Eerste Blad
De Wenteltrap.
O. DE KEMP
S. D. LANKHUYZEN Go's BANK
A. VERSCHUUR-BAERT
land van altena
Mexico.
Uitgave: Firma L. J. VEERMAN, Heugden.
FEU1LLËTO
liisiiieiilaml
Vrijdag 6 Augustus 1926,
Int. Telefoon no« 19. Postrekening no. 61525.
T. BOONSTRA.
DROGISTERIJ
Dit blad verschijnt WOENSDAG en VRIJDAGMIDDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.25, en
franco per post beschikt f i .40. Afzonderlijke
nummers 6 cent.
ifm 4627.
Advertentiën van 1—6 regels 90 cent. Elke regel
meer 15 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdagmiddag 1 uur en
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
Gelukkig zijn de landen wier naam
weinig genoemd wordt. Tot deze landen
van onbesproken leven en gedrag behoort
zeker niet deze groote republiek in
Amerika. Nauwelijks is een oud rumoer
bedaard of een nieuw lawaai komt de
aandacht van de wereld vragen.
Mexico is eenmaal de zetel geweest
van een hooge cultuur, dié haar aanvang
nam misschien reeds toen in Egypte de
pyramiden werden gebouwd, De Tolteken
waren het eerste groote cultuurvolk. Zij
leken op de Babyloniërs, met deze had
den zij o.a. gemeen een groote liefde
voor den sterrenhemel. De leögte van
het jaar hadden zij nauwkeuriger be
rekend dan de geleerden van Babyion
Alexandrië. Op den langen duur schijnt
over dit begaafde volk een zekere moe
heid te zijn gekomen, wij lezen althans
van een wijzen vorst, den Salomo van
Mexico", die psalmen zong ter eere van
„den onbekenden God." Evenals de
Grieken in de dagen van verval. En
waar godsdienstig verval altijd een inzin
king meebrengt op alle andere gebieden,
kan het niet verwonderen dat de kracht
van dit groote volk gemakkelijk te breken
was. Een krijgshaftig volk, dat der
Azteken, nam bezit van het land, drukte
op de cultuur een eigen stempel, maar
leerde van de overwonnenen. Het hoogte
punt van zijn loopbaan schijnt dit volk
te hebben bereikt in de twaalfde en
dertiende eeuw van onze jaartelling.
Gelijktijdig met de Tolteken was een
ander volk uitgeleefd, dat der Maja's.
Zij woonden in het Zuid Oosten en had
den reuzensteden gebouwd, millioenen-
steden, maar het volk schijnt in zijn
periode van onbeschaving eenzelfde
proces te hebben doorgemaakt als Grieken
land en Rome na bun bloeitijd en heden
ten dage Frankrijk, een tijd n.l. van
vermindering der geboorten. Geen
vreemde veroveraars hebben de reuzen-
steden verwoest, ze zijn eenvoudig leeg-
gestorven.
Geheel deze midden-Amerikaansche
beschaving moet haar innerlijken weer
stand en levenskracht verloren hebben
vóór de Spaansche veroveraars optraden.
Anders ware het immers ondenkbaar
dat een saamgeraapte bende van zes
honderd avonturiers zulk een reusachtig
gebied met een zoo talrijke en zoo hoog
Naar het Amerikaansch
van
MARY ROBERTS RINEHART.
)o(
Dien middag woonden Gertrude, Halsey
en ik de rechtszitting bij in de stad'.
Dokter Stewart was ook gedagvaard als
getuige, daar het bleek dat hij op djen
Zondagavond, toen Gertrude en ik op onze
kamers waren, geroepen was voor de
lijkschouwing. Wij gingen met ons vieren
in den auto, omdat we de voorkeur gaven
aan de. slechte wegen, boven het treintje,
waar de halve bevolking van Casanova
ons zeker zou aanstaren. En onderweg
besloten we om niets te zeggen over het
onderhoud, dat Louise met haar stief
broer gehad had, op den avond voor hij
stierf. Het meisje had het toch al moei
lijk genoeg.
- HOOFDSTUK XVII.
Wat dokter Stewart vertelde.
