nstillers
Jan Geertzen,
's-BOSCH,
Belastingen
J. ELÉKAN,
Pari jsche Modehrieven
De huidige wereldcrisis.
Nieuwjaarwenschen
Hötel Café Billard
Restaurant Uitspanning
Ruime Autog^rages.
middelen tegen dieren zijn verkrijg
baar bij den Plantenziektenkundigen
Dienst te Wageningen.
Ook de op verschillende plaatsen
werkzame ambtenaren van den Dienst
alle gewenschte inlichtingen.
ii
Geleidelijk worden de periodes korter
en in de 20e eeuw komen crisis voor in
de jaren 1907,1913,1920/21, 1929.
Geen wonder, dat alle economen van
naam zich hebben beziggehouden met
de studie van dit ver.-chijnsel en met
het zoeken naar een verklaring.
De Engelsche econoom ir. J. Mills
was in 1867 een der eerste die de wet
matigheid in de conjunctuur verschijn
selen duidelijk uiteenzette en stelling
nam tegen degenen die dit aan „toeval"
weten.
Hij stelt den duur van den periodie
ken cyclus op 10 jaren en wel
Een oplevingsperiode vaa 3 jaren,
waarin goede resultaten worden behaald,
loonen en prijzen stijgen en weinig
werkloosheid voorkomt. Deze periode
wordt gevolgd door een tijdperk van
ongezond opgeblazen bedrijvigheid, waar
in de speculatie hoogtij viert om en
een buitengewoon aantal nieuwe onder
nemingen wordt opgericht, welke peri
ode eveneens circa 3 jaren duurt
Dan volgt een crisisjaar en 8 depres
siejaren, met verminderde bedrijvigheid,
groote werkloosheid, dalende prijzen,
lagen rentestand en groote ellende.
Uit de bovengenoemde jaartallen
blijkt wel, dat de verschijnselen niet
zoo'n regelmatig verloop hebben als
door Miliis werd aangenomen. Soms
duurt de cyclus korter of langer,
terwijl ook kleine hausse-perioden en
onregelmatige beperkte crisissen tus-
schentijds optreden, als gevolg van
bijzondere gebeurtenissen op politiek
of economisch gebied, doch de peri
odiciteit en wetmatigheid van den
economischen cyclus kan niet worden
ontkend.
Aangezien het ongetwijfeld tot het
geluk der menschheid zoude bijdra
gen, indien de geweldige kapitaals-
verliezen en de werkloosheidsellende,
welke aan eene economische crisis
inhaercnt zijn, konden worden voor
komen of tenminste verminderd,
spreekt het van zelf dat men steeds
zoekt naar middelen om de conjuc-
tuurcurve geleidelijk te doen verloo-
pen.
Om de middelen ter bestrijding
der kwaal te vinden, dient men ech
ter allereerst de oorzaak op te spo
ren. Tal van economen hebben reeds
gedurende reeksen van jaren getracht
eene verklaring voor den economi
schen kringloop te vinden, doch tot
nog toe hebben zij het daarin nog
niet ver gebracht.
De inzichten in de oorzaak en de
middelen tot bestrijding van crisis
sen worden vanzelfsprekend bcin-
vloed door de wereldbeschouwingen
van de onderzoekers en voor den ob
jectieven beoordeelaar van de resul
taten en de daaruit getrokken con
clusies is het heel moeilijk, zoo niet
ondoenlijk om uit te maken, welke
meening de juiste is of de waarheid
het dichtst benadert.
Een conclusie komt echter uit alle
bèscliouwingen wel als voor allen
aanvaardbaar naar voren en wel de
ze, dat de periodieke verstoringen
van het economisch evenwicht zouden
kunnen worden voorkomen of ten
minste verzacht, indien er een mid
del kan worden gevonden om de
productie meer in evenredigheid te
houden met de consumptiemogelijk
heid. Het is hier de plaats niet om
nader op dit vraagstuk in te gaan
en wij zullen goed doen er voor-
loopig maar rekening mede te blij
ven houden, dat crisissen periodiek
terugkeeren en dat het dus noodig
zal zijn dat wij ons in de volgende
periode van opleving voorbereiden op
de komende nieuwe crisis.
Gelijk gezegd, is de tijdsduur van
den economischen cyclus kleiner ge
worden. Deze is van circa io jaar
in de i8e en 19e eeuw thans tot cir
ca 7 jaren verkort. Dat de huidige
crisis in 1929 uitbrak in plaats van
in 1927, zooals op grond van de pe-
riodiciteitstheorie mocht worden ver
wacht, is slechts schijnbaar met deze
theorie in strijd.
Indien men de indexcijfers der pro
ductie in de Ver. Staten beschouwt,
blijkt het dat sedert 1921 het hoog
ste punt werd bereikt in 1922.
waarna een daling intrad. Dit ver
schijnsel ziet men ook in Engeland
en Duitschland.
Voorts brak in 1927 een financi-
eele crisis uit in Japan, waar ach
ter eenvolgens 2 groote banken hun
betalingen staakten, een week later
gevolgd door een run op verschil-
schillende banken in Tokio en Yoko
hama, die daardoor genoodzaakt wer
den eveneens hun loketten te sluiten.
In Arpil 1927 werd in Japan een
algemeen moratorium afgekondigd,
waarna in Mei een hevige paniek uit
brak op de Berlijnsche beurs. De
dreigende wereldcrisis werd echter
verschoven (niet voorkomen) door
kunstmatige middelen als crediet-in-
flatie en uitbreiding van het afbe-
talings-stelsel, waardoor de productie
werd gestimuleerd.
Het Engelsche tijdschrift „The
Economist" wees er echter op dat de
ze opleving slechts schijn was en
ook aan de crisis van 1907 een
„boomperiode" was vooraf gegaan.
In het nummer van 13 October 1928
wordt gezegd, dat „de logische con
clusie van deze historische vergelij
king is dat de vernietigende crisis
van 1907 waarschijnlijk zijn tegen
hanger zal vinden in de gebeurtenis
sen van 1929."
De voorspelling is helaas maar al
te waar gebleken en in het licht
der omstandigheden bezien, mogen
we de crisis van 1929 gerust be
schouwen als een uitgestelde crisis
van 1927.
De kunstmatige hausse van 1928
had er inmiddels echter toe bijgedra
gen de crisis te verscherpen door
de geweldig opgevoerde productie en
de overspeculatie op de effectenbeur
zen. Het bereiken van een zoo bui
tengewoon hoog punt door de con
junctuur-curve was oorzaak van een
zojoveel dieperen val. Beperkten de
crisissen zich vroeger veelal tot een
enkel of een klein aantal landen,
thans beleven we het dat geen der
in het economisch verkeer meetellen-
landen door de depressie wordt ge
spaard. Het aantal werkloozen in Eu
ropa en Amerika alleen is gestegen
tot wellicht 18 a 20 millioen. In
verschillende landen zijn revoluties
uitgebroken of constateert men po
litieke onrust en dreiging.
De koersen van aandeelen op de
beurzen zijn gedaald tot een peil het
welk geen bankier, belegger of spe
culant ooit voor mogelijk heeft ge
houden. De prijzen der groote stapel
artikelen en grondstoffen bewegen
zich op een niveau, dat in vele ge
vallen beneden den kostprijs ligtin
Duitschland is een vertrouwencrisis
uitgebroken, welke het land op den
rand bracht van een Staatsbankroet
en den chaos.
Inderdaad, deze crisis is heviger
en uitgebreider dan al hare voorgan
gers. Verwondering behoeft dit niet
te baren, wanneer men bedenkt we
ke bijzondere omstandigheden bdn
Kou-verd rij
MIJN HARDT'S
San a pi ri n-ta bietten
Kokers40en75c; |jf|| Proefpakje lOct.
Bij fatffa.en Drogisten-
ondernemingen, waaraan zij tot voor
kort onbezorgd hun geld toevertrouw
den.
Terugkeer van het vertrouwen is
een der eerst noodzakelijke voorwaar
den voor het herstel, en die terug- 1
keer kan in hooge mate bevorderd 1
worden door het welslagen der Ont-
wapenings-conf eren tie in Februarie i
a.s. Moge deze ons brengen inter
nationale ontwapening, vertrouwen en
samenwerking
^jmdoed hebben uitgeoefend. De per-
"Mectioneering der industrie waartoe
de oorlogsvoering dwong, maakte in
de jaren na den vrede verderen voort
gang, evenals de toepassing van nieu
we ontdekkingen op chemisch gebied.
De groote vernietiging van kapitaal
goederen in den oorlog, de opgeteer
de voorraden en grondstoffen, sti
muleerden het productie-proces. Daar
komt bij dat 't aantal industrieën be
langrijk was uitgebreid, aangezien ve
le landen, welke bepaalde producten
vroeger geheel of gedeeltelijk uit het
buitenland importeerden, in de oor
logsjaren zelf tot fabricage daarvan
overgingen of de bestaande nationale
productie gingen uitbreiden, daar de
invoer uit het buitenland door den
oorlog was stopgezet.
In ons land hebben we daarvan
twee sprekende voorbeelden, n.l. de
oprichting van het Hoogovenbedrijf
te IJmuiden en de uitbreiding van
de steenkoolproductie in Limburg.
Geen der bedoelde landen dacht
er natuurlijk aan om na het sluiten
van den vrede de eenmaal gestichte
industrieën weder te liquideeren of
de vermeerderde productie in te
krimpen om wederom als vroeger
uit het buitenland te gaan impor
teeren wat men thans zelf kon pro-
duceeren.
In totaal was echter de productie
capaciteit van de gelieele wereld
enorm gestegen, zoodat het tekort
spoedig was aangevuld en de pro
ductie de consumptie ging overtref
fen. Dit verschijnsel werd nog geac
centueerd door het uitvallen als con-
sumptielanden van China. Rusland en
Britsch-Indië. De prijsdaling welke
hiervan het logische gevolg moest
zijn, werd tegengehouden door pro-
tectiemaaatregelen in bijna alle lan
den, die hunne „nationale" indus
trie meenden te moeten beschermen.
Voorts werd de afzet van vele produc
ten kunstmatig opgevoerd door de
ontwikkeling van het afbetalingsstel
sel en huurkoopsysteem, waardoor
„toekomstige koopkracht" feitelijk in
„beschikbare koopkracht" werd om-
gezet hetgeen dezelfde uitwerking
eeft als eene inflatie van het ruil
middel.
Daar de uitbreiding van het pro
ductie-proces echter opwoog tegen
deze schijnbare uitbreiding van de
koopkracht zag men niet het ge
wone gevolg van inflatie, n.l. prijs
stijging. Integendeel namen de in
dexcijfers geleidelijk af. De kruik
gaat echter te water tot ze breekt
en ondanks alle kunstmiddelen werd
het evenwicht toch verstoord en brak
de hevigste crisis uit welke de we
reld ooit beleefde.
De algemeenheid, de hevigheid en
lange duur van deze depressie heeft
bii het groote publiek en angstpsy
chose doen ontstaan. waartegen
geen redeneeren meer helpt. De Sta
ten beschouwen elkander met wan
trouwen, waardoor de zoo noodige
internationale samenwerking wordt
belemmerd. De beleggers hebben
geen vertrouwen meer in de Staten
en in de groote, goed gefundeerde
OOK WOL KAN ELEGANT ZIJN.
Het verhaal van een koukleum.
Ze kwam uit het Zuiden en ze had
het koud, vreeselijk koud. Om dezen
tijd van het jaar, was ze immers nooit
in Parijs. Dan trok ze weg naar de
Rievièra, naar het geurige eiland Corsica
of naar het zonnige Egypte. En nu was
daar plotseling in haar leven de ongunsti
ge wending gekomen, de finaccieele crisis.
Adieu Riviéra zonneschijn en warmte
ze moet nu, als zoovele anderen, zoovele
duizenden lotgenooten, den winter in
Parijs doorbrengen
En ze bibbert en ziet bleek van de
kou. Want ze draagt nog altijd haar
teere toiletjes die haar zoo goed staan,
maar die minder voor het koele, voch
tige klimaat berekend zijn.
Hoe houdt je het hier toch uit",
klaagt ze, „ik kan het toch maar niet
warm krijgen, ook al zit ik den heelen
dag boven op de kachel.
Als ik er aan denk, hoe ik anders
om dezen tijd heerlijk buiten in den
warmen zonneechijn zit..
„Klagen helpt niet" vermaan ik mijn
vriendin.
„Er zijn honderden «n duizenden die
'swinters 6ök niet van de warme zon
kunhen genieten. Je benttotnutoe heel
Isrwend geweest Kleed je nu maar
eens dikker, dan zul je zien dat de
winter hier nog best te verdragen is.
„Steek je maareens heelemaal in de wol".
„In wol", zegt ze met afschuw. „Wol
is leelijk en wol maakt dik".
„Beter dik dan ziek", antwoord ik, met
overtuiging. „Ga morgenmiddag maar
eens met mij mee, dan gaan we samen
winkelen en dan zullen we eens
of je wol nog al ijd zoo leelijk vi
Keurig, maar veel te dun gekleed
voor het jaargetijde, komt mijn vriendin
Simone mij den volgenden dag af halen.
Eerst voer ik haar in een groot ma
gazijn van wollen damesondergoederen.
Daar worden haar zulke snoezige
camisooltjes en combinations voorgelegd
van heel soepele, dunne wol in fijne,
teere tintjes, dat mijn coquette vriendin
er werkelijk toe besluit voor de proef
eens zoo'n stelletje aan te schaffen. Ze
kiest het in abrikoostint en neemt er
dan ook een dunne jersey onderjurk bij
in gelijke kleur.
Daarna gaan we naar een chique mo
dezaak. En nu laat ik Simone eens
zien wat we op het oogenblik onder
„wollen japonnen" verstaan. Een wol
len toilet is modern, is chic, is het top
punt van elegantie, Wie nog altijd
denkt dat een wollen jurk saai en stijf
is, is niet op de hoogte van de mode.
Simone is dan ook zichtbaar verrast
als haar al die snoezige japonnetjes ge
toond worden. Daar is er een van don
kerbruine wol, ver overgekruist, gesloten
met een paar blauwe fantasieknoopen.
De japon heeft geen kraag, maar langs
de geheele halsopening de sluiting en
onder langs de mouwen is een beige
geplisseerd zijden strookje gezet.
Een roode japon, heel eenvoudig en
recht gemaakt, heeft een ronden hals
waaromheen een dubbele kraag is ge
legd, een van roode en een van zwarte
zijde welke laatste de onderste en de
breedste is. De japon heeft een zwart
ceintuurtje terwijl boven aan den arm
twee strookjes onder elkaar zijn aange
bracht, een rood en een zwart, waardoor
het precies lijkt of de japon korte pof
mouwtjes heeft. Maar in werkelijkheid
houdt de mouw daar niet op maar zet
zich heel smal en nauw aansluitend,
voort tot aan de pols.
Hoe meer japonnen we bekijken, hoe
meer we tot de overtuiging komen dat
de wollen stoffen niet alleen met zeer
veel smaak en fantasie maar ook met
zeer veel kunstvaardigheid gemaakt zijn.
Er behoort werkelijk een goede cou
pe toe om ze, hoe licht en soepel ze dan
ATERSTAATSAANGELEGENHEDEN.
Men meldt uit Den Haag
Bij de Tweede Kamer is ingekomen
een suppletoire Waterstaatsbegrooting voor
het dienstjaar 1930.
O.m. wordt de post voor onderhoud
en verbetering via de Maas, de afdamde
Maas, het Heusdensch kanaal, de Berg-
sche Maas, het oude Maasje en de Amer
verhoogd met f 29000 en daardoor ge
bracht op f 280 800.
Het op dit artikel ontstane tekort is
voornamelijk een gevolg van de uitkee-
ring van een bedrag van ruim f 14.000
als vergoeding aan gronden enz.
voor schade, geleden door de opstuwing
van de rivier de Maas. Op de begroo
ting van 1930 voor dit doel een memo-
riepost uitgetrokken.
Het artikelonderhoud en verbetering
van werken voor waterkeering, afwate
ring en verbindingen te land, zoomede
exploitatie van bemalingsinrichting en
veren in Noordwestelijk Noord-Brabant,
wordt verhoogd met f 30.000 en mits
dien gebracht op f 155 000.
De kosten van de bemalingsinrichtingen
in Noordwestelijk Noord-Brabant en van de
veren over de Bergsche Maas zijn be
zwaarlijk nauwkeurig te ramen. Het
toegestane bedrag bleek ontroerend de
werking der gemalen is afhankelijk van
den regenval, zeodat in natte jaren over
schrijding van de geraamde bedragen niet
altijd is te ontgaan, wil met de belan
gen der omgeving in voldoende mate re
kening houden.
Verder konden de werken tot het aan
brengen en asfalteeren van een steenslag
verharding op den Noorderrivierdijk langs
de Bergsche Maas in de gemeenten Neder-
hemert en Wijk en Aalburg (dienst 1929)
eerst in het laatste van 1929 worden
aanbesteed, waardoor het niet mogelijk
bleek de aannemingssom nog ten laste
van dit dienstjaar te brengen. Zij
moest derhalve ten laste van het vol
gend Hjenstjaer worden gebracht.
Alijnhanh's
LaxeertaWetten
regelen zonder Kramp of Fijn.
Doos 60 ct Bij Apoth. en Drogisten.
X
WAT ER IN NEDERLAND
VOOR DE MISDfeELDE
JEUGD WORDT GEDAAN.
Men^meene niet dat het slechts
een betrekkelijk gering aantal kinde
ren is dat een speciale verzorging be
hoeft, buiten het eigen gezin, om
dat het opgroeien in eigen gezin on-
gewenscht is of de zorg aldaar on
toereikend.
Ongeveer 50.000 N ederlandsc.he
kinderen zijn hierin betrokken. De
helft als zwakke, praetuberculeuse.
zieke kinderen die lichamelijk tekort
zouden komen wanneer niet het
prachtige particulier initiatief door
middel van talrijke vereenigingen met
haar vertakkingen in honderden
plaatsen van ons land er voor zorgde
dat dit tekort wordt aangevuld.
En de andere helft Een 4000
hiervan zijn door lichamelijk defec-
ook mogen zijn alle idee van zwaarte
en stijfheid te ontnemen. Simone is dan
ook zoo verrukt, dat ze werkelijk er
toe overgaat een der wollen toiletjes
te koopen.
Het is een alleraardigst jurk van licht
grijze en zwarte wol. Het breede schou
derstuk, evenals het bovengedeelte der
mouwen tot aan den elleboog is van
lichtgrijze, het overige gedeelte der japon
met een vluggen klokkenden rok is van
zwarte stof. Langs den hals is een
randje lichtgrijs bont aangebracht, van
voren met twee kleine strikjes afge
werkt. De jurk kleedt Simone uitste
kend en we gaan beide met een zeer
voldaan gevoel naar huis.
Zoojuist is Simone bij mij op bezoek
geweest. Ze rilde en beefde niet meer
van de kou want ze droeg haar nieuwe
wollen ondergoed en haar mooie zwart
grijze japon. Ik maakte haar een com
pliment dat ze er nu veel beter en
fleuriger uitzag dan in haar dunne klee-
dij met het pipsche gezichtje erboven.
Maar ik liet haar niet merken hoe ik
innerlijk glundeade over de overwinning
Simone „tout A fait en laine" te zien.
En dat was maar goed ook.
WILHELMINE.
Onze lezeressen, die uitvoerig wen-
schen ingelicht te worden over de laat
ste mode, zoowel voor dames als kin
deren, raden wij dringend aan een abon
nement te nemen op ,,Het Nieuwe Mo
deblad".
Dit uiterst practische Nederland-
sche modetijdschrift, hetwelk ook een
schat van gegevens biedt voor hand
werken in alle genres, is bij de uit
gevers dezer courant tegen sterk ge-
reduceerden prijs verkrijgbaar.
De abonnementsprijs van Het Nieuwe
Modeblad 2 maal per maand verschij
nende in 16 bladzijden met telkenmale
2 gratis knippatronenbladen, bedraagt
slechts f0.95 per kwartaal, franco per
post f 1.25.
Gorgel zonder
en water gatggfdroog
Evenals vorige jaren stelt ook
thans weder ons blad zijn kolom
men open voor het plaatsen van
aan Familie, Vrienden en Begunstigers
De prijs bedraagt 40 cent voor
enkele kolom, f 1,voor dubbele
kolom.
Tijdige opgaaf aan ons Bureau
of bij onze Agenten, wordt ver
zocht, terwijl het met het oog op
de hooge incasso-kosten aanbe
veling verdient, het bedrag op
onze postrekening 61525 over te
schrijven of betaling met onze
Agenten te regelen.
ten zoodanig aangedaan dat slechts
een zeer zorgvuldige, moeizame en
kostbare opvoeding hen tot een min
of meer bruikbaar lid van de maat
schappij kan maken. Dat zijn de li
chamelijk gebrekkigen, de achterlij
ken, de blinden, dooven, doofstom
men.
Schitterend werk wordt hier ver
richt, dikwerf met verrassend resul
taat en ieder succes kan beteeke-
nen redding van een menschenkind
voor armoede, achterstelling, verbit
tering.
Tenslotte de verwaarloosde jeugd
18000 kinderen beneden 19 jaar, een
schrikbarend groot aantal, dat in het
eigen gezin niet kan worden opge
voed omdat het met geestelijken of
lichamelijken ondergang wordt be
dreigd. Kinderen wier ouders, niet
in staat ze te leiden, zijn ontzet of
ontheven uit de ouderlijke macht
kinderen uit gezinnen die uiteenge
rukt werden, kinderen die bandeloos
opgroeiden, 18000 in aantal!
Zwaar is onze verantwoordelijkheid
tegenover hen, en ook hier is het
plicht steun te geven aan de onver
moeide krachten die zich aan de
opvoeding dezer kinderen met toe
wijding geven.
Wie kan dien steun weigeren, wan
neer een zóó kleine opoffering wordt
gevraagd als het koopen van post
zegels en briefkaarten met een toe
slag van enkele centen
Hen tak van weldadigheid binnen
ieders bereik.
Alsieder Nederlander eens 2
weldadigheids postzegels kocht, d.w.z.
plm. 5 cent aan het misdeelde kind
offerde, dan zou de opbrengst grooter
zijn dan tot dusver werd bereikt.
Menigeen kocht vorige jaren voor
aanzienlijke bedragen, handelskanto
ren. banken en particulieren deden
groote bestellingen, dat zal dit jaar
ongetwijfeld minder worden, doch
weigeren zal men niet. Daartegen
over bleef ongeveer de helft van de
bevolking geheel in gebreke. DAt is
niet noodigmogen ook zij, vooral
zij, wier kinderen de zegeningen van
deze jeugdzorg ondervinden, hun
taak begrijpen en vervullen. Wan
neer uit de kringen der kleine inko
mens de belangstelling grooter was.
dan zou door vereende krachten een
opbrengst worden verkregen van
meer dan f 1 50.000. De bestemming
is belangrijk genoeggeestelijke en
lichamelijke gezondheid van de zwak
keren onder onze eigen kinderen! De
opoffering is voor niemand te groot
een tóeslag van hoogstens 4 cent op
een pö^tzegel die men benutten kan!
van ouds bekend
ST. JANSSTRAAT 10—12
TELEF. INTERC. 436.
Reclamewagens
speciaal t a i i e f.
Rechtskundig Adviseur
te 's-Hertogenbosch.
Havenstraat 5, (nabij het Station.)
ADVIES in alle belasting
aangelegenheden, INVULLEN
beschrijvingsbiljetten, opma
ken van BEZWAARSCHRIF
TEN wegens te hoogen aanslag
enz. Y
Billqke Conditiën.
ZOEKT
