De crisis |li Uilen.
I f.
t-iaalscnappij.
H0LTZ EN ADVOCAAT.
ATTENTIE
Flrma JOS. DE FOLTER
ito's.
tf
P. J. SCHETSELMR
onna
STILLE ARMOE.
Tandarts F.Orth
DIENSTREGELING
Koet- «i SteeskelentiaadcL
VAN OUDS BEKEND.
Spreekuren 94
Itoonkostzajnij „Pi Qtft".
Kantoor: Arkelstraat GORINCHEM.
I
Alles prima kwaliteit en afwerking.
I
y 4
R
Vebn, 23 November 1926.
Zeedienst 'g Hertogeiiboschu
Het werkelijk goede middel bij
winterhanden, wintervoeten,
schrale lippen en ruwe huid
van handen en gelaat is PUROL
Doos 3O-6O-90 ct. Tube 80 ct.
-WWW
■WH
voor onderstaande prijsverlaging
MARKT WAALWIJK
O
Langendijk 187
GORINOHEM
A. MICHAËL, AALBURG
deelen der planten omgeeft. Dat daarvoor
de medehulp noodig is van hot zonlicht,
mag als 'bekend ondersteld worden.
Van de overige 9, die ze met hun wor
tels uit den bodem moeten opnemen, zijn
er maar 4, waaraan het de wortels zou
kunnen gaan ontbreken, als de mensch
door eigenbelang gedreven, zulks niet
trachtte te voorkomen.
Die 4 elementen zijn: stikstof, fosfor-
zuur, kali en kalk. De kalk schakelen we
voorloopig ook nog uit. In de meeste
gronden toch, komt genoeg: kalk voor,
als planten voedsel. Toch kan echter een
kalkbemesting heel vaak heilzaam werken,
doch meer door het verkrijgen en behou
den van een goede structuur.
Bij het hieronder volgende onderstellen
we echter een bodemtoestand, die door
bewerk/ng en ontwatering een goede struc
tuur verkrijgen kan. Is dat niet mogelijk
dan zal de kalktoestand onderzocht moeten
worden. Hoe? Daar hoopen we later nog
wel eens op terug te komen.
Door den bodem moet dus voorzien wor
den in de behoeften aan: stikstof fosfor-
zuur en kali. Anders kunnen de planten
er op den duur geen voldoende hoeveelheid
van opnemen, om daarna een voor ons ren
dabele opbrengst te formeeren.
We wijzen er hier op, dat er in den
grond voldoende van die stoffen moeten
voorkomen om een voor ons rendabele
opbrengst aan plantaardige stof te kunnen
voortbrengen. In bijna alle gronden hier in
de omgeving komt n.l. wel voldoende van
die 3 stoffen voor, om een plantenbestand
in leven te houden, zonder eenige toevoe
ging van die stoffen door den mensch.
Doch het is niet het plantenbestand dat
wij wenschen. Wel komen er hier en daai
in de wereld en in ons la'tlJd stfeken voor,
waar de grond zonder bemesting jaar op
jaar een overvloedig cultuurgewas voort
brengt. Doch dat is slechts een gering per
centage van de totale bebouwbare opper
vlakte. O.a. behooren er tot de nog kor
telings ingepolderde kleigronden.
Voor alle grondgebruikers in deze om
geving mogen we wel aannemen is het dus
noodig, op de een of andere manier hun
cultuurplanten meer stikstof, kali en fosfor-
zuur ter beschikking te stellen, dan de bo
dem van nature doet.
We kunnen dat:
lo. door die stoffen in den vorm van
meststoffen toe te dienen;
2o. door het natuurlijk verweeringspro-
ces van den bouwgrond, zoo veel mogelijk
te bevorderen.
Onze akkeraarde is echter al zooveel in
natuurlijke vruchtbaarheid achteruitgegaan
dat men enkel door toepassing van het
laatste middel geen zekerheid meer heeft,
alles gedaan te hebben wat noodig is, om
een groote oogstopbrengst te mogen ver
wachten.
Met behulp van de bemesting kan men
de productie meestal wel hooger opdrijven.
Doch „groote opbrengsten" zeggen nog
niets omtrent de rendabiliteit daarvan. En
daar gaat het toch om. Het gaat toch om
de winst.
Deze nu, is op bijna alle gronden hel
zekerst te verkrijgen door een combinatie
van:
bemesting en grondbewerking.
Houdt men beide in eere, dan kan men
door de grondbewerking op de bemesting
bezuinigen, zonder oogstvermindering te
vreezen.
