Tweede Blad
NO. 4808
voor het Land
van Heusden en Altena,
de Langstraat
en de Bommelerwaard.
BIJDRAGEN
Burgerlijke Stand.
Land- en Tuinbouwwereld
Plaatselijk Nieuws
Geschiedenis van het Land Tan
Heusden en Altena en den
Bommelerwaard.
Vragen op rechtskundig gebied
BEHOORENDE BIJ HET
8)
HEUSDEN.
Geboren; Johannes z. van K. Mans
en J. Oomen.
WIJK, van 1 Januari tot 28 April.
Geboren: Teunis Cornelis z. v. T.
A. Smokers en J. F. den HoetJohannes
z. v. G. Vos en A. van Ballegooijen
Catrinus Marinus z. v. H. M. Duister en
J, van Helden; Marrigje d. v. J. C. Wink
en S. F. VosAnton Cornelis z. v. J. den
Dekker en M. J. v. d. SchansCornelia
Anneke d. v. J. Vos en A. Vos Roeland
z. v. H. Verbeek en A. M. van Kuijk
Gysbert z. v. B. Versteeg en S. J. Bou-
manAdrianus en Dilus Levinus, zonen v.
D. L. Duister en J. B >uman Marinus Jo
hannes z. v. B. Nieuwkoop en J. Vos
Pieternella Kornelia d. v. W. Wijtmans
en G. D. van Haarlem Helena Aagje d.
v. H. Vos en A. Verwijs Hendrika d. v.
B. Vos en E. L. BonsinkAntonie z. v.
J. Kamerman en J. Treffers Heiltje Hes-
selina d. v. C. v. Wijk en A. v. Helden.
Ondertrouwd: Jan Roza 27 j. en
Francina van Rjjswijk 22 j.Huibert Boen
der 34 j. en Antonia van Wijk 28 j.
Getrouwd: Arie Buit 26 j. en Ja
coba de Waal 25 j.Willem Wjjtmans
21 j. en Geertje Daatjevan Haarlem 17
j.Cornelis Johannes Bogers 29 j. en
Geertruida Jozina de Waal 28 j.Corsti-
aan Antonie Groenenberg 20 j. en Pieter
nella Kerkwijk 24 j.Bastiaan Treffers 20
j. en Dingena Bouman 18 j.
Overleden: Govert van Mersbergen
76 j. echtg. van M. HoncoopMarrigje
Wink 3 d.Adrianus Kentie 69 j. echtg.
vau M. M. van Wetten Antonia van Alphen
1 j.Gysbert Bouman 75 j. wedn. van
K. van Enkhuizen Anneke van Wijk 88
j. wed. van L. van Wjjk Kasper van de
Wetering 73 j. echtgen. van H. Poorter
Adriana van Rijswijk 2 j.
HERPT.
Van 1 Jan. tot 31 Maart.
Geboren: Adriana M. C. d. van C.
J. van Grevenbroek-van den BrandtLau<
rentius A. J. z. van J. A. van Berge Hene-
gouwen-v. d. Sterren Jan z. van Johannes
Klump-v. d. Zalm; Louis A. J. z. van Chr.
Seuntjes-SeerenJohannes z. van P. de
Boer-Peters Marinus Cornelis z. van W.
Kuijs-Verbunt.
Overleden: H. J. van Bejjnen.
In deze gemeente woont eene vrouw,
wier man reeds 12 jaren is verdwenen.
Van zijn al- dan niet-bestaan weet zij niets.
Nu wil zij gaarne met een ander trouwen.
Kan dat en zoo ja, welke weg moet dan
worden bewandeld?
W. K.
Eenige jaren geleden stierf myne vrouw,
die mij 3 nu nog minderjarige kinderen
naliet. Een paar weken terug overleed
eene ongehuwde zuster mijner vrouw. Hoe
kan ik nu te weten komen of deze een
testament heeft gemaakt
E. M.
Als ik mjj niet vergis staat in de Trek-
hondenwet dat met vergunning van den
Burgemeester één persoon op een honden
kar mag zitten. Kan de Burgemeester
daarvoor een bepaald persoon aanwijzen of
mag iedereen op de kar plaats nemen
W. v. B.
De meest hinderlijke kwaal
F o s t e r's
Wenken en mededeelingen.
