Eerste Blad
O. DE KEMP,
Waterpoort, Heusden.
like si
Und van altera
IN GOUD EN ZILVER,
Dp di baak der gezworenen.
RAAMSDONKSVEER.
Correspondentschap Ie Klasse.
Uitgave: Firma L J. VEERMAN, sleusden.
No. 4355 Vrijdag 14 December 1923,
Int. Telefoon no. 19. Postrekening no. 61525.
Reparatie-Inrichting.
FEIILLUTOV
KEIZERSDIJK F. 81.
912 uur.
H. J. ABBIINK.
Dit blad verschijnt WOENSDAG en VRIJDAGMIDDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 4.25, en
franco per post beschikt ƒ1.40. Afzonderlijke
nummers 6 cent.
Advertentiën van 1—6 regels 90 cent. Elke regel
meer 15 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdagmiddag 1 uur en
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
In twee nummers van het weekblad
„De Gemeentestem" (van 24 November
en 1 December j.l.) wordt geklaagd over
de steeds toenemende ontaarding der
wetgevende bevoegdheid der gemeente
raden, die een zucht om buiten de oevers
te treden door het willen regelen van
bet nagenoeg overbodige en schier on
mogelijke, aan den dag leggen. Een
wonder is zulks evenwel niet, want we
leven in een tijd, waarin zoowel rijks
als provinciale wetgever neigingen in
die richting vertoonen en daardoor ten
voorbeeld strekken aan den gemeente
lijken wetgever.
Vooral in kleine gemeenten, waar eene
bepaalde geestesstrooming de overheid
heeft, wordt bet vrije gemeenschapsleven
somtijds op bedenkelijke wijze aangetast.
Een bestaand euvel wordt al spoedig
als zoo gewichtig aangemerkt, dat het
gemeentebestuur voorziening in bet be
lang der gemeente noodig acht, zonder
dat het zich voldoende rekenschap geeft
van de plaatselijke wetgeving. Eene af
doende begrenzing van het wetgevend
gebied van rijk, provincie en gemeente
kan niemand geven Bestaat derhalve
geen regeling van rijks- of provineiewege
of heeft die regeling eene zekere stof
niet uitgeput, dan kan de gemeentelijke
wetgever optreden en met een beroep
op eene bepaling der Gemeentewet, vol
gens welke aan den raad o.m. behoort
het maken van de verordeningen, die
in het belang der openbare orde en ze
delijkheid worden vereischt, gaat hij
somtijds aan den slag met een ijver,
eene betere zaak waardig.
Ons komt het voor dat de gemeente
raden zich behooren te onthouden van
de beschikking over datgeen, wat van
algemeen belang is en hunne bemoeïn-
gen alleen moeten uitstrekken tot zaken
van gemeentelijk en huishoudelijk be
lang. En nu voegt de „Gemeentestem"
Novelle van REINHOLD ORTMANN.
6)
Na verloop van eene minuut, gedurende
welken tijd de andere rustig gewacht had,
zeide hij met zachte bevende stem ®Ik
heb thuis eene jonge vrouw en een kindje
van eenige weken. In twee dagen heb ik
niets gegeten, opdat zij niet van honger en
koude omkomen zouden. Langer kan ik
hen niet voor ellende bewaren, want ik
heb geen cent meer in mijn zak.*
»Dat ziet er leelijk uit. En uw kistje
met koopwaar ligt thans in Hendersons
kroeg, van waar gij het bezwaarlijk zult
kunnen halen. Wat denkt gij dan nu te
beginnen
ïlk weet het niet. Weken achtereen
heb ik hier te vergeefs naar de eene of
andere betrekking gezocht, Voor den ne-
derigsten arbeid heb ik mij aangeboden
maar telkens telkens heeft men mij
afgewezen.f
De metselaar liet zijne blikken over de
slanke gestalte van den vreemde gaan en
over den eleganten snit van zijne afgedra
gen kleeding. »Dat wil ik wel gelooven,*
zeide hij met zekeren spot. xEn gij behoeft
uw handel ook niet meer op te vatten.
