Tweede Blad
voor het Land
van Heusden en Altena,
de Langstraat
en de Bommelerwaard.
»o, 4551. Vrijdag 6
Abdijsiroop
DAM RUBRIEK.
Ingezonden
Rurgerlijke Stuud
Rechtzaken
BEHOORENDE BIJ HET
HOEDT U VOOR NIERZWAKTE.
Al wordt onnoemelijk veel last
veroorzaakt door zwakke of zieke
nieren, toch worden de eerste ver
schijnselen vaak verwaarloosd. De
zorgen en eischen van hethedendaag-
sche leven leiden tot nierzwakte, ten
gevolge waarvan het bloed niet be
hoorlijk gefiltreerd wordt. Zoodoende
blijven vergiften in het lichaam ach
ter, die de zenuwen aantasten, de
gewrichten en spieren doen ontste
ken en tot pijnlijke en zelfs onge
neeslijke nierkwalen aanleiding ge
ven. Rbeumatische pijnen, hoofd
pijn, rugpijn en kwellende blaaskwa-
len zijn er het gevolg van, gij wordt
zenuwachtig, prikkelbaar en moede
loos, vermoeid,' afgemat en zwak, de
eenvoudigste taak schijnt 11 een zwa
re last.
Het is gevaarlijk deze waarschu
wingen te veronachtzamen het
verstandigst is de nieren zonder uit
stel bij te staan en te versterken.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen
versterken de nieren, zij maken u
gezond en houden u gezond. Laat
een flacon halen en overtuigt uzelf:
tal van menschen in uw omgeving
kwamen tot dezelfde ondervinding.
Let op de verpakking in glazen
flacons met geel etiket (alom ver
krijgbaar), waardoor gij zeker zijt
geen verlegen buitenlandsch goed te
ontvangen. Prijs f 1.75 per flacon.
Redacteur: M. J. L. BÉNEKER
te Andel (N.-Br.).
Men wordt verzocht alle correspondentie,
deze rubriek betreffende, aan bovenstaand
adres te richten.
Wedstrydprobleem no. 5.
Partijstand waarin de heer Kleute met
Wit op fraaie wyze won,
De stand was
Zwart 14 schijven op2, 6, 7, 8,
12/15, 17, 18, 22, 27, 32, 35.
Wit 14 schijven op 11, 23, 29, 33,
38, 39, 40, 42/45, 47/49.
Oplossing
47-4141 —37,33—28,39 - 33,42—37
"7X16, 32X41, 22X24,18X29, 41X32
43—39, 48-43, 40X7, 43X3 en wint.
32X34, 29X38, 2X11.
Diepe slagzet 1
Goede oplossingen ontvangen van de
heeren A. de Graag te Heusden C. A. J.
van Herpt te Herpt H. Vogelaar te Andel
G. de Joode Gz., P. R, vari Andel, P. G.
Wilhelm, M. Benjamins, P. van Krieken,
H. van Stokkum, Klaas van Baaien te
Woudrichem.
Van probleem no. 4 is alsnog de goede
oplossing te vermelden van den heer C.
A. J. van Herpt te Herpt.
WEDSTRIJD-PROBLEEM No. 7.
Stand in cijfers
Wit 9 schijven en 1 dam op 24, 25,
28, 29, 32, 38, 39, 41, 42 en dam op 34.
Zwart 11 schijven en 1 dam op: 5,8,
9,11,13,15,17,18, 20, 21,36,damopl4
Wit begint en wint.
Oplossingen worden ingewacht tot 17
November a.s.
Een en ander over het nut van
eene goede ontwatering.
(3e vervolg.)
Het vorige artikel heb ik geëin
digd met eene herhaling van de op
merking, dat de eigenschappen van
den grond in hooge mate afhangen
van de mengings verhouding, tus-
schen de gjronddeeltjes, d.w.z. tus-
schen de grootere en kleinere kor
reltjes van den bodem.
Volledigheidshalve zouden we hier
eigenlijk nog aan moeten toevoegen,
dat o.a. ook de hoeveelheden hu
mus en kalk die in den grond aan
wezig kunnen zijn eveneens van veel
invloed zijn op de eigenschappen,
die de grond bezit, maar het zou mij
te ver voeren, als ik ook daarover
alles duidelijk zou willen uiteenzet
ten. Voorloopig zal ik mij tot de
gronddeelljes zelf bepalen.
Een van de voornaamste eigen
schappen, waarmee we te maken
hebben, is 't gedrag van den grond
ten opzichte van het water. Het
regenwater bijv. dat op den grond
valt, kan daarin worden vastgehou
den op verschillende manieren en
wel o.a. als volgt:
1. Doordat het aan de opper
vlakte van de gronddeeltjes blijft
kleven.
2. Doordat het zich in uiterst fij
ne buisjes, die door de aan elkaar
klevende gronddeeltjes worden ge
vormd (de zoogenaamde haarbuis
jes of capillairen) ophoopt.
3. Bovendien ook nog 'n paar an
dere manieren, maar die doen hier
weinig ter zake.
Vooral in de haarbuisjes, die in
ontzettend grooten getale in den
grond kunnen voorkomen, kan heel
wat water worden vastgehouden,
maar ook het vasthouden aan de op
pervlakte van de gronddeeltjes kan
van veel belang zijn. Wij hebben in
't vorige artikel uitgerekend, dat de
oppervlakte van alle gronddeeltjes,
die in één cM3 van dien bewusten
kleigrond, dien ik heb laten onder
zoeken voorkomen, wel plusm. 11/2
cM2 kan bedragen.
Denken we ons nu een bouwvoor
van 25 cM. dikte, dan omvat deze
laag grond per H.A. een volume van
10000 M2 X 0,25 M. 2500 M3 of
2500 000 000 cM3. Al de gronddeeltjes
die in dit volume aanwezig zijn, heb
ben dus tezamen een oppervlakte
van:
R/o X 2500 000 000 M2. 3750 000 000
M2." of 375000 H.A.
Ik ben niet in staat precies uit te
rekenen hoeveel water er noodig zou
zijn om 375000 H.A. daarmee aan
de oppervlakte eventjes vochtig te
maken, maar wel zal men het er
met mij over eens zijn, dat dit nog
al 'n respectabele hoeveelheid zou
wezen. Voorts kan ik ook meedeelen
dat onderzoekingen aan het licht
hebben gebracht, dat in kleigrond
en wel in 'n bouwvoor van 25 cM.
dikte per H.A. wel 1000 M3 water
vastgehouden kan worden door ca
pillaire opzuiging, en door opper
vlakte aantrekking, zonder dat dit
naar beneden zakt om zich met het
grondwater te vermengen. Wanneer
men denkt aan de groote (oppervlakte
van alle gronddeeltjes te zamen en
aan de vele millioenen haarbuisjes
capillairen), die er per H.A. in
de klei voorkomen, dan zal men be
grijpen, dat 't vasthouden van de
door mij genoemde hoeveelheid wa
ter ook zéér goed mogelijk is. Hoe
zwaarder de grond is, hoe meer fij
ne gronddeeltjes er in voorkomen,
hoe grooter de totale oppervlakte
van die gronddeeltjes in den bouw
voor wordt, hoe meer haarbuisjes
in dien grond voorkomen en hoe
meer water er vast gehouden kan
worden. In de rivierklei-gronden kan
dus over 't algemeen veel water door
de planten worden bewaard.
Maar, zoo zal men in verband
met het bovenstaande zeggen: als
er veel water in den grond vast ge
houden zal worden, dan moet het
er ook eerst inzitten en als er niet
veel in zit, dan is het toch wel aan
genaam als er veel wafer in de sloo-
ten zit,, dan kan dit tenminste door
den grond worden opgezogen.
Dit idee zou juist zijn, als het
niet op zoo,n groote dwaling be
rustte. Wat toch is het geval.
Wanneer men 'n droge kluit klei
in 'n schoteltje met water legt en
wel op zoodanige wijze, dat die kluit
nog ver boven het water uitsteekt,
dan zal die klei toch langzamerhand
geheel vochtig worden, omdat het
water als het ware door de haar
buisjes naar boven gezogen wordt.
Dit zelfde, zoo zou men denken,
kan ook op den akker gebeuren,
maar dat het water zich uit de sloo-
ten door den grond heen naar alle
punten van den bouwvoor verplaatst,
daarvoor bestaat in werkelijkheid fei
telijk geen kans. De snelheid, waar
mee een dergelijke beweging door
den grond plaats vindt, is, zooals
onderzoekingen hebben geleerd, om
gekeerd evenredig met het kwadraat
van den afstand. Dit beteekent, dat
wanneer de afstand tweemaal groo
ter wordt, dan wordt de snelheid,
waarmee 't water zich beweegt, 4
maal kleiner. Deze vertraging in de
beweging heeft tengevolge, dat de
beweging van 't water'op 'n afstand
van plm. 10 M. van de sloot verwij
derd, nauwelijks meer merkbaar zal
zijn. i
Zij, die dit een en ander aandach
tig lezen en er ook eenigszins over
nadenken, zullen onmiddellijk ge
neigd zijn de opmerking te maken:
a. Wij hebben niet met het sloot
water alleen te maken, maar ook
met het grondwater, d.w.z. met het
water, dat we in den grond vinden
als we daarin 'n kuil gaan graven
van voldoende diepte.
b. Hoe staat het toet de mogelijk
heid, dat 't grondwater van uit de
slooten wordt aangevuld, als 't peil
van 't grondwater mocht dalen, om
dat de planten hier iets van gebrui
ken of tengevolge van de normale
uitdroging van den grond.
Het is zeer duidelijk dat deze twee
punten ernstige overweging en een
nadere bespreking verdienen. Bij het
instellen van 'n onderzoek naar den
stand van het grondwater komt men
tot de conclusie, dat er 'n zeker
verband is tusschen het niveau hier
van en de hoogte van het slootwa
ter. Dikwijls is er tusschen die twee
standen niet veel verschil, maar ze
behoeven ook niet geheel gelijk aan
elkaar te zijn. Als het 'n tijd lang
achtereen droogt, dan zal de stand
van 't grondwater gewoonlijk lage*
zijn dan die van 't slootwater. Uit
den grond verdampt het water recht
streeks maar wordt het ook door de
erop groeiende planten weggezogen.
Het is dus duidelijk dat na langdu
rige droogte de grondwaterstand
meer gedaald kan zijn dan 't niveau
van het slootwater. Komt er daarna
'n tijd van nogal wat regenval, dan
zal 't niveau van 't grondwater snel
ler stijgen dan dat van 't slootwater.
Dat ideze verschillen in stand kunnen
voorkomen is 'n gevolg, zooals we
hier boven gezegd hebben van 'tfeit,
dat de snelheid waarmee het water
zich in horizontale richting door
den grond heen verplaatst, erg te
genvalt en er dus niet snel een even
wichtstoestand tusschen sloot en
grondwater kan ontstaan.
In verband met bovenstaand punt
a zullen we ons nu voorts afvragen
of 'n lage stand van het grondwater
nadeelig kan zijn voor den planten
groei.
Op deze vraag heeft de landbou
wer, die zich niet den verbouw van
akkerbouwgewassen bezig houdt,
reeds lang het antwoord gegeven. De
droogste jaren (waarin dus de grond
waterstand het laagst is), zijn voor
den akkerbouwer in de klei de beste
jaren geweest, zoowel wat de kwali
teit als ook wat de grootte van den
oogst betreft..
Van de zijde der practici heb ik
dan ook meermalen de opmerking
hooren maken, en het waren vol
strekt niet de minst ontwikkelde on
der hen:
„Ik zie het het liefst, dat mijn
slooten tusschen 't bouwland bij zo
merdag zoo droog zijn, dat ik met
een rijwiel over den bodem van de
slooten zou kunnen rijden", 't Is
begrijpelijk, dat bij 'n dergelijke
droogte ook de grondwaterstand zeer
laag zal zijn.
Maar hoe komt het dan toch, zoo
vraagt men zich af, dat onder derge
lijke omstandigheden de planten niet
verdrogen. Hiervoor zijn twee oor
zaken en wel:
le. de planten kunnen niet hun
ne wortels veel dieper gaan dan ve
len meenen, en:
2e. Het water kan capillair om
hoog stijgen, zooals we bij die aard
kluit hierboven hebben beschreven.
Van het nut van deze laatste kwes
tie, de opstijging door de haarbuis
jes, behoeft men zich wel is waar
geen overdreven voorstelling te ma
ken, maar ze is toch ongetwijfeld
van veel belang. Volgens onderzoe
kingen, die men wel eens heeft in
gesteld, mag men aannemen, dat het
water wel zoover capillair opstijgen
kan, dat men in de klei een halve
Meter boven het grondwater de voor-
deelen er nog van ondervindt. Daalt
liet niveau van 't grondwater, dan
daalt het niveau tot waai* 't water
dat capillair opstijgen kan, evenveel,
maar naast deze mogelijkheid van
eene capillaire opstijging, van 't wa
ter krijgen we voorts nog, de belang
rijke resultaten van het onderzoek
in zake de diepte, tot waar de wor
tels in den grond kunnen door
dringen. Eenige cijfers hierovérzijn
de volgende:
Bij onderzoekingen van Schulseis
gebleken, dat de volgende gewassen
met hunne wortels konden door
dringen in den grond tot een diep
te als achter de bedoelde gewassen
is aangegeven:
tot een diepte van
194 cM.
Rogge
Tarwe
Gerst
Haver
Erwten
Boonen
Roode klaver
Suikerbieten
Aardappelen
277,2 cM.
176,2 cM.
232,2 cM.
146
91
199
173
243
cM.
cM.
cM.
cM.
cM.
Deze twee feiten nu, de capillaire
opstijging van het water en het diep
doordringen van de wortels in den
grond doen ons duidelijk inzien, dat
het bodemwater al zeer ver dalen
kan, voor dat er eenig gevaar voor
bestaat ,dat de planten geen water
meer tot hunne beschikking zouden
hebben. We kunnen voorts in ver
band met dit een en ander ook vol
komen begrijpen, dat er in de klei
streken geen bezwaar bestaat, tegen
het standpunt van den practicus, die
voor den groei der akkerbouwgewas
sen in den zomer de slooten droog
wil hebben.
De Rijkslandbouwconsulent.,
H. E. HUIZENGA.
Breda, 26 Nov. 1925.
Als ge een
verkoudheid
voelt opkomen
ge 's morgens opstaat tqet
een drogen hoesUdie pijn doet
op de borst, draal dan geen oogen-
blik langer, maar haal onmiddellijk een
-f-
flesch Abdijsiroop, dan ruit ge bijtijds
een zware verkoudheid voorkomen.
Iedereen wordt" eep of meermalen per
Jaar verkouden, ïegt men, maar noodig
is het geenszins, #als men er maar tijdig
bij is met een aldoand middel als Akkers
bij-bronchitis,ilnfluenza, verkoud
heid, keelpijn, kinkhoest, asthma.
Per flacon van 230 gr. (in koker) f 1.50
HEUSDEN.
Overleden; "W. de Laat 83 j., echtg.
van C. RosendaalJ. Baaijens 66 j.
ANDEL.
Over de maand October.
Geboren: Adriaan z, van B. van
Andel en A. Verhoeven.
Getrouwd: J. A. P. Tack 49 j. en
M. Kloot 37 j.
Overleden: J. Mans 14 j.
DE WERKEN EN SLEEUWIJK.
Geboren: Jan z. v. J. van der Stelt
en E. G. de KoningHermina Anna d. v.
B. Versteeg en G. VervloetBastiaan z. v.
B. vau Eeten en A. E. KolfJsnneke d.
v. L. A. Boeve en A. van der Pijl; Rokos
z. v. P. de Haas en D, van Vuuren Peter
z. v. D. Koek en J. Bras,
Ondertrouwd: Pieter van der Nat
32 j. met Teuna Helena Dekker S!4j.
Arie den Besten 28 j. met Pieternella
Versteeg 21 j. Gerrit Visser 26 f. met
Adriana Quaytaal 20 j.Gerardus Marts -
nus Schut 23 j. met Antje van der Stelt
28 j.
Getrouwd: Dorus de Keyzer 24 j
met Geertruida van der Wiel 19 j. Manus
Visser 21 j. met Gerritdina van de Wer
ken 20 j.
WIJK.
Geboren: Bertus Jacobus z. san J.
G. de Bruijn en van B. MansJacob z
van G. Vos en vau W. van der PolTenntje,
d, van F. Nieuwkoop en W. J. Vos G rrit
Pieter Lambertus z. van J. van der Maa-
den en A. J. Bouman Cornelia Govetuina
d. van H. Verbeek en J« Milienaar Dirk)
d. van H. van Helden en E. Bouman
Elske d. van A. Mans en W. Verhoeven
Anton z. van K. Millenaar en J. H. Nout.
Ondertrouwd: W. Vos 25 j. met
M. v. d. Handel 18 j.G. vari Heiden 30
j. met S. L. N. Verhoek 26 j.J. dan
Dekker 27 j. met M. J. v. d, Schans 25
j*
Getrouwd: W. Vos 25 j. met M.
v. d. Handel 18 j.
Overleden: Peter Mans 61 j. wedn.
van M. van Hemert.
's GRAVEMOER.
Geboren: Cornelis z. van H. v. Eersel
en R* v. Dalen.
Getrouwd: M, Mommers 24 j. en
M, Rosenbrand 24 j.
Overleden: H. Verduin 56 j., echtg.
van M. Chr. Sudderland.
NEDERHEMERT, over October.
Getrouwd: C. v. d. Vliet 36 j,
en A. Bruigom 22 j.A. v. d. Werken
30 j. en J. Spiering 24 j.
Overleden: Marinus Doruijter, 58
j., echtg. v. E. Howstadt; Hendrika v. d.
Zalm, 54 j., echtg. v. A. v. d. Werken
G-rrit Keinemans 27 j.
HERPT, over October.
Geboren: Jenneke d. v. G. Verheij-
Rijken.
Getrouwd: Michaël Verlouw 27 j.
en Huberdina M. van Grevenbroek 26 j.
BRAKEL, over October.
Geboren: Dirkje d. v. W. J. de
Vries en C. Ermstrang Hubertus Nicolaas
Maria z. v. Th. W. Ttjssen en M. A. C.
van der Heiden te MilligenArie z. v. T.
van Hemert en W. van Geloven Jielis
z. v. L. van Dalen en A. van Dalen.
Overleden: Adriana van Dalen
21 j.Teunis Adrisnus van Dalen 72 j.,
echtg. van J. A. van Wijgerden Elisabeth
san Dalen 66 j wed. van H. Schreuders.
POFDEROOIJEN, over October.
Geboren: Aart z. v. H. Kolbag en
H. HoboJan Cornelis z. v. H. van Hof
wegen en M. van Herp.
Getrouwd: Gjjsbert M. van Os
27 j. met Hendrika van de Werken 26 j.
Overleden: Willemina van de
L ar, 6 weken.
ALMKERK.
Ondertrouwd: J. Koorneef, 25j.,
met P. Roubos, 22 j P. Wijnands, 26 j„
met C. Colijri, 21 j.
Getrouwd: A. P. Hoeke, 24 j.,
met J M. Branderhorst, 20 j.
Overleden: Pietronella Zwakhals^
64 j., echtg. van H. van Hofwegen Gysbert
Bouman, 4 maanden.
WOUDRICHEM.
Geboren: Geertruida Dirkje Sandrina
d. van M. A. Kentie en A. J. Schriek.
ZUILICHEM
Geboren: Ehgelbertus z. v. E. C,
v. Maaren en E. v. ThuylEgbert Albert
z. v. A. v. Veen en M. Schalk Hendrikus
z. v. C. Hobo en G. Hobo.
Overleden: H. van Veen 10 m.
KANTONGERECHT ZALTBOMMEL.
Uitspraken van strafvonnissen op
15 en 20 October 1925.
LeerplichtwetW. L. W. H. v. B.
J. v. d. H J. J. W. B.G. C. v. B.
allen te Zaitbommel allen f 2 of 2 d. h.
A. S.J. J. W. B., beiden te idem, beiden
f5 of 5 d. h.
TrekhondenwetL. v. T. te Nieuwaal
f 5 of 5 d. h.M. J. G. te Ammerzoden
f3 of 3 d. h.
StierenreglementM. F. G. te Ammer
zoden f 3 of 3 d h.A. B. te Welseiod
f10 of 10 d. h.M. v. H. te idem f 10
of f10 d. h.F. v. d. O. te Ammerzoden,
G. W. A A. T. te Kerkwijk beiden f5
of 5 d. h.
Kieswet: J. H. M. B. te Kerkwijk,op
roeping nietig G. d. B., J. H. D. beiden
te KerkwjjkG. S. te Nieuwaal allen
f 0.50 of 1 d. h.
Trekdier onbeheerd laten staan J. v. O.
te Gameren f 2 of 2 d. h.
A. P. V. Hedei G. J. W. R. te Neder-
hemert f5 of 5 d. h.H. V, te Zuilen,
M. D. C. v. M. te Zaitbommel allen f 6
of 6 d. h.
Motorverord. HeerewaardenJ. S. te
Wellseind, M. R. te idem, T. W. R. te
Well allen f 3 of 3 d. h.
Motor en Rij wiel wetH. B. te Bruchem
f3 of 2 vs, A',j L S te Wellseind, E. D.
de V. te Brakel, Th. d. ZG. v. d. H,
beiden te Zaitbommel, L. v. d. B. te Hedel,
P. A. v. Z. te Atpmer/.oden allen f 5 of
5 d. h.
Motor en Rijwieireg!ement> G. H., C.
A., C. A., G. H. allen te Zuilichem P.
M. v. H. te Ammerzoden allen f 2 of 1
W. t,R. v. W. te Brake! flO of 10 d.
b. 'r L. J. te Zaitbommel t 2 of 2 d. h.
J. 1'. te Haarsteeg, vrijspr.G. S. te
Woudrjchem f 4 of 4 d. h.W. v. L. te
Nieuwaal A. E., A. B. beiden te Gameren
J. v. d, te Nederhemnrt, M. v. B., H.
J. O., B. v. d. K. allen te Ammer
zodenJ. A., ,-G, v. d. H. beiden te Kerk-
drielJ. A. R. te ZaitbommelK. B. te
AalstC. K. te fBcakelJ. L., C. J. V.,
C. L. C. V., H. B., A. v. d. B. allen te
HedelH. v. ,V. te AalstJ. v. V. te
Zuilichem C. v. Sd.-M. te BrakelM. S.
te idemA. G, B. te Hedel allen f 3 of
3 d. h.
Openb. dronkenschap A. J. K. te Zait
bommel f3 of 3 d. h.
Kicnwsblad
- -i - -r_. Jj,
.ae