Het mond- en klauwzeer heerscht hier
weer. Landbouwers, weest waakzaamDoet
direct aangifte als ge verdachte verschijn
selen waarneemt, en neemt de gegeven
voorschriften streng in acht. Bij voortgaan
der ziekte lijdt ge, direct en indirect (door
belemmering van den export) groote scha.
Een genezend middel is nog steeds niet
gevonden, al werden zeer vele als zoodanig
aangeboden. In Frankrijk wordt den laat-
sten tijd een nieuw middel door verschil
lende dierenartsen, naar het heet, met
succes toegepast. De heer Ilupkes, dieren
arts te Gouda, is in Frankrijk geweest om
een onderzoek in te stellen. Thans neemt
hij zelf proeven. De berichten luiden, dat
de betrokken veehouders tevreê zijn en de
«vlugge en volledige genezing roemen.*
De heer Hupkes zelf is in zijn uitlatingen
voorzichtig, wetende, dat het moeilijk is
goede proeven te nemen. Vergelijkende
proefnemingen, b.v. met het ontsmettings
middel sultolquid, en dan in groot aantal,
kunnen hem straks wellicht een positief
oordeel doen vellen. Afwachten dus
Sorteering en Verpakking van
Fruit.
Indien de teler voor zijn fruit een be
hoorlijken prys wil maken, dan moet hjj
het niet maar zoo afleveren als het van
den boom komt, maar dan dient hij daaraan
eenige zorg te besteden sorteering en
verpakking kunnen het aangebodene aan
lokkelijker maken en bijgevolg ook den prijs
verhoogen. Dit wordt ook door onze telers
meer en meer ingezien, en men gaat zoetjes
aan het voorbeeld, gegeven door den Ame-
rikaanschen teler, navolgen. Zoo worden
op de veiling te Geldermalsen aanvoerder
en kooper in de gelegenheid gesteld, het
fruit in de gewenschte kwaliteiten te sor-
teeren. Ook te Kapelle heeft men het
sorteeren reeds een paar jaren toegepast,
terwyl op de veiling te Kesteren niet enkel
wordt gesorteerd, maar ook verpakt in de
standaardkist, Amerikaansch systeem. Men
komt dus 'ook hier op den goeden weg,
maar Ja er is een maar, evenals bij
zoovele dingen. Want sorteering en ver
pakking kunnen niet alleen de gewenschte
prysverhooging teweegbrengen. Zeker, men
betaalt er meer voor, als het fruit, naar
kwaliteit gesorteerd en behoorlijk verpakt,
wordt aangeboden. Maar de vraag is, of
daardoor de prijs voldoende wordt
verhoogd. En nu zegt de ervaring, door
den Amerikaanschen teler opgedaan, dat
slechts dan het sorteeren en het verpakken
worden beloond, indien minstens 50 pCt.,
do3 minstens de helft, van zyn fruit vol
doet aan de eischen, welke aan kistappelen
worden gesteld. En dewjjl dit van het
Nederlandsche fruit over 't geheel nog lang
niet gezegd kan worden, helaas, moet aller
eerst en allermeest gestreefd worden naar
goede, naar eerste kwaliteit fruit. Schiet
men in dit streven te kort, dan zal bet
andere op teleurstelling uitloopen de prys
van bet product zal beneden de verwach
ting blijven. Men moet de paarden vóór,
en niet achter den wagen spannen. T<>ch
mag het o. i. niet afgekeurd worden, dat
hier en daar verpakkingscursussen worden
gehouden, en het is verblijdend, dat daar
voor een bevredigende belangstelling blijkt
te bestaan. Als tegeljjk maar wèl bedacht
wordt, dat de zorg voor een goede kwali
teit nommer één moet zyn. Men zal trou
wens gauw genoeg inzien, dat de Amerikaan
gelijk heeft, en dat een loonende teelt slechts
mogeljjk is, als een goed produkt ter veiling
wordt gebracht en wordt geëxporteerd.
Vooral in goede froitjaren blijkt de waarde
daórvan voor eerste kwaliteit heeft men
dan nog gaarne een goeden prys over.
Ziektebestrijding bij onze ooft-
boomen kost geld, maar beloont zich.
AALST. Tot gemeentelijk opzichter
alhier is benoemd de heer Verkujjl te
Bruchem.
