TWEEDE BLAD
Woensdag 17 September 1941 No. 6194
Boekbespreking
FEUILLETON
Binnenland
HET SCHOT IN
DEN NACHT.
Rivaiiteit tusschen
Heusden en Den Bosch.
BEHOORENDE BIJ HET
VOOR HET LAND VAN
HEUSDEN EN ALTENA,
DE LANGSTRAAT EN
DE BOMMELERWAARD
DE NIEUWE BEYER-SERIE
IS ER!
Vijf nieuwe Hollandsehe hand werk
boekjes op allerlei gebied zijn zoo
juist verschenen. De smaakvolle uit
voering, de duidelijke beschrijvingen
en de ruime, goede modelienkeus zul
len zeker de welverdiende reputatie
die 'deze boekjes reeds genieten, nog
meer doen stijgen.
H. 66 Allerlei gehaakte kleedjes van
weinig materiaal.
Een serie alleraardigste gehaakte
kleedjes in allerlei vorm en grootte.
Eenvoudige werkwijze. Prijs 20 ct.
H. 496. Alles zelf gehaakt.
Met weinig materiaal kunt U zelf
kraagjes, manchetten, handschoenen,
kleeden, jabots, spreien, enz. haken.
Dit boekje geeft vele fraaie voor
beelden. Prijs 47V2 ct.
H. 407. Baby thuis en buiten.
Voor Baby is altijd zooveel te ma
ken! In dit boekje vindt U eenige
grappige modellen voor pakjes, broek
jes, truitjes, mutsjes, sokjes, mantel
tjes, slobpakjes enz. Prijs 47V2 ct.
H. 408. Warme Kinderkleeding (2
14 jaar).
Voor de koudere 'dagen is gebreide
of gehaakte kleeding voor onze kinde
ren de meest geschikte dracht. Men
kan uitgehaalde wol gébruiken, Ver
wijl de meeste modellen op de ver
werking van resten gebaseerd zijn.
Prijs 47V2 ct.
H. 409. Zelf gemaakt en... goed ge
kleed
Pullovers, jasjes, vesten, modieuze
en practische kleinigheden voor Da
mes. Ook hierbij is bij tal van mo
dellen gerekend op res ten-ver wer
king. Ieder model kan natuurlijk van
uitgehaalde wol gemaakt worden.
Prijs 47V2 ct.
Deze boekjes zijn overal in de
hand werkzaken en in de boekhandel
verkrijgbaar.
Inlichtingen bij N.V. Wereldmode,
Prins Hendrikkade 173, Amster
dam/C.
17.
De groote op een park gelijkende
tuin van Griffshagein baadde in een
zlee van licht, dat door veelkleurige
lampions werd uitgestraald, die in
lange rijen tusschen de boomen en
struiken hingen.
In het midden van het park bevond
zich een groote met waterlelies bej-
dekte vijver en daarop een eveneens
met bonte lampions versierde boot,
die tot roeien uitnoodigde.
Walsmuziek weerklonk in den war
men Juli-avond in de tuinzaal
werd gedanst. Patrick had Lore voor
een contredans uitgenoodigdhun
vis-a-vis waren Camilla en een jonge
lelegante volontair uit Gross-Böschau.
Camilla amuseerde zich kostelijk;
zij danste bijna onafgebroken en was
de Koningin van het bal.
Aan tafel was zij de dame vanEgon
Altenbach. Dat was wel niet naar
haar zin, maar tegen den neef van
de gastvrouw kon zij niet onbeleefd
zijn. Zij bemoeide zich echter bitter
weinig met haar heer en onderhield
zich met den volontair, die tegenr
over haar zat.
Haar heldere, vroolijke lach en op-
gewékt gebabbel hadden iets aanste-
De meeste schrijvers zijn het er
wel over eens, dat Den Bosch is ge
bouwd op de plaats, waar eenmaal
een uitgestrekt bosch lag, dat tot
het jachtgebied van Hertog Gode-
f ried us 111 behoorde.
Waarschijnlijk heeft deze hertog
hier in 1184, voor zijn jachtgezel
len, paarden, honden, enz. een hut
laten bouwen, die hij „Hase-wijnt"
hazewindhond) noemde.
Bond om deze verblijfplaats, zoo
lezen wij inde beschouwing van Mul
ler, weird een gracht gegraven, om
zoodoende tegen dein vijand be
schermd te wezen, want nog steeds
bestond er een veete tusschen die
hertogenlijke jagers en die van den
Graaf van Megein, omdat die eersten
de grenzen van het grafelijk jachtge
bied hadden geschonken.
Aanvankelijk was het aantal perso
nen, dat zich rond het jachtverblijf
vestigde, maar gering, maar dit ver
meerde aanzienlijk, toen de Kempen
en Peie 11 and bewoners hierheen trok
ken, omdat, naar velen beweren, hier
door het bosch eten rivier liep, zoo
dat koopwaren b.v. gemakkelijk kon
den wordien getransporteerd.
De hooge gronden in de Meierij
waren verder bijzonder voor bijen
teelt geschikt. „De Brabanders nu
bragten een groot deel hunner bij
enkorven naar deze streken en, wan
neer een genoegzame voorraad ho
ning was te zamen gehragt, kwamen
de bewoners van het naburige Gel
derland, met de vruchten van hun
nen bodem, om deze tegen honing
in te ruilen. Nadat deze handel eeni-
gen tijd had voortgeduurd en allengs-
kens uitgebreider was geworden, kwa
men de Gelderschen op bet denkbeeld
om ook hunne paarden (waaraan in
Braband groote behoefte bestond) me
de te voeren, teneinde ook deze te
verruilen. Dit had tengevolge, dat
men al spoedig genoodzaakt was ©en
bepaalde plaats aan te leggen, om
een paardenmarkt te houden.
Van Oudenhoven beweert, dat de
eerste markt gehouden is omtrent de
plaats waar nu Rosmalen ligt.
Deze naam zou niets anders be-
teekenen dan: paardenmarkt. Ros is
de gewone 'benaming, die men aan
paarden gaf en maal be toekent markt)
'kelijkshaar opgeruimdheid deelde
zich mee aan de jongere leden van
het gezelschap, die bij haar zaten.
Teen zij na het avoinideten met haar
tafelbuurman walste, drukte hij haar
slanken arm tegen zijn borst.
Hij haalde eenigszins zwaar adem
en had de champgne te druk aange
sproken,. Daarmee had hij voorzichti
ger moeten zijn, want de ondervin
ding had hem meermalen geleerd,
dat hij daar slecht tegenkom
Maar hij had zijn ergernis pver
het feit, dat Camilla zijn hulde zoo
keel opnam, willen wegspoelen. Hij
meende in allen ernst op het u,itgelar
ten bloinde meisje verliefd te 'zijn.
Waarom behandelde zij hem zoo on
verschillig en schertste zij met den
jongen volontair, die niet rijk of mo'oi
was en ook niet van adel?
Camilla zag er zoo bekoorlijk uit in
haar wit balkleedEgon volgde haar
met zijn blikken. Welk een eigen-
aardigen zachten glans hadden haar
oogen. Zou dat toch geen gunstig
te eken voor hem zijn?...
Mogelijk was hij zonder reden ja-
loersch op den volontair en Patrick
Wredenhagen ja, vooral op Pa>-
trick... Die had de zuster van den
landraad naar tafel geleid de gra
vin had hem met opzet een plaats
aangewezen ver van de gezusters Du
re, opdat hij niet in Egous vaar wai
ter zou komen.
Geheel befrooverd door Camilla's
nabijheid fluisterde graaf Egon zijn
danseres allerlei flauwe praatjes in
net oor. Half spottend, half medelij
De bewering klemt te meer, daar
Rosmalen ligt tusschen Den Bosch
en de Geldersche grens.
Naarmate de handel zich steeds
meer uitbreidde, werd de behoefte
aan herbergen grooter.
Al spoedig werd hier een openba
re herberg" gebouwd, die zeer druk
werd bezocht, zoodat de waard bin
nen korten tijd over een aanzienlijk
vermogen kon beschikken. Aan con
currenten ontbrak het hem weldra
niet. Ook nieuwe woningen werden
gebouwd, vooral langs den voornaam-
sten weg.
De hertog stimuleerde dezen wo
ningbouw, door te bepalen, dat ieder
die zich hier wilde gaan vestigen,
gratis over bouwgrond en hout voor
de woning, mocht beschikken.
Velen maakten van deze gelegen
heid gebruik en uit Gelder, Gulik
en Kleef stroomden nieuwe bewo-
woners toe.
Door den drukken handel en de
steeds toenemende bevolking werd
Den Bosch weldra een beroemde
koopstad.
Maar de bevoorrechting van deze
nederzetting, wekte de afgunst en nijd
van vele andere steden, o.a. van Heus
den, dat „door het aangroeyen van
de nieuwe stad, de niet ongegronde
vrees koesterde", dat zijn welvaart
zou ten gronde gaan. Met de andere
steden beraamde het plannen, om de
verdere uitbreiding van Den Bosch
te voorkomen.
Met een gewapende macht overvie
len de naijverige steden de bewoners
van Den Bosch en verwoestten hun
woningen. De energie der Bossche
naars was evenwel niet gebroken.
„Niet lang duurde het, of zij sloe
gen bij vernieuwing de handen aan
het werk en herstelden, zooveel mo
gelijk, alles wat door de Heusdenaren
vermeld was en vergaten zoodoende
het verlies hun door dezen berok
kend."
Door dezen herbouw werd de stad
Heusden evenwel opnieuw verbitterd.
Nu had ze de prachtige gelegenheid,
die Den Bosch bood voor het drij
ven van koophandel, nog beter loe
ren kennen en nog duidelijker was
hiet den Heusdenaars geworden, dat
bun handel tot den ondergang was
gedoemd.
Hun afgunst dreef hen tot een nieu
wen aanval 'én nu werden de arme
Bosschenaars zelfs verdreven. Velen
zo'chten elders een goéd heenkomen.
Hier in hun „schuilplaatsen" wacht
ten zij op betere tijden. Talrijke
klachten zonden zij tot den Hertog
van Brabant en de drie hoofdste
den" van dit gewest. De bannelin
gen kregen de belofte van dadelijke
hulp, al wilden Leuven, Brussel en
Antwerpen, die verleenen, niet alleen
uit menschlievende motieven.
Zij toch waren in oorlog met Gel
derland en hoe uitnemend geschikt
zou Den Bosch kunnen zijn, als een
wel van poorten voorziene stad, om
den vijand te dwingen in zijn eigen
gewest te blijven. Den Bosch werd
nu stevig versterkt en de drie ste
den lieten ieder voor eigen rekening
een poort bouwen.
Maar, daar muren en grachten nog
ontbraken, lag de stad dus nog open.
dend zag zij hem aan.
„Spreek toch geen. onzin, mijnheer
de graaf", zei ze daarop bedaard,
evenals men tot een kind spreekt, dat
men. tot rede wil brengen.
Maar haar spottende blik deed den
graaf het laatste beetje verstand ver
liezen, dat hij nog bezat. Na de wals
veerde hij haar naar een zijvertrek;
tevergeefs had zij getracht haar arm
uit den zijne los te maken én slechts
om geen opzien in «ie zaal te verwek
ken, was zij hem gevolgd.
Hij greep haaar beide handen.
„Waarom heeft u aldoor Patrick
Wredenhagen aangezien, toen hij in
de deur van de tuinzaal stond?" fluis
terde hij, zich tot haar ©verbuigend.
Camilla kreeg een kleur van'boos-
heid.
„Laat mij gaan, mijnheer "de graaf,"
zei ze trotsch, terwijl zSj haar handen
los rukte.
Maar hij bewToog zich riiet van zijn
plaats.
„Eerst wil ik weten, of ik mij ver
gist heb of niet. U houdt van Patrick
Wredenhagean "freule Camilla. U
meet mij zeggen, hoe het daarmee
hem uit! Ik wil de waarheid weten,"
hield hij vol met de eigenzinnigheid
van een beschonkene.
„U raaskaalt laat mij ©ogenblik
kelijk gaan, of ik roep om hulp!"
„U maakt mij ongelukkig van
avond, freule Camilla. Lieve Camilla
ik heb u lief, zeer lief.
Ja, u heeft gelijk, ik ben zinne|-
lcos maar wie heeft schuld daarj-
aan? U, u alleen; ik smeek u, schenk
Vandaar, dat haastig grachten wer
den gegraven en wallen werden op
geworpen, maar een sterke muur bleef
ontbreken. Deze werd eerst in 1196
door Hertog Hendrik I opgetrokken
„waardoor dezelve (stad geheel en
al besloten werd."
VERSCHENEN
WAARVAN VELE ZICH LEE-
NEN VOOR HET VERMAKEN
VAN DAMESKLE E D I NG
P R IJ S
CENT
Franco per post 75 cent
Firma L. VEERMAN
Boekhandel Heusden
cent.
AN
GEEN REGEERINGSCOMMIS-
SARISSEN MEER.
Naar wij vernemen is de uitzonde
ringstoestand, krachtens welke ver
schillende gemeenten, die ingevolge
de verordening no. 36/41 van den
Rijkscommissaris voor het bezette Ne-
derlandsche gebied betreffende bui
tengewone maatregelen op staats- en
administratief rechtelijk gebied, een
regeeringscommissaris kregen toege
wezen, door par. 32, lid 2 der ver
ordening 152/41 (achtste verordening
betreffende bijzondere maatregelen op
administratiefrechtelijk gebied)" opge
heven. De verordening no. 152 immers
stelt de bevoegdheden, die vroeger
toekwamen aan den gemeenteraad en
aan 't college van B. en W. in han
den van den burgemeester. Dit is
evenzeer van toepassing op de vroe
gere r egeerings c omm i s sar i s sen
Hieruit volgt dus,' dat genoemde
uitzonderingstoestand niet alleen is op
geheven voor de gemeente Amster
dam, maar evenzeer voor andere ge
meenten, die een regeeringscommis
saris kregen toegewezen, zooals Haar
lem, Hilversum en Maassluis.
De regeeringscommissarissien, wel
ke vroeger in ieder geval tegelijker
tijd tot burgemeester benoemd wer
den, fungeeren nu nog slechts als bur
gemeester.
mij uw hart, freule von Duve, wordt
mijn vrouw, Camilla- Vindt u het
niet aanlokkelijk, gravin Altenbach te
heeten?"'
Bij Camilla werd de oude over-
meed wakker. „Neen," zei ze, „in
het geheel niet, mijnheer de graaf.
Ik heb u waarlijk geen hoop gegéj-
ven ik houd niet van u. Laat dit
onderwerp eens voor al tusschen ons
afgehandeld zijrn; ik wil vergeten, wat
u zoo even gezegd hébt."
„Camilla," riep Egon buiten zich
zelf, „u wijst mij dus af een beeld
zonder erbarmen
Het pathetische in zijn toon en uit
drukking maakte hem in 'Camilla's
oogen door en door belachelijk. Hij
verloor echter het laatste restje van
zijn zelfbeheersching en een hevige
toorn tegen Patrick maakte zich van
hem meester.
(Omdat u van avond eien ander
hebt gezien, daarom ben ik niets voor
u," riep hij. „Gij houdt van den zoon
van een moordenaar of zous u niet
weten, wat de musschen van de da
ken schreeuwen, dat Patricks vader
zijn neef Claus heeft doodgeschoten?
Men kon het hem niet bewijzen',
maar
„Zwijg," gebood Camilla hem ver
ontwaardigd, terwijl zij hem wilde
voorbijgaan. 'Maar hij, die eenigszins
nuchter begon te worden, versperde
haar opnieuw den weg,
„Pa'riek Wredenhagen," begon hij
„Wenscht u iets van mij, mijnheer
de graaf?" klonk op hetzelfde oogen-
blik de kalme stem van Patrick achi-
WEER EEN W.A.-MAN TE
UTRECHT GESTOKEN.
De persdienst va:r de N.S.B. meldt
Na de begrafenis van den voor
drie maanden te Utrecht van achter
ren neergestoken wachtmeester der
W.A. Jacob Janse, is het hier en
daar in de stad tot opstootjes gekoj-
men. 1
Hoewel de politie overal dadelijk!
de noodzakelijke maatregelen heeft
genomen om erger te voorkomen,
heeft dit nie: kunnen beletten, dat
opnieuw een W.A.-man het slachtof
fers is geworden van een lafhartigerr
moordaanslag door een onbekenden
dader. De weerman Van der Schaaf,
die eerst cle vorige week tot de W.A.
is tcege reden, bevond zich in zwart
hemd temidden van het publiek, toen
op de Neude eenige onrust ontstond.
Terwijl er eenige klappen werden
uitgedeeld, begon het publiek temid
den waarvan hij zich bevind, op te
dringen. Plotseling zakte 'hij ineen',
naar bleek, doordat hij èen messteek
in den rug had ontvangen van Ter
mand, die tusschen het publiek was
verdwenen. De toestand is ernstig,
daar de long is geraakt.1
PRIJZEN VOOR FOTO'S VOOR
PERSOONSBEWIJZEN.
Reeds eenige maanden geleden
heeft de Gemachtigde voor de prij
zen er voor gewaarschuwd, dat foto
grafen voor pasfoto's geen prijs mo
gen vragen, die hooger is dan de
prijs op 9 Mei 1940. Het blijkt nu
noodzakelijk te zijn, deze waarschu
wing te herhalen in het bijzondder ten
aanzien van foto's voor persoonsbe
wijzen.
Sommigen meenden n.l. dat de prijs
van foto's voor de persoonsbewijzen
w.el hooger mag zijn dan die voor
pasfoto's. Deze opvatting is niet
juist.
Persoonsbewijsfoto's moeten wor
den gelijkgesteld met pasfoto's, zoo
dat er ook geen hoogere prijs voor
mag worden gevraagd dan voor pas
foto's.
DISTRIBUTIEBESCHEIDEN GE
STOLEN.
D en laats ten tij d werden op het!
distributiekantoor te Mill meermalen
bonboekjes, bonnen, enz. vermist.
Van inbraak was geen spoor te vin
den, zoodat men eens naging, wie
er sleutels van het gemeentehuis en)
kluis konden hebben.
Zoo viel het oog o.a. op een ze
keren R., voorheen ambtenaar op het
gemeentehuis en thans werkzaam bij
den wederopbouw te Mill.
Gebleken is, dat R. en een zekere
K. te Mill, 's nachts naar het ge
meentehuis gingen en uit de kluis,
waarvan zij sleutels hadden bonnen
ontvreemdden. De politie heeft met
de bovengenoemde verdachten nog
elf helers aangehouden.
ter hen. De baron was oingemerkjtl
binnengekomen en bood, Egon met
een beweging van; zijn hand pp zij
schuivend, Camilla zijn arm.
„Mag ik u naar uw moeder breni
gen, Camilla? Zij heeft zoo juist naar
u gevraagd. Zoo aanstonds beni ik
te uwer beschikking, mijnheer de
graaf." 1 I
Onwillekeurig was Egon) een paar
schreden achteruit geweken; daarlnaj
hield hij zich alsof hij Patrick en Caj-
milla na wilde snellen, malar bleef
toch staan, terwijl hij züjirtj zakdoek
met de groote grafelijke kroon ge
borduurd, in machtelooze woede sa
men wrong.
Wat een onjbes cha amdheid van de
zen Patrick Wredenhagén, die eigen
lijk niets dan een indringer was in
de adellijke kringen., al ha{d hïj oojk
èen majoraat geërfd. De smet bleef
op zijn naam kleven, daar hielp geen
rijkdom aan. "Het was eigenlijk onge
hoord, dat men hem met open aro
men ontvangen had zijn tante ook.
Hij, Egon, wilde eens een ernstig
woordje met zijn tante sprekenhet
ging toch waarlijk niet aanjj dat de
zoon van iemand, die van rechts in!
het tuchthuis had moeten sterven,
hier een rol speelde. Ongehoord, dat
niet al de lieden van zijn stand ziop
dachten als hij) graaf Egon. von Alr-'
tenbach. Hij zou satisfactie van 'Pa
trick vragen.
(Wordt vervolgd).
NIEUWSBLAD
Verkrijgbaar bij hel
bureau en den
bezorger van dit blad