Als ik een korte beschrijving van de
rechtszitting geef, doe ik dat hoofdzakelijk
omdat den lezer dan de moord op Arnold
Armstrong nog eens voor den geest komt,
en alles wat er dien nacht gebeurde. Er
was heel wat gebeurd, dat dien middag
niet genoemd werd, en aan den anderen
kant hoorde ik er dingen, die volkomen
nieuw voor me waren. Het was een som
ontwikkelde bevolking bad kunnen
onderwerpen en haar cultuur zoo grondig
had kunnen vernietigen dat wetenschap
pelijke onderzoekers noodig zijn geweest
om haar vroeger bestaan te ontdekken.
Mexico was van drager van een der
hooge wereldculturen afgedaald tot den
rang van koloniaal gebied, en dat is het
gebleven tot in de negentiende eeuw,
misschien zelfs tot den dag van heden.
De Spanjaarden hebben zich in Mexico
dappere krijgers betoond daar werden
de gevreesde soldaten gevormd, die met
Alva naar de Nederlanden kwamen.
Een blik op het lot van Mexico doet
ons God danken, dat Hij ons niet blij
vend onder zulke meesters gelaten heeft
en dat Hij in de Hervorming de drij
vende kracht geschonken heeft om ons
volk te verlossen. In 1571 werd in
Mexico de vreeselijke Inquisitie inge
voerd die, evenals in Spanje en de Ne
derlanden, zooveel bloed heeft doen
vloeien en zooveel verbittering heeft
gezaaid. Met geweld werd de oorspron
kelijke bevolking tot de R. K. Kerk
gebracht en onder het politiek en ker
kelijk juk gehouden. Leert zwijgen en
gehoorzamen en niet spreken over po
litiek, zoo luidde het bevel van eender
Spaansche onderkoningen. Spanje ge
bruikte het land als melkkoe, haalde
de bodemschatten weg, hief zware be
lastingen, verbood den wijnbouw om
Spaansche wijnen duur te houden en
werkte ook op andere wijze de ontwik
keling der kolonie tegen. De ontevre
denheid groeide aan tot de Fransche
revolutie het voorbeeld gaf en geschikte
keuzen aan de hand deed voor den op
stand in 1812.
Het verdrijven van de Spanjaarden
heeft geen keerpunt gebracht in de „ge
schiedenis" van Mexico, geen ontwaking,
geen machtig uitgroeien zooals in ons
land na de verlossing van de Spaansche
heerschappij, geen opbloei van een prach
tige cultuur als de onze in de zeventiende
eeuw. Het land is dood als voor hon
derd jaar. Gevochten wordt er genoeg,
doch niet om machtige idieën maar
alleen om de macht. Tweemaal is
GOUD, ZILVER, UURWERKEN.
Engstraat 80, HEUSDËN,
Prima WEKKERS met 2 jaar
schriftelijke Garantie a f 2-25.
bere geschiedenis en de zes menschen in
het k hoek je, die de jury vormden, waren
blijkbaar als was in de handen van dat
oppermachtig heer, den rechter.
Gertrude en ik zaten nogal achter. Er
waren heel wat menschen, die we kenden:
Barbara Fitzbugh, diep in den rouw
ze ging1 altijd bij de minste aanleiding in
den rouw, omdat zwart haar zoo goed
stond en dan meneer Jarvis, de man
die in den nacht van den moord van de
Qreenwoodclub was gekomen. Meneer Har-
ton was er ook; hij zag er een beetje
ongeduldig uit, maar luisterde met de
grootste aandacht naar getuigenverklarin
gen. Ergens in een hoekje sloeg meneer
Jamieson vol belangstelling het verloop
gade.
Dokter Stewart werd het eerst geroepen.
Zijn getuigenis was kort en kwam hierop
neer: den vorigen Zondagmorgen om kwart
voor Vijf, was hij aan de telefoon geroe
pen, opgebeld door meneer Jarvis, die
hem verzocht om naar Zonnehoek te ko
men, aangezien daar een ongeluk was
gebeurd en Arnold Armstrong doodge
schoten was: Hij had zich snel aangekleed
een paar instrumenten bij elkaar gepakt
en was naar Zonnehoek gereden.
Daar werd hij opgewacht door meneer
Jarvis, die hem dadelijk meenam naar
het oostelijk deel van het huis. Precies
zooals hij gevallen was, lag Ar
nold Armstrong daar nog. De instrumenten
bleken overbodig te zijn, want de man
was dood. In antwoord op een vraag van
den rechter zei de dokterneen, er was niets
met het lijk gebeurd, het was alleen omge
keerd. Het lag onderaan de wenteltrap.
Ja, hij geloofte dat de dood onmiddellijk
moest zijn ingetreden. Het lichaam was
nog warm en van verstijving was nog
geen sprake. Dat kwam bij een plotselin-
Mexico een keizerrijk geweest, telkens
voor korten tijd, van 1876 tot 1911 was
er, met een onderbreking van vier jaren,
een dictator, Porfirio Diaz, en daartus-
schen vielen telkens perioden van bur
geroorlog, van strijd tusschen ontelbare
generaals en bende-hoofden die elkaar
bekampten met alle middelen van ge
weld en verraad.
Voorzoover in al dit vechten eenige orde
op te merken was, kon men in hoofd
zaak twee groepen onderscheidenfede
ralisten of liberalen en centralisten of
conservatieven. De eersten zijn voor
een bondstaat met decentralisatie van
bestuur, de laatsten willen een sterk
centraal bestuur. De heele negentiende
eeuw door hebben de kerkelijke macht
hebbers aan den kant der centralisten
gestaan. De regeering daarentegen is
sedert Juarez en Porfirio Diaz, meestal
in handen van liberalen geweest.
Dit leidde in den jongsten tijd tot een
heftige botsing. In de dagbladen heb
ben onze lezers reeds gezien welke krasse
maatregelen de regeering neemt tegen
de kerk. Beslaglegging op kerkelijke
goederen, uitzetting van niet- ingeboren
priesters verbod van kerkelijk onderwijs
enz.
Het is niet de eerste maal dat zulke
dolle maatregelen worden toegepast. In
1857 reeds werden de kerkelijke eigen
dommen in beslag genomen, maar toen
schijnt deze wet al spoedig in 't ver
geetboek te zijn geraakt, ten minste in
1864 was de kerk weer rijk en machtig.
Zoo zal waarschijnlijk ook nu het ver
loop zijn. Er zijn teekenen die wijzen
op het zoeken van een vergelijk door de
regeering. Zij begint blijkbaar te besef
fen dat het onraadzaam is zulk een be
langrijk deel der bevolking tegen zich
in 't harnas te jagen. Haar eigen ge
zag wordt door zoo'n dwaze politiek
niet versterkt.
Een land waar zulke dingen mogelijk
zijn, telt onder de groote cultuurstaten
niet mee het is koloniaal gebied, een
gebied dat niet om zijn bevolking maar
om zijn bodemschatten van belang is
voor de rest van de wereld. Deze rest
van de wereld ziet niet om naar Mexico
op zichzelf, maar zij vecht onderling
achter de schermen om het bezit van
concessies voor oliebronnen en zilver
mijnen.
Heeft Mexico een toekomst? Wij ge-
looven het niet. Een beweging al3 de
Kruistochten in Europa of de Hervor
ming in Nederland, iets wat de geesten
gen dood altijd wat later. Neen, bij ge
loofde dat met de mogelijkheid van zelf
moord geen rekening gehouden behoef
de te worden; hij had zichzelf deze won
den misschien wel kunnen toebrengen,
maar zeer moeilijk r en er was ook geen
revolver gevonden.
Het verhoor van den dokter was afge-
loopen, maar hij aarzelde nog even en
kuchte.
Edelachtbare, zei hij, op gevaar af van
uw kostbaren tijd in beslag te nemen,
zou ik graag over een voorval spreken
dat wellicht eenig licht in deze zaak
zal kunnen brengen.
Dadelijk waren alle aanwezigen vol be
langstelling.
Vertel u maar dokter, zei de rechter.
Ik woon in Englewood, - een paar mijl
van Casanova af, begon de dokter. Tij
dens de afwezigheid van dokter Walker,
heb ik nog al wat patiënten uit Casanova
gekregen.
Een maand geleden vijf weken eigen
lijk kwam er op mijn spreekuur een
vrouw, die ik nooit eerder gezien had.
Ze was zwaar in den rouw en gesluierd
en ze had een jongetje van zes jaar bij
zich, dat onderzocht moest worden. Het
ventje was nogal ziek het zag er uit
als typhus, en de moeder was radeloos.
Ze wilde het kind opgenomen hebben
in het Kinderziekenhuis hier in de stad,
waaraan ik ook verbonden ben, en ik gaf
haar een briefje. Ik zou niet verder over
het geval nagedacht hebben, als er niet
nog meer gebeurd was. Twee dagen voor
de heer Armstrong doodgeschoten werd,
kreeg ik een verzoek om op de Green-
woodclub te komen, er was iemand flink
geraakt door een verdwaalden golfoal.
Het was al laat toen ik er vandaan kwam
ik was te voet en ongeveer op een mijl
telef. No. is Raamsdonksveer.
AGENTSCHAP VAN DE AMSTERDAMSCHE BANK A'DAM
Verstrekt Handelscredieten tegen nader overeen te komen voorwaarden.
Opent rekening-courant met rentevergoeding.
Incasseert Binnen- en Buitenlandsche Wissels.
Belast zich met den aan- en verkoop van Effecten en nazien van Uitlotingen
Koopt en verkoopt vreemd Bankpapier.
Verzilvert Coupons en bezorgt alle Assurantiën.
Neemt gelden A Deposito, rentevergoeding volgens overeenkomst.
Verhuurt Safe-Loketten. (Prijzen naar grootte der kastjes).
SPAARBANK. AST Spaarboekjes gratis bij eerste storting.
Nadere inlichtingen verstrekt gaarne de Directie
bevrucht en stuwkracht geeft tot een
groote daad, is in Mexico niet op te
merken, is er om verschillende redenen
ook nauwelijks denkbaar. Er zullen
misschien nog wel eens geordende toe
standen komen en stoffelijke opbloei,
maar deze tijden zullen steeds weer
worden gevolg door burgeroorlog en wan
orde. Een leidende gedachte ontbreekt.
Koloniaal land is niet door den wil van
een mensch of door den wil van allen
zonder meer om te zetten in een cul-
tuurstaat. Zelfs een dictator als Porfirio
Diaz, of zelfs een van nog grooter afme
tingen, is niet in staat een bevolking
een ziel te geven.
HEUSDEN Wittebroodstraat W 52
Citroenzuur Zwavelstokjes
Perkamentpapier.
Gelatineblaadjes (rood en wit).
DOODELIJK MIJNONGELUK.
De 19-jarige ongehuwde sleeper H. Kis-
ters woonachtig te Heerlen is in de on-
dergrondsche werken in de Staatsmijn
„Emma" bekneld geraakt tusschen een wa
afstand van de club, op de Claysburgweg,
kwam ik twee menschen tegen. Ze hadden
een heftige woordenwisseling en ik her
kende onmiddellijk den heer Armstrong.
En de vrouw was ongetwijfeld dezelfde
die mij over het kind was wezen raadple
gen.
Op het hooren van dit verhaal, dat op
een schandaaltje scheen te wijzen, ging
mevrouw F. Azburgh kaarsrecht overeind
zitten. Jamieson keek een beetje scep
tisch en de rechter maakte een aanteeke-
ning.
Het kinderziekenhuis zei u, geloof ik,
dokter? vroeg hij.
Ja. Maar het kind, dat ingeschreven
was als Lucien Wallace is twee weken ge
leden door de moeder weggehaald. Ik
heb geprobeerd hen weer te vinden, maar
het is mij niet gelukt.
Plotseling herinnerde ik mij het tele
gram dat Louise ontvangen had, en dat
geteekend was F. L. W. waarschijn
lijk dokter Walker. Zou deze gesluierde
vrouw de Nina Carrington kunnen zijn,
die in het telegram genoemd werd?
Maar het was slechts een veronderstel
ling. Ik kon er toch niet achterkomen en
het onderzoek ging' door.
Toen volgde het verhoor van den dok
ter, die door den rechter was aangewezen
voor de officiëele lijkschouwing. Uit het
onderzoek was gebleken, dat de kogel
in de borst was binnengedrongen onder
de vierde linkerrib, en schuin naar bene
den en naar achteren was gegaan, waar
bij hart en longen doorboord werden.
De linkerlong was geheel vernield en de
kogel had het lichaam weer verlaten langs
de rugspieren links van den ruggegraat.
Het was zeer onwaarschijnlijk dat Arm
strong op zich zelf had geschoten en de
richting, die de kogel had genomen, wees
gentje en de kettingbaan. De dood trad
onmiddellijk in.
o—
VERDUISTERING.
Bij den veetransporteur P. J. S. te Rot
terdam vervoegde zich zekere A. P. on
der 'voorgeven door den slachter G. van
het i Abattoir, te zijn gezonden om, f 100.
S. (voldeed aan dit verzoek, doch kwam la
ter tot de minder aangename ontdekking
dat P. het ontvangen geld niet aan G. had
afgedragen, doch ;zoo vrij was geweest
er een reisje mee naar België te gaan ma
ken. De politie heeft daar zijn opsporing
en aanhouding aangevraagd.
VARKENSZIEKTE.
In de gemeente Bergambacht heerscht
onder ;de varkens de gevreesde pestziekte.
Bij een landbouwer stierven op één dag-
elf varkens aan die ziekte.
MET DE AUTO ER VAN DOOR.
Een expediteur te Delft kwam tot de
ontdekking, dat zijn auto uit de garage
verdwenen was. Toen hij zich aan het
politie-bureau bevond om aangifte te doen,
kwam aldaar telefonisch bericht uit één
der omliggende plaatsen dat de auto was
aangehouden en de chauffeur en diens
vriend wegens openbare dronkenschap wa
ren ingesloten. De knecht van den expe
diteur maakte dus na aan Bacchus te heb
ben geofferd, een snoepreisje.
er op, dat het schot van bovenaf geko
men moest zijn. Met andere woorden, aan
gezien de vermoorde man onderaan een
trap was gevonden, was het zeer waar
schijnlijk dat het schot was gelost door
iemand, die hooger op de trap stond.
Er i waren geen sporen van kruit. De
kogel van het kaliber acht en dertig, was
in ;de kleeren van het slachtoffer gevon
den en werd aan de jury vertoond.
Toen imoest de heer Jarvis voorkomen,
maar wat hij vertelde was niet erg be
langrijk. Hij was telefonisch naar Zon
nehoek geroepen, en er dadelijk heenge
gaan met den concierge en met den heer
Winthrop, die op het oogenblik uit de
stad was. Ze waren opengedaan door de
huishoudster en hadden onderaan de trap
het lijk gevonden. Hij had gezocht naar
een revolver, maar er was niets te vinden.
De buitendeur in den oostelijken vleugel
was niet op slot en stond op een kier.
Ik werd steeds zenuwachtiger. Toen de
rechter John Bailey opriep, ontstond er een
soort van onderdrukte opwinding. Jamie
son kwam naar voren en zei een paar
woorden tegen den rechter, die knikte.
Toen moest Halsey voorkomen.
Meneer Innes, zei de rechter, wilt u
ons vertellen onder welke omstandigheden
u den heer Arnold Armstrong heeft gezien
op den avond voor zijn dood?
Ik heb hem het eerst gez/en' op de club,
zei Halsey kalm. Hij zag een beetje bleek,
maar was overigens rustig. Daar hield
ik stil om benzine te halen voor mijn auto.
Armstrong had zitten kaarten. Toen ik
hem daar zag, kwam hij uit de speelzaal,
pratend met John Bailey.
En was dat een vriendschappelijk ge
sprek?
Halsey aarzelde.
(Wordt vervolgd.)
voor liet Land san Huisden sa AltgiaJeLygstraat en Ie Biimiltrviirf
ft'
28)
's Zaterdags in Jnni, Juli en Augustus wegens benrsvacantie gesloten.