BRUGHEM. Door de Familie De Geus
is aan de Ned. Ilerv. Kerk alhier een
vrijwillige gave van een duizend gulden
gegeven. Het is te hopen, dat zulks na
volging mag hebben.
DRUNEN. Veiling
Appelen
Witlof
Spinazie
II
Sla vellen
Asperges
II
Peulen
Postelijn
Bloemkool
II
III
Sla I
II
III
Rabarber
Wortelen
Seldery
Bloemen
Keelen
Sjalotten
Bloemen
Kipeieren
Eendeneieren
van 26 April,
p. K.G,
1419 ct.
18—22
14—16
9—11
12-17
1.10—1.20
0.90-1.00
1.25—1.35»
33—35
per stuk
45—52
25—40
15—20
11—13
7—11
3—6
per bos
7-15
20-22
2—3
4—5
1 3*
14-3
per potje
15 20
per K G.
f0 84
- 0.64
HERPT. Aanbesteding huis met stal
ling voor den heer Adr. Buijs Jzn., onder
architectuur van den heer Jac. v. Vlijmen
te Vlijmen.
J. van Veluwe, Vlymen f 16 325.—
J, Blankers, Nieuwkujjk f 16.271
P. Kramer, Gendereo f 15 790
A. J. van Horen, Herpt f 15.393.
Gebr. Dankers, Heusden f 15 393.—
L. Kooien, Nieuwkujjk f 14,700.
Gunning volgens bestek.
WIJK. Aan de Electr. Timmerfabriek
aer Firma Van Alphen en Zn., alhier, is
opgedragen het timmerwerk van 175 wonin
gen voor de Philipsfabrieken te Eindhoven.
Voorwaar een mooie aflevering.
Onze vroegere dorpsgenoot, de Heer
K. van Do veren, thans secretaris der ge
meente Est en Opijnen, slaagde voor het
schriftelijk gedeelte van het examen can-
didaat- gemeente-secretaris.
WOUDRICHEM. J.l. Woensdagavond
had op den Almkerkschen Weg eene aan
rijding plaats tusschen een wielrydster en
een wielrijder. Mejuffronw M. C. W. reed
in de richting Woudrichem, toen eeB wiel
rijder, die van de tegenovergestelde richting
kwam, plotseling een boerenerf wilde op
rijden en daardoor in aanraking kwam
met het rijwiel van genoemde juffrouw.
Deze laatste kwam daardoor te vallen,
met als gevolg een bloedende wond aan
de knie en eenige materieele schade aan
het rijwiel, 't Ongeval is, gelet op het
onvoorzichtige en wilde rijden van den
wielrijder, nog best afgeloopen.
WASPIK. De collecte 'voor aanbieding
van een huldeblijk aan H. M. de Koningin-
Moeder bracht alhier f90.85 op.
yknw^tad
DE VERBINDINGEN .VAN NOORD
MET ZUID-NEDERLAND,
Bruggen te Moerdijk en Keizorsvoer
Voor de Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor West-Brabant heeft do heer
Ir M. C. E. Bongaerts, oud-minister van
Waterstaat, te Breda een lezing gehouden
pverde overbrugging van groote ri
vieren en stroomen in Nederland, in het
bijzonder over de urgentie van den bouw
der brugverbindingen te Moerdijk en Kei
zers veer.
De pontveren te Moerdijk, Dordrecht,
Keizersveer en Gorinchem gaven voor het
doorgaand verkeer vrij hooge extrakos-
ten en een belangrijk oponthoud reeds
in normale omstandigheden. Ook het toe
risme keert zich daarom van deze wegen
af. Dat. geldt ook voor het doorgaand au
toverkeer tusschen Nederland, België en
Frankrijk. Het natuurlijk gevolg is, dat
Brabant en Zeeland zich voor ontspan
ning en dagelijksche detail-inkoopen on
bewust oriënteeren op België, t,rwijl het
gevaar bestaat, dat industrieën, zeehavens
en vliegvelden het zakenleven economisch
sterker naar het Zuiden trekken dan naar
het Noorden.
In Nederland zijn de wegaangelegenhe-
den thans zoodanig geregeld, dat de kos
ten aan de bruggen uit het Wegenfonds
moeten worden bestreden en dat het Rijk
elk particulier initiatief ten dezo uitsluit,
behoudens het uitoefenen van aandrang
op spoed en op handelen door de over
heid.
Dat de gedachten worden bepaald op
twee punten: Moerdijk en Kvizjrsveer,
vindt zijn oorzaak in de historie. Drie
hoofdrichtingen in den vorm van kapitale
doorgaande verkeerswegen accentueerden
zich sedert eeuwen her.
1. Breda—Moerdijk—Holland.
2. Breda—Keizersveer—Gorinch-m—U-
trecht.
3. Breda—Tilburg—Den Bosch—Nijme
gen.
Daarbij komt nog dat van Breda uit
wegen voeren naar Aptwerp.n, Gent
Brugge, Brussel. Ook cle verbindingen van
Bergen op Zoom en Roosendaal naar Ant
werpen en van Tilburg naar Turnhout loo-
pen op de Belgische hoofdwegen Tilburg
Roosendaal en Bergen op Zoom, zijn door
een hoofdweg met Breda en door secun
daire wegen rechtstreeks met Keizersveer
en Moerdijk verbonden. De Zeeuwsche ei
landen moeten eveneens van deze wegen
in Westelijk Noord-Brabant gebruik ma
ken om Holland te bereiken.
De drie genoemde hoofdwegen hebben
een ruim tracé en breed profiel. Daarnaar
hebben zich de bewoning en bebouwing
in deze provincie voor'n groot deel ge
richt en er is geen aanleiding dis rich
tingen thans door andere te v rvangon.
Wel om het wegennet in aansluiting daar
aan aan te vullen.
Op de vraag: Kunnen wij ons met het
Tijkswegenplan in algemeenen zin ver-
lenigen, antwoordt spreker b,vestigend,
mits 'enkele aanvullingen worden aange
bracht, in hoofdzaak als volgt:
a. De weg Breda—Moerdijk—Dordrecht
Rotterdam zal het Zuiden verbinden met
de stad Rotterdam en met het vliegveld
Waalhaven (Rotterdam als wereldhaven
beschouwd.)
b. Be weg Breda—Moerdijk-hoek-Krim
pen, benoorden Rotterdam om, zal het
Zuid-Westen des lands verbinden met
Rotterdam, Den Haag en Amsterdam, in
het algemeen met Holland (doorgaand
verkeer).
c. Dt weg Breda—Keizersveer—Gorin
chem eiz. zal het Zuid-Westen verbinden
met het hart des lands.
d. De weg Dordrecht—Kop van ,t
Land. Den Hank—Heusden—bezuiden Den
Bosch zal het Z.-O. des lands doelmatig
pp de w«gen onder a. b. en c. aanslui
ten.
e. De '«eg Breda—Tilburg—Dcn Bosch
Nijmegen zal evenzeer als hoofdverbin
ding naar mren treden.
Bijaldien er moeilijkheden morhten ont
staan, die Ut vertraging in de uitvoering
aanleiding gwen, dan zal naar bevind
van zaken plaatselijk wijziging in de tra
ce's kunnen xorden gebracht, mits in
algemeenen zin aan de genoemde hoofd
richtingen wordt vastgehouden en mits
daarmede elke eventueele vertraging in
de uitvoering werdt voorkomen
Op de rede volgde een zeer levendige
gedachtenwisseling
De burgemeester van Breda herinnerde
aan het adres van verschillende gemeen
ten voor de verbinding Keizersv er, waar-
pan ook de gemeente Breda indertijd
gaarne adhaesie betuigd heeft. Hat is ge-
wenscht, dat ook van uit deze vergade
ring een stem der gemeente Brela opga.
Want wij worden door ons „isolement*'
wel wat al te zeer geworpen in de ar
men onzer Zuidelijke buren en voor die
Zuidelijke bureu moet het ook wel veel
ongerief veroorzaken als zij &tnks bij
de°01ympiade voor onze groote verkeers
moeilijkheden met Holland geplaatst wor
den. Verder wenschen wij, dat <r-.r een
einde kome aan het oude liedje dat liet
Boven den Moerdijk zoo geheel anders is
als daar beneden. Wij vragen nu eens
geen bescherming, maar bevord.ring der
belangen die ons beiden, Noord n Zuid,
even na een 't harte liggen. En de ge
meente Breda zal, naar sprek r hoopt,
elke actie in die richting gaam.ni st.unen
Het Statenlid Gulden was van meaning,
dat de actie en belangstelling dienen te
worden geconcentreerd op den bruggen
bouw. Beide bruggen, Keizersv or en
Moerdijk, zijn van groote beteek-nns en
van niet minder groot belang is de brug
Sleeuwijk—Gorcum. Hij vroeg ook de aan
dacht der K. v. K., voor deze verbinding.