Grondbewerking maakte de sluimerende
plantenvoedende stoffen voor opneming
door de plantenwortels geschikt.
De grondbewerking verdeelt de toege
diende meststoffen innig door de bouw
laag, waardoor ze beter voor opneming
geschikt worden.
Een diepe en verdiepende grondbewer
king doet de verweering van de minerale
bestanddeelen en de vertering van de hu
mus in een dikkere bouwlaag" plaats grij
pen.
Een goede grondbewerking verlevendigd
de bacteriewerking in den grond.
Naast dat alles bevordert ze nog een
snel wegzakken van het overtollige water
en -een vasthouden en opstijgen van water
in droge tijden.
Het gezegde: „een goede grondbewer
king is een halve bemesting" wordt nu
wel duidelijker te begrijpen. Door grond
goed te bewerken kan men spaarzamer
met de bemesting zijn en toch goede oog
sten halen, omdat de plantenvoedende stof
fen door de verweering ontstaan, de voe
dingsstoffen door de meststoffen gege
ven, aanvullen en beter effect brengen.
Op vele kleigronden waar thans een kali
bemesting rendabele resultaten afwerpt,
was die bemesting misschien geheel of
gedeeltelijk overbodig te maken, door bij
zondere zorgen te besteden aan de grond
bewerking. Tegelijkertijd zou men ervaren,
dat dan de eventueel toegediende kalimest
een betere werking en waarschijnlijk een
grootere nawerking zou vertoonen.
Met de stikstof is het al evenzoo.
In sommige streken rekent men het
nuttige effect van een degelijke herhaalde
grondbewerking wel op 200 K.G. Chili-
salpeter. Dat is maar een schatting, doch
kan men in de praktijk niet herhaaldelijk
constateeren, dat op goed bewerkte gron
den, de groei forscher is en langer aan
houdt
De luchttoevoer bevordert direct de
'humusontleding en indirect door sterker
bacterieleven, de ontbinding van de stik-
stofhoudende eiwitstoffen.
Met het fosforzuur staat het iets anders.
De meeste gronden bezitten daarvan slechts
eene geringe reserve. Doch ook hier heeft
men van een grondbewerking groot succes
te verwachten. Wat de grond aan reserve
bezit, komt er door verweering uit vrij.
De fosforzuurhoudende kunstmeststoffen
worden er flink door vermengd met een
dikke bouwlaag, waardoor ze regelmatiger
ter beschikking van de plantenwortels ko
men. Altemaal dingen, waardoor men ze
kerder een hooge rendabele opbrengst mag
verwachten.
Boeren, toont dat ge werkelijk boer
zijt.
Leg u steeds en altijd ernstig toe op
de bewerking van uw gronden.
Toont in de praktijk dat gij beseft, dat
grondbewerking (ontwatering 'daaronder
als No. 1 medebegrepen) het fundament
is, waarop uw verder te nemen cultuur-
maatregelen moeten steunen.
Vergeet niet, bij de toepassing der re
sultaten van de moderne landbouwweten
schap, dat de nieuwere inzichten op land
bouwkundig terrein, niet alleen geen af
breuk hebben gedaan aan de waarde der
grondbewerking doch deze (als liet kon
nog sterker) als een allernoodzakelijkste
voorwaarde hebben leeren kennen, om een
rendabel landbouwbedrijf, zoo winstgevend
mogelijk te maken.
F. C. HUIJSER
Landbouwondèrwijzer
Woudrichem.
De meeste boeren zullen in hun Land
bouwblad wel de uitkomsten hebben gezien
van 83 bedrijven in verschillende deelen
van onze provincie.
Dat het zand beter uitkomsten gaf dan
de klei, hoe vreemd het ook klinke miogej,
kan niet verwonderen. De pacht, ook al
valt zij daar niet mee, is in goede janen
niet zoo drukkend zwaar als op de klei,
waar zij met krankzinnige vaart is opge
dreven. En 1925 was een goed jaar voor
het zand evenals „trouwens 1926. Dan wa
ren de speciaal-producten van fle klei,
suikerbieten vooral, niet voordeelig, over
zoo'n verschijnsel had het zand niet te kla
gen.
Maar het voornaamste dat de statistiek
nog weer eens duidelijk heeft gemaakt,
is dat de kleine bedrijven den slechten tijd
gemakkelijker doorkomen dan de groote.
De "uitkomsten in de streken mfet veel
kleine boerderijen waren aanzienlijk beter
dan waar het groot-bedrijf regel is.
