Derde Blad
voor hot Land
van Housden en Altenaj
de Langstraat
en de Bommelerwaard.
lo. 4627 Viijdao 6 Augustus
In den Boekhandel m ds
Plaatselijk Nieuws
Niet Wegsmijten I
Burgerlijke Stand.
Landbouwrubriek
lliiineiilaiid.
a 5 cent per vel,
De Tarwehalmdooder.
BEHOORENDE BIJ HET
ANDEL. Naar we vernemen zal het
muziekgezelschap »Andel's Fanfarecorps«
alhier op 14 Augustus a.s. medewerking
verleenen aan het concert, hetwelk door
de muziekvereniging >Nooit Gedachte te
Almkerk zal worden gegeven.
De hervormde Meisjesvereeniging
»Tabitha« alhier zal op 12 Augustus a.s.
een pleiziereisje maken naar Nijmegen en
Omstreken.
BRAKEL. De leerlingen der hoogste
klas maakten ouder leiding van het on
derwijzend personeel der school, een reisje
naar Scheveningen. By terugkomst werden
ze verwelkomd aan het veer door ^Oefening
baart KunsU.
W. v. W. alhier, was dit jaar de
eerste aanvoerder van meloenen aan de
markt te Eindhoven. De vruchten waren
door hem zelf geteeld. Hoewel van de
4 er 2 geschonden waren, brachten ze
toch nog gemiddeld 75 cent per stuk op.
Het verkeer op den djjk was ge-
ruimen tyd gestremd, doordat van een met
hooi beladen wagen van H. v, d. V.,
alhier, een wiel was afgeloopen en het
hooi op den weg was neergestort.
DRUNEN. Veiling 3 Aug.
per K.G.
Roode bessen
18-32
Morellen
40-52
Pruimen
5—24
Kroosjes
5—18
Kruisbessen
5—10
Appelen
4-30
Peren
1-22
Oomskinderen
16—22
N.-H. Suikerperen
7Hè
Janbaasjes
5—9
Dirkjesperen
3—7
Stokprincessen
28-40
Z draad
19J
Snyboonen
22-28
Stam 9
7—13
Boterboonen
6—9
Sperzieboonen
6—12
Wagenaars
5-7
Tuinboonen
1-4
Juin
9—12
Sjalotte
7—ll|
Tomaten
10-24
per stuk
Bloemkool
2-17
Roode
5-13
Witte
6—8
Satoie
1|7
Spits
1-4
Komkommers
|-9
Andijvie
1—2
Sla
5-1
Perzikken
3-6
Rammanas
1-2
Augurken
i i
42
Abrikozen
5-2
per bos
Kroten
IJ4
Peen
25—7
Seldery
1
21
Rabarber
4-6
GRAVENMOER. A.s.
Zondagavond
7 uur zal de Wel.Eerw. heer Ds. L. H,
van der Meiden te Dordrecht in de Chr.
Geref. Kerk alhier eene spreekbeurt vervul
len ten bate van het Doofstommen-Instituut
aEffathac te Dordrecht,
NIEUWENDIJK. Benoemd tot contro
leur aan de zuivelfabriek »De ToekomsU
te Capelle de Heer M. C. van Helden
Wz. alhier.
J.l. Zaterdag gaf onder zeer groote
belangstelling onze muziekvereen. Fanfare
»Cresendo« hsar aangekondigd concert,
alle nummers werden zeer goed uitgevoerd,
en getuigden van zeer goede studie en leiding.
Elkeen ging hoogst voldaan huiswaarts.
De Jongenheer J. Wesse ontving
een uitnoodiging der N. V. van den Bergs
Biueband fabrieken te Rotterdam voor een
10 daagsche reis naar Zwitserland.
De echtgenoote van H. v. d. S.
viel deze week van den zolder en kwam
Gilette-mesjes zijn 6 maanden bruikbaar,
als ge ze laat slijpen en aanzetten op de Allegro Slijp- en Aanzetmachine
bij de Firma JOHAN SMOLDERS, Vughterstr. 33, 's Hertogenbosch, Tel. 659.
op de tafel terecht met gevolg, dat enkele
ribben ernstig benadeeld werden en de
hulp van Dr. de Vries werd ingeroepen.
De opbrengst der vlaggetjes ver-
kooping ten bate der Fanfare »Cresendo<
bracht plm. f 35.00 op.
Deze week werden aangevoerd 7258
eieren men besteedde voor groote kipeieren
f 6 40 voor kleine kipeieren f 5.45 voor
eendeneieren f 5.60 en voor Kalkoeneie
ren f 8.00 alles per 100 stuks.
Mejufï. T. O. brandde zich zooda
nig aan de kachel dat geneeskundige hulp
werd ingeroepen.
RAAMSDONKSVEER. Gedurende de
maand Juli passeerden 2154 vaartuigen
met een totaal inhoud van 230544 ton de
Rolburg.
RIJSWIJK. De heer van Zon kantoor
houder bij den P. T. T. dienst alhier, is
met ingang van 16 Augustus a.s. benoemd
tot kantoorhouder le klas van het hulp
post, telegraaf en telefoonkantoor te
Stryen.
SPRANG-CAPELLE. Bij van W. in
de Heistraat alhier werd gedurende eenige
Zondagen onder kerktijd telkens geld ver
mist. Zondag hadden maréchaussées uit
Kaatsheuvel zich lang te voren in huis
verdekt opgesteld. Toen de familie een
poosje naar de kerk was, klom iemand
door een zijraam naar binnen. Het bleek
de 11-jarige de R. te zyn. Na eenige
kasten doorsnuffeld te hebben, werd hij
door de maréchaussées gearresteerd. Hy j
bekende volledig en gaf f 20 terug, af
komstig van zyn bezoeken van vorige Zon
dagen.
Hy is naar 's-Bosch overgebracht.
WOUDRICHEM. Dezer dagen is een
begin gemaakt met de kantzegenvisscherij
in de Boven-Merwede nabij Werkendam,
alwaar vanwege de gemeente in het begin
van dit jaar voor dat doel een hoeveelheid
zand is gestort. Er werden reeds twee
zalmen gevangen.
Veiling 4 Augustus.
IN DIVERSE KLEUREN verkrijgbaar
per K.G.
Kruideniersperen
14—22
N.-Holl. Suikerperen
6—10
Dirkjesperen
3 7|
Janbazen
5—
Gevallen peren
2—3
Keswiek Coellin
10—14
Moesappelen
8—11
Blauwe pruimen
20 —24
Eng. Krozen
J7
Kruisbessen
7
per stuk
Abrikozen
2
Perziken
15- 45
per K.G.
Prinsesseboontje
12-27
Roode kool
5—8
per bos
Kroten
3g
per H.L.
Blauwpitten
1.80—2.30
Eigenheimers blauw
2.10—2.30
Eigenheimers geel
2.20—2.60
Schoolmeesters
1.70—1.80
WASPIK. De prjjs der aardappelen is
nog sterk dalende. In den kleinhandel
worden puike Eigenheimers verkocht voor
20 cent per 5 L.
Door de N. V. de Scheepsbouw-
werven v. h. P. en A. Ruijtenberg werd
met goed gevolg te water gelaten het
kanaalschip »San Antonioc, groot ruim
900 ton, voor rekening van den Heer L.
Poppelier Lzn, te Teteringen. De kiel
zal worden gelegd voor een Ryn-Herne-
kanaalschip, groot plm. 1350 ton voor
Nederlandsche rekening.
By het klinken viel op de scheeps-
bouwwerven der firma Ruijtenberg de werk
man C. P. van een ladder in het ruim
van een schip, waarbjj hij zich ernstig be
zeerde aan het zitvlak en tevens een paar
beentjes in den handpalm brak. Genees
kundige hulp werd oogenblikkeijjk ingeroe
pen.
IN BOOMSCHORSLIJSTJES,
50 cent per stuk.
EETHEN.
Geboren: Gerdina, d. v. W. Stra-
ver en G. v. d. Beek Dirk, z. v, F. H.
Ottevanger en G. B. v. Breemen Johanna
Arie, d. v. H. v. Dam en E. de Waal
Pieter S., z. v. P. S. Lankhaar en G. J.
Lankhaar Adriana, d. v. A. Doedjjns en
L. de Kloe Jan W., z. v. W. A. Schreu-
ders en E. v. Bergeijk Teunis, z. v. W.
v. d. Pol en G. v. d. Berg Dingena P.,
d. v. J. Treffers en H. v. KapelHendrika
J., d. v. H. v. d. Heuvel en G. v. d.
Mejjden Jacoba W., d. v. F. v. d. Nieu-
wegiessen en A. LankhaarAntonie H.,
z. v. W. J. Lankhaar en W. O. v. d.
Beek Arie, z. v. H. Combee en S. M.
Verbeek Pieter, z. v. H. C. v. d. Heu
vel en H. J. v. Wijk Marius G., z. v.
M. G. Verbaan en J. H. de Jong Gijs-
berdina, d. v. A. de Jong Saakes en J.
N, v. Wjjk Cornelis W., z. v. L. C. v.
d. Kolk en P. C. v. Wyk Cornelis, z. v.
J. de Fjjter en W. Douw.
Getrouwd: J. Uyihoven, 26 j.,
met A. J. Branderhorst, 25 j.L. Colijn,
37 j., met H, Nieuwkoop, 27 j.L. F.
Buys, 29 j., met W. J. v. Gorkum, 25 j.
J. G. v. Leeuwen, 33 j., met A. Bax,
27 j.C. v. d. Mooren, 36 j., met M.
Hagen, 35 j.A. v. d. Staak, 27 j. met
G. M. Verhoeven, 23 j.M. J. v. Digge
len, 28 j., met C. L. in 't Veld, 23 j,
C. v. Oosterhout, 24 j„ met A. M. v. Dru-
nen, 20 j.S. J. Deurloo, 21 j. met J.
H. Colet, 25 j.
Overleden: J. Roza 71 j. echtge
noot van J. v. Rjjswjjk A. J. in 't Veld
12 j.C. B. Lankhaar 2 j.A. Straver
65 j.
WOUDRICHEM.
Geboren: Belia, d. v. P. v. Vugt
en E. H. Dekker.
Overleden: Gozewina B. van Ho
ven, 22 j.
DUSSEN.
Geboren: Theodoras M. E. M., z.
van A. J. F. Nieuwenhuijzen en C. W.
Heymans Maria, d. van C. Schouten en
M. KantAntoinetta F., d. v. J. van Erp
en A. de Wit.
Getrouwd: Petrus J. van Balkom,
20 j„ met W. L, Prinsen 21 j.Petrus
J. Ribbers, 18 j., en E. Rjjken, 18 j.
Overleden: Peter Ruijs weduwn.
van Helena G. van der Pluyna 81 j.
Leendert van der Stelt echtgenoot van M.
van Os 69 j.
Op bijna alle perceelen tarwe treft men
dit jaar in meerdere mate dan gewoonlijk
looze aren aan. Of eigenlijk geen looze
aren, maar aren waarin verschrompelde
korrels zitten.
Hier en daar tusschen de gezonde hal
men staan halmen met een afwijkende
kleur.
Hebben de gezonde een min of meer
gele .tint, de bovenbedoelde hebben een
bleek witachtig uiterlijk.
Daardoor vallen ze in de tweede helft
van Juli duidelijk in het oog.
Dit jaar komen die afwijkingen heel
sterk voor.
Op alle akkers is de mate van optre
den echter niet gelijk.
Het schijnt, dat die perceelen welke
de afgeloopen winter veel overlast van
water hebben gehad, het meeste te lijden
hebben.
Vaak komt het 't sterkst voor langs vo
ren en greppelkanten.
Deze tarwehalmen, welke ivoorwitte aren
dragen, die normaal ontwikkeld zijn, maar
onontwikkelde verschrompelde korrels oe-
vatten, lijden aan de zoogenaamde:
HALM VOETZIEKTE.
De verwekker van die ziekte is een
zwam, de tarwehalmdooder (Ophiobolus
herpotrichus).
ji Deze leeft in den grond, zoodat deze
ziekte niet met het zaaizaad wordt over
gebracht, en dus ook niet bestreden kan
worden, door ontsmetting van het zaai
zaad.
Hoe het precies komt, dat de tarwehalm
dooder het eene jaar zooveel en een ander
zoo goed als niets geen schade verwekt,
is niet bekend.
Wel is opmerkelijk, dat de natste plaat
sen op den akker het meeste last er van
hebben.
Ook hier zal een goede ontwatering
waarschijnlijk de kwaal (of de uitbreiding
er van) beperken.
De tarwehalmdooder tast het onderste
halmlid van de graanplanten, als ze zoo
goed als volwassen zijn, aan.
Het gaat heel snel in zijn werje. In
een paar dagen tijd is het ondereind ge
heel afgestorven.
Dat deel wordt dan meestal met een
zwart-bruinachtig schimmelpluis overtrok
ken en gaat heel vaak in rotting1 over.
Door de vernieling van de halmvoet,
wordt de toevoer van water met daarin
opgeloste voedingszouten naar de boven-
gelegen deelen afgesneden en moeten die'
deelen van zelf sterven. Vandaar de ver
schrompelde korrels, welke zich in de
aren vormen.
Heel vaak worden die daarna overtrok
ken met een zwart zwamweefsel, gevormd
door zoogenaamde roetdauw-zwammen.
Velen bekijken dat soort aren op het
eerste oog als: stinkbrandaren. Een nader
onderzoek wijst echter direct uit, dat we
met wat anders te doen hebben.
De „brandaren" zien er trouwens ook
van buiten reeds geheel anders uit.
In dezelfde tijd, dat de tarwehalmdoo
der zijn vernietigend werk verricht, en
zooals we boven schreven, de ivoorwitte
kleur van de aren en halmen veroorzaakt
hebben de brandaren nog een ietwat blauw
groen uiterlijk. Toch eischt het zoeken van
de l laatste soort ook eenige ervaring.
Heeft men echter eenige aren, gevuld
met zwarte spoorenhoopjes, binnen de
vruchtwand der oorspronkelijke tarwekor
rels gevonden, dan ziet men het onder
scheid met de tarwehalmdooder duidelijk
genoeg. Dan is vergissen niet meer moge
lijk. 1 I
Ofschoon de wetenschap tot nog toe
geen afdoend middel gevonden heeft, om
de ^schade veroorzaakt door de tarwehalm
dooder te voorkomen of te beperken,
meenden we toch goed te doen, met in
deze rubriek een artikieltje er over te schrij
ven. Van meer dan één zijde toch werden
mij tarweplanten, die het verschijnsel ver
toonden bezorgd met de vraag, wat toch
wel de oorzaak mocht zijn van dat plot
seling afsterven.
Temeer gaf het mij aanleiding tot het
schrijven van het bovenstaande, omdat het
daardoor mogelijk wordt de aandacht van
de landbouwpraktijk te vestigen op een
vraag van bijzonder belang:
n.l. vindt men over het algemeen, de
meest aangetaste planten op die akkers en
op die plaatsen, waar de tarwe gedurende
de winter en misschien ook in het voor
jaar overlast van water gehad heeft?
Gaarne houd ik mij voor mededeelingen
daaromtrent aanbevolen.
F. C. HUIJSER
Landbouwonderwijzer
Woudrichem.
AUTO- EN MOTOR-ONGELUKKEN.
De 42-jarige rijwielhandelaar J. v. d. R.
kwam uit een café aan den Hofdijk te
Rotterdam, waar hij meer had gebruikt,
dan goed voor hem was. De man wilde
op zijn motorfiets naar huis rijden, hetgeen
eenige kameraden hem, daar hij dronken
was, met klem ontraadden. Met zijn dron
ken kop zette echter de rijwielhersteller
toch door, en reed met een razende vaart
den dijk op, juist tegen een tramwagen
van lijn 14 aan. Bloedend en zwaar ge
kneusd werd hij opgenomen en naar het
ziekenhuis a. d. Coolsingel overgebracht.
Bij aankomst was hij reeds overleden.
Op den straatweg Culemborg-Gelder-
malsen, nabij de Nieuwbrug reed een auto
uit Amsterdam, bestuurd door een leer
ling-chauffeur, aan de linkerzijde van den
weg tegen een boom. Door djen schok
werd een inzittende dame uit de auto ge
slingerd en kwam met het hoofd op den
grond te land. In bewusteloozen toestand
werd zij opgenomen. De drie andere in
zittenden kwamen met den schrik vrij.
De driejarige Derkje T. de Haan te
Haren (Gr.) geraakte onder een passee-
rende auto. Zij werd dood opgenomen.
De chauffeur van den heer H. uit Heer
len reed met zijn auto in de Klein Gra
venstraat te Spekholzerheide een aldaar
spelend 5-jarig zoontje van mej. S. om
ver. Door den chauffeur werd het kind
naar een in de buurt wonenden genees
heer gebracht, doch bij aankomst aldaar
was de jongen reeds overleden. De maré-
chaussée heeft den wagen in beslag ge
nomen en stelt een nader onderzoek in.
Op den Nieuwe Binnenweg te Rotter
dam is de 21-jarige B. Bakker uit Vlaar-
dingen met zijn motorrijwiel geslipt. Hij
bekwam een verwonding bovfpn het rechter-
teroog en een hersenschudding en is in het
Ziekenhuis aan den Coolsingel opgeno
men.
DOOR EEN PAARD GEDOOD.
