Magazijn St. Jozef.
L. DERKS,
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden,
No. 3901, Zaterdag 2 Augustus. 1919.
SIGAREN, SSSABlïïlEs, TABAK.
Het goedkoopste adres voor Wederverkoopers.
's-BOSCH, Tel. Int. 492.
FKÊILLKTON.
HM liïïWIS zmuwi
IMHLMANN's
Heeren- en
Kiiiderkleediiig.
Und van altena
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 4.20,
franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 cent. Elke regel
meer 40 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag
4 uur ingewacht.
GROOTHANDEL IN
Meieka, Vecco, Sportman, Red Fox, Xantos, Lift, Crescent, Him,
Tosca, Toujours, Basma, Happy, Rahat, Kleine Xantos, Ascot,
Ermak, Cavalla Ballet, Miss Gaby, Khiat, Leopold, Miss Blanche,
Rubi, Caravellis, enz. enz.
Vraagt nog heden pryscourant.
MAGAZIJN
L24 Hintham er straat 24
c
BUITENLANDS CH OVERZICHT
't Is te begrijpen, dat als het den men-
schen niet voor den wind gaat, ze korzelig
en gemelijk worden en den oorzaak gaan
zoeken voor het ongeluk dat hen achter
volgt. Nu is iedereen blij als hij zichzelf
vrij kan pleiten van schuld en die op een
ander kan werpen.
Zoo is de toestand op het oogenblik in
Duitschland. Het Duitsche volk zit in het
ongeluk en wil de oorzaak weten van hun
ellende. Sinds den aanvang van den oorlog
heeft de Entente gezegd de schuld van
het uitbreken van den oorlog ligt bij Duitsch
land. Dit werd natuurlijk van Duitsche
zijde tegengesproken. En nu In
Duitschland is een Staatsgerechtshof opge
richt, dat de waarheid aan het licht wil
brengen' wie niet alleen van de buiten-
i a n d s c h e leidslieden, maar wie ook van
de Duitsche machthebbers schuldig is
aan het uitbreken van den oorlog.
In ons vorig overzicht schreven we over
de onthullingen van Erzberger in de natio
nale vergadering waarin hij de oude regeering
aanklaagt. Deze, met name Michaëls, Lu-
dendorff en Hindenburg zouden het oogen
blik om een gunstigen vrede te sluiten
voorbij hebben laten gaan en Duitschland
in het ongeluk hebben gestort.
Een zekere Gerlach in de »Welt am
Montag« maakt Duitschlands schuld nog
grooter. Hij schrijftWij alleen hebben
voor het grootste gedeelte schuld aan het
52.
»Vraag gerust, vader, vraag alles wat
u wilt, ik weet wel, dat het uw bedoeling
niet is om mij iets onaangenaams te zeg
gen,was het goedhartig antwoord.
nEdgar je hebt je hebt toch
geen andere inclinatie klonk het ant
woord.
»Neen, vader, wees daarop gerustik
geef u mijn woord van eer, dat dit niet
zoo is.«
ïlk dacht het ook niet, Edgar, hoor
zeide de oude man haastig, x>je moet niet
denken, dat ik het geloofde, maar het is
mij zoo vreemd, wat je zegt en daarom
kwam dat in mij op. Goddank 1 dat het
niet zoo is want dat zou haar dood
zijn,« voegde hij er op doffen toon bij.
Vader, mag ik u nu ook een een vraag
doen
d Zeker, Edgar.
Herinnert u u nog den eersten tijd van
uw huwelijk
Als den dag van gisteren het was de
gelukkigste tijd van mijn leven, een tijd
van ongestoord, onverdeeld genotmaar je
weet hoe kort die geduurd heeftElise
heeft haar moeder nooit gekend.
Ravening zweeg.
uitbreken van den oorlog. Wij alleen heb
ben voor het grootste gedeelte schuld ge
had aan het voortduren van den oorlog.
Wij alleen hebben den oorlog een bijzonder
wreed karakter gegeven.
Gerlach vertelt, dat hij in den laatsten
tijd het heele oorlogsmateriaal nogmaals
doorgewerkt heeft en met mannen als graaf
Montgelas en Hans Delbrück alle vraag
stukken besproken heeft. Hij kwam tot
de conclusie, dat Duitschland de volle ver
antwoordelijkheid draagt vopr wat geschied
is. Het oorlogsgevaar dreigde niet alleen
in 4944, maar bijna voortdurend sinds 4871.
Dat de oorlog uitbrak, is de schuld van de
militair georienteerde, of beter gezegd, van
de aan de militaire opvatting onderworpen
regeering van Benthmann Heilweg.
De 5de Juli 4914 is de dag van onzen
zondeval. Toen kwam de Oostenrijksche
afgevaardigde naar Potsdam en daar werd
de eerste stap gedaan, die ons in het ver
derf storten moest. Oostenrijk-Hongarije,
dat zonder Duitschland in militair en po
litiek opzicht niets was, kreeg van Duitsch
land toestemming om Servië af te straffen.
Het ultimatum, dat de wereldoorlog ten
gevolg had, werd in Potsdam geboren. De
Duitsche regeering wist, dat het later ont
stane voorstel om het Oostenrijksch-Ser-
vische conflict te localiseeren, humbug was.
In het witboek staat uitdrukkelijk te
lezen Wij waren er ons wel van bewust,
dat een eventueel militair optreden van
Oostenrijk-Hongarije tegen Servië Rusland
in den oorlog betrekken zou en ons, door
onze verplichtingen als bondgenoot in een
oorlog storten kon. Nadien heeft men nog-
»Wat wou je vragen, jongen
»Ik heb niets meer te vragen u heeft
mij al geantwoord.
Zestiende Hoofdstuk.
In het midden van Borneo, bijna lood
recht onder de linie, ligt op het punt waar
het riviertje de Teweh zich uitstort in de
Barito, de Nederlandsche versterking, naar
hare ligging »Moearah-Teweh« (mond van
de Teweh) genaamd. Geheel van de be
schaafde wereld afgezonderd in rechte lijn
minstens 80 uur van de zuidkust verwij
derd, had Albert reeds meer dan vier
maanden op dit punt doorgebracht, te mid
den van een land bewoond door Dajakkers,
wier geliefkoosde bezigheid het koppensnel
len is, en wier grootste glorie in het be
zit eener uitgebreide collectie van zulke ge
snelde koppen bestaat. Nadat Vanissa ruim
één jaar in Atjeh was geweest, had hij
eenigen tijd in de bovenlanden doorgebracht
om zich geheel te herstellen van de ver
moeienissen en de ontberingen, en was
daarna naar Bandjermassing overgeplaatst,
alwaar hij al spoedig was aangewezen als
commandant van den bovengenoemden post,
waarvan het doel hoofdzakelijk daarin be
stond, bij de Dajaksche bevolking in herinne
ring te houden, dat de Compagnie (zoo
wordt het Nederlandsche gouvernement in
Indië nog steeds genoemd) een wakend oog
op haar hield.
Was hier de toestand in het algemeen
eens getracht te wijzen op het feit, dat de
Weensche regeering er niet aan dacht het
grondgebied van Servië te schenden. Dat
ook dit huichelarij was, bleek uit een brief
van Frans Jozef, die op 5 Juli aan den
Duitschen keizer was gericht en waarin
o.m. gezegd wordtHet streven mijner
regeering moet in de toekomst op de iso-
leering en op de verkleining van Servië
gericht zjjn. Wilhelm II verzekerde daarop
zijn trouwen vriend, dat hij en zijn rijk in
het ernstige oogenblik trouw aan de zijde
van den Habsburger staan zouden.
Het ultimatum ging de wereld in. De
Duitsche staatslieden vonden het zelf te
scherp, maar de Duitsche gezanten noem
den het officieel billijk en matig en ver
dedigden het door dik en dun.
Na deze eerste zonde komt de tweede
in de dagen van 23 tot 28 Juli toen Grey
al wat mogelijk was, deed cm tot over
eenstemming te komen.
De derde zonde bestond daarin, dat men
de Russische mobilisatie niet met de Duitsche
mobilisatie, maar met de Duitsche oorlogs
verklaring beantwoordde. De Duitsche re
geering heeft den brand gesticht en het
blusschen onmogelijk gemaakt.
De schuld van de verlenging van den
oorlog is haast zoo groot als de schuld aan
het ontstaan van het conflict.
Erzberger heeft door zijn onthullingen
gewezen, dat het slechts Duitschland's
schuld geweest kan zijn, dat de mogelijk
heid tot vrede sluiten niet waargenomen
werd."
GROGTE KEUZE
Eetserviezen, Koffie- en
Ontbijtserviezen.
Wasehstellen.
Oud-Hollandsch tinwerJc
Tafel- Dessertmessen, Fruit- Boter- j
en Kaasmesjes.
1GERO ZILVER - ALPACCA!
Tafel-, Dessert-, Lepels en Vorken,
Suikerlepeltjes.