In dure tijden niet, dan winnen de groote
bedrijven het. In de oorlogsjaren hebben
keuterboertjes weinig extra-winst behaald,
toen was het de tijd voor de groote bo|e-
ren. In zulke tijden komt het aan op geld
maken, op veel afleveren, en dat kan een
klein boertje nooit. Maar in malaisedagen
is het wachtwoord weinig uitgeven, en
en dat kan een groote boter weer moeilijk.
Daarom kan het kleine bedrijf stormen
over zich heen laten gaan die den grooten
boer ter neder werpen.
Wie aan het groot-bedrijf gewoon is,
kan zijn oogen niet gelooven als hij in
andere streken ziet op wat voor kleine
boerderijtjes de menschen leven. Op drie
of vier hectaren en dan nog wel zand),
met een of twee koeien, wat varkens en
wat kippen, vinden zij een bestaan, dik
wijls met tien of twaalf kinderen. Schraal
tjes gaat het er toe, uiterst voorzichtig,
maar meestal niet armoedig. Extra-winsten
hebben die menschen nooit, want zij heb
ben weinig te verkoopen. Maar bank!
schulden kennen zij niet, want zij hebben
geen cerdiet. Wat zij verbouwen is mee-
rendeels niet voor den verkoop bestemd,
maar voor onderhoud van het vee en voor
eigen voeding. Bakker noch groentenboei
noch slager komt er aan de deujr, wat
voor geld gekocht moet worden, is een
kleinigheid en dit wordt gevonden uit de
opbrengst van varkens en eieren. Alles,
akkerbouw, tuinbouw, veeteelt en pluim
veehouderij, alles is innig verbondeif, de
menschen zelfs passen in het geheel, de
geldelijke opbrengst is gering, maar het
verloop van de productiemarkten is zul
ke menschen vrij onverschillig. En van
loouvraagstukken heeft zij nooit gehoord.
Het is verwonderlijk wat op zulke be
drijfjes per bunder uit den grond komt.
Rusteloos werkt de kleine boer op zijn
klein stukje grond, verreweg liet meeste
bewerkt hij met de hand, de verste uit
hoekjes hebben voor hem waarde. Geen
vierkante meter ligt langer dan een dag
ongebruikt. En de koe, de varkens, de
kippen en de tien kinderen mergelen den
grond niet uit, integendeel, de kleine boer
heeft meestal mest in overvloed, zonder
dat hij dure kunstmest koopt.
Niemand kan voorspellen of de tegen
woordige crisis lang zal aanhouden. Wij
zeiden het al in ons voorgaand artikel, wij
leven snel, nauwelijks hebben wij eenig
maatschappelijk verschijnsel waargenomen
en doorgedacht of het hoort weer tot bet
verleden. Zoo is ook nu weer sedert eeni-
geli tijd een rijzing in vele artikelen opj
te merken die den boer met blijdschap
begroet. Maar klagen blijft hij, het uit
zicht voor het geheele bedrijf is niet roos
kleurig. De neerdrukkende factoren, de
concurrentie uit overzeesche landbouwstre
ken, de wilde jacht, op boerderijen, die
de pacht omhoog drijft en de loonen die
niet omlaag kunnen en niet omlaag mogen
en die toch een drukkende last zijn, deze
alle blijven. Eu andere die wij in onze
beschouwing niet vermeldden, de belas
tingen, de beschermende maatregelen in
onze buurstaten, Engeland niet uitgezon
derd, ook deze werken remmend.
Ten minste voor den grooten boer die
van den export uit zijn boerderij moet le
ven. Hoe grooter de boerderij, des te groo-
ter de afhankelijkheid van de buitenwe
reld ,dcs te grooter risico. Een tijd valu
opleving kan altijd weer onmiddellijk ge
volgd worden door moeilijke dagen, want
ook de willige tijden gaan wij snel door.
Vele zoekers naar een boerderij zijn niet
tevreden met een bedrijf van minder hec
taren dan hun vader bebouwt. Dwaasheid:
ook kleine bedrijven bieden brood, en
de gevaren zijn veel minder groot. Ook
de onaangenaamheden met belasting- en
andere ambtenaren, de conflicten over loo
nen en arbeidsvoorwaarden enz. zijn zeld
zamer, want hoe vertrouwelijker men met
de menschen omgaat, des te minder kans
op botsingen.
Mocht de crisis lang aanhouden, dan
zien wij ook een geleidelijk afnemen van
het grootbedrijf en een toeneming van het
aantal kleine boerderijen tegemoet. Voor
den export beteekenen zij weinig, maai
den boer bereiden zij een klein doch rus
tig bestaan.
