Hoofd=
huid
PUROL
/GGN h
J. ELEKAN
'HERTOGENBOSCH.
Een reis naar Spanje.
Manufacturenhandel
is ditmaal zeer belangrijk
WAAROM
„DE KROON"
GEBRS. UBINK. Hooge Steenweg 2-4, 's BOSCH.
OMDAT
AARDBEIEN
MALTA AARDAPPELEN.
C. BOUMAN
J, l
is deze UITVERKOOP belangrijk
bij Magazijn
Onze Bons alléén zijn voor U
reeds een GROOT Voordeel I
Havenstraat 5
VERSCHE
NIEUWE
MIJNHARDT'S
onze prijzen zoo beduidend zijn verlaagd,
dat iedereen zijn voordeel zal doen en de
komende dagen onze magazijnen zal be
zoeken om hiervan te profiteeren.
HEUSDEN.
Uw Hoofdhuid wordt
vry van roos en Uw
haar wordt zacht en
handelbaar indien U
de gewoonte aan
neemt om er des
morgens een weinig
Serre-armstoelen met mooi cre
tonne Reclameprijzen.
x>DE POTTEMAN« Langendijk,
G o r c u m.
(Pakkisten te koop).
bouwen,
verbouwen,!
plannen,
bestekken, teekeningefn,
toezicht, billijk tarief.
Aanbevelend
A. MICHAEL, AALBURG
Rechtskundig Adviseur,
Behandeling van
PROCEDURES bij RECHT
BANK enKANTONGERECHT-
ERFENIS- en HUURaange,
legenheden.
CONTRACTEN, REQUESTEN
enz. enz.
JbSiliyize Conditiën,
X
De Cathedraal „de Santa Maria" is een
indrukwekkend gebouw, waarmede alles
gezegd is. Een mooie wandelweg biedt
de „passo del Malécon, een charmante
weg, die langs een lager gelegen botani-
schen tuin voert. Overal palmen, bamboe
riet en allerlei mooie Zuidelijke gewas
sen. De straat leidt naar een voorstad1»
bevolkt door de gitano's een soort zigeu-
nerstam. De meesten leven gewoon in
holen in de rotsen uitgehouwen. Het is
den vreemdeling aangeraden zich hier niet
al te ver in te wagen. De half wilde be
woners en niet in het minst de vrouwen
zijn daar tot alles in staat. Bedelarij, die
verij en ontucht zijn de voornaamste bron
nen van hun bestaan. Het is een stam, die
gehaat en gevreesd op zich zelf leeft,
buiten de maatschappij en buiten het ge
wone leven.
Onbekend met de gevaren, die hier
dreigden waren we in deze buurt beland
en op een gegeven oogenblik zagen we
ons als het ware omringd door
een troep havelooze, bijna geheel naakte
kinderen, die als hogerige wolven op ons
aanvielen. Eenig klein kopergeld kon hier
geen genoegdoening geven, er waren er
al te veel. Zij kwamen als uit den grond
op, elk oogenblik vermeerderde hun aan
tal nog. Eenige van die kleine zwarte
peuters .probeerde aan onze beeneq te
gaan hangen om ons op te houden. We
liepen maar steeds door, uit de rotsho
len en uit de ellendigste krotwoningen en
leeme hutten kwamen ze gekropen oud
en jong. Hier en daar in de schadz/jw
van cactusboomen en groote wilde planten
wijde kringen van zigeunervrouwen en
meisjes, die zich met dans en spell der-i
maakten. Niet zoodra zij ons in de gaten
kregen of de schare rondom ons was
weer vermeerderd. Afschuwelijk vuile bede
laars, bedekt met zweren en leunende
op stokken en krukken, halfnaakte wijven
in lompen en vodden, verdierlijkt in ge
heel hun wezen.
Meisjes met ravenzwart haar en donkere
vurige oogen, met een valsch katachtig
uiterlijk, drongen vleiend zich aan ons
op, wilden ons dit verkoopen, en dat ver-
koopen, wilden ons de toekomst ontslui
eren door hun waarzeggingsgaven en
trachtten ons met allerlei verleidelijke voor
stellen mee te troonen naar hun armzalige
en allerellendigste verblijven. „Cabellero,
wil je mij zien dansen, wil je niet binnen
komen, de gitana heeft mooie dingen te
koop, koop wat van mij, de blanke ca-
belleros zijn goed, toe geef mij wat."