Vraag prijscourant voor Gero zilver.
voorheen
JACQ. KRIJBQLDER
Hinthamerstraat 70. 's-BOSCH.
van vreedzamer aard dan in Atjeh, omdat
men hier in vrede heete te verkeeren, de
waakzaamheid mocht niet minder groot
zijn, want de bevolking was geenszins te
vertrouwen. Officieren en minderen wa
ren er geheel van doordrongen, dat zij in
dit land zich niet ver van hunne benting
mochten verwijderen, want zij konden er
zeker van zijn, dat, voorzoover de nabijheid
der Nederlandsche versterking aan de Da-
jakkers geen genoegzaam gezag inboezem
de, de verzoeking voor de koppensnellers te
groot zou zijn.
Wanneer hier ook door de gewoonte de
waakzaamheid dreigde te verflauwen, men
had, indien het water op de Barito niet al
te hoog stond, dan slechts één blik over
den wal der benting heen te slaan, om da
delijk aan de noodzakelijkheid van een
voortdurend wachthouden herinnerd te wor
den, want men zag dan het wrak van
»De Onrust,het Nederlandsche oorlogs
stoomschip, dat in December van het jaar
1859 door de Dajaksche bevolking op het
verraderlijkst was aangevallen en geheel
uitgemoord.
Intusschen was thans de verhouding
oogenschijnlijk van den meest vriendschap-
pelijken aard. Patrouilles bezochten som
tijds de omgelegen bewoonde plaatsen, en
deden aldaar inkoopenook kwamen de
Dajakkers bij de benting om hunne waren
aan te biedensoms ook om een bezoek
af te leggen. Niet zelden gebeurde het,
dat een Dajakker, trotsch op het door hem
Dit is wel zorg scherp gezegd als zelfs
Duitschlands vijanden het ooit hebben kun
nen beweren.
Het Staatsgerechtshof echter hoopt niet
alleen aan het licht te brengen wie er in
Duitschland schuldig zijn maar ook daar
buiten. De democraat Gotheine zei o.a.
gisteren in de nationale vergadering dat
de gewezen keizer inderdaad een deel draagt
van de schuld aan Duitschlands ongeluk.
Het herstel der monarchie zou zoowel ten
opzichte van het binnen- als van het bui
tenland het grootste gevaar zijn, dat
Duitschland in dezen tijd treflen kon de
republikeinsche staatsvorm moet met de
grootste kracht verdedigd worden.
Het staatsgerechtshof zal, volgens de
meedeelingen van de ministers Müller en
Baucr, voornamelijk vast moeten stellen
in hoeverre Duitschland's vroegere macht
hebbers schuldig zijn aan de noodlottige
verlenging van den duur van den oorlog.
Naar zich laat aanzien, zal dit lijden tot
een algeheele oplossing van de schuldkwestie.
Hiermee hoopt men een tegenwicht te
scheppen tegen de rechtbanken der Entente
en te bewijzen, dat Duitschland niet alleen
schuldig is, waaraan ook de huidige regee
ring, al klaagt zij dan de lieden van het
oude systeem aan, vasthoudt.
Velen zijn er die dezen tijd een grootsche
tijd noemen. En er is stellig veel van
aan. Vooral voor hen die na ons komen
en die dezen tijd wel den wijden blik der
geschiedenis bekijken zal dezen tijd groot
zijn. Maar voor ons die er midden in
leven en al dat gebarwar gadeslaan [en
eiken dag weer ervaren dat er niets meer
vast staat, voor ons lijkt het zoo dikwijls
nietig menschengewiemel, een botvieren
van zelfzucht.
Zoo is bijv. in Elberfeld en Barmen
de werktijd der mijnarbeiders aanzienlijk
verkort. Heerlijk zouden we zeggen, zulk
zwaar werk. Maar welk bericht lees ik
daar nu over
In arbeiderskringen schijnt de nieuwig
heid merkwaardige uitwassen te toonen.
Mijnwerkers b.v. gébruiken hun vrijen tijd
niet voor de zoo noodige geestesontwikke
ling, maar probeeren dezen in klinkende
munt (d.w.z. in papiergeld) om te zetten
door schoenen te lappen enz. In de buurt
van Bochum worden nieuwe tramwegen
aangelegd en daaraan werken vele mijn
werkers in hun vrijen tijd. Iets, wat de
grondwerkers natuurlijk niet erg bevalt.
En de coucurrentie, die dezelfde mijn-
verrichte feit, bij den commannt der ben
ting kwam pralen met één of meer be
bloede koppen, die hij bij een naburige
stam had afgeslagen. Hoewel zulk een
sprekend voorbeeld van de neiging der
woeste bevolking met afgrijzen werd in
oogenschouw genomen, en daarbij onbe
wimpeld een afkeurend woord werd gespro
ken, de bezetting was niet sterk genoeg
om den commandant gelegenheid te geven,
dergelijke bedrijven te verbiedenwant
waren zij verboden, dan zou de overtre
ding ook gestraft moeten worden, en hier
toe was men niet zeker de macht te
hebben.
