Over Kunstledematen.
i
Uitgtever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3918. Woensdag 1 October.
1919.
w
«9.
i
Wordt vervolgd
i
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 1.20,
ranco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke
lurnmers 5 cent.
Het moet in de groote steden van
rankrijk, Duitschland en Engeland
en bedroevend gezicht wezen, al
ie gebrekkige mannen te zien
laar ook een vertroostend gezicht,
oe de uitvinding van allerlei kunst-
3 de maten hen'helpt over hun hulp-
lehoevendheid heen Wat er gedaan
rordt voor deze ongelukkigen is
prachtigen we zouden er onzen
jjd haast voor gaan prijzen, als het
ti dezen ook weer niet bewaarheid
l'Qcder is niets nieuws onder de
frjb. In een der oudere geschiede
nisboeken toch vinden we vermeld,
t in'den Pruisischen oorlog (218
^201 v. Chreen Romeinsch Pa-
iieiër diende met een ijzeren hand
|eeds toen dus wist men een echte
[jand te vervangen door een kunst
band.
Ia veel lateien tijd is er nog eens
efen ridder geweest met een ijzeren
land. Hij was de in de Duitsche
$schiedeois zoo bekende Götz von
Bèrlichingen. Ik zou hem kunnen
vergelijken met onzen van Schaffelaar
ojf Maarten van Rossum. Een man
(jus van wien veel dappere daden
/erteld worden, maar van wien an
deren ook weer veel kwaads weten.
ik nu echter van hem ver tel-
ièi >vil is slechts ditdat hij op
SL-jarigen leeftijd zijn rechterhand
krijt raakte. Götz was in het ge-
vijSpht, want ooriog en strijd, waren
znh lust en zijn leven, en daar neemt
nje een verdwaalde kogel zijn rech
terhand mee. Nu was Leiden inlast.
Ren ridder zonder rechterhand kon
iïj dien tijd, toen het heelemaal op
1 Lhaamskracht aan kwam, wel thuis
jlij ven. En daar had ridder Götz nu
gfen zin in. Hij was geheel een
obalcgsman, wat zou hij zonder rech-
iarhand doen. Thuis blijven bij de
vrouwen Daar was hij evenmin
tlè man naar als om in een klooster
té gaan studeerén. Na dien toestand
e|n oogenblik te hebben overdacht,
r&p hij een wapensmid en bestelde
dfpn een ijzeren hand te maken naar
"aêt voorschrift dat de ridder er zelf'
van gaf.
:Binnen enkele weken droeg onze
-r
man zijn nieuw lichaamsdeel. Voor
het oog was het heel wat, maar in
het gebruik viel hei diDg niet mee.
Er zaten wat veeren in, waardoor
Götz het .een en ander kon vasthou
den, dat eerst tusschen de vingers
werd geklemd. Doch al heel spoedig
bleken de veeren te zwak, de hand
bleef ook niet goed vastzitten en werd
naar het oud-roest verwezen.
Wat nu weer aan te vangen?
In een naburige stad woonde een
juweel van een wapensmid, wiens
naam helaas vergeten is geraakt,
Dat was de 'man dien de ridder
hebben moest nam aan, Götz
een ijzeren hand te leveren, waar
mee deze kon vechten haast zoo goed
als met zijn natuurlijke. En de
smid hield woord.
Nog heden wordt zij in het slot
Jagsthausen bewaard en de bezoeker
staat verbaasd over het kunstige
mechaniek, waardoor zij werkte.
Alle vingers laten zich tot in de
kleinste gewrichtjes door de vingers
van de gezonde hand ombuigen en
blijven zoo vast staan tot een druk
op een enkel knopje ze weer alle
uit elkander doet springen tot een
gestrekte hand. Ook laat zich de
hand bij het polsgewricht buigen,
draaien en vastzetten, zooals het voor
verschillende doeleinden noodigis.
