Iedereen
>ft. COBPS
IU natuurlijk ook!
Dit Miner Bestaat uit 2 Matten.
jt.V. 5. P. SankbttyzcH Co'; Bink
Biesbosch.
Agentschap van de jlV- Amsterdamsche Bank,, Amsterdam.
Plaatselijk Nieuws
Uitgave: Firma L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 4936 Vrijdag 26 Juli 1929.
KOOPT IN DE D ROO'STER IJ
Jr
TE GORINCHEM
WINKELWEEK
j - HEUSDEN -
1 Limonadesiropen
Vruchten op sap
I-AND VAN alten*
Dit blad verschynt WOENSDAG en VRIJDAGMIDDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.25, en
franco per post beschikt f 1.40. Afzonderlijke
nummers 6 cent.
1st. Telefoon no. 19. - Postrekening no. 61525
Advertentiën van 46 regels 90 cent. Elke regel
meer 15 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdagmiddag 1 uur en
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
I.
veelheid opgeslagen dextrine. Ver
schillende arbeiders waren op hetoo-
genblik van de ramp in de fabriek
aan den arbeid, met het noodlottig
gevolg, dat velen van hen door rond
vliegende stukken hout en andere
voorwerpen getroffen werden. Een
17-tal arbeiders liep verwondingen
op, van wie verscheidenen van zulk
een ernstigen aard, dat zij, nadat de
eerste hulp verleend was, per auto
naar het Academisch Ziekenhuis te
Winschoten vervoerd moesten wor
den. In de fabriek zelf ontstond on
middellijk na de ontploffing een fel
le brand, die het geheele bouwwerk
in lichter laaie zette. Het vuur deelde
zich ook mede aan een naast de fa
briek gelegen opzichterswoning en 2
boerderijen. De fabriek en deze drie
andere gebouwen werden nagenoeg
geheel een prooi der vlammen, on-
danks het krachtig optreden van de
Veendamsche brandweer, weldra bij-
I gestaan door de brandweren uit Pe-
kela en Wildervank.
De ramp heeft aan zes menschen
schen het leven gekost.
De slachtoffers zijn:
de arbeider P. Kruizinga, gehuwd
en wonende te Meeden
K. Bos, die nog onder de puinhoo-
pen ligt en die geheel verkoold moet
zijn
Fokko Molog, jeugdig arbeider;
de vrouw van den opzichter Mie-
dema, die onder een ingestorten muur
werd gevondende 21-jarige Antje
Miedema, dochter van den opzich
ter.
- van 24—31 JULI 1929.
BEZOEKT de Drogisterij
van A. Verschuur-Baert
WlTTEBROODSTkAAT 52.
De in het ziekenhuis opgenomen
19-jarige Jacob Miedema, zoon van
den opzichter, welke vreeselijk was
verminkt, is daar inmiddels overle
den. Als tragische bijzonderheid zij
vermeld, dat eenige jaren geleden 'n
zoontje van den heer Miedema in
een tobbe met kokend water viel en
aan d e gevolgen overleed.
Verder werden nog 18 min of meer
zwaar gewonden in het ziekenhuis
te Winschoten opgenomen.
Het meerendeel van hen, die door
de acht doctoren uit Veendam, Oude
en Nieuwe Pekela zijn verbonden,
zijn dermate door brandwonden aan
het gelaat geteisterd, dat zr totaal
onherkenbaar zijn.
Het laatx zich denken, dat' de Ver
slagenheid te Veendam groot is, en
dat er oprechte deelneming heerscht
met de familieleden van de slacht
offers. Een groote menschenmenigte
heeft stil het werk van de brandweer
gadegeslagen, en steeds meer drong
het door, dat een ontzettende ramp is
gebeurd.
Na den brand kwam nog een ou
de arbeider uit een koelkelder te
voorschijn, die zich daar had schuil
gehouden en niet gewond was.
Tijdens den brand cirkelden twee
vliegtuigen boven het terrein.
Het parket uit Veendam en dat uit
Winschoten waren aanwezig.
De oorzaak van den brand is te
wijten aan de ontploffing van een
apparaat, waarmede men dextrine be
reidt. Het zuur, dat hierbij een groo
te rol speelt, is in hooge mate brand
baar, zcodat dit wel vermoedelijk de
oorzaak zijn zal.
Iliiineiilaiid.
Hevige ontploffing te Om
melanderwij k. 6 dooden.
Te Ommelanderwijk vond Woens
dagmiddag een explosie plaats in de
aardappelmeelfabriek van K. en J.
Wilkens, waardoor de groote fabriek
met opzichterswoning, en de boer
derij van den heer Vegter in brand
zijn geraakt. Verschillende arbeiders
bekwamen brandwonden, zoodat al
le doctoren te hulp moesten worden
geroepen.
De ontploffing geschiedde te on
geveer 4 uur en was tot ver in den
omtrek hoorbaar. Aanvankelijk werd
gedacht, dat een der ketels in de fa
briek gesprongen was, doch hierom
trent kon men geen zekerheid verkrij
gen. De kans is zeer groot, dat de
ontploffing ontstaan is in een hoe-
DE ROTTERDAMSCHE BRAND
STICHTER BEKENT.
Bii een verhoor in het Huis van
Bewaring afgenomen, heeft de boek
drukker W. F. K. tegenover den in
specteur den heer J. Melles, bekend
zich bij herhaling aan brandstich
ting te hebben schuldig gemaakt.
Het bewijsmateriaal was zóó over
stelpend, dat ontkennen hem langer
onmogelijk was.
Op de vraag waarom hii toch de
de brandstichtingen had gepleegd,
antwoordde hij
„Wanneer ik veel drank had ge
bruikt, dan was ik half gek en dan
moest ik brandstichten".
Kr. vertelde verder bij zijn verhoor,
dat, wanneer hij in een krant las,
dat de brandstichter al weer aan
het werk was geweest, hij zijn lachen
niet kon houden. Dan hadden ze er
weer een op den rug van den armen
brandstichter geschoven, zeide hij,
daarbij den verhoorenden inspecteur
met een oolijken glimlach aankij
kende. •*-
DE WARMTE.
Te Eemster (Dr). is een zoontje
van A. Baas tengevolge van de warm
te plotseling overleden.
tblep. No. is Raamsdonksveer.
Verstrekt Handelscredieten tegen nader overeej^ tfT komen voorwaarden.
Opent rekening-courant met rentevergoeding.
Incasseert Binnen- en Buitejrfaïidsche Wissels.
Belast zich met den aan- en verkoop v^arEffecten en nazien van Uitlotingen.
Koopt en verkoopt f reemd Bankpapier.
Verzilvert Coupons en bezorgt alle Assurantiën.
Neemt gelden Depositp, rentevergoeding volgens overeenkomst
Verhuurt Safe-Lotretten. (Prijzen naar grootte der kastjes).
SPAARBANK. Spaarboekjes gratis bij eerste storting.
Nadere inlichtingen verstrekt gaarne de Directie
T. BOONSTRA
lUiiteiiland.
MEIKERSEN, PEREN, PERZIKEN, b
J ABRIKOZEN en ANNANAS. l
i A. B A A IJ E S,
A Botermarkt 88 HEUSDEN".
mm CITROEN, FRAMBOZEN
en SINAASAPPEL
in heele en halve flacons.
O
BAHLMANN GORINCHEM
HET ADRES VOOR;
Prima Vee ren- en Kapokken Bedden
Scherp concurreerende prijzen.
HEUSDEN.
Zondag en Maandag heeft in de schoo
der Eerw. Zusters een tentoonstelling plaats
van wat door de leerlingen der naaischool
gedurende het jaar vervaardigd werd op het
gebied der nuttige en fraaie handwerken.
Van den cursus Lingerie, onder lei
ding van de Eerw. Zuster Aniseta, slaagden
alle vier de leerlingen, die er aan deel
namen, op hst examen te Tilburg en wel
G. v. d. Pol alhier, C. Brok, J. Verhoeven
en M. v. Grevenbroek te Harpt.
X Vrydag 1.1. ontving de Eerw. Moeder
Overste, Zuster Emberto, uit het Moederhuis
te Tilburg de mededeeling, dat haar taak
als zoodanig, na een zes-jarig verblijf, hier
geëindigd was. Al had men dat bericht
reeds verwacht, nu men er zekerheid van
had was de verslagenheid onder de Eerw.
Zusters en bewoners van het Sr. Antooius-
gesticht zeer groot, want in waarheid kan
gezegd worden, dat gedurende haar verblyf
alhier, hare Eerw. in ieder opzicht alles
was voor allen, terwyl zy daarenboven veel
verbeteringen heeft ingevoerd in het belang
van het liefdegesticht en vooral van de ver
pleegden. Ook de ingezetenen zien haar
over 't algemeen zeer noode heen gaan.
ÏWEUWSBLA»
voor hot Land van Hsusdsn gii AltenajeLangstraat ei!de Bommelerwaard
liebben voor ons liggen het nummer
van Juni 1929 van het Tijdschrift voor
Economische Geographie, welk numimer
zich zelf het Biesbosch-nummer noemt.
,Wat daarin betreffende den Brabantschen
Biesbosch wordt gezegd is bijzonder inte
ressant en zulks thans nog te meer, waar
de Brabantsche Biesbosch in verband met
met hei tot stand komen van een veer
over de Nieuwe Merwede van de Kop
van het Land naar de Spieringhoeve en
den daarmede in verband staanden we
genaanleg thans veler aandacht in hoo
ge mate op zich vestigt.
Aan de hand van het in voormeld
tijdschrift-nummer vervatte, willen we in
een paar hoofdartikelen 't een en ander
over onzen Brabantschen Biesbosch zeg
gen, dat zeker de belangstelling van hen,
die meer of minder met dien Biesbosch
in contact staan, zal trekken.
De verschijnselen en vraagstukken, die
zich in het ontwikkelingsproces, dat de
Biesbosch thans doormaakt, voordoen, ge
ven ons een beeld van de problemen,
voor wier oplossing onze voorouders wa
ren geplaatst. Daarbij1 zijn het dan in het
bijzonder de waterstaatkundige vraagstuk
ken en de reeds aangeduide verkeerspro
blemen, die zich naar voren dringen. Van
deze beiden zijn de vestigingsmogelijkhe
den en de ontwikkeling der bedrijven in
hoofdzaak afhankelijk.
De streek der voormalige Biesboschzee
is het deel van het zeekleigebied, waar
de invloed der rivieren op de vorming
van den bodem het grootst, die van de
zee het geringst was. Hoewel er tamelijk
groote verschillen zijn waar te nemen
heeft over het geheel de bodem hier
een grocter zandgehalte dan elders. De
bodemgesteldheid is gunstig voor de ont
wikkeling van bedrijven van verschillen
den aard. Waar de verkeersomstandighe
den zulks toelaten, zooals op het Ei
land van Dordrecht, zien We dan ook
eene ontwikkeling van veeteelt en tuin
bouw naast den landbouw als hoofdbe
drijf. De Brabantsche Biesbosch zal na
opheffing van het isolement, waarin hij
thans verkeert, zich ongetwijfeld ook in
die richting ontwikkelen.
In dit verband is vooral de gunstige
ligging van groote beteekenis. De lig
ging tusschen belangrijke industriegebie
den (Meierij, Langstraat en het gebied
van Merwede-Noord-Nieuwe Maas)de na
bijheid van groote steden (Rotterdam,
Dordrecht) schept voldoende afzetmoge
lijkheden voor tuinbouw en veeteelt. Al
leen de verkeerswegen ontbreken.
De voorwaarden voor de toekomstige
ontwikkeling zijn daarmede aanwezig, in
dien de streek bewaard blijft voor herha
ling van een ramp als de St. Elisabeths-
vloed in 1421.
Dit gevaar dreigde niet slechts voor
de Biesboschpolders, maar voor de ge-
heele omgeving nog in het midden der
19e eeuw Door het uitvoeren van belang
rijke waterstaatkundige werken in de twee
de helft der vorige en het. begin dezer
eeuw is het echter belangrijk verminderd.
De vorming van de Nieuwe Merwede en
de afsluiting der overige killen in het
tijdvak 1850—18tS6 en de verlegging van
den Maasmond in 1904 hebben de wa-
terveideeling en afvoer aan vaste regels
gebonden.
Met deze werken is echter de water
staatkundige toestand nog in geenendee-
le definitief geregeld. Een terrein van
ongeveer 14.250 hectaren is thans nog
niet voor goed van het buitenwater af
gesloten. Het aantal bewoners van dit ge
bied bedraagt ten hoogste 600, in hoofd
zaak pachters en zetboeren der bouw-
polders. Groote stukken zijn echter bij-
(na of geheel onbewoond n.l. de riet-,
griend- en graslanden.
De gebruikers en bewerkers dezer gron
den wonen buiten den Biesbosch. Ook
de houtindustrie die haar grondstof
(griendhout) uit den Biesbosch betrekt,
is in de omringende dorpen gevestigd.
Vooral de verhuizing van arbeidskrach
ten uit deze dorpen naar den Biesbosch
wordt door den waterstaatkundigen toe
stand en de ligging in afzondering, van
de buitenwereld sterk gehinderd. Daar
door heeft deze streek hare eigenaardige
saciale verhoudingen en haar eigen pro
blemen.
De Brabantsche Biesbosch werd tus
schen 1860 en 1885 door den bandijk
langs de toen gevormde Nieuwe Mer
wede aan de Noord- en Noord Westzijde
afgesloten van Werkendam tot de Dee
neplaat. Hierdoor trad voor dit gebied
een nieuw tijdperk in. Vóórdien had het
slibrijke water van de Merwede d.i. Waal-
en Maaswater, vrij zijn weg gezocht door
de vele killen en bij hoogen rivierstand
de laag bekade polders overstroomd. Uit
dien tijd stamt de iets zwaardere klei, die
we in de voor dien tijd bedijkte pol
ders aantreffen. Bij' normalen waterstand
werden door den krachtigen stroom ech
ter massa's zand en slib verder Z.W.
w'aarts gevoerd. Na de afsluiting is daarin
groote verandering gekomen. De vloed-
stroom stuurt zijn water de in 't noor
den afgesloten killen binnen, waar dit nu
tweemaal per dag nagenoeg tot stilstand
komt. Overspoeling van den dijk Werken-
dam-Deeneplaat komt bij hoog bovenwater
niet voor, slechts enkele malen bij' hoog
opgestuwd vloedwater.
Sedert den aanleg van den bandijk ver
meerderde wel het aantal Hectaren in een
of anderen vorm bruikbaren cultuurgrond.
Echter werd de ligging der verschillende
oonkade polders er vaak niet beter op.
Het dichtslibbingsproces der kreken en
killen uit zich aanvankelijk vooral in
het smaller worden en het vormen van
bochten. Bij de hoofdkillen vermindert
de diepte meestal niet zoo snel. Ech
ter wordt de scheepvaart in den zomer
zeer gehinderd door de dichte begroei
ing. Bij eb loopt het water zoover weg,
dat van scheepvaart geen sprake meer
jkan zijn. Bij vloed vormen de killen
goede locale waterwegen, jt Is dus be
grijpelijk dat het verkeer, hetwelk vroeger
uitsluitend te water plaats vond, thans
steeds meer om landverbindingen vraagt.
In een gebied als de Biesbosch, dat in
een overgangstoestand verkeert, moet het
verkeersvraagstuk wel een van de belang
rijkste zijn.
(Wordt vervolgd.)
DE GEWELDIGE ONTPLOFFING TE
BERLIJN.
De ontploffing in de zuurstoffabriek te
Borsigwalde bij Berlijn is, naar Wolff
meldt, van zoodanigen omvang, dat baar
uitwerking nog niet te overzien is. In
wijden omtrek zijn alle ruiten vernield en
vele buizen beschadigd.
Volgens een der geredden is bij; het ver
laden van flessehen acethyleen een flesch
ontpl; ft en daardoor zijn ook de andere in
de lucht gevlogen. In een wilde paniek
vluchtten alle arbeiders, een honderdtal,
uit dat gedeelte van de fabriek. Nauwe
lijks Hadden zij het fabrieksterrein verla
ten toen een geweldige vuurzuil opsloeg
en de eene ontploffing op de andere
volgde. Men hoorde luid hulpgeroep uit de
puinhoipen opstijgen. Daar in de nabij
heid van de fabriek twee groote gashou
ders staan, bestaat gevaar dat deze ook
door weggeslingerde stukken worden ge
troffen en in de lucht vliegen. In de
frnole pakhuizen liggen ook vaten met
carl id, dat eveneens in de lucht dreigt
te vliegen.
De uitgebroken brand heeft zicli ook
reeds tot de dichtbij gelegen Rota-fabrie
ken uitgebreid.
Drie honderd meter in den omtrek der
fabriek ligt de grond bezaaid met stee-
nen en stukken ijzer, die door het geweld
van den luchtdruk waren weggeslingerd.
De ontploffingen hebben tot 's namid
dags half 6 geduurd. Door de ontploffin
gen ontstond reeds aanstonds een brand,
die van het magazijn, waar de vulling
f loats heeft, op de andere gebouwen over
sloeg.
Volgens de laatste berichten begonnen
tegen zes uur de ontploffingen opnieuw.
Stukken van stalen cylinders vlogen door
de lucht, zoodat er onder de toeschou
wers, die op een afstand stonden, een pa
niek ontstond. De politie en de brandweer
namen daarop1 weeT scherpe afzettings
maatregelen, daar het gevaar klaarblijke
lijk nog niet voorbij was.
Later meldt Wolff dat liet aantal
slaehtcff'ers vermoedelijk zal meevallen.
Menschen die men omgekomen waande
zijn later weer komen opdagen.
Naar de oorzaak van den ramgi zal
een commissie van deskundigen een on
derzoek instellen.
Tijdens bet opruimingswerk is om half
acht een nieuwe ontploffing van flesschen
zuurstof ontstaan. De brokstukken Wer
den ver Weg geslingerd, zoodat de dichte
menigte, die achteT het politiecordon op
gehoopt stond, in panischen schrik op
de vlucht sloeg. Het cordon is daarna
wijder getrokken, daar blijkbaar bet ge
vaar nog niet was geweken.
De door de ontploffing verwoeste fa
briek te Borsigwalde is de grootste zuur
stoffabriek van Duitschland. Zij lever
de zuurstof, stikstof, samengeperste lucht,
alsmede argon- en helium-gas, terwijl in
een nevenfabriek o.m. vloeibare acethyleen
werd vervaardigd.
EEN GEVAARLIJK ARRESTANT.
De spoorweg directie te Breslau deelt
mede, dat op het spoorwegstation Grottau
twee spoorwegambtenaren ernstig gewond
zijn door een inbreker, die gearresteerd
was tn per trein naar Breslau gebracht'
zou worden. De inbreker deed een poging
om te ontvluchten en schoot daarbij op
degenen, die hem achtervolgden. Daarbij
werden de twee ambtenaren getroffen, die
ernstig gewond in een ziekenhuis werden
cpgenr men. De inbreker zelf is hij de
achtervolging neergeschoten.
STAKERS.
Te Saloniki Wilden eenige honderden
stakers troebelen verwekken in een Ita^
liaansche tabak fabriek. Men schoot op de
betccgers en 15 gewonden moesten naar
het hospitaal worden gebracht.
MOORDENAAR IN ZIJN HUIS BE
LEGERD.
Te Widin schoot een zekere Nikolow
zijn vrouw en zijn broeder dood, omdat zij
naar hg meende ongeoorloofde betrekkin^
gen wilden aanknoopen. Teen d$ politie
kwam om hem te arresteeren, barrica
deerde hij zich in zijn huis. Er ontstond
een vuurgevecht, dat vijf uren duurde,
waarbij de politie handgranaten in hef
buis wierp. Daar dit vruchteloos bleek1,
stak zij ten slotte het buis in brand. Toen
de moordenaar zag, dat lig niet meer kon.
ontsnappen, doodde hij zichzelf door een
schot in het hoofd.
REVISIE GEVRAAGD VAN EEN.
MOORDPROCES.
De bekende Franscbe advokaat mr.- De
Moro Giaffeiri beeft revisie aangevraagd
van het vonnis tegen Mme. Bessarabot, die
in 1922 wegens moord opn haar man tot 20
jaar dwangarbeid werd veroordeeld. Voor
den rechter had haar dochter, Paule
Jacques, verklaard, dat zij, toen zij hoorde
schieten, tusschenbeide heeft willen kom
men. Haar moeder had haar toen opgeslo
ten. Hieruit werd door de jury afgeleid,
dat Mme. Bessarabo met voorbedachten
rade haar man vermoordde.
Haar dochter heeft thans, na 7 jaar,
medegedeeld, dat zij onwaarheid beeft'
gesproken ten aanzien van de opsluiting.
Op grond hiervan heeft mr. De Moro
Giafferri ie visie aangevraagd.