Toch oefende de aanwezigheid der Neder
landsche bezetting eenigen zij het ook
geringen invloed ten goede uit.
Hoe afgelegen de plaats lag, bleek wel
uit de omstandigheid, dat de eenige weg
om vandaar naar de Nederlandsche bezit
tingen te komen, de rivier de Barito was
langs die rivier had dan ook de aanvoer
plaats van levensmiddelen, munitie en aan
vulling van manschappen. Daartoe ging
van tijd tot tijd een oorlogsschip of een
gouvernementsstoomer den stroom op. Maar
gedurende maanden was hij niet voor stoom
schepen bevaarbaar dan was de geheele
communicatie atgesneden, of zij moest door
prauwen, met behulp van gehuurde inboor
lingen, plaats hebben.
De morgen-excercitie van de kleine be
zetting was afgeloopen. Albert zat met
den officier van gezondheid, die met een
DRAAGT
Goriiicliem.
werkers aan hun kameraden in de bouw
vakken aandoen, is zoo groot, dat de werk
lieden in de bouwvakken den volgenden
noodkreet in een Sociaal-Demokratisch dag
blad slaken »Wij werklieden uit de bouw
vakken, doen een beroep op uw eergevoel
Kunt gijlieden, die dag in, dag uit, uw
werk in de mijnen verricht nog bovendien
7 tot 8 uur in ons bouwvak arbeiden Is
uw ambacht, dat ook de regeering als
»sehwerstarbeit« betitelt, zoo weinig in
spannend, dat ge dagelijks tweeërlei werk
kunt doen Wij als lichtere arbeiders kun
nen dat niet. Tijdens de laatste werksta
king hebt ge ons bedrijf laten stilliggen,
omdat ge niet meer dan 6 uur kon wer
ken en nu duldt ge, dat mijnwerkers den
arbeid van metselaars en grondwerkers
verrichten, terwijl duizenden werkloos zijn.
Zijt gij mijnwerkers, nog menschen Ont
waak en wordt solidair!"
Te Werl in Duitschland zijn 42 poli
tieke gevangenen in vrijheid gesteld, nadat
zij een hongerstaking op het touw hadden
gezet. In zes dagen tijds hadden zij niet
gegeten. De nationale vergadering heeft
een zeer stormachtige bespreking hierover
gevoerd met hierboven vermelde gevolg.
Hongarije zal wellicht binnenkort weer
een nieuwe regeering krijgen. Tengevolge
van de nederlaag van het Roode leger is
de positie van de Hongaarsche Radenre-
geering zeer geschokt. Gisteren kwam een
der Hongaarsche volkscommissarissen bij
den vertegenwoordiger der Entente te
Weenen met het voorstel onderhandelingen
tweeden luitenant het geheele officiersper-
soneel uitmaakte, dat hij onder zijn bevel
had, onder de veranda vóór zijne woning
niet veel meer dan een houten loods
toen een soldaat van de wacht kwam mel«
den, dat er twee Dajakkers waren, die den
dokter hulp wilden vragen, daar zij een
ernstige zieke hadden medegebracht. Dit
was niet de eerste keer dat dit gebeurde,
en daar reeds een paar maal de pogingen
van den officier van gezondheid een buiten
gewoon gunstig succes hadden gehad, had
de dokter een ongemeenen naam onder de
bevolking gekregen. Hij was bereid zich
naar de prouw te begeven, waarin zij hun
zieke hadden medegevoerd Albert verge
zelde hem, omdat hij op dat oogenblik niets
beters te doen had. Naderbij gekomen
zagen zij een kleine prauw, waarin iets
onder een vrij groot zwart zeil lag.
De Dajakkers trokken het zeil weg, en
nu zagen de officieren het lijk van een
Dajakker, waarvan de kop gesneld was en
naast het lijk lag. Een der mannen nam
den kop op, legde dien tegen den hals, en
zag den dokter vragend aan, als om hem
uit te noodigen zijne kunst uit te oefenen.
Met veel moeite trachtte deze hun aan het
verstand te brengen, dat dit boven zijn
macht ging zij konden het niet gelooven
en gingen ontevreden heen, omdat zij meen
den dat de wonderdokter hun zijn hulp
weigerde. Glimlachende, over hunne naïeve-
teit zagen Albert en de dokter hen na.
Wordt vervolgd.)
II USBI.UI
voor lit Land vin Heisiti ti Altoia, do Langstraat n lie Bommeliimari
