Und van altena
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3928. Woensdag 5 November. 1919.
FEUILLETON.
Dorpsbijgeloof.
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 1.20,
franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 cent. Elke regel
meer 10 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen
10 uur ingewacht.
BÜITENLANDSCH OVERZICHT
De noodkreet uit Oostenrijk en Hongarije
blijft snerpen door onze ziel. Het is zoo
vreeselijk wat men bericht over den toe
stand in Weenen en Boedapest, dat men
het niet zonder diepe ontroering kan
vernemen. Om maar iets over te nemen
uit al die droeve en zieldoorvlijmende
klachtenUit de sterftetabellen van het
kinderziekenhuis te Boedapest blijkt dat de
sterfte onder de kinderen enorm isin
Juni 1.1. werden 920 kinderen opgenomen
van wie 347 stierven. Voor 800 kinderen
is er dagelijksch slechts 60 a 80 L. melk,
die echter zuur is en vermengd met
een eiwilpreparaat. Er is gebrek aan
kindervoedsel. Er is lijfgoed noch bedde-
goed, en men gebruikt papieren luiers
Weinig moeders kunnen, tengevolge van
ondervoeding, hun kinderen zelf voeden.
Het is slechts met bijna bovenmenschehjke
opofferingen van verpleegsters en doctoren
mogelijk enkele dier zwakke schepseltjes
te redden.
Een telegram van het Hongaarsche
Roode Kruis te Boedapest legt eveneens
den nadruk op de groote kindersterfte
daar ter plaatse. In het stedelijk kinder
ziekenhuis stierven in Januari vandelOOü
kinderen 812, in Februari 960, in Maart
785, in April 577, in Mei 567, in Juni
635. Deze getallen spreken in hun vree-
selyke klaarheid duidelijker dan het uit
gebreidste relaas.
Laat toch wie kan iets doen tot leniging
van den nood. Het Haagsche Comité voor
steun aan deze noodlijdenden ontvangt
gaarne groote en kleine giften. Het adres
is Mr. P. Droogleever Fortuin, den Haag.
Terwijl aldus tengevolge van den ooi log
deze onschuldige wezens in onzegbaren nood
verkeeren, zijn in Amerika de mijnwerkers
opzettelijk bezig het leven hunner volksge-
nooten uiterst zwaar te maken. Vrijdag
nacht om 12 uur zijn zij nl. in staking
gegaan. De eerste dag Van de staking is
ingegaan met meer dan 400 000 stakers.
Wat de eisclien van de mijnwet kers be
treft, deze kent men. Zij zijn een loons-
verhooging van 60 pet., een 6-urige werk
dag, een arbeidsweek van 5 dagen, we-
kelijksche uitbetaling van het loon, 50 pet.
meer loon voor overwerk, dubbel loon voor
werk op feestdagen, afschaffing van de
automatische boeten ingeval van niet-nale-
ving van het arbeid>contract.
Deze eischen werden, gelijk men weet,
door de mijneigenaars verworpen, na een
reeks conferenties, die onder de auspiciën
van de regeering zijn gehouden. Daarop
werd arbitrage voorgesteld. De eigenaars
betuigden hiermee hun instemming, doelt
de mijnwerkers wilden daarvan niet we
ten, daar volgens hun zeggen de bespre
kingen op de lange baan zouden worden
geschoven, waardoor het kapitaal irt staat
zou worden gesteld om zich op een staking
voor te bereiden.
1.
Door domheidsmacht verdreven
Verliet zij huis en haard
Met drank verhitte gezichten zaten een
zestal boeren in den dichten rook van zware
sigaren en brommende pijpen te kaarten
in een laag gezolderde met vogelkooien en
bonte prenten behangen dorpsherberg, 't
Waren allen reeds tamelijk bejaarde man
nen, die de sporen van hun gesta&geri,
zwaren arbeid bij brandende zonnehitte en
in striemende najaarsbuien droegen op hun
bruin-gegroefde gezichten en eeltige, harige
handen. Ze stooten hun korte verwenschin-
gen bij verlies, of hun blijde ontroering,
als ze wonnen, in scherpe klanken uit met
scheeven mondhoek, zonder hun rooktuig
tusschen hunne op elkaar geperste lippen
De correspondent van de Times te Was
hington bericht, dat het publiek aan de
zijde van de regeering en de mijneigenaars
staat. Nagenoeg de geheele pers verwijt
den mijnwerkers hun gebrek aan vader
landsliefde. Hun optreden, zoo wordt ge
zegd, heeft tengevolge, dat de industrie
verlamd wordt en dat de prijzen nog hoo-
ger worden, terwijl een ordelijke econo
mische reconstructie nee verhoogde productie
dringend noodzakelijk maakt, waardoor ook
de prijzen lager zullen worden.