Het 4-jarig zoontje van den arbeider
Koster te Aartswoud bij Hoorn, dat alleen
het land inliep om het veulen te streelen,
kreeg van het paard zoo'n trap dat hij
aan de gevolgen overleed.
ONGEREGELDHEDEN IN OOST-1NDIE
Aneta seint uit Tegal: Een hoofd
mandoer alhier hitste vijf familieleden op,
waarop zij gezamenlijk onder bedreiging
met messen het tuinvolk van de suikerfa
briek Pagongan verhinderden de tuinen
in te gaan. De veldpolitie sommeiercle
hunne bedreigingen te staken maar zonder
succes. Daarna werden twee salvo's gege
ven, waarbij de geweerloopen op het been
gericht waren. Ook dit hielp niet, waarop
een derde salvo werd gelost, met' het nood
lottig gevolg, dat vier hunner gedood
werden en 1 gewond. Het tuinvolk ging
daarop aan het werk zonder dat er ver
der ongeregeldheden gebeurde.
De hoofdmandoer is de aanstoker van
het relletje en is lijdendde aan een zieke
lijke storing van zijn geestvermogens.
o
VERDRONKEN.
Onder de opvarenden van den in Ijmui-
den liggenden Britschen stoomtreiler „Ser
Roisette" uit Aberdeen is een ernstige
twist ontstaan, waarbij men handgemeen
werd. Een stoker raakte daarbij te water
en 'kon niet meer gered worden. Later
is het lijk opgehaald. In verband met deze
vechtpartij zijn twee verdachten voorloo-
pig door de politie aangehouden.
Te Nieuwer-Amstel is de 12-jarige B.
bij het visschen te water geraakt en ver
dronken.
De bemanning van de „Politie III" heeft
met een dreg uit de Maashaven opgehaald
het lijkje van den twee en half jarigen J.
G. v. Oosterwijk, die, zonder dat zijn ou
ders dit hadden bemerkt, van boord van
de daar liggende „Elevator 14" te water
was geraakt en verdronken.
Hendrik Bols, elfjarig zoontje van een
woonschipper is in het Meppelerdiep over
boord gevallen en verdronken.
Te Den Haag is uit het water opgehaald
het lijk van den 8-jarigen Rudolf v. d.
B. welke sedert Zaterdag werd vermist.
Hoe het ventje te water is geraakt, is
onbekend.
Het 5-jarig zoontje van de wed. J. B.
te Krimpen a. d. Lek is achter de woning
te water geraakt en verdronken.
o—
BEKNELD GERAAKT.
In de Haarlemmerstraat te Leiden is een
tram der Haagsche T. M. in aanraking
gekomen met een naast de rails staanden
handwagen, waardoor deze een draai maak
te en de 8-jarige G. R. S. mfet zijn hoofd
tusschen den wagen en een muur kwam.
Zwaar gewond werd de jongen een win
kel binnengedragen, waar hij spoedig over
leed. I'M 1
Te Laren is een 60-jarige dame, mej J.
v. M. uit Baarn, door een losse locomotief
van een stoomtram aangereden. Haar rech
tervoet werd geheel verbrijzeld. De onge
lukkige, die bij familie te Laren gelogeerd
was werd in ernstigen toestand naar het
Ziekenhuis overgebracht.
EEN ITALIAANSCH ESKADER IN ONS
LAND.
Een Italiaansch eskader, bestaande uit
de oorlogsschepen »Risa« en »Ferrucci«
is Woensdagmorgen te IJmuiden aange
komen.
Door het fort werden de gebruikelijke
saluutschoten gelost, welke door de oorlogs
schepen werden beantwoord.
De vice-consul van Italië, de heer Metz
te IJmuiden, was ter begroeting aanwezig.
DE TREIN ZONDER RAILS.
De eerste »trackless-train«, die een toer
door de wereld maakt, zal, zoo wordt ge
meld, na reeds 38.800 mjjl door Canada,
Amerika, Mexico en Engeland te hebben
afgelegd, op 9 Augustus ook in ons land
te zien zyn.
In onze provincie zullen o. a. worden
bezochtRoosendaal, Bergen-op-Zoom,
's Hertogenbosch, Waalwijk, Breda, Tilburg,
Boxtel, Eindhoven en Helmond.
O— i
Jtarcblad
VLIECERPAPIER
ft L J.
Ontwatering is en blijft trouwens, het
fundament, waarop alle verdere cultuur-
zorgen van den boer moeten kunnen steu
nen.
