BaiteDlandscb Jaaroverzicht. BionBDlaodscb Jaaroverzicht oprechte genegenheid; onder bloedver wanten wel te waard'eeren en daarom veroorloof ik mij' in plaats van den vreemden ,oom u oprecht dank te zeg gen. „Stei .u gerust over den morgen ver vallenden wissel, en zoo u misschien meer crediet noodig heeft, wend u dan gerust tot hem, die zich hoog achtend teekent: Uw Dienstwillige BOUWKAMP." Isolde sloot haar jongens in de ar men. „Kinderen," riep z>ij; „nu zijn wij over den berg." Hoe liefderijk 'had de hemel met haar gehandeld, 'dat de brieven niet aan d'e bestemde adressen waren be zorgd! En door de lucht klonken de to nen der klokken. Zoo vol hoop had den zij Isolde sedert langen tijd niet het nieuwe jaar ingeluid! Ook het jaar 1937 heeft de we reld nog niet de rust en den vrede gebracht, die zij toch zoo noodig heeft. Integendeelwij mogen ons reeds gelukkig achten, dat de oorlogsbrand, die in Oost en West woedt, zich niet heeft uitgebreid tot een wereldbrand. Toch, (:u wil men het nieuwe jaar niet met pessimisme tegemoet treden hoopvol zijn de vooruitzichten niet. Wij laten hieronder een kort overzicht volgen van de voornaamste gebeur tenissen, welke in de verschillendelan den plaats hadden. Wij1 beginnen daar toe met de Vereenigde Staten. Belangrijke gebeurtenissen op po'i- tiek gebied1 vielen in Amerika niet voor wanneer men het „Panay"- mcident uitzondert, dat groote ontstem ming tegen Japan heeft gewekt en waarover ongetwijfeld het laatste woord nog .niet is gesproken. In den, loop vah hei jaar leed President Roosevelt een nederlaag overigens van onderge schikt belang inzake de hervor ming van het Hooggerechtshof. Dit verhindert trouwens niet, dat hij' zich nog steeds in eeen groote populariteit verheugt. Voer natuurrampen is Amerika even wei niet gespaard gebleven. Een deel Van het uitgebreide gebied werd ge teisterd door- hevige overstrooïhingen, die tallooze menschenlevens eischten en enorme schade veroorzaakten. Op economisch gebied valt melding te ma ken van een aantal „sitdown"-stakin- gen, welke een groot deel van de industrie .tijdelijk desorganiseerden en het zakenleven eveneens op groote scha de kwamen te staan. Engeland. Een van de meest op den voor grond tredende gebeurtenissen, met welke het gansche Engelsche volk mee leefde, was de koning, in de maand Mei, van Koning George VI, die in de plaats trad van zijn broeder, Eduard VIII, wiens geruchtmakende troonsaf- afstand in December 1936 nog versch in het geheugen ligt. Het land verloor twee staatslieden van den eersten rang, zij het dan van verschillende richting: Sir Austen Cham berlain en Ramsay Mac Donald. Een staatsman van even groote bekendheid, doch van minder groot kaliber, ver dween eveneens van het tooneel, door zich uit de politiek terug te trekken, n.i. Stanley Baldwin, die als minis ter-president werd opgevolgd door Ne- vih Chamberlain. Engeland zag zich verschillende ma len voor 'netelige problemen geplaatst, veroorzaakt door den burgeroorlog in Spanje, waarvoor niet altijd een even gelukkige oplossing werd gevonden. Het speelde een eerste rol bij de her haalde pogingen om non-interventie van andere staten te bevorderen, daarbij krachtig geholpen door Frankrijk, met welk laatste land het op politiek ter rein zeer nauw blijft samenwerken. Met Ierland valt eenige toenadering te constateeren. In Mei werd te Londen een be langrijke bespreking gehouden, de Im perial Conference, waarbij gewichtige onderwerpen werden behandeld en ge regeld, zoowel de politieke als de eco nomische verhoudingen tusschen de do minions en het moederland betreffende. Het plan tot verdeeling van Pales tina veroorzaakte groote moeilijkheden daar zoowel de Joden als de Ara bieren zich er tegen verzetten. Dit ver zet heeft een terreur in het leven ge roepen, welke d°or de Engelschen met kracht van wapenen werd onderdrukt. Frankrijk. Het glanspunt van het jaar 1937 (maar dan ook het éénige) wordt ge vormd door de tentoonstelling te Pa rijs, welke millioenen bezoekers uit bin nen- en buitenland trok. Overigens ver- keera'e en verkeert het land nog in groote financieele moeilijkheden. Dere- geering-Blum moest tenslotte wijken voor de groeiende oppositie en werd vervangen door het kabinet-Chautemps. Het Volksfront bleef behouden, maar ten koste van den franc, die aanmer kelijk zakte. De door het bewind gevolgde eco nomische politiek bleek noodlottig voor het land. Handel en bedrijf onder vonden goroten hinder van de talrijke stakingen, waarbij gewoonlijk de sta kers de fabrieken bezetten en in hun houding weiden gestijfd door het lau we optreden van de autoriteiten. Men krijgt zeer sterk den indruk, dat het tan a meer en meer een speelbal' wordt van de uiterst linksche elementen, hoe wei den laatsten tijd eenige matiging valt te constateeren. De invoering van de 40-urige werk week vond' weinig instemming bij werk geverskringen, die door loonsverhoo- gingen en verschillende sociale maat regelen reeds sterk zijn getroffen. De Duitsch-ItaMaansche inmenging in Span je zag men uit den aard der zaak met l'eede oogen, vanwaar de nauwe samenwerking met Engeland om de non-interventiie te bereiken, echter zon der resultaat. Groot opzien baarde het ontdekken van een rechtsche organi satie, welke over een groote hoeveel heid wapens en ammunitie bleek te beschikken. In Verband met deze ont dekking werd een groot aantal per sonen, waaronder zeer vooraanstaan de figuren, gearresteerd. Duitschland. Het Derde Rijk deed ook in 1937 veel 'van zich spreken. In Januari werd de verhouding tot Frankrijk critiek, ten gevolge van werkelijke en vermeen de penetratie-plannen van Duitschland in Marokkjo(. Deze crisis werd spoe- dig opgelost door het vastberaden op treden van Frankrijk. Daarop volgde het bombardeeren, door Spaansche re- geeringsviiegtuigen van den kruiser „Deutschland"; als represaille bombar deerde een Duitsch eskader Almeria. Later beweerde Duitschland weder, dat de kruiser „Leipzig" in de Middelland- sche Zee had blootgestaan laan een mislukten torpedo-aanval; bij\gebrek aan bewijs liep dit geval evenxyei met een sisser af. In Oostenrijk blijft het Duitsche na- tionaai-socialisme de voelhorens uitste ken, doch klaarblijkelijk met weinig suc ces. Met Tsjechoslowakije werd' de toe stand tamelijk gespannen. Er heerschte ongerustheid over den Franschen, Engelschen en Amerikaan- schen bewapeningswedloop, dien Duitschland, door financieele uitputting, niet kon volgen. De luchtvaart leed een gevoelig verlies dioor den onder gang van de „Hindenburg" in Ame rika. De kerkstrijd nam voortdurend scher pere vormen aan. Dr. Schacht werd ontheven van zijn functie als minis ter van economische zaken; hij werd benoemd tot minister zonder porte feuille. Opzien baarde de verklaring van Duitschland1, dat het de onschend baarheid van het Belgische grondge bied waarborgde onder voorbehoud, dat dit gebied niet door andere mogend heden als militair operatieterrein zou worden gebezigd. Mussolini bracht een bezoek aan Hit ier en werd uitbundig toegejubeld. Hij legde den nadruk op den sterken band tusschen Italië en Duitschland1 en de beteekenis van de as Rome-Berlijn. Italië. In het begin van 1937 kwam tus schen Italië en Engeland een accoord tot stand1, een z.g. „gentlemen's agree ment", betreffende het waarborgen van eikaars wederzijdsche belangen in de Middellandsche Zee, waaruit zou moe ten blijken, dat Italië geen plannen heeft met betrekking tot de Balearen, waarover telkens nieuwe geruchten op duiken. Ten aanzien van het vrijwil- ligersprobleem in Spanje schrikte Italië er blijkbaar nog steeds voor terug, kleur te bekennen. Mussolini ijverde opnieuw voor de vervulling va.n zijn droom, een „bioc van vier" te vormen, bestaande' uit Itaië, Duitschland, Frankrijk en En geland, dat echter weinig kans heeft verwezenlijkt te worden. De vriend schappelijke gevoelens voor Oostenrijk zijn verkoeld; ook met Frankrijk ging de verhouding niet vooruit. Met Zuid- Slavië daarentegen werd in Maart een verdrag gesloten, dat betere betrekkin gen met dit land verzekert. In Abessinië bleek nog lang niet overal rust te heerschen; o.a. werd te Addis Abeba een aanslag gepleegd op den sedert afgetreden on derkoning Graziani. De toestand der financien moest on: bevredigend worden genoemd. Een ver lies, niet alleen voor Italië, doch voor tic geheele wetenschap, was het over lijden van Marconi, den uitvinder van de draadlooze t elegrafie. Met betrekkelijk weinig verwonde ring nam de wereld kennis van Ita- lië's uittreden uit den Volkenbond1, daar dit weinig verandering brengt in den besta anden toestand. Spanje. Dit ongelukkige land heeft in het afgeloopen jaar al de verschrikkingen gekend van den burgeroorlog, in weer wil van de ontelbare commissies en conferenties om er een einde aan te maken of wijziging ten goede in den toestand te brengen. Zoowel aan de zijde van Franco als aan die van de regeering bleven tallooze „vrijwilligers" strijden, zonder dezen zou de strijd vermoedelijk reeds lang zijn beslecht. Vooral van de zijde van Franco werd weinig mediewerking aangetroffen om zich van deze buitenlandsche strijd krachten te ontdioen. Ter zee deden zich talrijke inciden ten voor, gevolgd door de gebruike lijke papieren protesten. Het feit, dat de groote mogendheden niet één lijn trokken en een vastberaden houding aannamen, twas oorzaak, dat dit euvel niet in de kiem werd gesmoord'. Ne derland is bij deze 'incidenten slechts in geringe mate betrokken geweest; men weet dat alle Nederland'sche koop- vaai óijschepen door een onzer oorlogs bodems in de gevaarlijke zone worden geconvoyeerd, mits hun lading geen aanleiding geeft, convooi te weigeren. Het heek diat Franco een groot of fensief voorbereidt, dat de beslissing zou moeten bijengen. Inmiddels tra den den tlaatsten tijd' de regeerings- troepen krachtig op. JapanChina. In het begin van Juli deed zich een Chineesch-Japansch incident voor, hetwelk voor de Japanners aanleiding werd om over te gaan tot een nieuwe invasie in China. Het punt van aan val was Sjanghai. Evenals in Spanje heerscht thans in Chiina de oorlogs toestand', zonder dat formeel de oor log is verklaard. Tegen de verwachting in heeft China zich ditmaal krachtig verzet tegen jde Japanners, niet onwaarschijnlijk in de hoop dat een of meer der Wester- schc mogendheden of de Volkenbond tusschenbeid'e zouden komen, welke hoep evenwel niet is vervuld. Wél is in de meeste landen een beweging' gaand'e om Japansche goederen te boy cotten. Meer en meer is gebleken, dat Japan niet alleen zich wil nestelen in belangrijke Chineesche gebieden, doch ock en misschien vooral den Eurcpeeschën èn Amerikaanschen han del in het Oosten wil fnuiken. Zijn houding, vooral' tegenover Engeland en Amerika bracht dan ook in deze bei de landen een 'heftige ontstemming te weeg. Talrijke „incidenten" verwekten aanzienlijke wrijving; vooral het in dqn grond boren van de kannonneerbpot „Panay" heeft in Amerika groote be roering tot gevolg gehad. v Reeds zijn Sjanghai en Nanking in handen gevallen van de Japanners, wier troepen hun marsch voortzetten, hoewel de Chineezen 'heldhaftigen tegenstand boeien. Rusland. De gespannen toestand tusschen Rus land en Japan bleef voortduren. Het anti-communistische verbond Duitsch- land-Italië-Japan heeft er veel kwaad bloeci gezet. In Juni bezetten Russische troepen enkele in den Amoer gelegen eilanden en ontstond een gevaarlijk conflict met Japan, dat evenwel door middel van een compromis uit den weg kon worden geruimd. Talrijke andere, kleinere incidenten droegen niet bij tot verbetering van den toestand. Japan's optreden in China tenslotte werd' door Rusland met toenemende ontstemming gadegeslagen. Van Japansche zijde werd herhaaldelijk beweerd, dat China openlijk of in het geheim door Rus land werd gesteeund, of zelfs, dat er een Chineesch-Russisch verbond be- stono, wat intusschen niet te bewij zen vieL Rusland's bewapening ging in 1937 met reuzenschreden vooruit. Met vas te hand bleef Stalin de teugels van het bewind in handen houden. Er von- uen verschillende zuiveringsacties plaals, waarbij vele hooggeplaatste ambenaren en militairen in ongenade vielen en onverbiddellijk werden terechtgesteld. Naar het heette, hadden zij zich schul dig gemaakt aan sabotage, spdonnage, landverraad, enz. Zeer onlangs hadden d'e algemeene verkiezingen plaats een schijnver- tooning daar van stembusgeheim geen sprake was en slechts op door de regeering gestelde candidaten mocht worden „gestemd". België. Groote beroeringen heeft onze Zui delijke nabuur in het afgeloopen jaar niet gekend. De Rexisten, die aanvan kelijk een zekeren aanhang hadden ver worven ,zijn in den. loop van het jaar gedaald tot „quantité negligeable". Minister-president van Zeeland, een markante figuur onder de Europee- schc staatslieden, wiens bewind onge twijfeld sterk heeft bijgedragen tot d'e verhooging van het aanzien van zijn tand hij ondernam o.a. een reis naar Amerika ter bespreking van mid delen en mogelijkheden om den inter nationalen handel te doen herleven en monetaire kwestie op te lossen gaf er de voorkeur aan, naar aanleiding van tegen hem ingebrachte beschuldi gingen in verband met zijn vroegere functie aan de Banqua Nationale, den koning het 'ontslag van zijn kabinet aan te bieden. De vorming van een nieuw kabinet ging met groote moeilijkheden gepaard. Na verschillende pogingen van andere formateurs slaagde de minister van Staat Janson. Brussel beleefde de vertooning van een negen-mogendheden conferentie welke zc<u trachten een oplossing te vinden voor het conflict tusschen Ja pan en China, doch op een fiasco uit liep. Koning Leopold trok de aandacht door zijn reizen naar Engeland eens- cïeeis ondernomen om besprekingen te voeren over een nieuw Westersch pact, anderdeels, naar men wil, met het oog op een nieuw huwelijk. Oostenrijk. Het jaar 1937 kenmerkte zich voor Oostenrijk door nationaal-soriaMstische woelingen, die echter geen ernstig ka rakter droegen. Voorts kwam de kwes tie van .'het herstel der Habsburgers weder op het tapijt, welke door Schuss- nig als een binnenlandsche aangele genheid' wordt beschouwd', doch in het Buitenland veel stof deed' opwaaien. Van zekere beteekenis is het feit, dat omsngs een groot aantal vaste eigen dommen in Oostenrijk aan het Habs- burgsche huis werd' teruggegeven. Portugal. Dit land trok alleen de aandacht door zijn niet altijd verklaarbare hou ding ten aanzien van den Spaanschen burgeroorlog en door het verbfeken van de diplomatieke betrekkingen met Tsjechoslowakije op grond' van een geweigerde wapenieverantie. Enkele bomaanslagen op politieke personen mislukten. Zwitserland'. liet grootste deel van het Zvvitser- jsche v'olk verklaarde zich bij referen dum tegen de communistische agitatie. Onlangs werd een nieuwe Bondspresi dent benoemd. Tsjechoslowakije. Dit land leed een ernstig verlies door den dood' van Thomas O. Masa- rijk, den president-bevrijder, die op 87- jarigen leeftijd ontsliep. Hij werd op gevolgd door Benesj. Zuid-Amerikaansche Staten. V Zuid-Amerika is een deel der we- rèfp, dat zich steeds kenmerkt door politieke strubbelingen. Als die voor naamste daarvan stippen wij hier aan, dat in Brazilië een staatsgreep plaats vond, die gelukkig een onbloedig ver loop had en waardoor Braziliië zich heelt geschaard in de rijen der totali taire staten. Haïtiii en San Domingo raakten slaags over een grensregeling; naar het schijnt kostte dit conflict hetwelk nog steeds hangende is aan eenige duizenden menschen het leven. Tusschen Bolivia en Paraguay boterde het ook nog niet, hoewel openlijke vijandelijkheden tot dusverre uitbleven. Ock Nicaragua en de Domiiniaansche repubiek kregen het aan den stok over de grenskwestie, doch tot heden bleef het bij een schriftelijke wisseling van protesten. Als wij aan het einde van het jaar. dat weldra weer achter ons zal lig gen, de gebeurtenissen die er in voor vielen, in gedachten de revue laten passeeren, clan kan het niet anders, of wij moeten tot de slotsom ko men, dat dit jaar zich gekenmerkt heeft door een groote activiteit, een toenemende bedrijvigheid op veler lei gebied. Al bleven rampen en te genslagen ons land niet bespaard wij denken hier vooral aan de zwaar getroffen luchtvaart over het ge heel genomen slaat de balans dei- gebeurtenissen die ons land in 1937 beleefde, toch onmisbaar door naar de z'ijde van het blijde en verwach tingsvolle ,van actie en spanning, van groeiend vertrouwen en herlevende hoop. Als zoo vaak in de geschiedenis van ons volk, die zoo nauw is ver bonden met liet Huis van Oranje, had de blijde stemming die in de Koninklijke Familie lu-erschte. een niet gering aandeel in den geest van opgewektheid en verwachting, waar mede het jaar werd ingezet. Oranje en Nederland in 1937. Blijde spanning en laaiend enthou siasme beheerschten heel ons land in die eerste heuglijke week van 1937, toen de dag, waarop onze geliefde Kroonprinses met den Prins Harer keuze in het huwelijk zou treden al nader en nader kwam. Dit vorstelijk sprookje, dat reeds maanden een heel volk in ziijn ban had gehouden, vond z'ijn bekroning in de indrukwekken de en ontroerende huwelijksplechtig heid dien onvergetel'ijken zevenden Januari in de Groote Kerk te Dien Haag en nam een even oollijk als ver rassend einde in de geslaagde „ont snapping" van de beide hoofdperso nen naar het buitenland. Of eigenlijk een einde nam het sprookje ook daar mee nog niet. Ons volk bleef met hartelijk medeleven en welgezinde be langstelling heel het jaar door het Hooge Paar in zijn jong geluk vol gen. eerst op de lange en afwisselen de huwelijksreis1, toen, na Hun te rugkeer in het land, Wij Hun vesti ging in de vorstelijke woonstee te Soestdijk, vervolgens met voldoe ning en waardeering den Prins op z'ijn Verkenningstocht door het Ne- derlandsche Wedr'ijfs- en viereenigings- leven; het vernam uit den mond der Prinses zelve met diepe vreugde het blijde nieuws, dat jong leven in het Prinselijk Gez'in Verwacht werd, om tenslotte met een ontsteltenis als be trof het een eigen familielid op te schrikken Wij het bericht van het au to-ongeval, den Prins overkomen. Ge lukkig bleek dit laatste in zijn ge volgen minder ernstig dan men aan vankelijk vreesde en zoo heeft thans aan het einde van het jaar de ontstel tenis weer plaats gemaakt voor hoop volle verwachting en gespannen ver beiden van den grooten dag, dat een nieuwe Oranjetelg het levenslicht zal zien. Zoo eindigt in dit opzicht het jaar gelijk het begonnen isin span ning! Het parlementaire jaar. Het parlementaire jaar 1937 bracht ons land eveneens veel belangrijks. Nadat de opgewonden feeststemming, waarin ons volk door het huwelijk van zijn Kroonprinses had verkeerd, wat was geluwd, kwamen al spoe dig de verkiezingen voor nieuwe emo ties zorgen. Fel en met gebruikma king van alle moderne propaganda middelen werd de verkiezingsstrijd gestreden, niet in het minst omdat ditmaal een nieuwe partij, die het liefst al het oude, bestaande zou om verwerpen en naar zeker 'buitem- landsch voorbeeld, inrichten, aan den wedren naar de Kamerzetels deelnam. Het resultaat der verkiezingen was in menig opzicht een verrassing. Een nederlaag van de N.S.B. was door v'elen wel gehoopt, maar dat hij' zoo overtuigend zou z'ijn, toch niet alge meen verwacht, daarvoor had deze partij met haar. intensief gebruikt pro- paganda-apparaat de openbare mee ning te sterk haar invloed gesugge reerd. De tweede verrassing was de groote winst door de Vrijzinnig-De mocraten. terwijl ook de anti-revolu tionairen hun gelederen aanmerkelijk zagen versterkt. Bij deze verkiezingen bewees voor de eerste maal de gewij zigde Kieswet haar nut. De waarborg som van f250.— en het verhoogde aantal stemmen ter verkrijging van den eersten zetel bleken doeltreffen de middelen ter wering van de klei ne partijtjes uit het parlement. Het gevolg is, dat thans de tweemans fracties van de Chr. Dem. Unie en de Staatk. Geref. Partij de kleinste vertegenwoordigingen in de Kamer z'ijn. Nadat ook de Eerste Kamer van een nieuwe bezetting was voorzien en het Kabinet zijn ontslag had ge nomen, ving toen het groote drama van de nieuwe regeeringsformatie aan. De ontknooping van dit drama was tenslotte na eenige langgerekte bedrijven ook al weer een verrassing. Immers ,het kabinet, waarmee dr. Co- lijn eindelijk in zoo ging, was volgens zoo geheel andere principes opge bouwd, dan welke de formateur in den beginne had voorgestaan, dat ve len in den lande zich deerlijk teleur gesteld gevoelden en het raadsel van CoJijns overgang van breede naar versmalde basis nog maanden later een geliefkoosd onderwerp voor po litieke bijeenkomsten uitmaakte. Deze formatie bracht tevens een nieuwe portefeuille in het Kabinet, die van Algemeene Zaken, beheerd door den premier, en op de zetels van Binnenlandsche Zaken, Water staat, Justitie en Sociale Zaken eeni ge nieuwe figuren in de personen van de ministers Van Boeyen, Van Buuren, Goseling en Romme. Bezien wij thans, wat in het parle mentaire jaar 1937 tot stand kwam, dan vinden wij als voornaamste pos ten op de rekening der oude regee ring de wijziging van de lager-on- derwijswet, die de zoo hoog noodi- ge concentratie bracht en een einde maakte aan den roekeloozen scho lenbouw, de veel bestreden Pachtwet en de wet tegen de lintbebouwing. De nieuwe regeering en volksverte genwoordiging bezorgden ons wij kunnen volstaan met een korte opsomming, want het ligt alles nog te. versch in het geheugen een gewijzigde Crisisinvoerwet en Tarief machtigingswet met grooter bevoegd heid voor de regeering tot het voe ren van een actieve handelspolitiek, een nieuwe Dienstplichtwet met ver lengden oefentijd en verhoogde lich- tingssterkte voor de eerste vijf jaar, een goede 1400 nieuwe landgenooten door aanneming van een groot aan tal natural isatiewetsont werpen en tenslotte een uitstel van de regeling der vaccinatiekwestie voor den tijd van twee jaar.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1937 | | pagina 2