Wat de regeering aangaat, deze is reeds
begonnen met haar maatregelen te nemen.
In de mijn wei kerscentra is zij begonnen
met liet samentrekken van troepen, en zij
heeft bepalingen uitgevaardigd, betreffende
de distributie van steenkolen voor industrieën,
welke het langst mogelijk werkzaam moe
ten blijven. Zij heeft echter ook nog wat
anders gedaan, namelijk een verbod van
staking uitgevaardigd voor de stakingleiders,
waartegen Lewis, de waarnemende presi
dent der mijnwerkersorganisatie, geprotes
teerd heeft in een telegram aan den mi
nister van arbeid en dat Gompers de be
denking heeft ontlokt, dat dit verbod slechts
tot gevolg zou kunnen hebben, dat er nieu
we moeilijkheden ontstaan, die zich mis
schien niet alleen tot de mijnwerkers zul
len bepeiken.
Dit stakmgsverhod voor de leiders is af
komstig van het Bondsgerechtshof en houdt
in, dat geen vakvereenigmgsbestuurders
schriftelijk noch mondeling opdrachten mo
gen verstrekken tot het steunen der staking;
dat zij alle opdrachten tot het bevorderen
of doen ingaan van stakingen moeten her
roepen eu dat zij moeten afzien van verdere
handelingen, welke staking kunnen aan
moedigen of uitlokken, evenals van het
uukeeien van stakmgsgelden en van hei
inzamelen van stakingskassen.
Voor het verbod werd uitgevaardigd,
heeft president Lewis van den mijn werkers-
hond aan alle districten bevel gezonden de
staking te doen ingaan.
Met spanning ziet heel de wereld naar
wat uit deze troebelen nog zal voortkomen.
In Rusland blijft de strijd tegen het
bolsjewisme voortduren. De troepen die
tegen de »roode legers* optrekken staan
er weer gunstiger voor. Als zij maar wat
versterkingen krijgen, hebben zij wel kans
dat de pogingen zullen slagen om Rusland
te "verlossen van het schrikbewind. De
Finnen schijnen nu ook van leer te zullen
trekken. Maar ze vragen een tamelijk
hooge subsidie voor hun hulpbetoon, n.l.
2U millioen pond, tastbare waarborgen voor
de onafhankelijkheid van hun land en dan
uitbreiding van grondgebied, t. w. Oost-
Karolie en de strook tusschen het Onege-
meer en de Finsche golf. Van de land
zijde schijnt Petersburg niet zoo makkelijk
vermeesterd te kunnen worden, daarom
beproeft de Britsche Oostzeevloot van uit
zee mee te helpen. Drie dagen achtereen
heeft de monitor Ezebus, echter zonder be-
weg te trekken. De waardin volgde uit
de verte het handbednjf der kaartende
drinkers, die de met schuim bedekte glazen
telkens optilden, als ze een goeden slag ge-
geslagen hadden en er begeerig naar lonk
ten. Als de potten leeg waren kwam ze
uit eigen beweging met de kan nader dren
telen en aanmoedigend »Ge lust er nog
eentje* pakte ze de glazen weg en schonk
ze vol, haar kanne hoog houdende om schuim
te verwekken. De stemmen begonnen van
lieverleê luider te klinken en de ruzietoon
schalde er tusschen bijwijlen, tot ze de
kaarten allen gelijk neersmeten, eikander
verwijtingen doende. De bazinne herstelde
de orde door leike en kaarten uit 't gezieht
te bergen en zelf te komen aanzitten.
Toen begonnen ze kwaad te spreken
van den burgemeester, den dokter, den
veearts, en van vele onder hun gelijken.
Vooral de vrouw deed dapper 't woord.
Eindelijk kwamen ze tot hun eigen doe
ning en toen werd 't al klagen, wat ze
deden.
slissend resultaat, Krasnaja Gorka bescho
ten. Petersburg zal niet eer veroverd kun
nen worden voordat Krasnaja Gorka en
Kroonstad zich hebben overgegeven, volgens
de Daily Express.
Hoe eerder dat geschiedt hoe beter In
welk een ondragelijken toestand liet mee-
rendeel der Russen zich bevindt, moge
blijken uit wat de partic. correspondent van
de N. R. Ct. meedeelt over de wijze waarop
de bolsjiwiki in hun land huishouden. Een
enkel staaltje slechts
Niemand huist meer alleen in zijn eigen
woning. In het gunstigste geval heeft men
ingeschikt voor vrienden of bekenden, maar
ieder oogenblik kan het bevel komen, dat
de verdiepingen van het huis moeten wor
den ontruimd en de bewoners zich met het
benedenhuis moeten vergenoegen, of het
heeie gebouw moeten verlaten. Hel kan
zijn, dat men u eenige meubels en wat
kleeren laat medenemen, het kan zijn dat
ge letterlijk alles moet lalen staan.
Niemand denkt er nog over te argu-
inenieeren, te betoogen, dat de helft van
de huizen in zijn straat, vroeger ontruimt,
leeg staan en dat zijn woning dus niet
volstrekt noodig kan zijn. Niemand denkt
er over nog een poging te doen sowjetlogica
te doorgronden niemand maakt zich illusies
over de beweegredenen, die tot de onaan
genaamheden leiden men weet te goed,
dat ze slechts beoogen door voortdurende
plageiijen en eeri nimmer slapende onrust
den geest der bourgeois* te breken en
zichzelf rijk te stelen.
Evenluchthartig als met 's naasten be
zitting springt men om met 's naasten
leven. Voorslechts
Het gevangenlokaal is meestal een kel-
dervertrek, waarin de gevangen niet allen
kunnen liggen, gemeubeld met een stoel
en twee planken voor dertig man. Rust
heeft men er niet. Meermalen per nacht
wordt appel gehouden, in de gangen wordt
met revolvers geschoten, menschen worden
weggehaald, onder de duidelijk voor ieder
hoorbare mededeeling, dat zij zullen worden
ter dood gebracht en later in een au
dere cel gebracht. Onder voorwendsel
dat een briefje is binnengesmokkeld, wordt
een ieder gefouilleerd. En alle geestelijke
kwellingen, die men verzinnen kan, worden
toegepast. Ten slolte woiden de slachtof
fers des nachts uitgekleed want kleeren
en schoenen zijn schaarsch en kostbaar
en in den tuin of een binnenplaats tegen
den wand gezet, in duisternis en koude,
vaak in sneeuw en regen. Een beul schiet
hun één voor één een revolverkogel door
bet hoofd of in de borst of waar ook, be
kommert zich weinig om het feit of de
geêxecteerde werkelijk terstond gedood is
of niet. Het kan gebeuren, dat zijn wapen
weigert, omdat het magazijn ledig is de
bourgeois heeft te wachten totdat, vóór
zijn oogen, de revolver opnieuw is geladen.
Schrikkelijk is het lot der gevangenen,
indien het roode leger een feilen tegenslag
--
»M'n boter karnt niet,* zei de een. M'n
kippen geven geen eieren,* de ander.
De herbergierster luisterde scherp met
groote belangstelling, maar ingehouden, tot
ze plots uitbarstte
»D'r is 'n plaag op 't dorp.*
De mannen keken d'r vragend aan de
vrouw wist altijd veel.
ïJa d'r is \i plaag m'n beste hoenders
leggen ook riiet meer, maar 'k weet wel
waar de eiers blijven,begon ze heel stil,
met angstige oogen rondziende door de spaar
zaam verlichte gelagkamer, waar de ramen
spokig wit door de gordijnen bij 't overige
afstaken.
Dichter schoven ze samen om de tafel,
hunne domme boerengezichten vol nieuws
gierigheid »Dat hoefde mij niet te zeg
gen,* hakkelde de oudste der aanwezigen,
ik weet genoeg. verleden jaar met Kerst
mis is 't voor 't eerst begonnen. toen is
ze bij mij over huis geweest.een koe
kapot.en de vrouw ziek
»Ze lokt de hoenders,* herbegon de vrouw
heeft gehad of zelfs maar vreest de stad
te moeten ontruimen. De kerkers worden
dan onderwater gezet of door de kelder
ramen worden revolvers en geweien afge
schoten in den hoop.
Gelukkig Neêrland dat tot nu toe voor
zulk een »regeering« behoed is gebleven.
BUITENLAND.
Wet op het drankverbod in Amerika.
Zooals belicht is, had president Wilson
zijn veto uitgesproken over de wet op het
drank verbod. Het gevolg daar van was, dat
de wet naar het Congres werd terugge
zonden om andermaal in stemming te wor
den gebracht. Wanneer dan, zoowel in
het Huis van Afgevaardigden, als in den
Senaat een meerderheid van twee derden
zich vóór de wet verklaart, krijgt ze rechts
kracht Du is nu geschied, zoodat niet
tegenstaande het veto van den president,
de wet van kracht geworden is. In het
Huis van Afgevaardigden werd ze goedge
keurd met 176 tegen 55 stemmen en in
den Senaat met 65 tegen 20 stemmen.
o
Het personenvervoer op de Duitsche
spoorwegen.
Berlijn, 1 Nov. De Duitsche regeering
heeft bevel gegeven, dat het geheele per
sonenverkeer van 5 tot en met 15 Nov.
op alle hoofd- en locaal spoorwegen gestaakt
moet worden. Er worden alleen eenige
uitzonderingen gemaakt ten aanzien van
liet vervoer van arbeiders en het voorsteden-
verkeer der groote steden.
o
De ex-Keizer.
Londen. In het Lagerhuis heeft Lane
Fox aan Bonar Law gevraagd of hij wel
wist dat er in het land hoe langer hoe
meer een tegenzin ontstond tegen het be
rechten van den ex keizer en men er steeds
meer toe overhelt hem aan de straf van
zijn eigen geweten en de verachting der
wereld over te laten. De heer Larie Fox
vroeg verder of hij over deze zaak in hei
Lageihuis wilde laten stemmen voor deze
bepaling van het vredesverdrag zou woi den
uitgevoerd.
B.mar Law antwoordde: sik ben er niet
van overtuigd, dat het eerste deel van de
vraag het gevoelen van het land juist weer
geeft. De regeering ziet geen reden om
de bepalingen van het vredesverdrag, die
door het Lageihuis zijn goedgekeurd, niet
uit te voeren.
In de straten ran Moskou.
Prinses Lwot schrijft aan de »Figaro«
Wanneer ik wil spieken van mijn land,
dan lijd ik steeds te voren, want ik ge
loof, niet, dat een menschelijke taal zijn
ongeluk kan weergeven, zijn tragedie, zijn
martelaarschap.
En ik ben zoo uitgeput van alles wat
ik gezien heb, van meer dan één jaar de
dood om mij te voelen rondwaren, van
na een oogenblik van ijzing, sPeei' heeft
't gisteren zelf gezien m'n schoonste pul-
leke liep haar huis in, Peer niet bang d'r
na.ie zag hoe 't op 't bed vloog. zij
trok de gordijnen dicht en toen Peer
ze weghaalde, geen kippetje hoor. Twee
dagen is het weggebleven en legt niet
meer.«
De verbazing der boeren kende geen
grenzen, 't Was plots of ze allen iets on
dervonden hadden van de splaag* want
ieder deed zijn verhaal, erbij vertellend,
dat hij ze in of in de nabijheid van zijn
huis gezien had. De verklaring van hun
ongelukken en moeilijkheden was gevonden
en met bange harten gingen ze ten leste
den weg op naar huis, ieder voor zich zelf
overleggend, hoe het verdere gevaar af te
wenden.
De pastoor zat aan de koffie toen de
meid vragen kwam, of hij even bij boer
Eveiaerts wilde komen; D'r was iets op
den stal. De dorpsgeeestelijke, gewoon
alle leed, dat ik vrees niet die woorden
te zullen vinden, die alle ellende van mijn
land, naar waarheid kunnen uitbeelden.
Toch wil ik het beproeven, misschien dat
de feiten, welsprekend als zij zijn, zullen
gehoord worden door hen, die doof willen
blijven Het zijn indrukken, weinige
dagen slechts bijeenvergaard in de straten
van Moskou, die ik hier wil neerschrijven,
dingen die ik met eigen oogen gezien heb,
voorvallen, die zich herhalen, iederen dag.
Ik zal niet stilstaan bij den algemeenen
aanblik van de onkenbaar geworden stra
ten met hun huizen en kerken, die dik
wijls tot ruïnen geworden zijn, met hnn
monumenten, heilig aan het volk, nu ver
minkt door protane handen. Ik zal niets
vertellen van het vreesehjke, het weer
zinwekkende, het afschuwelijke in die stra
ten. Ik zou te veel plaatsruimte behoeven.
Alleen van den honger wil ik hier he
den spreken, waaronder menschen en
dieren lijden.
Ik heb een jong meisje tegen een voch-
tigen muur aan zien staan met de armen
en handen uitgestrekt langs den steenen
wand, als om zich staande te houdenhet
geleek een gekruisigde. Zij prevelde iets
met een nauw hoorbare stem, terwijl haar
hoofd in een voortdurende beweging riu
eens naar achteren, dan weer naar om
laag gebogen was, als in de vreeselijkste
benauwdheid. De blonde haren hingen
los en verward over de schrale schouders,
haar verwilderde oogen waren als van een
verdwaasde, en haar spitse neus, haar
bleekheid, haar witte lippen waien die van
een stervende.
Zij droeg een japon, die eens blauw was
geweest, een geheel verkreukelde fijnkan
ten kraag en haar teere handen, geheel
haar gestalte wezen uit, dat zij de ellende
nooit gekend had.
Enkele menschen omringden haar en
ondervroegen haar, zonder echter een ant
woord te krijgen, zonder te begrijpen, wat
zij zei. Men haalde de schouders op, schud
de het hoofd, en liep deor. Een krank
zinnige
Ik naderde haar heel dicht, ik hoog mij
over haar en ik hoorde de woorden, die
zij prevelde met een brekende stem »Ik
heb zoo'n honger, ik heb zoo'n honger
Den volgenden morgen was zij gestorven.
o
Het Belgisch koningspaar op de terugreis.
Koning Albert verliet Vrijdagmiddag met
de »George Washington* Amerika op den
terugweg naar België. Lansing en Daniels
deden de koninklijke familie uitgeleide tot
aan boord van het schip,
Londen, 3 November. De sDaily Er-
press* ontvangt een telegram uit Caïro
gedateerd Zaterdag, volgens hetwelk er na
het gebed in de moskee opnieuw ernstige
ongeregeldheden ontstonden. Verscheidene
winkels in de wijken der beter-gesitueerde
werden geplunderd. Met machinegeweren
overal te worden bijgeroepen, dronk zijn
kop leeg, zette z'n bonnet op en stapte ae
deur uit.
Voor 't huis wachtte de boer hem reeds
op »D'r ligt weer een, meneer Pestoor,
net als verleden, wilde den stal niet es
zegenen ze gaan me allemaal kapot
smeekte ie op huilerigen toon.
iWe zullen zien wat er te doen is,«
aritwoorde de pastoor beslist en stapte door
de lage huisdeur den >eerd« binnen waar
aan de koestal grensde. Daar vond-ie de
vrouw, de meid, de kinderen om de koe,
die op het stroo stil lag met gesloten oogen
en uitgestrekte pooten.
»Hebt ge ze schoon stroo gegeven en
den veearts gehaald,* mompelde ie, bewo
gen door het droevige toneel, dat hij voor
zich zag.
Helpt niks,* zeurde de vrouw. Mie
het ze betooverd, ze het 't heele huis be-
tooverd, ze het.
{Wordt vervolgd
NIEUWSBLAD
ïoor liet Lanil van HBiBden on Aitooa, de Langstraat en de Bommelerwaard