Daar hebt gij geen verstand vanen gij
hieraan toe dat als zaken van algemeen
belang zijn te beschouwen alle die, welke
ook aan de overige deel en des Rijks
eigen en voor eene gelijke regeling in
het geheele Rijk alleszins geschikt zijn
en als zaken van gemeentelijk huishou
delijk belang daarentegen die, welke uit
den bij zonderen aard der plaatselijke
omstandigheden voortspruiten of die
daarmede ten minste in zulk een verband
staan, dat de regeling derzelve naarmate
van die omstandigheden verschillend
behoort te wezen.
Zoo is de gemeente Schiedam, waar
vele wandelingen langs dijken voeren,
de wegbereidster geworden van verorde
ningen, houdende verbod van op den
wegkant te zitten door ongehuwde per
sonen van verschillende kunne. De be
doeling van het verbod is duidelijk, maar
de vraag rijst of hier de plaatselijke
wetgever niet te ver gaat en zich op
verboden terrein begeeft, waar de Rijks
wetgever in art. 239 van het Wetboek van
Strafrecht hét belang der openbare eer
baarheid reeds onder zijne hoede heeft
genomen. Maar bovendien vragen we
of het kwaad, dat men wenscht te be
strijden van dusdanigen omvang is, dat
het voor iedereen verboden moet worden
om in de vrije natuur verpoozing te
zoeken. En wil men het kwade toch,
dan zijn er nog wel andere plaatsen dan
de wegkanten te vinden.
Verder wil men nog gaan in een on
zer zeedorpen, waar aangedrongen wordt
op eeDe verordening, houdende een ver
bod o.a. tegen het zoogenaamde „pootje
baden". Stellig heeft de Raad van dat
dorp de oude volksmeening voor den
geest gestaan dat een Nederlander slechts
tweemaal in zijn leven behoeft te wor
den geschrobt, n.l bij zijn geboorte en
bij de keuring voor de militie. Maar
hoe ook. zulk eene bepaling gaat toch
zeker al te ver.
Zoo zijn in een groot aantal platte
landsgemeenten in de laatste jaren ook
vloekverboden uitgevaardigd.
In RillandBath is het niet alleen
verboden den naam Gods vloekende in
het openbaar te gebruiken, maar ook in
het openbaar ruwe of onzedelijke taal
te bezigen. Overtreding van de eerste
bepaling wordt bedreigd met hechtenis
en geldboete, van de tweede uitsluitend
met hechtenis 1
Hoewel nog in 1896 een verordening
van Wonseradeel tegen het vloeken in
het openbaar door de Kroon wegens
strijd met de wet vernietigd is, blijkt
men in den Haag daartoe thans geen
termen meer te vinden. Eenige raads
leden van Zwijndrecht, een der gemeen
ten, die het vloekverbod invoerden,
zult het iti dat vak nooit ver brengen.
»Ik vreesde het zelf ook eo nu kan ik
er bovendien niet meer aan denken ook, want
ik heb geen geld, om mij nieuwe koop
waar aan te schaffen. Ik zal het dus met
bedelen moeten beproeven als ik niet o
De metselaar, die het slot van zijn zin
vooruit wel raden kon, viel hem in de
rede. «Misschien kan ik u wel aan eenigen
arbeid helpen, een heel ondergeschikte be
trekking is het echter, die eene zeer be
scheiden verdienste oplevert. Als gij het
goedvindt, wil ik er voor u naar omzien
en u morgen, als mijn werk afgeloopen is,
bescheid brengen, indien gij ten minste
geene redenen hebt, om mij uw adres te
verzwijgen.
«Zeker niet. Ik zal het onmiddellijk
voor u opschrijven, en gij zult mij voor de
tweede maal het leven gered hebben, als
uw grootmoedig voornemen gelukt.c
Zonder te antwoorden gaf de metselaar
hem een opschrijfboekje en een potlood.
Toen hij het terug kreeg, las hij boven
het duidelijk geschreven adres den met
schoone en vaste hand geschreven naam
Horst Losberg.*
»Ik heb daar ginds in Duitschland eene
adelijke familie van Losberg gekend,* zeide
hij. »Zijt gij daaraan verwant ?c
Weer verschenen die smartelijk trekken
in het gezicht van den jongen man.
»De familie, die gij bedoelt, kan de myne
wel geweest zijn. Ik heb het mij hier in
Amerika afgewend »von< voor zijn naam
hebben te vergeefs aan gedeputeerde
staten van Zuid-Holland verzocht de
verordening ter vernietiging voor te dra
gen, maar al zou het gewestelijk college
daartoe zijn overgegaan, de minister van
binnenlandsche zaken en landbouw zou
blijkens zijn brief van 23 September j.l.
aan het Zwijndrechtsche verbod niet
hebben geraakt. Gedeputeerde Staten
van Friesland richtten zich dan ook met
een dergelijk verzoek tot vernietiging
van de door de gemeenten Wymbritse-
radeel en Wonseradeel vastgestelde ver
ordening te vergeefs tot het departement.
Burgemeester en wethouders van Zwijn
drecht hebben de bepaling verdedigd
op de volgende gronden
„De Overheid kan en mag niet toe
schouwer blijven bij het in het open
baar lasteren en hoonen van Hem,
als wiens dienaresse zij optreedt en
in Wien zij haar steunpunt vindt.
Laat zij het hoonen en lasteren van
Gods Majesteit toe, dan werkt zij mede
aan de ondergraving van de grond
slagen van orde en zedelijkheid en
valt tenslotte het gebouw, op dat fun
dament opgetrokken, ineen. Deze con
sequentie is thans duidelijk in Europa
te aanschouwen. Het handhaven van
de gezonde grondslagen van ons volks
leven ten opzichte van orde en zede
lijkheid is O verheidsplicht. Zoo be
grepen het ook onze vaderen in vroe-
geren tijd; het is de revolutie geweest,
die deze grondslagen heeft trachten
weg te rukken. Onze bedoeling is dat
de Overheid weer tot de oude paden
in dit opzicht zal terugkeeren".
Hoewel wij zoowel uit godsdienstig
als uit moreel oogpunt onder de feile tegen
standers van vloeken behooren, meenen
wij toch dat het van den plaatselijken
wetgever niet juist is gezien om vloek
verboden in strafverordeningen in het
leven te roepen.
(Wordt vervolgd).
BUITEWLAKDSCH ÖVER252CHÏ
Zooals wij Woensdag nog in het kort
konden berichten heett Amerika zich bereid
verklaard deel te nemen aan de commissie
van deskundigen, die een onderzoek zullen
instellen naar de belaalkracht van Duitsch
land.
De Commissie van Herstel heeft twee
commissies aangewezen, ieder met een
afzonderlijke taak. De een moet de mid
delen nagaan om het Duitsche budget m
evenwicht te brengen en de valuta te
stabihseeren en de andere om het weg-
te zetten, Maar ais gy dn familie gekend
hebt, zijn wij elkaar misschien niet heele-
maal vreemd.
«Mag ik vragen
«Ik heb die familie niet bepaald gekend,*
viel hem de andere in de rede. «Ik bedoel
alleen maar, dat ik den naam, daar ginds
wel eens heb hooren noemen. Ga nu naar
huis, naar uwe vrouw, waar gij meer op
uw gemak znlt zitten, dan hier op mijn
kamertje. Hier dat is een klein voor
schot op uw toekomstige verdiensten. Gij
geeft het mij natuurlijk weerom, zoodra
gij kunt
Hij had eene vijfdollarnoot voor Losberg
op den tafel gelegd, en nam nu een boek
uit zijne kast, alsof hij wilde te kennen
geven, dat hy het gesprek niet verder wilde
voort zetten. De jonge man, in wiens
binnenste een hevige strijd woedde, keek
naar die onverwachte gift en de tranen
kwamen hem in de oogen.
«Gij zijt een edel mensch 1 Maar het is
nog niet zeker, dat het u gelukken zal,
werk voor mij te vinden, zoodat ik u het
geld terug kan geven. Bovendien moet gy
het ook met hard werken verdienen
«Als ik het niet voor een poosje missen
kon, zou ik het u niet gegeven hebben.
En ik heb u bovendien gezegd, dat het
geen geschenk is. Gij zult mij een groot
genoegen doen, als gij mij al die redenee-
ringen spaardet.*
Deze woorden klonken bijna onvriendelijk,
en Losberg kon er niet aan twijfelen, dat
vloeien van het Duitsche kapitaal naar het
buitenland te bestudeeren en om middelen
te beramen om dit uitgevoerde kapitaal
weer naar Duitschland terug te voeren.
Eerst heette het dat Amerika niet veel
zin had om mede te werken aan de op
dracht van genoemde deskundigen, omdat
de omvang van het door de experts in te
stellen onderzoek van te beperkten aard
was. Maar met de mate van die beperking
schynt het toch, bij nader beschouwen,
niet zoo'n erge vaart te hebben geloopen,
want ineens zijn de Amerikanen veel toe
schietelijker geworden. Er zal natuurlijk
achter de schermen wel iets zijn gebeurd,
dat de Ver. St. ertoe heeft gebracht niet
langer zich weigerachtig te betoonen. Wel
licht is zoowel van Engelsche als Duitsche
zijde aandrang op Washington uitgeoefend
en stellig zijn tevens door Frankrijk con
cessies gedaan, die de aanvankelijke bezwaren
der regeering Coolidge hebben weggevaagd.
Bovendien heeft Amerika veel belang bij
een behoorlijke oplossing van het schade-
vergoedings-vraagstuk, omdat zoowel de
geallieerden als Duitschland schuldenaars
van Amerika zijn. Om deze redenen
alleen al heeft Amerika er belang bij, dat
er in Europa weer wat ordelijker toestan
den in het leven worden geroepen.
De bereidheid, die de Ver. St, thans
te kennen hebben gegeven, om zitting te
nemen in de commissies, sluit nog wel niet
een officieele vertegenwoordiging in zich.
Amerika zendt particulieren, die niet dooi
de regeering gedelegeerd zijn, maar brengt
toch mee, dat de Ver. St, zich op werk
zame wijze bemoeien met het ouderzoek
naar de Duitsche financiëele bronnen, enz.
Het mag stellig een verheugend feit wor
den genoemd, dat Franki ijk blykbaar Ame
rika zoodanige verzekeringen omtrent de
ie volgen werkwyze heeft gegeven, dat
laatsgenoemd land meent de pogingen te
kunnen steunen om de toestanden in Eu
ropa te zuiveren en te verstevigen. Hue
groot de omvang inmiddels is v«ri het on
derzoek, zal later wel blijken.
Tevens is het een hoopvol teeken, dat
Duitschland zelf ook niet meer geheel uit
de Commissie zal worden geweerd, het zal
deel uit maken van de commissie die mid
delen zal beramen om de Duitsche begroe
ting in evenwicht te brengen.
Het bestuur van de Bntsche arbeiders
partij heeft het besluit genomen, dat wan
neer de gelegenheid voor een Labour-
zij oprecht gemeend waren. Hij aarzelde
nog een oogenblik toen nam hij den noot
van de tafel en stak dien bij zich.
«Nu dan,* zeide hij, «als ik aan mijne
vrouw en aan mijn kind denk, heb ik mis
schien ook geen recht om uw grootmoedig
aanbod van de hand te wijzen. Ik hoop
bovendien, dat er toch wel eens een dag
zal komen, waarop ik het u zal kunnen
vergelden. Ik zou een schurk zijn, als ik
ooit dezen avond vergat.*
«Tot morgen dus zeide de metselaar
kortaf, terwijl hij zijn boek opensloeg.
«Ga nu zoo spoedig mogelijk naar huis om
voor u en uw gezin iets versterkends te
gaan koopen. Goeden avond 1*
UI.
