Derde Blad
voor het Land
van Heusden en Aitena,
de Langstraat
en de Bommelerwaard.
üo, 4499. ïriiüao 8 Mei
FEIJILLEI
„Het Kasteel van Kerlor".
BEHOORENDE BIJ HET
LANDBOO WRUBRIEK.
Uitslag Chiliproefvelden,
II.
Thans willen we de vraag bespreken,
hoe het komt, dat de bouw- en weilan
den de een eerder, de ander later, ge
brek kunnen krijgen, aan opneembare
stikstof. (Scheikundig stelt men stik
stof voor door de hoofdletter N.)
N. geeft men in deze omgeving in
hoofdzaak nog alleen door middel van
stalmest en gier, terwijl van de N. hou
dende kunstmeststoffen, hier en daar
een enkele baal Chilisalpeter of Zwavel
zure Ammoniak gebruikt wordt.
Van onze 10 proefvelden, hadden zelfs
8 het vorige jaar stalmest ontvangen.
En toch werd dit jaar met voordeel,
chilisalpeter toegevoegd op 7 van die 8
velden. Op één veld slechts, bleek de
Chili zich niet te kunnen betalen.
Dat de grond, voor den maximum-
oogst geen N. genoeg leveren kon, be
wijst dus de uitslag van zelf. Ons rest
dus nog maar alleen aan te geven, koe
het te verklaren Is, dat onze bouw- en
weilanden, die toch zelfs van tijd tot tijd,
nog een flinke hoeveelheid stalmest ont
vingen, toch geen N. genoeg blijken te
bevatten, om er een maximale oogst van
te voorzien.
De grond bevatte bij haar oorspron
kelijk ontstaan, absoluut niets geen stikstof.
Alle stikstof, die een bepaald stuk grond
thans bezet, is van buiten af daarop ge
komen.
Dat de planten (op één uitzonderings
familie na) zich niet kunnen voeden met
N. die in zulke enorme hoeveelheden
in den dampkring voorkomt, mogen we
als bekend veronderstellen. De planten
kunnen de zoo absoluut uoodigc stikstof,
niet anders bekomen, dan door middel
yan hun wortels, n.l. als één in water
oplosbare verbinding van een bepaalde
soort, het zoogenaamde uitraat, schei
kundig voorgesteld door N03.
Van de 3 hier gebruikelijke stikstof
meststoffen stalmest en gier, chilisal
peter en Zwavelzure Ammoniak, bevat
alleen de Chilisalpeter, de stikstof als nitraat,
indirect voor tie plant opneembaren vorm dus.
Alle stikstof, die dus van buitenaf, aan
het land wordt toegevoerd, op welke wijze
en in welken vorm dan ook, moet dus,
willen de planten er iets aan hebben, in
den grond veranderen, omgezet worden,
in den nitraatvorm. Tot de scheikun
dige verbinding, waarin de N. voorkomt
in Cnilisalpcter eu Morgi.
Brengt men dus stalmest, gier of zwa
velzure ammoniak op zijn land, dat moet
de N. daarin voorkomende, eerst een
verandering ondergaan. Ze moet omge-
128
Den volgenden morgen kleedde zuster
Simplice hem aan en stelde hem voor
aan zijn kleine makkers van de slaap
zaal.
Er waren er een twaalftalieder had
een mooi wit bed, net als Claudinet.
De kennis werd gauw gemaakt.
Daar was geen enkel kind in levens
gevaar zij waren in een ellendigen toe
stand naar het huis in de rue Denfert-
Rochereau gebracht, maar alleen door
honger en gebrek waren zij zoo verzwakt.
Claudinet had dat lijden nooit gekend
en toch was hij het, die den dokter het
meest verontrustte.
Eenige dagen verliepen. Het kind
werd minder zwak. Hij kreeg weer eet
lust.
De zuster deelde den dokter alles om
trent den toestand van den zieke mee
mijnheer Beautreillis luisterde oplettend
en sprak geen woord. Zuster Simplice
had gewild dat hij een geruststellend
woord sprakmaar hij maakte zich vol
strekt geene illusies.
Het was zeker dat de verandering in
leefwijze, de zorg voor de gezondheid
en bovenal de verstandige geneeswijze,
eene onmiddellijke uitwerking hadden.
Het bleef nog te bezien, of de ziekte,
die zoo met alle macht onderdrukt werd
niet binnen zekeren tijd, terug zou komen.
zet worden van den Anmoriiakvorm in
den Salpetmorm. Dat geschiedt in alle
gronden door de hulp van heel kleine
wezentjes, die men Bacteriën noemt.
Zonder op dat wonderlijke bacterie
leven dieper in te gaan, kan ieder zich
nu wel voorstellen wat de reden is, dat
Stalmest en Zwavelzure Ammoniak lang
zamer werken dan Chilisalpeter. Cbiti
geeft de N. indirect opneembaren vorm
en bij de andere moet de N. eerst in
dien vorm gebracht worden.
Tevens heeft de bedoelde bacterieele
omzetting alleen plaats bij aanwezigheid
vanvoldoende warmte, vocht, lucht,
benevens een niet zure bodemreactie.
Als eindproduct van de N bemesting
in welken vorm dan ook gegeven komt
er ten slotte dus nitraat met scheikundige
teekens aangeduid door N03.
Wordt het land dus beqpest met stal
mest, dan moet de N. die zich daarin
bevindt, vervormd worden tot N08, vóór
de planten er wat aan hebben. Daar is
echter tijd voor noodig, ja vaak heel reel
tyd. Reeksen van proeven genomen in
verschillende landen toonen dan ook
duidelijk aan, dat we van de N. in stal
mest het eerste jaar maar gedeeltelijk
nut mogen verwachten.
Aangenomen wordt dat V* deel van
de stalmrststikstof, het eerste jaar tot zijn
recht komt.
Er wordt wel meer N. tot N03 omge
zet, maar dat gaat verloren door uitspoe
ling.
Ontstaat er n.l. tijdens de groeiperiode
op zeker oogenblik meer NOs, dan de
planten kunnen opnemen dan kan dat uit
den bodem wegzakken naar de diepere,
lagen die niet door plantenwortels bereikt
wordenmet het regenwater kan het
ook in greppels en slooten terecht komen.
In het kort samengevat komen we
dus tot de volgende conclusie
lo Alle N. worden van buiten af aan
de bodem toegevoerd
'2o Alle N. gaat op bijna alle gronden
langzamerhand over in den N03 (nitraat)
vorm
3o Alle N. die niet door de planten
worden opgenomen, staat ten slotte bloot
aan uitspoeling.
En in deze conclusie vindt men met
een het antwoord in algemeenen zin op
de door ons in het begin gestelde vraag:
Hoe is het te verklaren, dat onze bouw
en weilanden, die toch van tijd tot tijd
nog een flinke stalmest bemesting ont
vangen, geen N. genoeg blijken te be
vatten, om er een maximale oogst, van
te voorzien.
Daarbij komt nog, dat de meeste gron
den te weining N. ontvangen.
Met cijfers is dat als volgt overduide
lijk aan te toonen:
Wij geven per H.A. 60000 K.G. stal
mest van uitstekende samenstelling. We
onderstellen daarbij, dat alle stikstof ter
beschikking van de plant komt. Dat er
dus niet verloren gaattijdens het rijden
uitspreiden en onderploegen en ook niet
door uitspoeling. Met 60000 K.G. stal
mest geven we volgens cijfers uit Sta-
rings-Almanak 60 5,8 stikstof 348
K.G.
Verbouwen we nu achtereenvolgens
suikerbieten tarwe aardappelen
haver dan moet er voor die 4 oogsten
willen ze een hooge opbrengst geven be
schikbaar komen165 KG. 92 KG.
76 KG. 102 KG. 435 KG. stik
stof.
Daartoe is dus 90 KG. te weinig in
de stalmest gegeven.
Zonder vervluchtiging en uitspoeling
zelfs in aanmerking te nemen, is het
duidelijk, dat met enkel stalmestbemes-
Twee kinderen in de slaapzaal waren
geheel en al hersteldzij konden niet
in de ziekenzaal blijven en werden
daarom naar het departement du Nord
gestuurd, waar zij een bestaan zouden
beginnen, misschien even naar als dat
wat zij gevoerd hadden, voordat zij van
de straat opgenomen werden.
Zij zeiden hunne kameraden onver
schillig goeden dag.
Zij waren de kwellingen van vroeger
reeds vergeten en verbeeldden zich dat
zulk een vaderlijk bestuur steeds hun
onbekende of verdwenen familie zou ver
vangen.
Toen Claudinet hen zag vertrekken
werd het hem benauwd om het hart.
Hij zeide tot zuster Simplice
U zult mij toch niet wegzenden, wel?
Helaas, arm kind.
Ik wil altijd bij u blijven.
Hoewel de zuster voor alle andere
zieken even zorgzaam was, hechtte zij
zich toch het meest aan Claudinet.
Zij gaf hem boterhammen met over
geschoten confituren, zij bleef langer bij
hem zitten als zij hem naar bed bracht,
en was ook vriendelijker tegen hem
dan tegen een der anderen.
Zij had gemerkt dat dit kind nog een
reine ziel had. De arme ongelukkigen
verrieden, hoe jong zij nog maar waren,
reeds hun afkomst.
In die hoofden zat reeds koppigheid,
huichelarij of een geest van opstand.
Zuster Simplice onderdrukte die gevoe
lens met de grootste zachtheid, als zij
het verdienden. Zij had veel invloed
ting een boerderij niet aan het stikstof
te kort kan ontkomen.
F. C. HUIJSER,
Landbonwonderwijzer,
Woudrichem
Marktberichten.
ROTTERDAM, 5 Mei. Ter veemarkt
waren heden aangevoerd 236 paarden,
19 veulens, 1716 magere rundereD, 760
vette runderen, 275 vette kalveren, 1576
nuchtere kalveren, graskalveren, 267
schapen of lammeren, 334 biggen, 14 bok
ken of geiten, 52 overloopers.
Pryzen per stuk van mager vee melk
koeien f 350530, kalfkoeien f 350
525, stieren f150510, pinken f130
200, graskalveren f vaarzen
f150275, paarden f200400, slacht-
paarden f 100225, hitten f150275,
veulensflOO160, biggen f 1021, biggen
per week f 2,002.75, overloopers f 23
40, fok-nuehtere kalveren f 20—40, slacht-
nuchtere kalveren f 15 —20.
GORINCHEM, 4 Mei. Op de veemarkt
waren aangevoerd 316 runderen, 18 nuch
tere kalveren, 168 overloopers, 1019 biggen,
De volgende prijzen werden besteed
zware kalfkoeien f 450f 550 melkkoeien
f 350f 425 kalfvaarzen f 325f 400
guiste vaarzen f 200f 250 j pinken f
f graskalveren f 130 f 180, nuchtere
kalveren f 25f 30, overloopers f 25—f 40,
biggen f 15f22.
's BOSCH Marktbericht. Dinsdag werden
aangevoerd 32,500 kilo boter.
Hoogste prijs f 2.06laagste prjjs f 1,86
rniddelprijs f 2.02.
's BOSCH, 6 Mei. Op de markt van
heden werden aangevoerd 2393 stuks.
970 stuks hoornvee, 1035 biggen, 85
zeugen, 210 schapen en lammeren, 93
kalveren.
De prijzen waren als volgt: Kalfkoeien
295 f f 445, kalfvaarzen f 285 a f 440,
magere ossen en koeien f 180 f 285, vette
ossen en koeien le kw. 60, 2e kw. 50
ct. p. p., pinken f145 k f225, zeugen
f 85 f145, biggen f2.75 f3.p. w.
schapen f30 f 55, lammeren f 15 a f 25.
Handel kalfvee traag, overigens vrij goed.
Noteeringen Graanbeurs. Hótel Jan.
Geertzen, St. Jansstr. 10 's Bosch
BI. Erwten
f 15.
Zaai Erwten kort
stroo
f 15.
f 17.
f 20.—
Boonen
f 15.—
Lijnkoeken
f 16.
Grondnotenkoeken
f 18.50
Soja meel
f 14.00
Ljjnmeel
f 46.
Lynzaad
f 25.
Haver
f 44.
Zaaihaver
f 16.
Tarwe
f 18.
Voer Tarwe
f 15.
Rogge
f 44.
Mais
f 43
Gerst
f 16 50
Lijnkoekje8 Bleu Ster
f 16,00
Alles per 100 K.G.
ZALTBOMMEL, 21 April. Op de heden
gehouden weekmarkt waren aangevoerd
205 biggen, prys van f 14 tot f 22,
88000 eieren, prys p. st. 5J a 6J ct.
860 K.G. boter, prijs per half K.G.
roomboter fl.15, boerenb. fl.10—f0.90.
op hen en het gelukte haar altijd die
ondankbare naturen te temmen, er voort
durend aan denkende, dat ze niet altijd
bij heil zou zijn om hen te leiden en te
laten bidden.
Met Claudinet had zuster Simplice in
het geheel geen moeitenooit had ze
zoo'n lief, zoet kind gezien.
Hij had gauw zijn gebedje geleerden
hij knielde eiken avond voor zijn bed
neer om het op te zeggen.
Zijn kameraden die eerst wel wat ja-
loersch op hem waren, toen hij op de
ziekenzaal kwam, hadden toch ten slotte
zijn meerderheid erkend en hielden veel
van hem.
Als het mooi weer was speelden zij
allen op een klein pleintje, afgezonderd
van de andere kinderen.
Zij deden allerlei spelletjes alsof ze
op een speelplaats waren, en de dokter
vergunde hun dat, als ze zich maar
niet al te veel vermoeiden.
Zuster Simplice was bij hun spelen
tegenwoordig. Als ze soms oneenigheid
kregen, dan kwam zij tusschenbeiden
en trachtte den twist bij te leggen.
Die lichaamsoefeningen waren heil
zaam voor Caudinetzijne spieren vorm
den zichhij groeide zonder die koorts
aanvallen te krijgen welke Rose Fouil-
loux zoo ongerust maakten.
Reeds waren er drie of vier keer nieuwe
kinderen op de kamer gekomen Clau
dinet bleef nog maar altijd.
Op een dag zeide dokter Beautreillis
tegen de zuster
Over acht dagen moet hij ook ver
trekken.
le Retteriamehe eimeiiiig.
Op de in ons Veilingslokaal, Warmoe-
zierstraat 3739, gehouden Veiling,
werden de volgende pryzen besteed
Kipeieren f 5.f 6.80
Idem (klein) f f
Eendeieren f 4.80f 5.95
Aanvoer 210.000 stuks.
INGEZONDEN.
„HET GROENE KRUIS"
Wijk, Aalburg en Veen.
Geachte Redactie,
Waar, volgens verslag in uwe courant,
de Burgemeester van Wjjk in een openb.
raadsvergadering gezegd heeft, dat het
met ïhet Groene Kruist wel beter zou
loopen, als de dokter maar niet tegen
werkte, en waar, naar my gezegd is, later
de Voorzitter van ïhet Groene Kruist ook
in het openbaar gezegd heeft, dat hjj een
ieder tart om te bewijzen, dat de dokter
opzettelyk gepasseerd is, daar meen ik voor
ditmaal mijn tegenzin in courantengeschrijf
te moeten overwinnen en U een plaatsje
in uw blad te moeten verzoeken om de
volgende feiten te constateeren
1. Kort na de oprichting van ïhet
Groene Kruist kreeg ik van het Bestuur
de schrifteljjke meededeeling, dat ik be
noemd was als adviseerend lid van dat
Bestuur, die benoeming heb ik schriftelijk
aangenomen.
2. Tot op heden heb ik voor geen
enkele van de daarna gehouden bestuurs
vergaderingen een uitnoodiging ontvangen.
Het eenige teeken van leven, dat ik ont
vangen heb, was een uitnoodiging tot het
bywonen van een kinderoperette. Daar
dat met myn functie van adviseerend lid
niets ie maken heeft, meende ik, met alle
waardering voor die operette, myn tijd
nuttiger te kunnen besteden.
3. Naar ik uit de courant vernam,
heeft het Bestuur een verpleegster benoemd.
Tot op heden weet ik evenwel nog niet
tegen wanneer die benoeming ingaat, of
dat de verpleegster misschien reeds in
functie is. Het Bestaar heeft mij
over die benoeming niet geraad
pleegd, heeft het zelfs niet eens
noodig gevonden mij daarvan kennis
te geven. Evenmin heeft de verpleegster
het noodig gevonden, zich als zoodanig
by my aan te melden en te informeeren
of ik ook werk voor haar te verrichten had.
Alleen heb ik vernomen, dat zy, buiten
my om, een paar van mijne patiënten heeft
bezocht. Deze onweerlegbare feiten be
wijzen, dunkt mij, voldoende, dat men op
mjjne medewerking geen prijs st3lt, en
mjjne medewerking dan ook niet gezocht
of verzocht heeft.
Dat ik als arts de werking van een
goed Groene Kruis ten zeerste op prys
zal stellen, hoef ik wel niet nader uiteen
te zetten. Wanneer dan ook ïhet Groene
Kruis* te Wijk, Aalburg en Veen door
oorzaken waaraan ik niets kan veranderen,
mocht mislukken, dan zou mij dat zeker
spijten.
Met beleefden dank voor uwe plaats
ruimte, Hoogachtend,
J. E. SCHMITZ
Arts.
VEEN, 7 Mei 1925.
De knaap hoorde die woordenhij
verviel in een stille droefheid die een
wederinstorting tengevolge had.
Zuster Simplice trok het zicherg aan.
De dokter begon weer met de behande
ling die hij vroeger gevolgd hadmaar
Claudinet bleef ruim een maand in bed.
Langzamerhand kwamen zijne krach
ten terughij stond op en was aan de
betere hand.
Als het weer eens gebeurt, zal ik wat
zachter spreken, zei de dokter bij zich
zelf. Ik kan dien armen jongen toch
niet eeuwig hier houden.
De winter was gekomen het zou bin
nenkort Kerstmis zijn. Zuster Simplice
werd op haar beurt bedroefd. Men had
haar gewaarschuwd dat zij zich gereed
moest houden om bij het begin van
het volgend jaar te vertrekken.
Zij zuchtte toen zij er aan dacht dat
ze genoodzaakt zou zijn Claudinet te
verlaten.
Maar de plicht riep haar zij berustte
erin maar voor zij haar kleine bescher
melingen verliet, wilde zij toch nog iets
doen.
De kinderen waren in de eetzaal, waar
zij onder vroolijk gepraat aten, want
men gaf hun alles, om hun de herin
nering aan de vroegere ontberingen te
doen vergeten.
Zuster Simplice zeide tot hen
Wil jelui me een groot pleizier doen
Ja zuster, antwoordden alle kleinen.
Welnu 1 luistert dan Jelui bent
erg arm, kinderenvelen onder jelui
hebben ellende gekend voor ze hier
kwamen. Heb je je zelf wel eens
PLAATSELIJK NIEUWS.
Andel. De heer G. Versteeg alhier
werd de vorige week goedgekeurd voor
Kommies by 's Rijks Directe Belastingen.
De inwijding van de door Andel's
Fanfarecorps gebouwde muziektent, zal
plaats hebben op Zaterdag 16 Mei a.s.,
des namiddags 7 uur.
Ingeschrevenen der lichting 1926
worden opmerkzaam gemaakt, dat op de
Secretarie dezer gemeente op Woensdag
13 Mei a.s. gelegenheid bestaat om vrij
stelling aan te vragen wegens broederdienst.
