i
V
Eerste Blad
S. D. LANKHUYZEN Go's BAN!
RAAMSDQNKSVEER.
Teeli van Aardappelen.
A. Verschuur-Baert,
Uitgave: Firma LJ* VEERMAN, Heusden.
jVb, 4460 Vrijdag 19 December 1924
Nieuwjaarsgroet
„r
Het Kasteel van Kerlor."
Int. Telefoon no, 19. Postrekening no. 61525.
H. J. ABBKNK.
V
1
*-AND van altena
Dit blad verschijnt WOENSDAG en VRIJDAGMIDDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.25, en
franco per post beschikt f 1.40. Afzonderlijke
nummers 6 cent.
Advertentiën van 4—6 regels 90 cent. Elke regel
meer 15 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdagmiddag 1 uur en
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
In het nnmmer van 1 JANUARI
wordt weder, evenals andere jaren,
de gelegenheid geboden voor het
plaatsen van een
aan Familie, Vrienden, Kennissen en
Cliëntèle.
Tijdige opgave wordt verzocht.
De Administratie.
Met het oog op de Kerst
dagen zal het nummer van
Vrijdag 26 December NIBT
VERSCHIJNEN.
Waar wij in een gedeelte des lands
wonen, waar de aardappelteelt een zeer
voorname plaats inneemt in den ver
bouw van gewassen, daar zullen onze
lezers het alleszins begrijpelijk achten,
dat wij eens wat oer den aardappel,
die een zoo gewichtig deel van de volks
voeding uitmaakt, gaan zeggen.
Sinds meer dan eeuw geleden toen
Drake den aardappel uit Amerika me^
debracht, is dit Amerikaansche product
voor ons Nederlanders onmisbaar ge
worden. En het is dan ook begrijpelijk
dat de verbouwers alles in het werk
stellen om hun product aan hooge eischen
te laten voldoen.
Zoo vond eenige maanden geleden te
Wageningen de tweede „aardappeldag"
plaats d. i. een bijeenkomst, belegd om
de aardappelverbouwers en kweekers uit
het geheele land bijeen te brengen tot
uitwisseling van gedachten over kwesties
de teelt betreffende. Deze bijeenkomsten
zijn voortzetting van bet werk, dat het
centraal comité voor de keuring van
gewassen te velde in 1922 begonnen is.
Het zijn trouwens juister gezegd „aard-
appeldagen".
Er werden redevoeringen gehouden
over Knopmutaties bij aardappelen door
Dr. J. C. DorstResultaten verkregen
met vroeg gerooide pootaardappelen door
Ir. W. B. L. Verheyen Aardappelstrooi-
machines door Prof. M. F. Visser, waar
na demonstraties op de terreinen ge
houden werden, nadat Prof. Dr. H. M.
SE
89
De beide vrouwen hadden nog even
den tijd om een laatsten blik te wisse
len, een waarschuwenden blik, waarin
zij elkaar van weerskanten stilzwijgen
aanbevalen.
Firmin zag heelemaal niets van bare
ontroering.
Hij groette op hoffelijke wijze de da
mes, daar hij noch Carmen, noch Hélène
had gezien in den morgen.
Mijn dames, begon hij, ik heb u een
uitmuntend nieuws mee te deelen.
Betreft zij u? zeide Carmen, zonder
dat haar echtgenoot de onbewuste ironie
daarvan gevoelde.
Juist Alles gaat naar wensch voor
mij.
Wanneer vertrekken wij vroeg Car
men, altijd op denzelfden toon, maar zij
voelde daarbij hoe een ijzige koude baar
hart bijna deed stilstaan.
De Saint-Hyrieix antwoordde:
De minister heeft beloofd mij eindelijk
de voldoening te geven, die ik schuldig
ben Dat wil zeggen, dat ik weldra
zal worden benoemd tot gouverneur van
een belangrijke kolonie Voor er een
jaar voorbij is, zal men de onrechtvaar
digheden hersteld hebben, waarover ik
me had te beklagen.
De Saint-Hyrieix zag er zeer hoovaar-
dig uit, toen bij dit zeide.
Quanjer een uiteenzetting er over had
gegeven.
Den volgenden dag spraken de heer
G. Veenhuizen uit Sappemeer over bet
kweeken van nieuwe aardappelen uit
zaad, Dr. Oortwijn Botjes uit Oostwold
over aardappelwratziekte en de heer
J. G. Ternstra uit Menaldum over be
waring en voorkieming van aardappelen.
Het is wel interessant een overzicht
te geven over een studie van eerstge
noemden spreker, die verscheen als me-
dedeeling No. 19 van de Nederlandsche
Genetische Vereeniging, handelend over
bet kweeken van nieuwe aardappelen
„Onder onze cultuurgewassen neemt
de aardappel een zeer belangrijke plaats
in. Van de 880.000 H.A. bouwland, die
in Nederland voorkomen, worden jaar
lijks 170.000 H.A. in beslag genomen
door de aardappelplant, een oppervlakte
die alleen door de rogge (210 000 H.A
wordt overtroffen. De aardappelteelt
heeft op alle grondsoorten burgerrecht
verkregen en goed gedreven is zij ar
beids- en kapitaalintensief. De knol
vormt een algemeen geliefd en goedkoop
volksvoedsel, dat moeilijk door andere
voedingsmiddelen is te vervangen. Jaar
lijks worden groote hoeveelheden aard
appelen uitgevoerd naar het buitenland.
Verder levert de aardappel de grond
stoffen voor een belangrijke industrie,
nl. aardappelmeelfabricage. In de vrucht
wisseling speelt deze plant een belang
rijke rol, doordat zij het land in goeden
staat achterlaat, terwijl bovendien in
sommige streken aanzienlijke hoeveel
heden aardappelen als veevoeder worden
gebruikt. Zonder overdrijving kan dan
ook worden gezegd, dat een rationeele
aardappelcultuur voor ons land van bet
allerhoogste belang is."
Aldus de Heer Dorst, landbouwkun
dig ingenieur in zijne inleiding.
In het midden der vorige eeuw had
een zekere van Rossum te Naarden reeds
400 soorten of liever gezegd verschei
denheden te velde staan en voor Duitsch-
land, Engeland, Frankrijk en Amerika
werden omstreeks 1907 reeds 1000 vari
ëteiten vermeld. Voor ons vaderland
noemt de schrijver, die consulent van
de plantenveredeling der Friesche Maat
schappij van landbouw is, het aantal
variëteiten zelfs „verrassend groot".
Eigenaardig is dat tot nu toe vele
variëteiten gaandeweg uit de cultuur
zijn verdwenen, hetgeen moet worden
toegeschreven aftn het zoogenaamde „ver
ouderen" of „afleven". Bij deze verou
dering of aüeving speelt de streek een
bepaalde rol. „Waarschijnlijk", wordt
hieraan toegevoegd, „speelt een zeker
conservatisme hierbij den verbouwer
Hij zag zich reeds op den zetel van
den gouverneur, omringd door zijn Mili
tair Huis en regeerende over de barbaar-
sche inboorlingen en de Fransche kolo
nisten.
Binnen een jaar 1 mompelde Carmen.
Mijn gelukwenschen, zeide Hélène.
Toen Firmin had uitgesproken, werd
hij weer gewoon. Hij bracht weer op
zijn gelaat den bescheiden glimlach van
een man van de wereld, die verlangend
is om zich zijn ernst te doen vergeven,
waartoe hij wel gedwongen is door zijn
hooge roeping.
Een ander nieuws, zeide hij op gewo
nen toon, maar dat u pleizier zal doen
u in 'tbijzonder, mijn bestel
Carmen vond, ondanks haar verdriet,
"het zoo buitengewoon, dat haar echtge
noot iets aangenaams had voor haar,
dat zij hem met een sarcastischen blik
aanzag.
Haar man vervolgde -
Ik vertrok uit het kabinet van den
minister, toen ik in de antichambre ont
moette Raad eens wien?
Mevrouw de Saint-Hyrieix dacht da
delijk, dat het iemand was van de vele
personen, die zij op hun huwelijksreis
hadden ontmoetzij wachtte zich wel
iemand te noemen.
Wat Hélène betreft, deze was uit be-
bescheidenheid opgestaan en zij wendde
zich naar de deur, daar zij haar schoon
broeder niet wilde hinderen, indien hij
iets bijzonders aan zijn vrouw had te
zeggen.
De Saint-Hyrieix echter zeide
Maar blijft toch, beste Hélène Het
dikwijls parten, doordat hij te lang vast
houdt aan eene variëteit, welke vroeger
uitmuntte door gunstige eigenschappen,
en hij niet tijdig inziet dat haar cultuur
waarde is gedaald". Cm nieuwe varië
teiten te krijgen werd hier te lande
aanvankelijk gebruik gemaakt van zelf-
bevruchte bessen. Zoo weten we als
merkwaardigheid dat in 1842 door den
tuinier Wery te Luik een kruising plaats
vond „door het stuifmeel van een zeer
laten rooden aardappel over te brengen
op den stempel van de allervroegste
witte verscheidenheid aldaar".
Van buitengewone beteekenis voor de
Nederlandsche aardappelcultuur is ge
weest de reeds boven door ons genoemde
kweeker G. Veenhuijzen te Sappemeer
(pl.m. 1888). Zijne variëteiten Eigen
heimers, Roode Star, Bravo, Thorbecke
e. a. nemen een groot gedeelte onzer
aardappelvelden in beslag.
De Heer Dorst vertelt ons in zijn
studie verder dat ook door K. L. de
Vries te Suameer enkele goede varië
teiten in den handel zijn gebracht, ter
wijl de laatste jaren ook de variëteiten
van H. B. Veerkamp te Nieuw Compag
nie en R. J. de Vroome te Smilde de
aandacht trekken. Vanwege de Friesche
Maatschappij werd in 1920 de winning
van nieuwe variëteiten ter hand genomen;
terwijl omstreeks dien tijd in den Wil
helminapolder te Goes hetzelfde is ge
schied."
Voor de leeken, de huismoeders, die
zich alleen het hoofd breken of ze met
„afkokers" le doen hebben, met een
„glazige" of een „kruimige", 'n zand- of
kleiaardappel, is dit wel typischdat
door een bekwaam kweeker als Veen-
huyzen in den loep der jaren 15000
zaailingen zijn gekweekt en dat slechts
een 10 tal hiervan grootere verbreiding
hebben gekregen. Waaruit wel duidelijk
blijkt hoe moeilijk het is een waardevolle
variëteit te krijgen.
Begrijpelijk is dan ook dat de heer
Dorst nog eens uitdrukkelijk constateert
„Het kweeken van nieuwe variëteiten
zonder meer is zeer eenvoudigdoch
het winnen van een nieuwe variëteit,
die de bestaande evenaart of overtreft,
uiterst moelijk."
Hoeveel zorg en moeite er toch aan
vast zit om onze aardappelen in den
besten vorm geleverd te krijgen, blijkt
wel uit wat de Heer Dorst van zijn studie
buitenslands mededeelt. In 1920 maakte
hij een reis door Engeland en Schotland
om na te gaan welke variëteiten in
Friesland zouden kunnen dienen als zoo
genaamde exportsoort. Hij zag daar een
groot aantal variëteiten, die prachtige
gewassen gaven met groote opbrengsten
betreft hier een gemeenschappelijken
vriend.
Carmen verschrikt. Zij begreep eens
klaps wien het gold.
Alevrouw de Kerlor eveneens giste
,de waarheid.
Je raadt het niet hernam Firmin.
Robert d' Aloize.
Geen spier in het gelaat van Carmen
vertrok. Zij wachtte zich echten wel
dien naam uit te spreken.
Hélène knipte met de oogen. Was
de geheimzinnige macht, waarvan Car
men gesproken had, dan inderdaad zoo
vreeselijk als deze meende?
De Saint-Hyrieix bleef een oogenblik
verbaasd over de koude stilte, die op
zijn woorden volgde. Mevrouw de Ker
lor had een voorgevoel van een gevaar,
dat in dit stilzwij^n school. Zij ant
woordde daarom
Is de kapitein dan te Parijs?
Hij was er pas gekomen, hernam Fir
min. Hij zal hier een week doorbren
gen, daarna zal hij terugkeeren naar zijn
laboratorium te Bourges Het schijnt,
dat hij op het punt staat een groote
ontdekking te doen wat aangaat ontplof
fende stoffen. Ja, onze artillerie zal
voortaan
De diplomaat hield eensklaps opon
danks zich zelf zou hii een alleenspraak
zijn begonnen over ee Fransche artillerie,
welke die van alle andere natiën zou
overtreffen, maar hij begreep, dat zijn
publiek op het oogenblik daarvoor geen
belangstelling had.
Hij hernam daarom, in zijn alledaag-
sche spreekwijze vallend
AGENTSCHAP VAN DE AM STERDAM SCHE A'DAM:
Telefoon No. 15. Kantooruren van 9-4. Z^térdags van 9—12.
Juni, Juli en Augustus Zaterdags gesloten wegens beursvacantie.
Handels- en Landbouwcredieten Rekening-Cptfrant Deposito's Effecten
(uitsluitend solide belegging) Coupon^^Vreemd geld Inschrijvingen
Grootboek Assurantiën Reiscr^ététbrieven op 3600 betaalkantoren
Administratie van vermogens.
SAFE-DEP0SIT-INRICHT1NG (Gegarandeerd Brand-, Smelt- en Inbraakvrjje Lipsklnis).
Prijzen naar grootte der kastjes ZÉÉR SCHERPE CGNDITIES.
iidien gewenscht bediening aan huis.
Spaarbankboekjes worden bij 1ste storting gratis verstrekt.
Nadere inlichtingen verschaft gaarne
DE DIRECTIE
SPAARBANK.
en mooi gevormde vlakoogige knollen.
Bovendien bezaten de meesten dezer
variëteiten de gunstige eigenschap dat
zij niet vatbaar waren voor de wrat
ziekte. Aangezien evenwel de Engelsche
aardappelenverbruiker witvleezige knol
len vraagt en de verbouwer niet let op
zetmeelgehalte, zijn deze in het algemeen
niet geschikt voor den Nederlandschen
aardappelbouw. Wanneer het evenwel
mogelijk zou zijn de onvatbaarheid voor
de wratziekte, de groote opbrengst, en
den mooien knolvorm te combineeren
met geelvleezigheid of een goed zetmeel
gehalte, zou ook voor ons land zeer
veel gewonnen zijn, te meer waar naar
het oordeel van den schrijver op den
duur onvatbaarheid voor wratziekte een
noodzakelijke eisch is. Met dit doel
voor oogen zijn in 1921, '22 en '23 een
groot aantal kruisingen verricht tusschen
witvleezige Engelsche en geelvleezige
Nederlandsche variëteiten, en de toe
komst zal moeten leeren in hoeverre dit
doel zal worden benaderd."
Hoe zeer iedere natie haar eigen voor
keur heeft met betrekking tot den aard
appel blijkt- wel hieruit dat een weten
schappelijk gezelschap, dat midden Juni
in Denemarken de plantenziekten ging
bestudeeren, daarbij ook proeven over
de bladrolziekte der aardappelen bij
woonde. In Denemarken toch is deze
eene gevaarlijke ziekte, vooral in de
Magnum boonen, een aardappelsoort,
waarop men aldaar zeer gesteld is en
die daarom dan ook niet gemakkelijk
wordt losgelaten. In Duitschland is deze
soort door hare vatbaarheid voor blad-
Onze vriend zal morgen verschijnen
op de receptie van den directeur, den
heer Des Trumeaux Wij zullen er
hem ontmoeten.
Carmen wierp een wanhopigen blik
op Hélène.
De Saint-Hyrieix vervolgde
Weet ge wel, dat deze uitmuntende
d' Alboize, met zijn krijgshaftige houding
en zijn uiterlijk van een overwinnaar,
eigenlijk een zeer beschroomde jongen
is en dat is te begrijpen ook.
Waarom vroeg mevrouw de Kerlor,
steeds voortgaande in de plaats van Car
men te spreken, die geheel in gedachten
verzonken was nu zij de terugkomst van
haar vriend vernam.
Wel, omdat hij een dichter is ant
woordde de Saint-Hyrieix met den wij
zen glimlach van een diplomaat.
Waarlijk?
Wel zeker Wist u dat niet P Vraag
maar aan Carmen Zij weet er van te
praten.
Inderdaad, kon mevrouw de Saint-
Hyrieix nu niet nalaten te zeggen.
Firmin vervolgde, nog steeds van niets
bewust, en zich richtende tot HélèDe
U komt ook met Georges bij Des
Trumeaux
Onmogelijk, hernam Hélène op leven-
digen toon
Het is overeengekomen.
Wij gaan een rijtoer maken naar Vaux-
de-Cernay We zullen dan wel wat
vermoeid zijn en wij gaan spoedig te bed.
De toestand werd pijnlijk. Nadat me
vrouw de Kerlor uit den mond van Car
men gehoord had van haar verstand
rol reeds geheel verdwenen. Echter in
tegenstelling met andere landen bezit
Denemarken een zeer afdoend bestrij
dingsmiddel tegen deze ziekte.
Om ten slotte nog even tot de studie
van Dr. Dorst terug te keeren hij waar
schuwt, zich niet met het verworvene
tevreden te stellen, daar ook hier stil
stand achteruitgang beteekent. Het zou
bovendien al zeer toevallig zijn, dat nu
juist met de Roode Star, Eigenheimer,
Bravo, Thorbecke en enkele andere het
hoogste zou zijn bereikt. De mogelijk
heid van het betere zal voor den be
werker de prikkel moeten zijn te trach
ten het bestaande te overtreffen. Men
vergete niet, dat door een oogenschijnlijk
kleine verbetering b.v. gemiddelde ver
hooging van 10 mudden per bunder
voor geheel Nederland met zijn 178,000
bunders aardappelen, reeds groote voor-
deelen worden verkregen.
Wybertabletten - Menthapastilles
Salmiakpastilles Abdijsiroop
Purol Kloo8terbaïsem Le
vertraan.
DROGISTERIJ
HEGSDEN, Wittebroodstr. 52.
houding tot den kapitein, konden Geor
ges en Hélène niet in de tegenwoordig
heid komen van den heer d' Alboize.
Van den anderen kant viel het Hélène
zeer moeilijk om Carmen te verlaten.
Bovendien, hoe zou mevrouw de Ker
lor haar echtgenoot er toe overhalen
om het uitstapje te doen, waarvan zij
als bij ingeving melding had gemaakt
en als had hij haar verzocht den dag
vast te stellen?
Maar het zal een koud tochtje zijn,
hernam Firmin.
O, het is mooi weer antwoordde Hè-
lène, mijn echtgenoot heeft me verze
kerd, dat er niets schilderachtigers is
in dit jaargetijde.
De jonge vrouw ging heen en trad
haar vertrekken binnen. Georges wacht
te er haar. Zij sprak hem dadelijk van
haar verlangenhij stemde er onmidde-
lijk in toe, gelukkig eens weer een ge
noegen aan haar te kunnen doen, die
hij aanbad.
Ik zal mama vragen om mee te gaan
zeide hij.
XLVI.
Vaderschap.
Georges ging naar zijn moeder.
Alleen gebleven steunde Hélène haar
hoofd op beide handen. Zij dacht zeer
lang na.
Carmen, haar vriendin haar zuster,
was een schuldige vrouw 1
voer del Laid m Neusden en Altena,deLaiigstraat U Bommelerwaard