De hand heeft een gewicht van
drie pond en het eigenlijke" mecha
niek ligt binnen in de holle hand
zelf. Het polsstuk is evenzeer hol
en daarin werd des ridders arm ge
stoken of liever gelegd. Stevige
riemen dienden om de hand vast te
maken.
Met dit kunstige instrument heeft
Götz alle gevechten gedurende 57
jaar meegemaakt tot aan zijn dood
toe, en zijn tegenstanders vreesden
deze kunsthand nog meer dan zij
eens zijn gezonde deden.
X
13*
ï'l
Je beminde baar eerst en hoewel ik
weet, dat ja hè*( uiterste deed om dat ge-
vodl te overwinlen, ie bemint haar nog.
Hè was hard vè^r me om te dragen
ik ikon je liefde nie, behouden ik streed
er' voor, ik deed/*®*-*»--
mij me*°ch he'o ik je zoo on-
We spraken hierboven van kunst-
handen.
Dat men een schip kunstooren
kan geven, moeten we ook nog even
vertellen. Deze ooren zijn voorai
van veel nut bij mistig weer. De
passeerende schepen doen den mist
hoorn klinken; ook de haven geeft
geluidseinen, en aan boord van het
schip moeten ze wonden opgevangen.
Het is zaak, dat de waarnemer rich
ting en afstand van een geluid
nauwkeurig kan bepalen. Daartoe
heeft een nieuwe vinding het schip
van ooren voorzien.
W anneer wij voor onszelf een ge
luid waarnemen, richten wij ons
aangezicht naar de plaats, waar we
het meenen te hoeren, en we luiste
ren met beide ooren. Hooren we in
beide het geluid even sterk, dan zien
we in de goede richting.
Dit nu wordt toegepast op het schip.
Er is een dwarsbuis met twee groote
vanghoorns. Van rik van deze wordt
het geluid naar één oor geleid, en
nu kan de waarnemer met een enkele
kruk het toestel zóó draaien, dat hij
in beide ooren he geluid even sterk
hoort. Dan is het toestel naar het
geluidgevende voorwerp gericht.
Maar nu gaat de waarnemer de
beide vanghoorns afzonderlijk bewe
gen, draait ze naar elkaar toe of van
elkaar af. Daarbij zal het geluid
versterken of verzwakken. Het
sterkst zal het geluid zijn, wTanneer
de assen van beule hoorns juist op
het geluid zijn gericht. Maar dan
zullen die assen niet evenwijdig zijn
hun verlengden zullen elkaar ont
moeten in het punt, vanwaar het
geluid komt. Et bestaat dus een
driehoek, gevormjv door deze twee
éssen met bun verlengden en door
de iange dwarsbuis. Van dien drie
hoek is deze lijn en twee hoeken
bekenddaaruit is de heele driehoek
te berekenen, en dus ook de lengte^
van de assen met hun verlengden''
Met andere woorden uit de richting/
van de hoorns is de afstand tot hej£
geluidgevende voorwerp te berek
nen. En deze berekening is
eenvoudig, dat in het toestel ee^i
wijzer het cijfer van den afstajffd
aanwijst. De Waarnemer kan jtius
zoodra hij de hoorns goed gedraaid
heeft, den afstand in de richting van
het geluid aflezen.
Natuurlijk moet het een Jjfoan met
goede ooren zijn, maaV scheepsoffi
cieren worden gekeurd.
8UITENLANDSCH OVERZICHT
Advertentiën van 16 regels 60 ca it. Elke r •-•*-! L
d
meer 10 cent. Groote letters, naar plaatsru''or,,». M
Advertentiën voorden tot Dinsdag- en Vrijd.'.gmiddpigf
12 uur ingewacht.
»Mep kan mij niets maken, niemand kan
mij van hier wegdiingen, ik heb Fin me
en ik houd Fiume zoolang ik Jeef«. Zoo
schreef onlangs d'Annunzio in een brief
aan een zijner vrienden. Wat men ook
van dezen dichter zeggen mag, het ont
breekt hem niet aan persoonlijken moed.