De heer mr. dr. van Rijckevors-1, lid
van de Tweede Kamer merkte' op, dat
de burg Keizersveer natuurlijk Sleeuwijk
Gorcum in zich sluit. Het resultaat de
zer vergadering zal volgens spreker zijn,
het naar voren brengen der brug Keizers
veer. Wij moeten niet alleen denken aan
de belangen van West-N,oord-Brabant,
maar aan die van de geheele provincie
Verschillende burgemeesters o a. dis van
Dussen, Willemstad, Werkendam jnj Ivlun-
dert kwamen op voor de verketersbelangen
hunner streek.
In zijn repliek wees ir. Bongaerts er op,
dat wij een begin moeten hebben en dat
ligt in de verbinding Keizersveer Spr.
gaat- er mede accoord, dat wij twee brug
gen n.l. Moerdijk en Keizersveor, naar vo
ren brengen, maar in vruchtbare actie
Want spreker vreest dat de voorbereiding
verbinding Moerdijk lang zal duren, ja
zoolang, dat wij in dien tusschen tijd da
verbinding Keizersveer al zullen hebben.
De eene actie behoeft de andere geens
zins uit te sluiten. Deze meening was ook
toegedaan de voorzitter der K v. K.
voor West N.-Br., de heer Biggelaar, die
in zijn slotwoord verklaarde dat de Ka
mer noch in hare actie voor Moerdijk
noch in die voor Keizersveer verflauwen
zal.
Huisgezin.
TOT DE
HET DORP AALBURG.
Aalburg is waarschijnlijk een zeer oud
dorp, dugteckenende uit den tijd der
Noormannen. De naam doet denk;n aan
de stad Aalborg in Denemarken en dien
tengevolge aan de plundertochten dier
Deensehe kapers die ten tijde der Fran
kische koningen in de 9e, 10e en 11e
eeuw, bij kortere of langere tussehen-
poozen herhaaldelijk deze gewesten tei
sterden. Omstreeks hetl einde der 9e
eeuw onzer jaartelling werden door kei
zer Arnulf van Duitsehland eenige dor
pen geschonken aan een zekere Gerolf
(vermoedelijk een leenman van den Duit-
schen keizer, die reeds voor Dirk I graaf
van Holland of een gedeelte van Hol
land geweest is), waaronder ook het
dorp Aalburg in het Land van Heusden.
De kerk van Aalburg is zeer oud en
zeker een der oudste dorpskerken uit ons
vaderland. Theodorus Groen Heusdanum
zegt daarvan: „Mij nog gedenkt dat ik
gezien hebbe de ruïne van een gedeelte
der oude kerk te Aalburg, dat zij was
van' de tijden der heidenen."
De kerk van Aalburg stond oudtijds
onder den abt van St. Truiden. In het
jaar 1110 had deze geestelijke een ver
schil met den bisschop van Utrecht over
de kerk van Aalburg. Hij riep daartoe de
hulp in van zijn beschermheer Graaf
Floris II (de Vette) van Holland. De abt
schreef hieromtrent„Hoeveel arbeid,
moeite en kosten, ik vier weken, achter
een besteed heb, om deze zaak ten einde
te brengen, zou te lang vallen om te ver
halen. Ik moest den zeer rijken en zwaar-
lijvigen Graaf Floris, onzen advocaat,
met zilveren koorden uit Holland naar Ui
trecht trekken, en 's Bisschopö onbuig
zamen nek met een hamer van hetzelfde
metaal te mijner gunste neigen."
