Wij trachten elkandei
moed in te spreken en werden herhaalde
lijk van ons wrakstuk afgespoeld, vijf van
ons verdwenen ten slotte in de diepte.
Het was onmogelijk hen te redden. De
zee stond te hol en wij waren bijna dood
van koude, toen de Amerikaansche torpe
dojager ons oppikte.?
Een Engelsche passagier, kapitein But
ler zeide De kracht der ontploffing was
iets ontzettends. Ik was gelukkig geheel
gekleed, het was alsof ik een voorgevoel
had, dat het schip zou getorpedeerd wor
den. Ik sprong uit mijn kooi en begaf
mij met andere passagiers aan dek. Er
was natuurlijk wel eenige opgewondenheid,
doch iedereen was betrekkelijk kalm. Wij
kregen bevel naar het bovendek te gaan,
waar een lid der bemanning mij mijn boot
aanwees. Ik had een zwemgordel om en
stond klaar om in de boot te springen,
toen deze op het op het water was neer
gelaten, maar doordat hét dek waar ik
stond plotseling onder water kwam werd
ik in de woelende zee geworpen, op het
oogenblik dat het schip zonk.
Drijvende gehouden door onze zwemgordels
slaagden wij er in eenig wrakgoed te be
reiken, waaraan wij ons in de duisternis
en ontzettende koude in doodsangst aan
vastklamten, Er dreven vele lijken dichtbij.
Tot onze groote vreugde zagen wij een
schip met spoed naderen, dit gaf ons weer
nieuwen moed. Op den Amerikaanschen
torpedojager werden wij met groote liefde
verzorgd. Ons werd nog meegedeeld dat
de Duitschers op dit vaartuig vuurden toen
het naar ons toestoomde om hulp te bieden.
Bijna'alle overlevenden waren in nacht
goed gekleed. De eerste machinist is de
eenige geredde officier, de derde stuurman
stierf aan boord van het Amerikaansche
oorlogschip.
Toen het schip zonk, was er geen tijd
om de booten te strijkens, die welke men
poogde neer te laten, weiden tegen het
schip stuk geslagen
Twee Europeesche verpleegsters, 3 Ja
pansche dames en 7 kinderen, die tijdens
de ontploffing te bed lagen, zijn omgeko
men. Vele neutralen, waaronder 9 Ne
derlanders zijn verdronken.
De overlevenden zijn vol waardeering
voor den moed van den marconist, die zijn
post niet verlaten wilde, voordat deze vol
water liep en toen jammerlijk verdronden
is.
Vele lijken zijn verminkt en vermoede
lijk door de draaiende schroeven in stuk
ken gereten. De heer F. Karsoh, van
Rotterdam zeide, dat hij met nog 4 2 Ne
derlanders de reis met de «Hirano Maru«
maakte. Van dezen werd slechts 4 gered.
BINNENLAND.
Naar de N. Schied. Ct. uit den Haag
verneemt, bestaat het plan een neutrale
zone te maken tusschen de Duitsche grens
en de linie der geallieerden.
Er zijn in Den Haag diplomatieke be
sprekingen gehouden om het Nederlandsche
leger aan te wijzen voor het verrichten
van bewakingsdiensten, meer bepaaldelijk
in België.
Hooge miiitaire autoriteiten houden ern
stig rekening met de mogelijkheid dat zij
binnenkort naar België moeten vertrekken.
Aan den etappendienst zijn Zaterdag in
structies gegeten, die er op wijzen, dat er
kans bestaat, dat het Nederlandsche leger
naar België zal gaan.
o
Het groote Nieuws.
Zaterdag-avond heeft in Rotterdam, den
Haag en andere groote plaatsen het ant
woord van Duitschland groote beroering
gebracht, maar tot uiterlijk vreugdebetoon
is het niet gekomen. Vlaggen zijn nergens
verschenen. In de schouwburgen werden
de bulletins voorgelezen en werd het nieuws
met gejuich begroet. Op enkele dézer ge
legenheden zette de muziek het oude Wil
helmus in, dat dan staande gezongen werd.
Eerst den volgenden dag werd het nieuws
hier algemeen ook met instemming ont
vangen. Jammer dat er nog zooveel te
beantwoorden zal zijn, alvorens de ver
beidde wapenstilstand komt.
Komen er rluchteliugeu 1
De autoriteiten hadden alle maatregelen
genomen en voorbereid om niet verrast te
worden door de komst van groote scharen
verwacht wordende vluchtelingen uit Noord-
Frankrijk en België. Te Roozendaal was
alles gereedop het stationsplein wer
den een reeks keukenwagens opgesteld.
Levensmiddelen waren reeds daar en elders
aangevoerd. Te Middelburg had onder
leiding van den commissaris der koningin
in Zee!d een bespreking plaats tusschen
militaire en burgerlijke autoriteiten uit
Zeeuwsch-Viaanderen. voor hat treffen van
maatregelen bij de ever.tueele komst van
vluchtelingen.
Vermoedelijk zal de uittocht der vluch
telingen, althans op groote schaal, niet
plaats hebben, nu Duitschland de voor
waarde voor den wapenstilstand, de ont
ruiming van het bezette gebied, heeft
aangenomen. De Duitsche stationscom-
mandant te Esschen heeft, in opdracht
van den gouverneur-generaal te Brussel,
aan den stationscommandant te Roozendaal
meegedeeld, dat de intocht der vluchtelin
gen niet zal plaats hebben.
(De jongste telegrammen uit Londen,
behelzend de ongeneigdheid der geallieer
den om in een wapenstilstand toe te
stemmen, brengen weer onzekerheid. Ont
ruimt Duitschland niet, dan weet niemand
wat ons nog boven het hoofd hangt.)
y o
Diefstal defcusiekaartcn
Naar wij vernemen heeft begin der
vorige week aan boord .van een der ma
rineschepen te Vlissirigen een hoogst ern
stige diefstal plaats gevonden van defen-
siekaarten. Dadelijk na het bekend worden
van den diefstal werd door de vice-admi-
raa],# commandant in Zeeland, door aan
plakking aan boord van den oorlogsbodem
een belooning van f 500 uitgeloofd voor
de terugbezorging der kaarten.
Het is aan den commissaris van politie
te Vlissingen, den heer Gasinjet, krachtig
bijgestaan door de recherche, gelukt, de
daders te ontdekken. Het zijn een tweetal
mariniers, die bekend moeten hebben zich
aan den diefstal te hebben schuldig ge-
maak.t, met het oogmerk deze geheime
kaarten aan een der oorlogvoerende mo
gendheden te verhandelen.
o
De Spaansche ziekte.
De Spaansche ziekte heerscht te Schoon
hoven in zoo hevige male, dat zoowel de
openbare lagere ais de bijzondere scholen
zijn gesloten.
Ook te Apeldoorn, Wanroy, Beugen en
Velp bij Arnhem woedt de ziekte hevig,
zoodat de scholen half ontvolkt zijn of
gesloten moesten worden.
Landbouwgewassen.
Blijkens een in de Staatscourant opge
nomen overzicht betreffende de te velde
staande of reeds geoogste landbouwgewas
sen qp 30 September is in 4918 beteeld
met granen 448.343 H. A. tegen 445.576
HA. in 1947, peulvruchten respectievelijk
84.849 en 69.234 H.A. handelsgewassen
resp. 46.206 en 25.488 H. A., land- en
tuinbouwzaden resp. 5.935 en 4.871 II.A
aardappelen resp. 464.012 en 469.539
H.A., andere knolwortel- en bolgewassen
resp. 877.274 en 95.852 H.A en groen-
voedergewassen resp. 55.346 en 38.471
H.A.
Het algeheele totaal is 828.965 H.A.
in 4918 tegen 839.031 H.A. in 1917.
Vcrhoogiug ran den melkprijs.
De Minister van Landbouw heeft met
ingang van 13 October 4918 voor den
verkoop van volle rauwe melk en losse
gepasteuriseerde volle melk, geleverd door
melkinrichtingen en melkslijters, een alge-
rneenen maximum-kleinhandelprijs vastge
steld van 18 ct. pet liter ien verder voor
gepasteuriseerde melk in flesschen 24 ct.
per 1/1 literflesch 19 cent voor 8/40 of
3/4 literflesch; HVa ct. per Va literflesch
10V8 ct.- per 4/40 of 3/8 literflesch voor
gesterliseerde melk in flesschen 22 cent
per 4/1 literflesch; 20 cent per 8/10 of
3/4 literflesch 12 ct. per 1/2 literflesch";
11 cent per 4/10 of 3/8 literflesch.
Voor gemeenten, waar de maximum-con-
sbmptie-melkprijs op 42 Oct. 4918 minder
dan 47 cent per liter bedraagt, wordt de
tot op dien datum geldende maximum-
cor.sumptie-melkprijs, met ingang van 43
October 1918 met 4 cent per Liter ver
hoogd.
jDooï» cl Li dat