In een manifest aan het Fransche volk
zegt hij »Ik ben besloten, om vol te hou
den en de stad tot het einde toe te ver
dedigen, met alle wapenen. Wij zijn bereid
van honger te sterven in de straten van
Fiume, ons te begraven onder zijn puin.
te verbranden in zijn in brand gestoken
huizen, te spotten met alle dreigementen
en lachend den wreedsten dood te tarten
Intusschen ziet het er te Fiume heele
maal zoo somber niet uit. Ilongqr wordt
er nog niet geleden. Er lekt veel door
de blokkade heen. Zaterdag is weer een
stoomschip met levensmiddelen bestemd
voor Dalmatië van zijn koers afgeweken
en te Fiume binnengeloopen.
d'Annunzio heeft verklaard dat hij de
regeering schadeloos zal stellen voor het
verlies van de^J^jtfig, die hij heeft gere-
quireerd. Geld® fgt hij in overvloed, uit
alle deelen va/n lWitë.
In een 'ooodschao aan den koning van
Ical'ë wayirin hij M. inlicht over den
toestand Jin Fiume, bezweert hij zijn vorst
de rechten van Italië op de stad nooit pi ijs
te géven. Verder heeft hjj een procla-
heDi' ransche volk, Waarin
ooren naar. De moeielijkheid is, dal.«d.
gemeene verkiezingen veel tijd nemer...,,Ze
zuilen stellig niet voor de tweede h rt v^.,
October gehouden kunnen worden, zöudat
de nieuwe kamer eerst in November bijeen
zou kunnen zijn. Het v;are beëcfïïtelijy
den toestand te Fiume zoolang o;» njo
beloop te laten, vooral nu heel h .hg
over in rep en roer is.
Het gunsche'. land is er in letterlijken
zin in twee partijen door verde T: ue
voor- en tegenstanders van d'Annunzio, en
de oneenigheid schijnt zich zeifs te voor
spiegelen in het kabinet, waar troèwens
de verhouding tusschen Nitti en^atoui.jl
den laatste» tijd toch al niet meer van
eensgezindheid (getuigde, al weet o en te
dien opzichte het fijne van de zaak nog
niet. Tal van vragen doen zich aan do
regeering voor, 'op welke zij een antwoo* I
moet geven. 'Want het gaat niet v. ei
om de vraag, of zij d'Annunzio zal weg-jfl
jagen of niet, .«maar ook over deze zal
men, als
gelukte
ïaóig .'él laugar.
»Nu is mijne hoop, die ik zoo lang nog
Delfielii, verdwenen... het laatste straaltje
s uitgebluschtzonder jou liefde kan
k niet leven, maar jjj hebt mij geen kwaad
gedaan, lieve. Jij kondt niet geven, wat
S niet hadt. Wees niet bedroefd. Ge
iof ine, dat. ik gelukkig ben nu ik zie
I
t de herinnering aan mij je liever zal
Elise was uitgeputEdgar kuste snik
kend haar smal, bleek gelaat, dat onder
zijn vurige liefkozingen- een uitdrukking
van innig geluk aannam toen bleef bij
bij haar zitten, het hoofd voorover op beide
handen steunend. Niets werd in het ver
trek gehoord, dan nu en dan een diepe
zucht, die aan zijn geprangd gemoed ont
snapte.
Hij bleef geduldig wachten totdat zij
uit haar sluimering ontwaakt was. Toen
zij de oogen opsloeg zag zij hern aan en
een blik van onefl j^dige liefde op hem
Hij boog zich tot haar UvS^en
n, dan ik zelve was.
»Be. strijd is mij wel bang gevallen
ms was ik bevreesd mijn geduld en
ijn vertrouwen in God te verliezen,
aar nu,« zeide zij, terwijl op haar ge-
t een blijde glans kwam, »nu ik zie,
e dicht ik hij het einde ben nu is
tgemakkelijker voor mij om het
j.ofd onder mijn lot te buigen. De nacht
haast voorbij de morgen komt. Dank
lid daarvoor, lieveling voor altijd het
St6 i
A V
liet
vallen
zeide
»Elise, kun je me nog even aanhooren
ik heb je ook wat te zeggen.
»Zeker, lieveling, zeg alles wat je op
je hart hebt.oc
»Elise, als ik je misschien niet altijd
zoo lief gehad heb als jij mij, kun je me
dat vergeven
Vergeven dat is niet noodig
men kan zich niet dwingen om iemand
lief te hebben dat heb je mij immers
zelf gezegd
üToch vraag ik om je vergeving Elise,
want ik gevoel schuld. <t
^Lieveling, gaarne geef ik die i
ik heb je niets te vergeven.
Elise, je bent altijd de liefste, de z r t
vrouw geweest, die ik maar kon wen ben
niets aan je geluk Zal ontbreken.<(
»lk zal nooit weer trouwen, Elise.
»Wat?« riep zij uit, met een plotselinge
opflikkering harer krachten, »zeg dat niet
je moet nog gelukkig worden
maak haar gelukkig Henriette
Dat waren hare laatste woorden. Nog
eenige uren leefde zijpijnlijke smartvolle"
uren voor Edgar en Henriette, die beiden
met angstige blikken op de stervende
staarden, maar Elise kwam niet meer tot
bewustzijn zacht er. kalm scheidde zij
van -de aarde zacht en kalm, zooals zij
uju'£eree\'ü-Sr Joiii
Bij het openen
vond Ravening twee verzegelde brieven
de eene was aan hem gericht de andere
aan Albert, terwijl op het adres stond,
dat die aan dezen gegeven moest worden,
als hij weder in het vaderland terug was
gekomen.
Na de begrafenis vertrok Ravening naar
Amsterdam Vau Dormen had op zich ge
nomen de nog te Woudstede loopende za
ken voor hem te regelen, Zoodra dit ge
schied was reisde ook deze af, te gelijk
met den heer Vaisissa en Henriette, die
eenigen tijd op Nordenstein zcu gaan door
brengen.- Henriette wilde een betrekking
o
zoeken, en zou daartoe dadelijk de noodige
pogingen in het werk stellen. Aanvanke-
matïfó gericht aan
'lich en zijn medestrijders orioverwirme-
noemt. Hoe groot zijn liefde voor Itahë
ij, d'Annunzio Brengt niettemin zijn
land in een zeer gevaarlijke positie. Immers
het lot er van ;s met zyn handelwijze zoo
direct mogelijk gemoerd. Dat blijkt wel
uit het feit dat de regeering het nood
zakelijk geacht heeft den \Kroonraad saam
te roepen, om te beraadslagen over de
vraag wat gedaan moet warden. Een
der deelnemers aan dien Ria^i stelde voor
Fiume eenvoudig in te lijven, daar Italië
op den steun van Frankrijk.' en Engeland
kon- rekenen. Anderen wilden aan de
annexatie een nieuwen stap bij de ge
allieerden doen voorafgaan.
De Secoio zegt dat de président van de
Kamer en die van den Senaat zich beiden
voor annexatie hebben verklaard.
Naar men weet heeft Gioliiti betoogd
dat men een beroep op het land diende
te doen en heeft de regeering daar wei
maa*» de heer Vanissa had Henriette als
gunst vlocht zoolang op Nordenstein te
komen logeer^ hetgeen zij ook gaarne
had aangenomen, mei- alleen omdat
zij
men 'de eerste niet hevpsligeuü
durft beantwoorden, de Entente, in het f
bijzonder Wilson, durven uitdagen 1 b; t
daaren boven zal men tiet durven; Lm
aankomen op een oorlog met de Z-u-l-
Slaven, en darr, als een gevolg van <ii>
alles, op een heftige» biiimenlahUsct
strijd met de hardnekkige bestjtndti?^
tiet imperialism^ de socialisten, w!ef|
orgaan hel pasÉiog uitsprak de
listen hebben we revolutie begonre
zullen haar voortzette», een uit/su
dreigend genoeg^is en op da inoge
van een burgeroorlog duidt, zoo de
nalisten niet teriigkeeren van hun dolz
drijven.