Den volgenden avond om zes uur trok
Losbergs beschermer aan de bel van de
woning, die zijn jonge landgenoot hem uit
geduid had. Hij had nu zijn werkpak niet
aan, maar een pak van donkere stof, dat
hem een deftig voorkomen gaf. Ook nu
toonde zijn gelaat die sombere, hatelijke
uitdrukking, die er den vorigen dag in op
te merken viel. De diep ingegroefde scherpe
lijnen van zijn gelaat maakten het even
moeielijk, zijn waar karakter te raden, als
zijn ouderdom te schatten. Als hij niet
sprak, en zooals nu, met samengetrokken
wenkbrauwen voor zich uit op den grond
staarde, kon men hem voor een veertiger
gehouden hebben. Op het oogenblik even
wel, dat de deur openging en dat hij de
Gevestigd:
TELEF. 15.
Voor verwisseling van Bank
papier en Specie, Discontee
ring, Beleening, Bewaar
geving, Assignation, enz.
is het Kantoor geopend van
Nadere inlichtingen verschaft
gaarne
De Correspondent,
regeering zich voordoet, hare Lagerhuis-
fractie, de volkomen verantwoordelijkheid
voor een dergelyke regeering op zich moet
nemen zonder dour eenigen vorm van
coalitie zich te compromitteeren.
Ook een tweede resolutie heeft het be
stuur gisteren aangenomen, waarvan de
strekking is, dat onverwijld alle vooibe
reidende maatregelen moeten worden ge
nomen voer den eerstvolgenden verkiezings
strijd, die misschien spoedig noodzakelijk
zal worden in verband met de tegenwoor
dige politieke crisis. Ook het Britsche vak-
vereeriigingscongres heeft zich aangesloten
bij de houding der arbeidsparty en heeft
eveneens als zyn opvatting te kennen ge
geven, dat het oogenblik is aangebroken,
waarop de Labour Patry de verantwoor-
delijkeid voor de regeering moet aanvaar
den. Het ligt nu klaarblijkelijk in da be
doeling van de Labour Patry, om, wanneer
het parlement weer bijeenkomt op 8
Januari a.s. te trachten de tegenwoor
dige conservatieve regeering ten val te
brengen en een Labour-ministerie in te
stellen, wanneer haar daartoe een verzoek
van den koning bereikt.
bleeke jonge vrouw tegenover zich zag, de
vrouw, die niemand anders kon zijn dan
Losbergs echtgenoote, kwam er een op
merkelijke verandering in zijne trekken,
eene verandering, die hem dadelijk tien
jaar scheen te verjongen.
Op gelante wijze, zooals men gewoonlijk
die wel eens bij de menschen der arbei
dende klasse aantreft, nam hij zijn hoed af.
«Heb ik de eer met mejuffrouw Los
berg te spreken vroeg hij en nog voor
zij eigenlijk den tijd had zijne vraag te
beantwoorden, voegde hy er bij «Ik ben
een kennis van uw man en had met hem
afgesproken, dat ik hem van avond zou komen
opzoeken.*
«O, u is dus de heer, die hem gisteren
Haar fijn gezicht, dat de kommer en de
zorgen niets van zijne schoonheid hadden
kunnen rooven, werd plotseling gloeiend
rood en in hare droefgeestige oogen schemer
de iets vochtigs, schuchterheid en schaamte
beletten haar den begonnen zin te voltooien.
De metselaar evenwel, alsof hij begreep,
wat er thans in haar omging, haastte zich,
het pijnlijke van het oogenblik weg te
nemen.
«Die hem gisteren toevallig ontmoette
en hem iets aangaande een betrekking be
loofde, zeker, die man ben ik. Is mijn
heer Losberg thuis?*
Hij is even een boodschap gaan doen,
daar hij u volstrekt niet zoo vroeg verwachtte.
(WorcU vervolgd.)
NIEUWSBLAD
ïsor list Lay vao Heusden si AitenejeLaiostraat en de BoBislervgard
-