Het oud-adelijk geslacht der Spierings
van Aalburg gesproten uit de Heeren van
Heusden voerden in hun wapen een wiel
van goud op een schild van sabel. Ver
schillende dezer heeren zijn beleend ge
weest met de ambachteheexlijkheiï van
Herpt. Het is niet onwaarschijnlijk dat
het adelijk huis „het Kraaijenveld' dat
eertijds in Aalburg stond, van de hee
ren Spierings afkomstig is Onder de
schepenen van Aalburg, uit de 14e. 15e
en 16e eeuw komen verschillende voor
met den naam Spierings van Aalburg
Toen Jacoba van Beieren, Gravin van
Holland en Zeeland in 1425 te Gent door
den Hertog van Bourgondië g,vangen ge
houden werd, waren het twee edellie
den van den lageren adel, Aernout Spie
rings van Aelborg en Voss van Delft, die
deze ongelukkige Gravin uit haren ker
ker hielpen ontvluchten.
Tijdens den Gelderschen oorlog, de
den deze een tocht in het land van
Heusden en Altena en verbranden Aal
burg en Andel 27 Augustus 1511.
„Op alderkinderen dach 1589 is in d?
kerk begraven en mette groote clocke
overluijdt, de Heer Aert Jansen van
Schiphout, pastoor tot Aelborch
De eerste predikant kwam in 1610 te
Wijk en Aalburg geheeten: Jacobus
Snoek.
In 1611 is door de inwoners van Aal
burg een request- gezonden aan de Sta
ten, hetwelk ondersteund werd door het
classicaal bestuur van Gorinchem om een
eigen dienaar des Woords te krijgen. In
antwoord daarop 12 Sept. 1611 beloof
den de Staten viat, als er door de ge
meente voor eene goede woning gezorgd
werd. De abt van St. Trugen had in
Aalburg vele onroerende goederen. In een
officieel stuk uit den tijd van koning Lo-
dewijk Napoleon 1808 leest men: „Dat
deze gemeente (Aalburg) groot is 400
mergen maar dat daarvan circa 100 nier-
gen behooren tot het domein van. zijne
Majesteit den Koning, welke herkomstig
zijn van de Abdije van St. Truij n."
Zooals reeds voormeld stond de kerk
ook onder dezen geestelijken en waar
schijnlijk is er omtrent dezen tijd eene
overeenkoulst tot stand gekomen, waarbij
de abt in het bezit zijner goederen ge
laten werd, doch deze de pastorie af
stond en ook de reparatie en onderhoud
op zich nam.
„Memorie voor de Nakomelingschap ten
aanzien van de pastorij e huijsing te Aal
burg, moetende ingevolge sekere conven
tie tussen de Heeren Staaten Generaal en
den Abt van St. Truijen, van dato 11
September 1611, en den 9 Maij 1617, ge-
melte Pastorije door den voorschreven
Abt of deszelfs rentmeester behoorlijk
gerepareerd worden
In 1617 werd in Aalburg en Hees-
been als predikant beroepen Johannes
Theqdorus Cl oppenburghij vertrok reeds
in 1618 naar Heusden als ambtgenoot
van Voetius, was later predikant in Am
sterdam en Brielle en wercl in 1640 IJoog-
leeraar te Harderwijk en in 1644 t.® Fra-
neker. Overleden 1652. Men getuigt van
hem dat hij in bedaardheid en schran
derheid de meeste zijner tij dg moot en
overtrof.
Van 1626 tot 1631 was te Aalburq1 pre
dikant Jacobus van Oudenhoven, gebo
ren in de Meijerij van 's Hertog°nboscli
Gestudeerd hebbende te Leiden, kwam hij
daarna te Heusden bij Voetius inwonen
voor privaat-onderwijs, wannen liij te
Aalburg en Heesbeen beroepen werd, van
daar vertrokken naar Nieuw-Lekker land,
en daar in 1668 zijn ambt neergelegd
en in hoogen ouderdom in 1683 over
leden. Onder meer historische beschrijvin
gen, heeft hij ook in het licht gegeven
„Beschrijvinghe der Wijt-vermaerde Fron-
tierstadt Heusden" Gedruckt bij Nicolaes
van Ravesteijn, op St. Anthonis Mare kt
1651" te Amsterdam.
Wordt vervolgd
voor menschen op
leeftijd is verstopping.
Foster's Maagpillen
geven baat vanaf de
eerste dosis. Een ide
aal laxeermiddel voor
ouden van dagen.
Maagpillen
a f 0.65 per flacon.
Alom verkrijgbaar