De »Ava«»ti«. bevat thans een opé
met vette letters tot- de gedemobiiisemk
socialisten, zich aan te melden bij .nf.
bondsbestuur het blad meent, dat <lt
groote meerderheid verdedigirtgsmaalregeua
mag nemen. Het blad gaat zeifs zoo e
een militair program van de republiek da?
arbeiders, boeren en soldaten ie ontwei
pen.
Ook in Engeland is het op het-ej^c—
blik een en al verwarring. Vrijdag u
middernacht is er de spoorwegstaking --
de grootste, .staking in de geschiedt us 'ai
Engeland uitgebroken. Oorza-.-k
loonkwestie. De nieuwe regeling u?. lf
loonen waarborgde den beambten het bi
houd van het oorjogsloon, zoolang de koste».
van het leven piet daalden tot 110 pel
boven den standaard van Juli 191L
overtuigd was, dat zij geheqkgpi d<*n geest
van Elise zou handelen, door haar vacfer
in die droeve dagen wat gezelschap Te
houden, maar ook omdat ze nu, in de
eerste dagen althans, kon spreken over
datgene, waarmede haar gemoed geheel
vervuld was.
Vier en-twintigste Hoofdstuk.
Het was kort voon.èt einde van zijn
der cassette verblijf te Afjeh, dat Albert vrij
onverwacht het doodsbericht zijner zuster
ontving. Vrij onverwacht, want hoewel
hij wel had vernomen dat zij riiet wel
was en er slecht uitzag, was hij toch i»
geene deele op dit bericht voorbereid. Het
trof hem dan ook diep aan Elise was hij
altijd bijzonder gehecht geweest, en zij
was het, die hem gedurende zijn verblijf
in Indië steeds zoo goed mogelijk op de
hoogte had gehouden van ailes wat hem
kon interesseeren.
als er iets aan ons geluk ontbra
kwam het van mijne zijde.
»Ik hoop Edgar dat mtt
naar
n I lijk had zij plat. belet te vragenbij haar
totdat zij die betrek-
by hem te
oom te Zwolle,
king gevondei
e thuiskomst van zijn zoon was voor
den heer Vanissa een ware verkwikking
na het huwelijk van Elise had hij het in
r. algemeen zeer eenzaam gehad, maar
daar bij zijne dochter dikwijls bezocht en
zijne gedachten steeds bij haar waren,
,s de eenzaamheid hem minder moeieiijk
gevailen. Na haar dood had hij het ge
zeischap van haar vriendin gehadsteil
had hij zich aan Henriette gehecht, er-
toen deze nu opgeveer drie weken vóó
de terugkomst vap zijn zoon vertrok, nwsH
hy haar zeer.
Den volgenden morgen gaf de heer Va
nissa aan Albert :jden brief vau Elise, *lie»
bij van Ravening had gekregen, cm aai
zijn zoon te overhandigen, zoodra 'leze i>
liet land terug z<ip zyn gekomen.
Hij luidde
»Mijn lieve, :beste Albert k
»Toen ge naaf Tinne zag ik f
met een bekiemfl' hart vertreiiSen. -
ik er een voorgevel van had, dat wg ei
kander hier op aarde niet terug zoudei
zien. Ik dacht tóen echter volstrekt niet.
dat ik bij uwe terugkomst niet meer it
leven zou zijn, maar ik vreesde voor d< m
vele gevaren, waaraan gij zoudt blootge
steld zijn. Tot diusverre heeft God u be
ïouden, ik hoop .dat Hij hei verder z;>
doen, a! is het aritet voor u zelven, tiai
toch voor onzen (vader, die reeds zuikt
diepe smart zal jiebben, als ik heenga
Want ik gevoel (het, Albert, ik zal het
niet lang meer ifiaken. Ik weet niet ol
zij, die mij liefhebben, hetzelfde verwach
ten, want mij latien zij er niets van blij
ken. r
7 yy
i.
