J
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Uitgave FIRMA L. J. VEERMAN - HEUSDEN
No5681 Woensdag 30 September 1936
Binnenlandsch weekoverzicht
flliiiseiklaiid
Suitenlandsch weekoverzicht
UNO VAN AlfcNA
Dit blad verschijnt WOENSDAGMORGEN
en V R IJ D A G M I D D A G.
Abonnementsprijs: per 3 maanden
franco per post beschikt f 1.25 Bij onze agenten 10 cent
per week. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Int. leieloon no. 19.
Postrekening no. 61525.
Advertentiën van 16 regels 90 cent. Elke regel
meer 15 cent. Groote lette: s naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdagmiddag 1 uur en
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
Het goudbloc ter ziele. Na
Franschen franc devalueeren ook
Zwitsersche franc en Nederland-
sche gulden. Naar een interna
tionale, economische en mone
taire conferentie? Eden en Del-
bos spreken over de hervor
ming van den Volkenbond. De
Spaansche nationalisten bezetlen
Toledo.
Het goudbloc is in de afgeloopen
week ter ziele gegaan. Fransche franc,
Zwitsersche franc en Nederlandsche
gulden zij de een na den ander van
hun gouden anker losgeslagen. Na de
gebeurtenissen van de laatste weken
in Frankrijk heeft dat tenslotte ook
geen verwondering kunnen wekken. Se
dert- het Fransche Volksfront regeer
de, was de voorraad "geel metaal van
ongeveer 68 milliard tot ongeveer 48
miiliarc/gedaald. Twintig milliard francs
dat is: 2.000.000.003 Nederlandsche
guldens was in een hopeloozen
strijd voor het behoud van de goud-
waarde van den franc verloren ge
gaan. En het was te voorzien, dat
het daarbij niet zou blijven, zoodat aan
Blum, Auriol en Labeyrie niets an
ders meer restte dan den Fjranschen
franc te laten devalueeren. Dit nog
te eerder, omdat de nieuwe commis
sie van schatkistpapier slechts 4 mil
liard francs had) opgeleverd, terwijl de
Fransche schatkist reeds 15 milliard frs.
bij de Banque de France had onder
gebracht. In. Frankrijk was de facto
reeds inflatie. Waarom dan ook maar
niet ineens de jure tot devaluatie te
besluiten?
Toen dit besluit, waarvan de regee
ring te Parijs de regeeringen van
Washington en Londen reeds van te
voren had verwittigd', eenmaal was ge
vallen, bleven er nog slechts twee
landen met een gouden standaard over:
Nederland' en Zwitserland. Aanvankelijk
schenen beide landen geneigd hun be
taalmiddel op goudpeil te behouden.
Maar toen Zaterdagmorgen ook de
Zwitsersche Bondsraad in tegenwoor
digheid van den Nederlandsehen ge
zant te Bern besloot het Fransche; voor
beeld 't(e volgen, bleef er voor Ne
derland geen anderen uitweg over, dan
de gulden van het goud 'los te maken.
Daarmee had het goudbloc de laatste
adem uitgeblazen.
Wat zal er thans in internationaal-
monetair opzicht geschieden?
Op den duur en dat zal werke
lijk niet zooveel tijd vorderen kan
een internationale conferentie niet meer
uitblijven, waarop alle problemen van
financieelen en monetairen aard "zullen
moeten worden behandeld. Op die con
ferentie tot stabilisatie van de ver
schillende betaalmiddelen zal de strijd
tusschen het steMingbloc en van het
oude goudbloc geen zin meer heb
ben. Anders staat het er voor met
de strijd tusschen pond en dollar. En
geland maakt er geen geheim van,
dat het zijn betaalmiddel tegenover het
Amerikaansche omlaag wil brengen.
Moskou speelde Londen daarbij in de
hand, door einde vorige week een
millioen pond sterling tegen eiken prijs
op de markt te gooien. Toch blijft het
nog steeds duister, wat de Sovjetre-
geering met deze handelwijze van zins
was. Maar tenslotte zullen Washington
en Londen het we! eens worden en
dan staat niets aan het slagen van een
dergelijke conferentie meer in den weg.
Voorspellen is een ondankbare taak,
maar in dit geval zal men de plank
wel niet ver misslaan, indien men aan
neemt, dat daarna de verhouding tus
schen de voornaamste "betaalmiddelen
er als volgt uit zal gaan zien: 1 pond
is dollar 4,80 is Fr. frc. 100 is Ned.
gld. 10.
Dan zullen zich voor industrie, land
bouw, handel en scheepvaart weer
vrijer, breeder en wijder vergezichten
openen.
Door deze gebeurtenissen is Genève,
waar de Volkenbond vergadert en
Spanje, waar de burgeroorlog nog maar
altijd woedt, wat op den achtergrond
geraakt. In Genève is het onverwachte
geschied. Van een advies vragen aan
het Haagsche Hof over de al of niet
deugdelijkheid van de Abessijnsche ge
loofsbrieven is "niets gekomen. Do
Abessijnscne delegatie is zonder meer
toegelaten, waarbij de overweging
klaarblijkelijk een woordje heeft meege
sproken, dat een advies van het Haag
sche Hof tot goedkeuring van de Abes-
sijnsehe geloofsbrieven, de toelating
van de Abessijnsche delegatie ook tot
elke volgende bijeenkomst van den
Volkenbond noodzakelijk zou maken,
terwijl men nu nog altijd een afwach
tende houding kan aannemen. Dat Ita
lië nu is weggebleven is begrijpelijk.
lntusschen zijn Engeland en Frank
rijk te Genève aan het woord geweest,
hoofdzakelijk over de hervorming van
den Volkenbond en a'les wat daarmee
samenhangt. Vooral Eden's rede was
zeer belangrijk. Hij pleitte voor ge
matigdheid en tegen internationale pro
paganda, opdat niet een wereld ont
sta, gegroepeerd naar de regerings
systemen. Engeland wil gelijk Frank
rijk en de kleine staten den Volken
bond meer macht geven tot preventief
ingrijpen en dit preventief ingrijpen
mag niet worden verhinderd, doordat
de betrokken partijen er zich tegen
verzetten. Opmerkelijk was Eden's plei
dooi voor door den Volkenbond ge
registreerde verdragen, dus ook voor
het Fransch-Russische.
Ook herhaalde Eden het aanbod, een
jaar geleden door Hoare gedaan, om
landen, die geen voldoende beschik
king over grondstoffen hebben, tege
moet te komen. Over de mogelijkheid
tot het afstaan van mandaten sprak
hij echter niet. Toch schijnt Duitsch-
Iand vast te rekenen op een teruggave
van zijn oude bezittingen. In het oude
burea uvan Von Ribbentrop in de Wil-
helmstrasse is reeds een soort minis
terie van koloniën gevestigd, naar de
Berlijnsche correspondent van de N.R.
C. weet te melden.
Tegenover de redevoering van Eden
bleven de woorden van Frankrijk's ver
tegenwoordiger Deibos wat oppervlak
kig. Dat is begrijpelijk, want wat hij te
zeggen had, was reeds door zijn En-
gelsche collega geschied.
In Spanje tenslotte brengen de Na
tionalisten het Madrileensche volks
front steeds meer in het nauw. Toledo
is hun reeds in handen gevallen, waar
door de laatste verdedigers van het
Alcazar ontzet zijn. Ook Cordoba is
na een beleg van een maand 'door
de Nationalisten ontzet. Thans maakt
men zich aan beide zijden voor den
beslissenden strijd om Madrid gereed.
(Nadruk verboden).
raad had besloten, het Zwitsersche
betaalmiddel eveneens van het goud
los te maken. Dit beteekende, dat
Nederland nog slechts het eenige
land was, dat zijn betaalmiddel op
goudpariteit zou behouden. Was deze
politiek vol te houden Buitenland-
sche regeering in sterke mate bein-
vloed zou worden door die der Zwit
sersche regecring. In Nederland zelf
tot de oprichting van een egalisatie
fonds, ten bedrage van 300 millioen
gulden., waarover de Nederlandsche
Bank de beschikking zal krijgen. Ver
der heeft de regeering besloten de
zer dagen aan de Staten Generaal een
ontwerp van wet aan te bieden tegen
onverantwoordelijke prijsopdrijving.
Zij, de izich hieraan niet zullen hou
den. zullen worden gestraft met alle
Tijdelijk los van het goud.
De regeering had geen keuze
meer. Devaluatie of zweven
de gulden De radiorede van
dr. Colijn. „Het Nederland
sche volk beware zijn bezinning!"
Wie had kunnen vermoeden, dat
na den val van den Franschen franc,
reeds één dag, later de Nederland
sche gulden zou volgen Onmiddel
lijk na het bekend worden van de
decisie der Fransche regeering wer
den zoowel van de zijde der Neder
landsche regeering als van de zijde
der Nederlandsche Centrale Crediet-
instelling verklaringen afgelegd,
waarin werd gezegd, dat Nederland
zijn monetaire politiek onveranderd
zou handhaven. Gesterkt door deze
uitdrukkelijke mededeelingen zag het
publiek vol vertrouwen de toekomst
tegemoet.
Maar er was een andere factor,
waarmee de regeering terdege reke
ning diende te houden! Wat zou
Zwitserland doen Zou de Zwitser
sche franc zijn Fransche collega vol
gen, of zou hij eveneens op het oude
goudpeil blijven Zaterdagmiddag be
reikte de Nederlandsche regeering
het bericht van haar gezant in Zwit
serland, Mr. Ridder van Rappard. vol
gens hetwelk de Zwitsersche Bonds-
was men, niettegenstaande de juist- bevoegdheden, waarover de regeering
heid van deze meening, echter van kan beschikken ten waarover de ï'e-
andere gedachte. Men ging af op de geering nog de beschikking zal krij1-
I verklaringen van hoogstaande autori- gen. Ook heeft Dr. Colijn een ernstig
teiten, die bij hun oude verklaring woord gericht tot de koopers. Iiij
bleven en niet moede werden te her- betoogde, dat hamsteren een a-sociale
halen, dat niets Nederland van zijn daad is, dat slechts een prijsopdrij-
monetaire politiek zou kunnen afbren- ving tengevolge zou hebben en de
gen. toch al verwarde financieele toestand
Al deze verklaringen echter hoe nog grooter zou maken,
goed gemeend ook! bleken on- j Met een opwekking tot het Ne-
juist te zijn. In den nacht van Zater- derlandsche volk, zich vooral kalm
dag op Zondag, meer precies te nul te houden, en te handelen, zooals
'uur 10 minuten, kreeg de chef van het vroeger handelde, besloot Dr.
den Nederlandschen Regeeringspers-Colijn zijn radiorede, die hem. wat
dienst, de heer Lievegoed. opdracht, sommige punten betrof, zeer aan het
om het communiqué aan de groote hart ging.
bladen door te geven, dat Zondag- (Nadruk Verboden),
morgen in die bladen verscheen. In
dit communiqué werd door de Ne-
derlandsche regeering de verklaring
afgelegd, dat het haar door de hou
ding van de Zwitsersche regeering
met langer mogelijk was de gulden rum z\.a.v ukm cli
op goudpariteit te houden en dat zij HUWELIJK,
tot een goud-embargo' had besloten. y® „Avondpost melut
Was deze decisie der Nederland- Alhoewel omtrent den datum van
sche regeering gerechtvaardigd j het huwelijk van Prinses Juliana met
Hierop kan men slechts een zeer uit-Prins Eernhard, de kerk waar dit
drukkelijk positief antwoord geven I huwelijk zal worden ingezegend en
Volgens de cijfers van de jongste 1 de hierbij te volgen route nog mets
bankstaat der Nederlandsche Bank 1 defimefs bekend is, is het aantal aaiy
i bleek, dat de goudvoorraad iets meer vragen voor zitplaatsen bij de_ firma s
1 clan zevenhonderd millioen gulden be- ,en particulieren m de omgeving van
I droeg. Volgens dezelfde staat bedroeg J],et Paleis Noordemde en van de
het beschikbaar metaalsaldo ruim 350 Groote Kerk in Den Haag, waar ïn-
millioen gulden aan goud. Zonder dertijd het huwelijk van de Koningin
twijfel beteekende deze aanzienlijke is ingezegend buitengewoon groot,
voorraad voor de Nederlandsche Verschillende zaken hebben dan
Centrale Credietinstelling een mach-°°L< nu reecis haar etages geheel of
1 tig wapen, om aan tal van aanvallen gedeeltelijk verhuurd.
van binnen- en buitenlandsche valuta- Zelfs op den dag, toen het be-
1 speculanten langen tijd het hoofd te Jicht van de verloving nog maar en-
bieden. Deze aanvallen zouden echter hele uren bekend was, kwamen ver-
tengevolge hebben gehad, dat de wis-2,oeken binnen plaatsen te willen re-
selkoers van den gulden steeds op serveeren. l it den aard cler zaak
het gouduitvoerpunt zou hebben ge- plaatsen geheel vrijblijvend
staan, wat afvloeiing van goud betee- besproken.
kent. Te eeniger tijd zou Nederland Pe Prijs der zitplaats varieert van
dan toch tot een goud-embarge heb- "J23 f 100. De aanvragen komen veel-
ben moeten besluiten. Daarom is de al van menschen, die niet inae re-
i houding van de Nederlandsche regee- Bidentie woonachtig 'zijn, zelfs van
1 ring in alle opzichten de juiste ge-buitenlanders kwamen aanvragen bm-
i weest. Een andere keuze was haar nen- Vooral m Engeland toont men
niet meer mogelijk! Flet probleem, groote belangstelling voor het vor-
dat vervolgens aan de orde komt is. stebjk huwelijk.
of de gulden inderdaad zal devaluee-*f bet huwelijk in de Groote Kerk
ren of een „zwevende" gulden zal worden ingezegend is nog geens-
worden. Door het goud-uitvoerverbod ?Jn!f zeker- Evenwel beramen zaken-
heeft de regeering een volkomen vrij- beden m de omgeving van dit kerk-
heicl van handelen gekregen. Zij kan, gebouw reeds thans plannen, om er,
evenals dit in België met den belga met toestemming van de overheid,
en in Amerika met den dollar is groote staan- en zittnbunes op te
geschied, den gulden revalorisecren richten,
en op een lagere goudpariteit bren-1
gen. In dit geval zou Nederland, het EEN JONGE NEDERLANDER OP
z'ij eenigszins gewij'zigd, den gouden i WEG NAAR IND1E.
standaard handhaven. Ook kan zij. Te voet, op de fiets en per boot
evenals dat gedurende het tijdperk
van 1914 tot 1925 het geval was.
legt hij plm. 2000 K.M. jaf.
Een25-jarige werklooze bankbe
den gulden van het goud los maken, diende, de heer P. Kruisman, is den
hetgeen nu reeds de facto is geschied, 23sten Mei op de fiets naar Parijs
en een nieuw evenwicht laten ont- vertrokken, op weg naar Batavia, in
staan door middel van een andere j de hoop ergens werk te zullen vin-
wisselkoers. Welke keuze zal de re-den.
geering doen en hoeveel procent zal j Van de lichtstad ging hij te voet
de gulden in waarde dalen Dit wa- j via Miinchen, Weenen. Boedapest,
ren de vragen, die men Zondag over-Belgrado, naar Varna aan de Zwarte
al hoorde stellen, zonder dat men er j Zee. In Varna ontmoette hij een
nogthans antwoord op kon geven. J Hongaarsch student en de beide jon-
Eerst Maandagmorgen, om 8 uur, gelui besloten om samen de reis voort
heeft dr. Colijn n zijn riadiorede het te zetten. Zij kochten een roeiboot,
standpunt van de Nederlandsche re- j die zij met mast en zeil optuigden,
geering uiteengezet. Dr. Colijn heeft1 en den eersten Augustus onderna-
zprgvuldig vermeden een bepaalde men zij het waagstuk om de Zwarte
waardevermindering van den gulden
te noemen. Hij verklaarde, dat Ne
derland tijdelijk van den gouden stan
daard had afgezien. In deze periode
van onzekerheid hangt de waarde van
den gulden af van den wisselkoers,
evenals dat in de periode van Au
gustus 1914 tot April 1925 het geval
was. Nu eens stond de gulden lager
dan den dollar of het pond, dan weer
steeg de koers van ons betaalmiddel
t.o.a. het Amerikaansche of het En-
gelsche. Dr. Colijn was evenwel van
meening, dat een stijging van den
gulden boven den dollar of het pond
in de tegenwoordige omstandigheden 1
Zee de Zee van Marmora, de Dar-
danellen en Middelandsche Zee over
te steken. Veilig bereikten zij het
eiland Cyprus.
Het plan is op deze wijze de reis
verder te maken, als de boot nog
tegen den langen tocht bestand is.
Anders wordt het weer: wandelen!
o
WATERLEIDING IN DE BOM-
MELERWAARD?
Besprekingen gaande.
Eenigen tijd 'geleden werden twee
waterleidingcomité's in Westelijk Gel
derland opgericht, t.w. een voor de
niet wel mogelijk is. Het Nederland-Bommelerwaard, onder voorzitterschap
s<-b^ za^ m,et ^erste T10"van den heer A. F. van Goelst-Meijer
gehjkheiJ dienen rekening te houden. fcurgemeester van Rossun en een voor
Ter voorkoming van een te sterke 6~ au
waardedaling van den gulden heeft OeWersche gemeenten benoo.den
de Nederlandsche regeering besloten e Waal. onder voorzitterschap au
den heer Mr. W. M. Kol'ff, burgemees-
1 te rvan Deil.
Deze comité's hebben zich tot de
gemeentebesturen gewend om een bij
drage voor het doen instellen van een
technisch en economisch onderzoek
naar de mogelijkheid van een of meer
streek waterleidingen. 4
Het resultaat werd besproken in een
tweetal vergaderingen, te Hedel en te
Tiel gehouden, op 24 September, waar
voor zeer groote belangstelling bestond
en die werden bijgewoond door de
leden van gedeputeerde staten J. L.
B. Keurschot en Mr. E. H. J. Baron
van Voorst tot Voorst.
In de vergaderingen werd medege
deeld, dat het meerendeel der gemeen
ten een bijdrage heeft verleend, zoodat
met algemeene stemmen werd besloten
het opmaken van plannen op te dra-
gen aan het Rijksbureau voor drink
watervoorziening te 's Gravenhage.
Na afloop van de vergaderingen hield
de heer W. F. J. M. Krul, directeur
van het Rijksbureau voor drinkwater
voorziening, een causerie over den hul
digen stand van de drinkwatervoor
ziening in Nederland, welke causerie
met groote belangstelling werd aan
gehoord.
—o— j
VERGOEDING VOOR DENATU-
RATIE AARDAPPELEN OOGST 1936
j Van bevoegde zijde vernemen wii/^
dat met ingang van Maandag 28 Sept.
a.s. vergoeding zal worden verleend
voor het denatureeren van aardappe
len van den oogst 1936 met uit
zondering van vroege aardappelen en
fabrieksaardappelen welke zijn ge
teeld én worden gedenatureerd met
inachtneming van de dienaangaande ge
stelde voorschriften.
De grootte van de dënaturatiever-
goeding zal afhankelijk ziijn van de
rubriek, waarin de aardappelen wor
den ingedeeld en van het tijdstip van
denaturatie.
Het bedrag der denaturatievergoe-
ding is voor denaturatie in het tijd
vak van 28 Sept. tot 1 December 1936
10.70 per 100 kg, van 1 December
1936 tot 1 Maart 1937 f0.80 per 100
kg en van 1 Maart tot en met 15 juli
1937, f0.90 per 100 kg, met dien ver
stande, dat voor aardappelen de ru
briek A welke in het tijdvak van 11
Febr. tot en met 15 Juli 1937 gede
natureerd zullen worden en behoudens!
nadere wijziging dezer rubriek, f 1.50
per 100 kg zal worden uitbetaald.
In de rubriek A zullen worden ingej-
deeid de volgende rassen van den klei
grond, voor zoover de aardappelen vol
doen aan nader te stellen eischen:
Bevelanders Noordeling
Bonte Star (Bonte Roode Star)
Roode Star,
Blauwe Eigenh. Westeinder Blauwe
Eigenheimers Zeeuwsche Blauwe
Furore Zeeuwsche Bonte
Omtrent deze nadere eischen zullen
t.z.t. verdere publicaties worden ge
daan. Hoofdzaak is "hierbij, dat de
aardappelen zullen moeten voldoen aani
de eischen, welke redelijkerwijze aait
een goede consumptieaardappel ge
steld kunnen worden.
Alle andere aardappelen worden in|
de rubriek B ingedeeld.
De denaturatie kan geschieden zoo
wel door georganiseerden bij een dec
Provinciale Landbouw-Crisis-organisa-f
ties, als door handelaren bij de Ned.
Akkerbouwcentrale als georganiseerde!
aangesloteh. i j
De aanvragen om 'denaturatie moei
ten op dezelfde wijze als vorig jaail
door georganiseerden bij een L.C.O.
geschieden aan die L.C.O., en dootl
handelaren, die uitsluitend bij dé Ne
derlandsche Akkerbouwcentrale zijn ge
organiseerd, aan deze Cntra'e.
Om voor steun in aanmerking te
komen, mogen in de partij niet voor
komen aardappelen^ welke kunnen val
len door een opening van 35 m.m'«
vierkantsmaat, terwijl ook nat-rottq
knollen moeten zijn verwijderd.
Ook zullen van steun worden uit
gesloten partijen aardappelen, die naa®
het oordeel van genoemde Centrale
zoodanig door ziekte zijn aangetast^
dat zij niet meer voor veevoeder ge-
voor het Land van flensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaari