Tweede Blad
io. 4442. Vriidao 17 Oct
C. DE KEMP.
I
ABDIJSIROOP
Firma JOH. DE MOL,
Jan Gserizen
voor het Land
van Heusden en Altena,
de Langstraat
en de Bommelerwaard.
Speciaal adres voor
Werkmansgoederen.
Engstraat HEUSDEN.
Die erge verkoudheid
Ruime auto-
garage's
BEHOORENDE BIJ HET
ER ZIJN TWEE MANIEREN
om uit te maken, of gij zwakke nieren
hebt. Ten eerste door rugpijn en andere
uiterlijke kenteekenen, en ten tweede door
urine-onderzoek.
Als rugpijn, voortdurend terugkeeren-
de hoofdpijn, of zenuwachtigheid, vermoeid
heid en duizeligheid u doen vermoeden,
dat gij een nierkwaal hebt, let dan op
uw urine. Sla acht op verschijnselen als
de volgende te veelvuldige of te weinige
aandrang tot urineeren, te groote of te
kleine hoeveelheden, te donkere of te
lichte kleur, branderig en pijnlijk gevoel
bij de loozing, onaangename reuk, zanderig,
gruisachtig of bewolkt bezinksel.
Tijdelyke afwykingen kunnen aan an
dere oorzaken te wijten zijn, maar als
de verschijnselen blijven optreden, zijn uw
nieren verstoord en behoeven zij hulp.
Verwaarloozing kan noodlottig worden.
Foster's Rygpijn Nieren Pillen ver
beteren en regelen de urine, helpen en
versterken zwakke nieren en verdrijven
zoodoende rygpijn, duizeligheid, rheuma
tische pijnen, zenuwachtigheid en andere
gevolgen van nierkwalen. Zij hebben dui-
zende nierlijders voor goed genezen.
Verkrijgbaar in apotheken en drogistzaken
k fl.75 per flacon (geel etiket met zwar
ten opdruk).
Bietenmoeheid.
Hoe meer aandacht men schenkt aan het
voorkomen van plantenziekten bij onze land-
gewassen, hoe meer men tot de conclusie
komt, dat onze akkervoortbrengselen veel
vaker door ernstige ziekten worden geteis
terd dan men bij een meer oppervlak
kige beschouwing zou denken. En wan
neer men dit bedenkt dan is het ook dui
delijk, dat nooit genoeg gedaan kon wor
den aan verspreiding van kennis omtrent
ziekten verschijnselen bij onze landbouw
gewassen en dat ook steeds met ijver
voortgegaan moet worden aan het maken
van propaganda voor het bestrijden van
plantenziekten.
Gedachtig aan deze waarheden meen ik
over bovenstaand onderwerp i og eens iets
te moeten schryven. Ik zeg uitdrukkelijk
nog eens, want in de almanak der N. Br.
Mij. v. L. van het jaar 1914 schreef ik
ook reeds over deze aangelegenheid. Het
toenmaals door mij geschreven artikel be
gon als volgt
Het is mij in de laatste jaren eenige
keeren voorgekomen dat mij door land
bouwers in myn ambtsgebied gevraagd
werd hoe het toch kwam dat op verschil
lende perceelen land de suikerbieten niet
voldoende willen groeien ondanks het feit,
dat de groeivoorwaarden, voor zoover men
kan nagaan, niets te wenschen overlieten.
Deze zelfde opmerking kan ik ook thans
nog maken. Ook heden ten dage worden
nog af en toe dergelijke vragen tot mij
gericht. En gelijk vroeger moet dan ook
thans de oorzaak van het niet groeien of
van het onvoldoende willen groeien van de
bieten in bietenmoeheid van den grond
worden gezocht, welke bodemziekte dan
I feitelyk niets anders is als het in den grond
aanwezig zijn van zeer vele bietenaaltjes,
waar de bieten door worden aangetast.
Deze aantasting heeft den slechten groei
van bieten tot gevolg. Alleen dit jaar zag
ik zelfs op verschillende plaatsen vrij ern
stige gevallen van bietenmoeheid, en het
is om deze reden, datnk den lezers van
dit blad zou willen verzoeken vooral by
het oogsten van hunne bieten eens op het
al of niet voorkomen van deze ziekten te
willen letten.
In verband hiermee zij nog even in herin-
GOEDKOOPST ADRES
voor Goud- en Zilverwerken, benevens
uurwerken. Wekkers a fl.75.
Eigen reparatie-inrichting,
Ziet mijne etalage met prijzen.
nering gebracht, dat de ziekteverschijnselen
in hoofdzaak de volgende zijn
1. De bieten blijven klein, ook dan,
wanneer de grond voldoende rijk is aan
plantenvoedsel enz.
2. Dikwijls zijn de bieten misvormd.
Ze hebben vaak geen duidelijk pin wortel,
maar zijn sterk vertakt en deze vertak
kingen dringen natuurlijk ook niet diep in
den grond door.
3. Het is bekend, dat elke normale
biet aan weerszijden voorzien is van een
rij fijne zijworteltjes. By de zieke bieten
aijn deze zijwortels vaak vooral in verhou
ding tot de grootte van de biet, byzonder
sterk ontwikkeld, inzonderheid wat het
aantal van deze worteltjes betreft. De bie
ten hebban een baard, zooals men dit wel
eens zegt.
4. Aan de zoo juist bedoelde zijwor
teltjes ziet men de eigenlijke ziekteverwek
kers. Dit zijn namelijk, zooals aan vele
lezers bekend zal zijn, de z.g. bietenaaltjes,
't Is niet mijne bedoeling uitvoerig over
de levensgeschiedenis van deze diertjes te
schryven. Ik wil slechts opmerken, dat
ze als kleine witte puntjes, die nog iets
kleiner zijn dan een speldeknop aan de
zijworteltjes zichtbaar zijn.
5. De loofontwikkeling, van zieke bie
ten laat vaak ook te wenschen over en
soms hangt het loof ook min of meer slap.
Wanneer men over het algemeen op
deze punten heeft gelet en men staat
dan in bepaalde gevallen in twijfel of de
ziekte in zijn gewas voorkomt of niet, dan
ben ik gaarne bereid behulpzaam te zijn
bij het instellen van een onderzoek, wan
neer men dit wenscht. De zaak is het
wel waard, dat men er wat moeite voor
doet, en de hulp, die van mijn kant ge
geven kan worden, kan op tweeërlei wij
zen worden verschaft, t. w.
a. Ik kan persoonlijk komen, daar waar
men zulks in mijn ambtsgebied wenscht
om 't gewas te bezichtigen.
b. Men kan mij 'n paar bieten, toezen
den waarvan men denkt, dat ze door de
bietenaaUjes zijn aangetast.
Wanneer men den laatsten weg wil
bewandelen, dan is het noodig op het vol
gende te letten
1. De bieten moeten voorzichtig uit
den grond getrokken worden zoodat er zoo
veel mogelijk zyworteltjes aanzitten.
2. Na het uit den grond trekken van
de bieten moet men de eraanhan-
gende aarde er niet opzettelijk afschudden
of afslaan. Men moet de bieten met de
aarde eraan in papier wikkelen en daarna
verder op een zoodanige wijze verpakken,
dat ze aan mij gezonden kunnen worden.
3. Het loof kan men er gerust af
snijden.
Uit 't voorgaande blijkt dus, dat men
de te verzenden bieten (b.v. 24 stuks,
die men ervan verdenkt ziek te zijn) eenigs-
zins voorzichtig moet behandelen zoodat er
tijdens de verzending zoo weinig mogelijk
zijworteltjes afbreken. Met dit verloren
gaan van zij worteltjes zouden ook de even
tueel aanwezig zijnde bietenaaltjes verdwij
nen en zou men dus de ziektenoorzaak
minder goed kunnen ontdekken.
Ten slotte zij nog even het volgende
m^gedeeld. Zoo pas werd door mij ge
zegd dat deze aangelegeeheid wel de moeite
waard is er behoorlijk aandacht aan te
schenken. Wanneer men land heeft, dat
bietenmoe is dan zal men goed doen daar
voorloopig geen bieten op te verbouwen,
want men zal zich telkens bloot stellen aan
't gevaar, dat de oogst zeer onvoldoende
wordt, of beter gezegd de oogst zal regel
matig achteruit gaan omdat de ziekte in
den grond steeds toeneemt. Het aantal
aaltjes zal n.l. by het op regelmatige wijze
voortzetten van de bietencultuur, steeds
grooter worden.
Het is echter niet alleen hieraan, dat
men moet denken, men moet niet vergeten,
dat er ook verschillende andere gewassen
zijn, die eveneens door de bietenaaltjes
kunnen worden aangetast. Dit zijn o.a.
voederbieten, alle verschillende koolsoorten,
haver mosterd, herik, bolderik melde,
erwten, bitterkers en meer andere. Al
deze gewassen worden in vrij ernstige mate
door de bietenaaltjes, aangetast, maar dit
beteekent niet dat ze allemaal teri gevolge
van de aantassing spoedig sterk in op
brengst zullen achteruitgaan. Men moet
er dus aan denken dat van bietenmoe land
de onkruiden over 't algemeen zoo goed
mogelijk worden verwijderd, en in de eerste
plaats die W6lke door bietenaaltjes aange
tast kunnen worden. En bovendien moet
men er ook voor zorgen op zulk land geen
landbouwgewassen te telen dia door deze
aaltjes ziek gemaakt worden. Men moet
minstens 5-8 jaar lang op bietenmoe
land geen suikerbieten, voederbieten (of
mangelwortels) gerst, erwten, koolsoorten,
haver, mosterd of bitterkers verbouwen.
Gedurende deze periode moet men zich op
dien zieken bodem liefst uitsluitend bezig
houden met den verbouw van aardappelen,
karwij, rogge, klaver, vlas, uien en des
noods ook met tarwe, welk laatstgenoemd
gewas slechts bij uitzondering door bieten
aaltjes aangetast wordt.
Andere eenigszins afdoende maatregelen
om bietenmoeland te genezen, eri die door
den praktischen landbouwer toegepast kun
nen worden zijn niet bekend. Wel wordt
vaak gezegd dat het diep omploegen en
sterk bemesten van den grond maatregelen
zijn, waardoor de schade die door de bie
tenaaltjes kan worden veroorzaakt misschien
iets vermindert maar de kwaal wordt er
toch niet door genezen. Voorts heeft men
ook wel middelen aanbevolen die of te
kostbaar zyn of in sommige gevallen de
kwaal nog kunnen verergeren. Wij zullen
hier dus verder niet over spreken, maar
ons artikel eindigen met het uitspreken van
de hoop, dat wy meer belangstelling voor
deze zaak hebben gewekt door er nog eens
opnieuw de aandacht op te vestigen.
De Rijkstand bouwcorisuient
H. E. HUIZENGA.
Breda, 23/9 '24.
H.
fj
1» tl
AKKER's
PLAATSELIJK NIEUWS.
Druilen. De heer F. van Drunen, meer
dan 40 jaren gemeente-ontvanger alhier,
heeft, vooral uit hoofde zijner hooge jaren,
met ingang van 1 Nov. a.s. als zoodanig
zijn ontslag genomen.
Met buitengewone nauwkeurigheid en
steeds behulpzaam en gedienstig jegens
iedereen, heeft hij al dien tijd zijn ambt
tot ieders genoegen vervuld, waarom wij
hem nog vele jaren eene welverdiende rust
toewenschen.
De tuinbouw-cursus, onder leiding
der heeren J. P. van Rooij, tuinbouwleeraar
alhier, en v. Esch te Vught,-is weder onder
flinke deelneming begonnen.
Elshout. Begunstigd door prachtig
mooi weer hield de handboogschutterij
Victoria® haar jaarlyksche prijs verschieting
tot sluiting van het seizoen, in de tuin bij
den heer J. Klerks. Talrijk waren de
belangstellenden, die er lust in hadden,
deze kloeke mannen gezellig samen te zien.
De leden waren allen precent en iedereen
was in volle actie om den mooisten prys
machtig te worden.
Voor de prijzen werden uitgereikt, door
den Voorzitter J. Muskens, richtte deze
een woord van dank aan de leden, voor
hun ijver dit jaar getoond, in het bijzonder
aan die leden, welken dikwijls gelauwerd
uit den strijd zijn gekomen.
Daarna volgde de uitdeeling der prijzen.
Eethen. Van de eenige maanden ge
leden alhier gehouden verloting ten bate
van »Het Groene Kruis®, zijn de volgende
prijzen nog niet afgehaald
Groene loten:
No. 239, 1 paar sokjesno. 455, 3
matjes; no. 348, half pond thee no. 448,
een schortje no. 320, 4 paar kousen
Witte loten:
No. 52, 4 cape; no. 34,4 wollen jurk
no. 379, 4 schemerlamp no. 446, matten.
Deze prijzen kunnen alsnog, op vertoon
van het lot, aan de school te Eethen af
gehaald worden en wel voor 27 Oct. a.s.
Raamsdonksveer. Door het Man
nenkoor >Oefening baart Kunst® werd een
prachtig Vaandel aangekocht.
Tot Afgevaardigde naar de Jaar
vergadering van de Chr. Werkm. Bond te
Utrecht werden gekozen de heeren D. de
Rooij en F. J. Schott.
De alhier gehouden Unie-collecte
bracht 33 gulden op.
Sprang. Maandagavond 20 October
zal de lees- en ontspanningszaal van den
Chr. Volksbond alhier geopend worden.
Van 6—9 uur zal deze dagelijks behalve
Zondags voor een ieder toegankelijk zijn.
Daar thans voor djt doel een apparte
zaal is ingericht zal dit de gezelligheid zeker
verdubbelen. Het bestuur van deD Volks
bond is steeds in de weer, het den bezoe
kers zoo aangenaam mogelijk te maken.
Wij verwachten even als den vorigen win
ter een zeer druk bezoek.
Zaterdagavond kwam de afdeeling
«Patrimonium® alhier in goed bezochte
vergadering byeen. Na opening door den
Voorzitter, volgde de lezing der notulen en
passeerden de vele ingekomen stukken de
revue. Besloten werd f5.op te zenden
aan de afd. Patrimonium te Zaandam, ter
ondersteuning vari het fonds voor de stich
ting van een Vereenigingsgebouw. Tot
afgevaardigde naar de op 30 October te
Rotterdam te houden vergadering van de
gewestelijke organisatie werd Joh. Frings
benoemd.
Besloten werd deze winter-compagne
geregeld eenmaal per maand een leden
vergadering te houden. Door den heer J.
Frings werd als onderwerp ter bespreking
ingeleid »De ongelijkheid in de schepping
gegrond®. Aan het slot sprak de Voor
zitter een woord van opwekking, hierbij
de leden op haar roeping wijzend en hen
aanspoorde tot trouw bezoek der vergadering.
Vrijdagavond werd in de Chr. School
alhier een zeer druk bezochte ouderavond
gehouden, van 5 -6 uur was gelegenheid
tot het bezichtigen van het werk der kin
deren, van 6-7 uur was men gezellig
met de kinderen der hoogste klasse bijeen,
daarna werd den meer officieelen ouder
avond door Ds. Wothers geopend, die de
aanwezigen een hartelyk welkom toeriep.
Door den Voorzitter eri het Hoofd der
School de heer Dijk werd een referaat
geleverd. Het schoolpersoneel zorgde voor
afwisseling voor muziek en zang, terwijl
eenige dames melk met koekjes rond
diende. Om circa 40 uur sloot de Voor
zitter deze vergadering.
Waspik. De gemeente-veldwachter,
de He'er de Moor, in den nacht van Zater
dag op Zondag op surveillance vond een
luchtballonnetje, waaraan een kaart ver
bonden. Het bleek afkomstig van een
wedstrijd uit Parijs. De kaart werd naar
de plaats van afzending terug gezonden.
Van Zaterdag 48 Oct. tot Donder
dag 20 Nov. zal in het café van den
Heer Chr. Montens door de daar gevestigde
biljart club «Krijt op tijdot een concours
gehouden worden.
Wegens overtreding der politie
verordening werd bij het niet voldoen aan
het zuiver maken der raderen van uit het
veld komende wagens en karren tegen
verschillende boeren door de marechaussee
proces-verbaal opgemaakt.
Bij onderhandsche aanbesteding
werd het bouwen van een woonhuis voor
rekening van den Heer Chr. Montens op
gedragen aan den Heer P. de Graauw voor
f2795.
Naar vette varkens komt meer
vraag. Men besteedt thans 50 cent per
pond schoon gewicht.
Waalwijk. Naar wij vernemen stel
len Burg. en Weth. bij de behandeling
van de politieverordening voor om de ma
ximum-snelheid voor auto's inplaats van
20 op 25 K.M. te bepalen.
Thans is bepaald dat de groote
nationale pluimvee-tentoonstelling, uitge
schreven door de Waalwijksche Pluimvee-
vereeniging, zal worden gehouden op 3 en
4 Januari in de groote zaal van den Gil
denbond.
Werkendam. Door de Meisjes-
vereeniging «De Vreeze des Heeren is
het beginsel dei Wijsheid van de Ned.
Herv. kerk alhier, zijn de in het afgeloopen
jaar gemaakte goederen aan den armen
uitgerikt'
Vele gezinnen waren er door verblijd.
Manehesterbroeken 4.25
Pilobroeken (prima) 4.75
Blauwe jassen (kleurecht) 2.95
Blauwe Boezeroenen 1.55
Bezoek
van ouds bekend
Hótel
Café Restaurant
Uitspanning.
St. Jansstraat 10-12
's BOSCH.
Interc. 436
Station N.A.B.O.
fij SLEEUWIJK-'sBOSCH
Burgerlijke Stand.
's-GRAVENMOER.
Geboren: Marinus Jacobus, z. van
A. v. Gooi en J. W. Heijblom Pieternella,
d. van W. H. Heijblom en G. P. v. d.
PotAntonia, d. van J. Borstlap en H.
de GeusFransusca Catharina, d. van H.
J. de Geus en G. v. d. Laar.
Ondertrouwd: Dirk Branderhorst,
57 j., en Davida Johanna Baronesse van
Heukeren van Brandsenburg, 44 j.
Gehuwd: Marinus Mouthaan, 52 j.,
en Huiberta Geertruida Versteeg, 45 j.
DE WERKEN EN SLEEUWIJK.
Geboren: Anneke d. van R. van
Andel en F. Schoenmakers.
Getrouwd: M. Vos 50 j wedn.
van A. v. d. Schuit met A. E. Lagrouw
32 j,, wed. van J. A. den Hollander.
Waalwijk. Het hoofdbestuur der In
ternationale Tentoonstelling voor Schoen
en Lederindustiie Waalwijk 4925 hield
eene zeer belangrijke vergadering.
Na behandeling der ingekomen stukken
en der verschillende door de subcomité's
ingeleverde begrootingen werd na ernstige
en breedvoerige discussie de algemeene be
grooting van inkomsten en uitgaven der
tentoonstelling vastgesteld en bespreken en
stichting van een garantiefonds, waarvoor
de noodige stappen zullen worden gedaan.
Om een bewijs te geven van welk een
omvang de tentoonstelling worden zal, moge
dienen, dat alleen voor huur en aanleg ter
reinen is uitgetrokken de somma van
f 47500.
Inzake de kermis te Waalwijk werd be
sloten het advies te volgen, uitgebracht
door de algemeene vergadering van «Waal-
wijks Belang® en de gemeenteraad te ver
zoeken de kermis in 4925 te houden den
2en Zondag in Juli en wel alleen den eer
sten Zondag en dan vanaf Donderdag dier
week en de fabrikanten uit te noodigen
de 3 laatste dagen dezer Vveek vrij te
geven en de drie overige vrije dagen in
't begin der teritoonstellingsweek.:
Wat de officieele reclame-plaat der ten
toonstelling betreft; werden uit 't groot
aantal ontwerpen dat door 't comité voor
Pers en Reclame werd voorgelegd, twee
projecten gekozen, waarvan de ontwerpers
zullen uitgenoodigd worden geheel afge
werkte teekeningen in te dienen, om daar
na definititief een keuze te doen.
Besloten werd het prospectus der ten
toonstelling in boekformaat te doen ver
schijnen in vier talen en dit zeer ruim te
verspreiden in binnen- en buitenland. Het
zal bevatten o.a. de namen der leden van
eere-comitè, comité's enz., een beschrij
ving der tentoonstelling, de platte grond,
een vogelvlucht-teekening van 't geheele
complex in kleuren, de standsindeeling enz,
enz.
Tenslotte werd aangenomen geen be
kroningen aan de tentoonstelling te ver
binden, waar vooral ook hier het beurs-
idée naar voren komt, en om alle gevoelig
heden te ontzien.
Mogelyk is dat een herirneringsdiploma
of herinneringspenning wordt aangeboden.
Wij kunnen voorts nog mededeelen dat
reeds verschillende en zeer belangrijke in
schrijvingen zijn binnengekomen.
Tenslotte zij nog vermeld, dat het groot
concours voor Muziek- en Zanggezelschap
pen der Liedertafel «Oefening en Ver
maak®, ter gelegenheid van haar 65-jarig
bestaan, gedurende drie dagen op het ten
toonstellingsterrein zal worden gegeven,
waarvoor schitterende prijzen worden uit
geloofd.
Tot administrateur der Tentoonstelling
is benoemd de heer Schlüser, te Amster
dam, die in dezelfde functie aldaar werk
zaam is aan de Schoen- en Leder-jaarbeurs.
Nieuwsblad
NaschriftIk denk, dat in bepaalde
deelen van mijn ambtsgebied het onvol
doende zich ontwikkelen van de suikerbie
ten vaker aan de bietenaaltjes is toe te
schrijven dan men vermoedt en daarom
moge ik nog met nadruk de lezing van het
bovenstaande aanbevelen.
v.
moogt U niet laten voortwoekeren
tot eene aandoening van borst of
keel. Bestrijdt dat gevaarOntsmet
verzacht en versterkt de pijnlijk
ontstoken slijmvliezen niet de slym-
oplossende, zuiverende, genezende
Alom verkrijgbaar in kokers van 230 gram
ƒ1.50, 550 gram ƒ2,75 en 1000gram/4,50