Oudendijk. Het van ouds bekend café
ïSchippers welvaren*, dat meer dan een
eeuw aan de familie Vink heeft toebehoord,
is by verkoop overgegaan in handen van
den heer A. v. d. Wiel. Hiermede wordt
een stuk .geschiedenis van een schippers-
familie, die naast het café het overzetveer
op Gorinchem bedienden, en dat by alle
mogelyke weersgesteldheden hebben uit
gevoerd.
Over dit veerrecht werd jaren geleden
door de Stad Gorinchem contra wjjien de
heer Vink, nog een procedure gevoerd.
Door het stoombootveer Sleeuwijk en Wou
drichem is dit veer hier echter geheel
komen te vervallen en wordt door de na
bestaande alleen het schippersvak uitge
oefend.
En met dit al is ook het oude uithang
bord verdwenen om plaats te maken voor
een nieuw, waarop wjj het volgende lezen
Voorzyde.
Heb nat in mjjn vat
Voor atheist en vromen
Wie ïknokken* haat
En ïpoffen« laat
Mag vrij binnen komen.
Achterzijde
Slecht van ïonthouden* is een kruis
Voor tyk en arm, groot en klein
Doch wie strikt alles tracht te ïonthouden*
Ook die weer sticht vaak venyn,
En daarom matig zjjn in alles
't Zy matig grof of matig fijn
Matig dus ook in onthouden
Doch nooitiGeheelonthouder* zyn.
Wondrichem. Van het hoofdbestuur
van den Bond van Melkveehouders in Zuid-
Holland, gevestigd te Rotterdam, werd
bericht ontvangen dat met ingang van
8 Mei a.s. de melkprys met 1 cent per
Liter zal worden verhoogd.
De rekening dezer gemeente over
het dienstjaar 1923 is door Ged. Staten
dezer provincie vastgesteld in ontvangst op
f62360.936, in uitgaaf op f64121.76,
zoodat deze een nadeeiig slot oplevert van
f 1760.826.
De ingeschrevenen voor de lichting
1926 worden opmerkzaam gemaakt, dat
zij, die voor vrijstelling van den dienstplicht
wegens broederdienst in aanmerking wen-
schen te komen, zich tusschen 16 en 31
Mei a.s. ter gemeente-secretarie moeten
vervoegen tot het doen opmaken van de
vereischte stukken. Speciaai zal hiertoe
gelegenheid worden gegeven op Zaterdag
23 Mei a.s., tusschen 11 en 12 uur voor
middag.
De heer J. J. H. Eijkhoudt, werk
zaam ten kantore van den Rijksontvanger
in deze gemeente, is met ingang van 1
Juni a.s. aangesteld tot rijksklerk bij
's Rijks directe belastingen te 'sGravenhage.
afgevraagd of er misschien uog wel
ongelukkiger schepsel zijn?
De kinderen luisterden oplettend.
Sommigen begrepen het nog niet, maar
anderen, met een helderder verstand,
voelden een lichte huivering.
Zuster Simplice vervolgde
Heb jelui er wel over gedacht dat je
ook liefdadig kondt zijn
Zij keken elkaar aan, hoe langer hoe
meer onder den indruk.
Het gesticht heeft jelui kleeren gege
ven toen je opgenomen werdt Jelui
hebt mooie blauwe buisjes, nieuw lin
nengoed en goede sehoenen.
Dat is waar, erkende het oudste der
kinderen. Ik heb nog nooit zulke goede
kleeren gehad.
En op echten straatjongenstoon voegde
bij erbij.
Nu lijk ik wel op den zoon van een
kapitalist. Toen ik kwam, droeg ik
lompen.
Ik had nog een goede broek, zei een
tweede.
Ik had een borstrok die nog nieuw
was, zei een derde.
Zuster Simplice liet hun uitspreken.
Je ziet dus, lieve kinderen, dat je in
de mogelijkheid bent om wat weg te
geven.
Hoe dan
Door de kleeren die je niet meer aan
trekt aan arme kinderen uit de buurt
te geven.
Ja, natuurlijk, zeide Claudinet goed
keurend.
De jongens vroegen niet verder. Ze
zouden voortaan alleen de kleeren dra-
ftfenwsblad