In schemerdonker, op trieste straat,
Ontmoette ik Armoe, in vaal gewaad.
Zij sleepte aan heur rok een knaapjen voort.
Zoo gingen zij beiden, maar spraken geen woord
Zij droeg in heur schort wat bedelbrood,
Gift van verzaadden in naastennood.
In harigen zak, onder jakjespand,
Hield ze een varkensingewand.
Schuw sloop ze voort, bezijden het pad,
Alsof ze heur last gestolen had.
Gebogen ging ze, het hoofd naar d' aard,
En groette niemand, voor blikken vervaard.
Zij zuchtte zwaar, maar kuchte heel zacht,
En sprak zonder woorden menige klacht.
Zij drukte het knuistje, verkleumd aan heur kleed,
En wist, er was vuur noch een bedje gereed.
Zij zag naar heur ventje zoo mager-en bleek,
En 't was of in schemer nog bleeker het leek.
Zij dacht aan zijn kleedje zoo dun en zoo kaal,
Aan zijn hongerige oogjes en 't karige maal.
En hoe voor zijn voetjes, kleverig van nat,
Zij geen droge kousjes meer overig had.
En hoe zij reeds vaak in heur moeden schoot,
Zijn voetjes verwarmde en een bedje hem bood.
Zij heeft hem zoo lief.en stil-weenende trok
Zij het kereltje tot zich aan valen rok.
En eventjes zochten hun oogen eik&ar,
En uitte zich liefde in streelend gebaar.
Zij heeft hem zoo lief.en wordt hij eens groot,
Dan behoeft ze niet langer te bedelen om brood.
Dan - hoop schenkt haar moed - kwelt haar langer geen spot,
Mest ze zelf een varken in eigerTkot.
En ziet ze dan armen, dan deelt ze mêe,
Heur laatste zwoerdje, heur laatste snee.
En ziet ze dan kindertjes, hongerig en koud,
Dan werptz' op haar vuurtje heur laatste hout..
God, schenk haar begeerte en zegen haar zoon,
Bereid in zijn liefde haar een kostelijk loon,
Voor heur liefde en leed, voor heur stille wee.
Ga Gij op haar pad beschermend mee.
Westwagenstraat C 71 a
GORINCHEM
(tegenover ïlóte! Hol).
Spreekuren: 12 en 57.
's Maandags en Zaterdags
9 Vs—2.
Pijnlooze behandeling-
Plaatsing kunsttanden met
en zonder gehemelteplaat.
ÖBEZZaiRI
J. TIMMERMANS.
aanvangende 1» OCTOBER 19Ö6-
HensdenRotterdam.
Van HEUSDEN Maandag en Dinsdag va» 1.30 u.Donderdag
vin. 5 en 7 u,Vrjjdag va». 6 u.
Van ROTTERDAM Maandag ih. 12 u., Dinsdag nm, 12,45 u,
Donderdag, Vrijdag en Zaterdag m. 12 u,
HeuatdexxGortnchem.
Van HEUSDEN Maandag vm„ 5 u. en 6.30 u., Dinsdag vm.
1.30 u, Donderdag vm. 5 u, en 7 u.Vrydag vm. 6 u.
Van GORINCHEM: Maandag vm. 11.30 u. nm. 12.30 u. en 3 u.
Dinsdag nm. 3.45 u.s Donderdag, Vrijdag en Zaterdag
nm, 3 u.
Van ANDEL naar 'sBOSCH: Woensdag vm. 3.30 u.
Van 's BOSCH naar ANDEL: Woensdag m. 12 u.
Directeur: L. DE BEER te Gorcum, Tel. No. 9
J, H. TUPKER, Kantoor Hensden, 7
Bij Apoth. en Drogisten
pp®-m
TELEFOON ÏNTERCOMM. No. 49.
AGENTSCHAP van het eenig Verkoopkantoor voor Nederland
*an het, Rheinisch-WestfSlisehe Kohlen-Syndicat.
Karzadel vhnaf 117.50 Karligt 117 50,
Broek f 12 00 Haam f 22.50 met slot
Gareel f 20.00 Schaartuig f 5 00.
Deze verlaging wordt ook berekend voor
Bedden, Matrassen, Stoelen, Fauteuils,
Kleeden, Gordijnen, Zonneschermen, Auto
dekens, enz. enz. enz.
Wat prijzen en kwaliteit voor reparatiën
aan bovenstaande artikelen betreft is d.e
HET OUDSTE ADRES.
bouwen,
verbouwen,
plannen,
bestekken, teekeningen,
toezicht, billijk tarief.
Aanbevelend: