GOEDE VRIJDAGVIERING
Plaatselijk Nieuws
TWEEDE BLAD
NIEUWSBLAD voor het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommeierwaard
behorende bij het
No. 6552 - DONDERDAG 25 MAART 1948
Folkloristische gebruiken.
,/tIs dood nu al: God zelve stierf
de dood, Wie derve er, ach,
schier leven in de droefheid van
dien al te droeven dag?
Geen woord en zij gesproken meer
ons Heere hangt en bloedt,
gekropen zij ten kruize nu,
gebiddaagd en geboet."
v, (Gezelle).
Wie de H. Grafkerk te Jeruza
lem bezoekt, kan zijn hand in
een kleine rotsholte steken, die
zicht bevindt onder een der vele
altaren. In deze holte moet een
maal het kruis gestaan hebben,
waarop Christus Zijn laatste of
fer, n.l. het offer van Zijn leven,
bracht voor de zonden der wereld.
Thans is er een zilveren plaat Aan
gebracht, die door vele bezoekers
wordt gekust.
Op deze plaats moet zich dus
liet meest dramatische toneel heb
ben afgespeeld, dat ooit de wereld
aanschouwde. Ilier moet Maria
gestaan hebben, temidden van de
joelende, schimpende mensenme
nigte. Hoe zullen de zware mo
kerslagen, die haar Goddelijke
Zoon aan liet gevloekte hout na
gelden, haar door het hart gesne
den hebben! Leed ooit een moe
der op aarde meer dan zij?
En 's Heilands lijden .was vrij
willig, Eén woord deed de woé
dende zee eenmaal'bedaren. Kon
dan ook één woord van Hem niet
de razende mensenzee Ton d het
kru is bed wingen
In de tijd der eerste Christen
gemeenten werd de Goede Vrijdag,
die aan de gedachtenis van Chris
tus' lijden en sterven is gewijd,
met grote ernst gevoerd. Later
verdwijnt meer en meer de seri
euze Goede-Vrijdags viering. Ook
de Witte Donderdag, de dag van
Christus' gevangenneming, is een
herinneringsdag. In Vlaanderen
heet deze wel de Grote, in Frank
rijk de Heilige Donderdag.
Soms werd op1 deze dag een ex-
tra-maaltijd gehouden met de eer
ste verse groenten uit de tuin. Ei
eren op deze dag gelegd, werdien
wel in de kerk gezegend, en dien
den later als amulet tegen onge
lukken.
De Goede Vrijdag wordt in som
mige gedeelten van ons land be
schouwd als rustdag, elders als
een gewone dag in de week. Meer
""en meer wordt het echter wel ge
woonte op deze dag in de Protes
tantse kerken het H. Avondmaal
te vieren.
In de R. K1. kerken is de pries
ter die dag in zwart gewaad ge
huld. De altaren zijn van alle luis
ter ontbloot, zoals eenmaal aan
Christus alle kleding, ook de
naadloze rok, door Zijn Moeder
met zoveel liefde voor Hem gewe
ven, ontnomen werd. De bleke al
taarkaarsen zijn geblust, de Gods
lamp is gedoofd. Op Golgotha ging
immers het Licht der wereld on
der. Voor het altaar staat het cru
cifix, omfloerst door een rouw
kleed.
Als teken van rouw en belijde
nis strekt de priester zich uit plat
ter aarde. Zacht-uitgesprokén ge
beden rijzen op.
Straks ontdoet hij zich van zijn
misgewaad en ontbloot hij plech
tig en langzaam het kruis: Drie
maal knielend, met ongeschoeide
voeten, wordt 't kruis nu vereerd.
Stil en zwijgend wordt de H. Hos-
Ji§ naar het hoogaltaar terugge
bracht.
Werd in sommige landen de
Goede Vrijdag op devote wijze
gevierd, in Spanje was deze dag
een kermisdag, die reeds vroeg in
de ochtend begon. De kerkgebou
wen waren feestelijk versierd.
Op de straten wordt bii muziek,
gedanst tot twaalf uur, waarna de
Mis wordt bijgewoond en dan het
middagmaal wordt genuttigd.
'sMiddags flaneren de in nieuwe
zijden gewaden gestoken, dames
de straat op en neer. Om een uur
of vier trekt een processie door
de straten, meedragend Christus-
en- heiligenbeelden soms door hen,
die niet eens geheel nuchter meer
zijn. Al zijn 's-avonds de schouw
burgen gesloten, op de hoeken der
straten maken, meermalen blin
den, orgel- of vioolmuziek.
Nog in 1910 was het in Spanje
gewoonte ter dood veroordeelden
op Goede Vrijdag gratie te verle
nen. Zelfs misdadigers van de erg
ste soort kwamen daarvoor in
aanmerking. De vitij gesprokenen
werden „Goede-Vrijdagskindieren"
genoemd.
In België, niet name te Brussel,
koos de Gouveneur-Generaal uit
een lijst van namen van personen,
die voor gratie in aanmerking
kwamen, nadat de veroordeelden
door de overeidspersonen zelf uit
de gevangenis waren gehaald. Het
publiek was bij de terechtzitting
aanwezig, als de gevangenen wer
den ondervraagd. De lijst van na
men werd daarna opgesteld.
Pilatus is één van de droevigste
figuren van de Goede Vrijdag. Hij
toch gaf Jezus over aan de wille
keur van een fanatiek-opgezweep
te volksmenigte.
Een sage vertelt van dezen wre-
den stadhouder, dat hij geboren
werd in Hauzen, een klein dorp
je in het Frankenland. Daar hij
als knaap - goed leren kon, werd
hij te Neurenberg op school ge
daan. Spoedig maakte hij carri
ère en weet hij zich een groot for
tuin te verwerven, zo zelfs, dat hij
dicht bij Hauzen een nieuwe stad
laat bouwen, welke hij naar zich
zelf noemt. De roem dezer stad
neemt steeds toe in dezelfde mate
als Pilatus in rang opklimt. Wan
neer hij echter onrechtvaardig
Christus overgeeft tot de kruis
dood, verzinkt de nieuwe stad in
de aarde. Alleen een akkertje en
een bosje vindt men nog op deze
dramatische plek, en de naam Pi-
latusweg herinnert nog aan wat
o<p deze plaats eenmaal te aan
schouwen viel.
Eenmaal echter zal een haan de
torenspits der stad weer bloot-
krabben en dan zal de Pilatusstad
weer herrijzen.
Klop- èn ratel-instrumenten
speelden eertijds in de tijdsruimte
der Stille Week een grote rol.
Vooral in het plaatsje Thorn het
schilderachtige „kloosterstedeke'
in het Limburgse land, dat aan on
ze kunstschilders zo menig motief
biedt voor hun doeken. Daar trok
en trekt nog de schooljeugd in de
dagen' van Witte Donderdag tot
Paaszaterdag, rond met een klep
en maakt dan een oorverdovend
lawaai. Een folklorist verklaart dit
zo, dat de klokken van Schortel-
woensdag tot Paa)szaterdagochtend
uit alle torens naar Rome vlie
gen om door de Paus te worden
gezegend, waarna zij op hun bei
erende terugvlucht de bont
gekleurde paaseitje^ als goede ga
ven strooien tussen het opgroeien
de jonge gras. Deze hinderlijke
voorstelling zegt hij, geeft de klei
nen een aannemelijke verklaring
voor het feit, dat iii de kerkelijke
eredienst van Witte Donderdag
na het zingen van de glorie tot
Paaszaterdagochtend het orgel en
alle klokken zwijgen. In plaats
van klokken en schellen roepen
ratels en houten kleppen de gelo
vigen ter kerke. De schooljeugd
van Tliorn ziet dit ratelconcert
als een haar toekomend recht.
Zodoende davert het stille
plaatsje op Witte Donderdag en
Goede Vrijdag van lawaaierig ra-
telg ek lep. L
ïn de 16e eeuw zag de honden
slager te Amsterdam deze taak
zich toegewezen. Behalve zijn eer
zaam beroep van honden tijdens
de godsdienstoefening uit de kerk
te weren en deze dieren op ben
paalde momenten ook te doden,
voerde hij, aan het hoofd der
schooljeugd, die hem daarbij
spontaan assisteerde zijn zonder
ling en vervaarlijk concert uit.
Men zong dan: I
D e Dom meld em et
De Vasten is uit!
Kyrie eleison!
Te Pasen zullen wij eieren eten,
Zo is de Vasten al vergeten,
Kvrie eleison!
welk gezang, geaccompagneerd
werd door hels geratel, geklepper,
gestamp en geschreeuw.
Velen zien thans in dit stam
pend lawaai een symbool van het
opwekken der krachten van de
jonge lente.
IIEUSDEN.
Bij de damclub werden j.L
Maandag! voor de jubileum wed
strijd slechts drie partijen ge
speeld, maar dan ook! drie van
goed gehalte. In groep I moest na
fraaie en spannende strijd de partij
A. Nieuwkoop-A. de Graag wor
den afgebroken in een stand van
66 stukken, welke waarschijnlijk
in remise zal eindigen. Als dat zo
is, is de spanning tot de laatste
ronde (Bax-de Graag en de Joode
Nieuwkoop) 'gebleven. Nieuwkoop
en de Graag elk 6, de Joode 5 en
Bax 3, allen uit 5 partijen.
Ger. Jonker won van G. Jonker
in groep II en zijn 'kansen zijn
hierdoor weer wat beter gewor
den. Een opwindende partij, waar
in de beslissing in het eindspel
viel'. In volgorde hebben hier de
beste kansenDeurloo, Ger. Jon
ker en J. Klaren, de andere spe
lers zijn reeds uitgeschakeld.
In groep III werd de laatste
partij gespeeld n.l. Ant. Fitters-W.
v. Driel 2o. Hierdoor kwant Fit
ters gelijk met Struijk, waardoor
een herkamp noodzakelijk is ge
worden. EindstandAnt. Fitters
en J. Struijk 8, W. van Driel 6
en Kuijs 2 pt.
Abusievelijk werd vorige week
vermeld, dat een prachtige beker
(de ie prijs voor de Int. 6-khmp)
was geschonken door de „Rex"
schoenfabrieken te Waalwijk, dit
moet zijn „te Drunen". Gaarne
herstellen we hiermede deze fout.
ALMKERK.
Op de vergadering van 18
Maart 1.1. van de Ned. Chr. Radio
Vereen., welke gehouden is te
's-Bosch in hotel Noord-Brabant,
werd met algemene stemmen her
kozen als bestuurslid van de Ver
enigingsraad, de heer A. J. Poidi,
Oud-Directeur van het Arbeidsbu
reau te Almkérk. v
BABILONIëNBROEK.
J.l. Woensdag was het voor
de Zangvereen. „Volharding" al
hier een heuglijke dag, dien dag
n.l. herdacht de heer Prinsen, dat
liij 15 jaren achtereen voorz. der
vereniging was en tevens 25 jaren
lid. De heer v. Rijswijk uit Sle#u-
wijk was I2V2. jaar directeur.
Deze feiten werden vorige week
Woensdag door leden en oud-le
den in een der lokalen van de
O. L. school herdacht. Het was
een zeer .gezellige avond. Door
verschillende sprekers werd het
woord gevoerd en werd de avond
verder met zang en voordracht af
gewisseld en de aanwezigen op
gebak getracteerd. De vereniging
kan met genoegen op deze genot
volle avond1 terugzien.
De vereniging zal met Pinkste
ren deelnemen aan het concours
te Andel. Zij zal uitkomen in de
2e afd.
Dezer dagen legde de heer
C. de Graaff Gz. alhier met gun
stig gevolg examen af voor leer
ling monteur. Hij genoot zijn op
leiding aa,n de Ambachtsschool te
Gorinchem.
CAPELLE.
De Gemengde Zangvereni
ging 't Rozeknopje" hield haar
jaarvergadering. De aftredende be
stuursleden G. A. S. de Bas en
W. J. v. Nieuwenhuijzen werden
bij acclamatie herkozen. Na af
handeling der agenda werden de
leden Mej. B. Vos en de heer W.
M: de Bas, die resp. 25 en 35
jaar werkend lid der vereniging
zijn, gehuldigd en ontvingen uit
handen van de voorzitter een blij
vend aandenken aan dit jubileum.
De door de afd. Sprang-Ca-
pelle van de Ned. Bond van Plat
telandsvrouwen georganiseerde
feestavond ten bate van de jon
gens in Indië heeft het mooie be
drag van f225.80 opgebracht.
DUSSEN.
Hank. Op 10 en 11 April
a.s. zal door de R.K. Toneelclub
„St. Petrus" in de zaal van dhr.
C. v. Dint eren een tweetal uitvoe
ringen gegeven worden. Opge
voerd zal worden het toneelspel:
„Een zwerver kwam".
Bii dhr. C! Rijkers wist
een kip een ei te produceren van
niet milder dan 12 5gram.
EETHEN.
Alhier heeft zich een plaat
selijk comité gevormd voor de
Stichting Tentoonstelling de Ned.
Vrouw 18981948, in verband met
het regeringsjubileum van IJ. M.
de Koningin, samengesteld uit de
volgende damesMevr. A. A. v. d.
Schans-v. Eeten, Mevr. v. Everdin-
gen-Nouhuis, Mevr. F. M. v. d.
Meijden-v. d. Beek, Mevr. M. v.
Putte v. Putte, Mevr. T. Boll-v.Vugt
en Mej. A. G. J. Schukking.
GENDEREN.
Op 2e Paasdag des nam.
voor kinderen beneden 14 jaar en
des avonds voor de leeftijd boven
14 jaar, hoopt het kinderkoor
„Beatrix" alhier een uitvoering
te geven. Gezien het mooie pro
gramma belooft dit een aangena
me middag én avond te worden.
Zie advertentie in dit nummer.
Hedenavond hoopt de Chr.
Land ar beider bond Genderen, een
vergadering te houden in het
schoolgebouw. De ere-voorzitter
Ds. Moll hoopt dan een onder
werp te behandelen.
t- Wegens vertrek van Mevr.
Ritsema, is tot presidente geKo-
zen van de Chr. Vrouwenbond,
afd. Genderen Mevr. v. d. Meijden
en in diens plaats r tot penning-
meesteresse Mevr. v. d. Beek.
y Door de Stichting van de
Landbouw zijn alhier 26 werk
pakken beschikbaar gesteld.
De muziekvereen. „Excel
sior" alhier, hoopt deel te ne
men aanhet Nat. Muziek- en
Zangconcours te Andel en hoopt
dan uit te komen in de le afd.
Naar wij vernemen hoopt
Ds. J. J. Ritsema op-4 April af
scheid te nemen van de Geref.
Kerk alhier.
VGRAVENMOER.
Het bestuur van het Groe
ne Kruis afd. 's-Gravenmoer-Don-
gen deelt ons mede dat de verko
ping ten bate van de bouw van
een kerkje voor het nieuw te bou
wen Diaconessenhuis te Breda ge
houden te 's-Gravenmoer op 17
Maart, een bedrag van f 1065 heeft
opgebracht. Van alle ziiden wer-
\s