Zij zagen waarschijnlijk een goeden buit
in ons, want ze kregen zelfs onderling]
ruzie, de een gunde de ander geen staan
plaats in onze nabijheid. In hun ijver om
ons wat afhandig te maken verdrongen
ze elkaar, trokken mekaar aan de haren,
zoodat eenige van hen weldra in een for
meel gevecht gewikkeld waren. Als wilde
katten vielen zij op elkaar aan, krabden
en beten wat zij konden en rolden gillend
en huilend over den grond, elkaar met!
handen en voeten bewerkend, aangevuurd
door de overigen, die met genoegen heti
schouwspel stonden aan te zien en geen
hand uitstaken om de vechtenden te schei
den. Hier gold het recht van den sterkste.
Intusschen waren er echter zooveel man
nen en jonge kerels bijgekomen, waaronder
met zulke misdadigers tronie's en verdier
lijkte gelaatstrekken, dat we het geraden
achten ons daar niet langer op te houden.
Doch niet zoodra zagen zij ons hettoo-
neel van den strijd verlaten of bet ge
vecht was uit, alles verzamelde zich den
laatsten aanval op de vreemdelingen. De
geheele bende volgde ons op de hielen.
Meermalen moest ik reeds dreigend mijn
stok tegen een al te vrijpostig wordend
sinjeur opheffen, maar ze lieten zich niet
gemakkelijk afschrikken.
Zij zagen zich hun procw' ontgaan. De
ouderen begonnen dreigend op te treden
en er klonken reeds scheldwoorden. Een
van hen had een knuppel in de hand.
en wilde o;ns tegenhouden. Mijn vriend had
zich evenwel thans ook in gevechtspositie
gebracht door een zwaren boksbeugel aan
zijn vingers te schuiven. Beiden hadden
we onze zware stokken gereed. Zoo trok
ken we af. Plotseling vloog er een steen
door de lucht, die ons rakelings pas
seerde, De bende drong nog meer op
en huilden ons nu hun scheldwoorden
en verwenschingen toe. Het werd tijd te
laten zien dat we nog andere wapens bij
ons hadden. Met een opzichtige beweging-
trok ik mijn revolver half te voorschijn.
Met een barbaarsch geschreeuw stoven de
kinderen nu terug, terwijl de ouderen
woedend bleven staan. We liepen wel
door want enkele van de bandieten gre
pen naar hun lange messen en hiermede
wilden we liever geen kennis maken. Doch
ze bleven staan en achtervolgden ons niet
verder. Alleen een hagelbui van steenen
kwam nog afzetten die ons gelukkig niet
deerden. We iw aren blij dat we tenslotte
weer in een beter gesitueerd gedeelte van
de plaats kwamen en namen ons voor,
voortaan minder ver van de beschaafde
wereld af te wijken,
We maakten hier verder prachtige wan
delingen door en langs moestuinen en
gaarden van sinaasappel en citroenboo-
men, vijgen, druiven en a llerlei zuidvruch
ten. Overal prachtige palmen en plata
nen met hun mooie vruchtentrossen. Cac
tushagen scheidde de verschillende percee-
len grond. Alles moet hier kunstmatig be
sproeid worden. Op elk stuk land treft
men arigatiewerken aan, die nog het
zelfde zijn, zoo als zij eeuwen geleden
onder de Mooren waren. Een diepe put
waaruit het water door middel van een
ketting van emmertjes wordt omhoog ge
draaid. Meestal wordt dit werk door een
ezel o f muildier verricht, die a an een lan
gen boom al maar rondloopt en het water
onverpoost omhoog haalt, dat dan in de
geledingen vloeit en zijn weg vindt naar
de dorstige vruchtbare akkers.
Men heeft ook waterleidingen van de
bergen naar de velden aangelegd en kan
er zoodoende verbouwen wat men wil:
rijst en mafs, vijgen en citroenen, ja/
zelfs bananen en suikerriet. Het groeit en
bloeit hier het geheele jaar door, zoodat
men met een sterke bemesting somtijds wel
4 of 5 maal kan oogsten.
Op de vlakten die niet besproeid wor
den, groeit een lange, harde grassoort,
halva genaamd, welk gras dient voor het
maken van vlechtwerk en gebruikt wordt
voor de bereiding van papier.
Elk oogenblik ontmoetten wij de ty
pische ossenwagens met hun drijvers.
Meestal twee, somtijds vier of zes ossen
trekken de zwaar gebouwde karren of
wagens voort. Een lange boom is met een
zwaar dwarshout, het ossenjuk, aan de
groote sterke horens van de krachtig ge
bouwde ossen bevestigd. Zij trekken uit
sluitend met den zwaren kop. Langzaam
en statig stappen zjj voort. De drijver in
Spaansch costuum met zwarte breedge
rande stroohoed op het hoofd, en breede
rooden linnen gordel, loopt voor de die
ren uit, m'et een gratieuse beweging een
lange stok op den schouder houdend en
bij tusschenpoozen de volgzame dieren wat
toeroepend. Tusschenbeide draait de drij
ver zich om en strijkt met een handige be
weging de dieren met zijn stok langs den
schoft, hiermede de door hem in te slane
richting aangevend of tot meerderen spoed
aanmanend. Dan loopt de drijver weer met
een vorstelijke waardigheid voor zijn span
uit, een liedje zingend en de dieren be
moedigend toeroepend.
De arbeid op het land wordt ook veel
met ossen gedaan. Somtijds ziet men span
nen voor den ploeg, waarin ossen, muil
ezels en ezels gezamelijk vertegenwoor
digd zijn.
's Middags van 1 uur tot half drie wa
ren de meeste Spanjaarden in Murcia,
in de café's te vinden, waar zij domino
speelden onder het genot van wijn of
een anijsje met water. Anijs wordt in het
Zuiden veel gedronken. Meestal krijgt men
een heel klein glaasje sterke anijs met een
afzonderlijk glas water. Na elk slokje
anijs wordt dan een teugje water geno
men. Het is een zeer goeden drank voor
den dorst.
De bediening is meer dan ergerlijk. De
glazen en kopjes worden altijd meer dan
kopmaat geschonken, zoodat altijd ook het
schoteltje half vol staat.
Vreemdelingen tracht men zooveel moge
lijk af te zetten. Maar wij kenden de prij
zen en wierpen niet meer op tafel dan
dat andere betaalden. Namen zij er geen
genoegen mee, dan vertrokken we toch
zonder bijbetaling. Maar meestal was ons
resoluut, optreden voldoende om hen te
doen zien dat wij ons niet lieten beetne
men.
In de hotels maakten we degelijke af
spraken omtrent den prijs. Bleek, dat de
rekening meer vermeldde, en dat was
nog al eens een keer het geval, dan be
taalden wij gewoon wat we volgens af
spraak schuldig waren en niets meer.
Fooien worden door de Spanjaarden
altijd aangenomen met een gezicht van
„te weinig".
De schoenpoetsers zijn in Spanje voor
den vreemdeling een ware plaag. Aan
de stations r eeds wordt je door een ben
de jeugdige schoenpoetsers in vodden op
gewacht. Zij wijzen naar je voeten, stoot en
vreemde geluiden uit, maken veelbetee-
kenende gebaren en laten je nergens met
rust. Overal in de straten en pleinen,
kerels met een groote rood bekleede arm
stoel, die je aanhouden om je stappers
in den blink te zetten. Hier en daar ziet
men zelfs heele inrichtingen voor dat be
drijf. Bedelaars zelfs laten hun schoenen
poetsen. Een vuile schoen lijkt hier wel
het grootste kwaad. Als je even stil staat,
zit er al een kleine peuter ongevraagd met
zijn borstel over je schoenen te wrijven
vuil of niet vuil.
Schoenen poetsen is voor den trotschen
Spanjaard het laagste werk dat er is, en
daarom huisknechten en hotelbedienden, zij
denken er niet aan, zull^ vernederend werk
te doen. Dat is goed voor hen, die tot
de allerlaagste volksklassen behooren.
De Spanjaarden zijn ijdel en laatdun
kend gepaard aan een groote mate van
domheid. Dit is de indruk die men over
het algemeen van dit volk krijgt.
Werken doen zij enkel omdat dit drin
gend noodig is voor hun bestaan, maar
verder is het sigaretten rollen, stieren
gevechten bijwonen en vrouwen najagen.
Het geeft telkens blijk van wreedheid
en spotzucht. Vrouwen en meisjes worden
in het openbaar allerlei liefelijkheden toe
geroepen, waarin grofheid en gemeen
heid den hoofdtoon voeren. Vreemdelin
gen, die wat bleu optreden, worden be
spot en gehoond. Maar de Spanjaarden
zijn laf van aard. Een vreemdeling die
onvervaard rondloopt en hen onder de
oogen durft zien, heeft respect.
Wij hebben zelden last van hen gehad.
Overal kwamen we, zoowel in achterbuur
ten als in hoofdstraten. In den regel
sloegen wij juist de achterbuurten niet
over, omdat daar meestal zich het werke
lijke leven van een volk afspeelt. Een1
stad zien is niet enkel de mooie winkel
straten afloopen en de mooiste gebouwen
bezichtigen, neen, ook de achterbuurten
slopjes en steegjes moeten gezien wor
den, wil men een volledig beeld van
stad en bevolking.
Wij liepen wel eens kleine cafétjes bin
nen en zochten dan onder de Spanjaarden
een plaatsje om hun doen en laten ook
daar eens te zien. Dronkenmanspartijen
en niet zelden hoogloopende twisten, waar
bij naar de messen gegrepen werd, maakt
ten we mee. Zoodra venwel een agent
binnen kwam was de geheele zaak ineens
kalm. De vechtersbazen kropen in hun
schulp. Politie is eeu schvrikwoord voor
de Spaansche helden.
Zoo bezochten we naast de groote, ook
de kleine bioscoopjes in volksbuurten en-,
aan havens, waar moeders met zuigelingen
op den schoot de mooie van liefde en
hartstocht overvulde films kwamen bezich
tigen, waar heele kinderscharen de eerste
rijen bevolkten en ademloos genoten van
de moordpartijen en liefdesdrama's op
het doek. Arbeiders in hun werkpakje,
een metselaar zóó van de stelling, w/t en
bestoven van de kalk, een oud moedertje
met twee brillen op, gepoederde vrouwen,
in zoo goed als doorzichtige kleeren, die
boven en onder te kort waren, een alle
gaartje van het ergste soort.
De gidsen kunnen ook brutaal last/g
zijn. Zij zijn overal, voor kerkgebouwen
en andere merkwaardige dingen. Zoo staan
ze bij je, om je te gidsen. Je schudt
van neen, hij houdt aan. Je zegt nö, nö,
gratie. Hij verklaart reeds met de noodige
gebaren de merkwaardige ingang van het
gebouw. Je draait je om en loopt door
om van den vent af te zijn. Hij volgt
gemoedelijk, komt je weer opzijde vrien
delijk glimlachend, wil weer gaan uitleg
gen, maar je loopt de kerk in, zonder
de prachtige portiek eigenlijk goed gezien
te hebben, enkel om maar van den kerel
af te zijn. Zie zoo, hier kan je rustig ge
nieten, en je bekijkt op je gemak een.
mooie kapel. „Cabellero", je draait je
om en alle duivels, je kijkt weer in die
satansche gidsentronie van zoo even. Hij
is reeds doodkalm, de wondere dingen
van de kapel aan het verklaren. Toen heb
ik den kerel zoo verwoed aangekeken en
mijn vriend maakte een zooveelzeggende
beweging met zijn stok, dat hij begreep,
dat hij nu ras moest verdwijnen, wilde
door zijn toedoen het gebouw niet ontwijd
worden.
Wij zochten bijna altijd zelf onzen weg.
We waren voorzien van alle mogelijke
beschrijvingen, kaarten en gidsen en wisten
dus 'precies wat er te zien was. Bede
laars, schoenpoetsers en gidsen, zijn drie
Spaansche plagen die den reiziger tot
vertwijfeling kunnen brengen.
We hadden ook het genoegen een groote
processie bij te wonen.
's Avonds waren wij op onze kamer
toen wij plotseling verrast wérden door
klokkengelui en de tonen van een muziek
corps. Wij gooiden het balconraam open
en keken naar beneden. Een groote proces
sie passeerde de straat. Ceremoniemeester
vooraf. Anderen volgden in lange satijnen
gewaden, blazend op zilveren bazuinen.
Hooge geestelijken in vol ornaat schreden
biddend voort. Tusschen brandende fak
kels droegen deelnemers het kruis. Lange
rijen in allerlei geestelijke gewaden volg
den, allen een brandende kaars in de
hand houdende. Groote wolken wierook
stegen uit hun midden op.
(Wordt vervolgd.)
Verkrijgbaar bij
Hoofdpijn
tabletten
werken,
terstond.
Buisje 60ct.
Bij Apoth. en
Drogisten.
Grootestr. 207, WAALWIJK.
doorheeD te wrijven
De UITVERKOOP bi,
„DE KROON"