Nog steeds verkeren onze
steenfabrieken in moeb-
lijke omstandigheden.
DUSSEN.
iMIet hét vérleglgfen van het
vlietje in het wedero[7bouwplan is
reeds een aanvang gemaakt. Mjet
'behulp van een dragline-machine
wordt het nieuwe vlietje gegjravien
en met de uitgegraven grond het
oude vlietjie gedempt.
iVrijdagmiddjagi raakte het
zooritje van A. vian Hees nabij'de
watermachine „Hét Zuideveld" te
water. Door de postcommandant
der Rijkspolitie werd 'het kind
weer op het droge gebracht.
!Op het gehouden examen
slaagde onze dorpsgenoot B. de
Rooy voor het diploma practische
autokennis en landbouw tractoren.
GENDEREN.
Tegen f159.320 is aan de
fa. Kramer alhier de bouw van
woningen te Waalwijk opgedra
gen.
HEESBEEN.
Op Donderdag 7 Oct. zal in
de school 'n vergadering! worden
gehouden door die C.B.T.B., waar
als spreker zal optreden de heer
Jaantjes, secr. voor Nootrd-Hol-
land, met het onderwerp: „De
toekomst van de landbouw".
Ook niet-leden hartelijk welkom.
NEDERHEMERT.
Donderdag 7 October, des
nam. om 7 uur hoopt iten huize
van D. Oomen in de dienst des
Woords voor. te gaan, Dis. du Mar-
chie van Voorthuizen uit Slie-
drecht.
NIEUWENDIJK.
Aan G. Schermers alhier is
tegen f6.951 gleglund het maken
en inhangen van reservedeuren in
de Ottersluis te Sliedrecht.
RIJSWIJK.
Zeer binnenkort kunnen de
nieuwe woningen betrokken wor
den. Men is nu beziig met de
aanleg van een nieuwe weg; langls
het huizenblok. 'Het benodigde
zand wordt aangevoerd aan de
Nol.
Thans is het brugdek van
de inundatiesluis, ieven voorbij die
Nol geheel vernieuwd. Het hou
ten dek is door een stenen veir-
vai^gen, terwijl de beschermende
balies tevens zijin hersteld. Het
geheel betékent ee;n mooie verbe
tering.
SLEEUWIJK.
Gegadigden voor het laten
opnemen van gesproken or ie ven
op gramofoonplaten kunnen zich
opgeven 'bij Ds. Verbeek alhier.
De opname heeft plaats 6 Oct. p.s.
VEEN.
Dinsdag 5 October a.s., des
avonds om 7 uur, hoopt alhier
voor de Ger. Gemeente op pe tre
den, Ds. van Dam van Werken
dam.
WIJK.
Woensdag j.l. herdacht hét
echtpaar Joh. Millenaar en G.
Millenaar-Kerkwijk in de Heistraat
alhier, onder grote belangstelling:
zijn 50-jarige echtvereniging'.
WIJK EN AALBURG.
De voetbalver. „Wilhelmi-
na" alhier speelt sinds 1946 in de
4e klasse van de Zaterdagmiddag-
competitie van de Kon. Nederl.
Voetbalbond, waardoor aan ter
rein kleedlokaal enz. hoge eisen
worden gesteld.
Het groot aantal leden nood
zaakt de vereniging! een 2e oefen
terrein in orde te laten maken,
temeer, daar het thans in gebruik
zijnde veld niet geheel aan de
voorwaarden, door de K.N.V.B. ge
steld, voldoet.
Het een en ander vraagt van
zelfsprekend grote uitglaven, die
de finantiële draagkracht van die
vereniging vier te boven zullen
gaan. Door de activiteit en het
doorzettingsvermogen van het be
stuur, in goede samenwerking met
haar leden, is reeds een naar dJe
eisen ingericht kleedgebouw vopr
gasten, scheidsrechter en eiglen
spelers verrezen. Dit was de [eer
ste én zeer goede stap tot verbe
tering.
Het Béstuur van Wilhelmina"
heeft gemeend de verdere en gro
te uitgaven te moeten bestrijden
door het organiseren van een ba
zar, die in hét begiin van (de:
maand December a.s. gehouden zal
worden. Voor deze opzet is -gen
comité gevormd en wij Jhebben
ons hierbij geïnformeerd naar de
resuitaaten van een oproep, die
zij aan diverse instanties gezonden
heeft. Niet alleen uit de gemeente
Wijk en Aalburg, maar ook van
Een snoepje hier, een koekje daar,
Cake en gebak, 't is heerlijk - maar:
Snoep en geniet er van met matei
Wil nog wat boter overlaten
Om saus te maken en vis te stoven.
Ga ook Uw beurs niet gans beroven
Voor nutteloze zoetigheden.
't Geld is veel beter te besteden
Aan groente en fruit en zulke waren,
Die Uw gezondheid wei bewaren I
Goede raad geeft het vouwblad „De be
steding van ons inkomen", a 3 cent te
bestellenVoorlichtingsbureau van den
Voedingsraad, Koninginnegracht 42, Den
Haag.
Die grondstoffen vopr de steen-
industrie lever t de Nederlandse bo
dem. Vooral in de ióte eeuw ging'
de steenindustrie de vleugels bre
der uitslaan.
Uit de aard der ziaak treffen we
de steenbakkerijen vooral aan
langs de g'rote rivieren en ver
scheidene ervan bogen op een ou
derdom van 2 a 3 eeuwen. De
aanzienlijke uitbreiding van 'deze
tak van industrie was mede een
gevolg van het decreet van Karei
V, die verbood 'bij nieuwbouw hou
ten huizen op te trekken met het
oog op brandgevaar. Om deze re
den moesten de nieuw te bouwien
huijzen tevens, voor wat de dak
bedekking betreft, „duymeldicke
beleemd'wor den.
De oudste bakkerijen vindt men
langs de Oude Rijn. Later worden
tevens in de Graafschap, Noord-
Brabant, Limburg en'Twenle steen
fabrieken gesticht.
Moesten ïri oude tijd stenen ge
bouwen opgetrokken worden, dan
heerste het eigenaardigi gebruik,
dat de onderhorigen voor het
bouwmateriaal hadden te zoggen.
Zij moesten clus de stenen leveren.
Teneinde aan deze eis te kunnen
voldoen, wendden de betrokkenen
•zich tot de klooster steeriDakke-
ren, huurden 'daar voor enige tdd
de oven af, om daarin het pro
duct te bakken. Als tegenprestatie
dienden dan „van elcke brandt"
énkele duizenden stenen achter
gelaten te worden ten gluniste van
kerk of convent.
- Daar liet stenen bakken slechts
plaats had in Mei en Augustus,
dus in feite slechts twee keer per
jaar, kon de productie nooit zo.
erg groot zijn. Hiet logisch ge
volg hiervan was natuurlijk, dat
de bouw van" grootse werken soms
liang stagneerde en deze zich over
ettelijke jaren uitstrekte.
'ülnze voorvaderen zouden nim
mer geloofd hebben, wat ze in
onze moderne tijd in de krant
zouden hebben kunnen lezen, dat
een enorme wolkenkrabber van 12
verdiepingen in Ghicago in een
maand tijd gereed kwam.
In de Bommelerwaard
De Bomme le rwaar d telt een
achttal steenfabrieken/ waarvan er
twee staan te Kerkdriel, terwijl
de overige gevonden worden te
Nederhemert, Aalst, Zuilichem,
Gameren, Hurwenen en Rossum.
'Ofschoon de grondstof, welke
de fabrieken gebruiken dezelfde
is, staat de productie van straat-
of metselstenen 'in het nauwste
verband met de temperatuur der
ovens. Zo is'b.v. votor de productie
van de straatsteen, die gefabri
ceerd wordt te Gameren en "Ros
sum, een temperatuur vereist van
1100 gr. C, voor de metselsteen,
welker productie plaats heeft in
de andere fabrieken ,van 1000
gr. C. Nu zal men misschien ver
wachten, dat de productie van bei
de stenen gemakkelijk zou kimmen
plaats vinden in dezelfde oven,
zodat deze nu eens yoor de ene,
dan weer voor de andere soort
steen zou zijn te gebruiken. Niets
f'S echter minder waar. Voor het
bakken van straatstenen heeft men
vlamoven nodig, terwijl de met
selsteen wel in de fingoven wordt
gebakken. Hierin kan men de
temperatuur niet hoger opvoeren
dan tot 100 gr. ,C.
Onder de fabrieken in de Bom-
melerwaard nemen Mie te Kerk
driel wel een belangrijke plaats
in, daar deze tot die z.g. continu
bedrijven behoren, 'd.w.z. dat ze
ook 'swinters de stenen, met be
hulp van afgewerkte stoom, kun
nen drogen.
'Vroeger -was een regienperiode
in de steenindustrie funest. Enkele
regendagen achtereen,, ,g|af tevens
enkele dagen werkloosheid. De fa
briek te Hurwenen b.v. heeft de
regen-handicap' ondervangien door
het bouwen van rekjes .onder af
daken.
Het afzetgebied.
Aanvankelijk blevén de produc
ten der steenindustrie in het bin
nenland. D'oëh voor 14 jaar be
gon de uitvoer naar Engeland.
„Deze uitvoer van een zeer volu
mineus en zwaar product in
vroeger tijden konden de legle uit
varende O o s t-1 nd ir-vaar de rs de ste
nen als ballast meenemen, getuigie
de overblijfselen van hieruit ver
vaardigde kunstwerken in enkele
delen van Java werd echter
mogelijk gemaakt door de buiten
gewoon hogé spoorwegtarieven in
Engeland, zodat de kosten van
bet vervoer te water van Zalt,-
bommel naar een plaats aan de
Theems even voorbij Londen,
reeds even hoog waren als deze
van het vervoer per spoor vanuit
Londen naar dezielfde plaats.
Grote schade.
'V 1 's, blokken dynamiet, gra
naatregens, vandalistische vijanden
hgbben niet minder dan 70 pet.
van de productie-capaciteit der
der steenfabrieken beschadigd, ter
wijl er 25 pet. geheel yernietig'd
werd, vooral langs de glrote ri
vieren in het Gelderse, m.l. langs
Waal en Rijn. Nauwelijks was de
bezetter verdwenen of met krach
tige hand werd met het 'herstel
begonnen, met als resultaat, dat
thans weer 95 pet. der fabrieken
draait.
Gulzige exca vaten rs heffen weer
vettige kleiklopters uit de putten
in de kipkarretjes der gereed
staande treintjes, die de zware
last naar de weekputten transpor
teren. Steenpersen stampen weer
de kleffe substantie in de vormen,
reuzige „afstrijkers" scheren ween
de overtollige kleibrokken van Me
bakken, terwijl wagen na wagen
de weke steen naar de droog rek
ken brengt. In de gloeiende steen
ovens ondergaan de gedroogde
stenen daarna hun verhardinigs-
proces.
Grote behoefte.
Nog steeds zijn er tal van rem
mende factoren, die de steenfa
brieken, ofschoon voor 95 pet.
weer ingeschakeld in het produc
tieproces, verhinderen deze, pro
ductie tot voor-oor logs peil op
te voeren.
Wat de fabrieken betreft, meer
dere ervan zijn niet dan proviso-
risich hersteld. Daarbij verneemt,
men de klacht dat het gebrek aan
arbeidskrachten nog tamelijk groot
is. Dit is o.m. mede éen gevolg
van het woningtekort, zodat de
werkkrachten geen onderdak kun
nen vinden terwijl ook verschil
lende arbeiders, werden aangeno
men 'bij de D.U.W. Bovendien ver
eist de outillage van sommig'e fa
brieken dringend vernieuwing'.
De conclusie ligt voor de nand:
:de behoefte, die er aan stenen,
enz. bestaat, wordt lang niet ge
dekt.
Wel voert ook België een ze
kere hoeveelheid stenen in, doch
al' rekent men dit kwantum mee,
dan 'kan nog niet aan alle aan
vraag worden voldaan.
firma's, particulieren, instellingen
en verenigingen van verre zijn
reeds vele geschenken in natura
of geldelijke bijdragien binnenge
komen, zodat wij een goede ver
wachting hebben dat hét bazar-
comité in haar opzet zal slagen.
Moge zij slagen, want door goe
de lichaamsoefening wordt eenjgie-
zond lichaam gevormd, waarin zich
een gezonde geest kan vormen,
weldadig voor het alglemeen be
lang van onze gemeenschap.
WOUDRICHEM.
Thans wordt de laatste hand
aan de nieuwe brug in de toelei-
dendé weg naar onze gemeente
aan de zijde van Rijswijk gelegjd.
Die brug, die die oude versleten
houten brug vervang!, is een
pracht stuk werk, dat ongetwij
feld d;eschoonheid van de en
tree van het stadje verhoogt.
WERKENDAM.
De dames J. v. d. Heuvel
en M. de Keyzer alhier slaagden
voor het diploma kraamverzorg
ster.
ZUILICHEM
Met ingang van 1 October
a.s. moeten de winkels des avonds
om 6 uur gesloten, met uitzonde
ring van 's Zaterdags, op welke
dag die sluiting! is bepaaldd op 7
uur. Het is daarom wenselijk, dat
de ingezetenen er aan medewer
ken, dat de winkeliers zonder be
zwaar zich aan dit sluitingsuur
kunnen houden.
Woensdag 29 Sept. j.l., des
avonds 0111 half acht, werd in de
Chr. school alhier een vergadering!
belegd, uitglaande van het Bestuur
der Chr. school, met hiel doel itte
komen tot oprichting van een Qhr.
Kleuterschool.
Het hoofd der school, de heer
N. Borreman, opende deze verga
dering met het laten zingen van
Ps. 19:5, las Lucas .18:927 en
gingl voor in gebed.
Spr. heette alle aanwezigen har
telijk welkom en deelde mede, dat
reeds meermalen deze zaak, waar
voor wij hier thans her vergade
ring zijn, door het bestuur 4er
School is besproken, maar g^og
niet tot uitwerking is gekomen,
fj.et bestuur besloot dan ,ook de
ze vergadering! uit te schrijven om;
gezamenlijk met elkaar te over
leggen. Spr. zeide, dat een kleu
terschool niét van Rijkswege wordt
gesubsidieerd en Mat de aanschaf
fing van meubilair en leermidde
len, vooral in deze tijd, nogal
wat kost.
Voorgespeld werd om een gield-
inzameling door de gemeente te
houden. Ook zal schoolgeld moe
ten worden geheven. Verder werd'
besproken om b.v. per 3 maan
den voor dit doel een collecte
te houden in beide kerken.
Na nog enige discussie twerd
besloten om het bestuur .der Chr.
school de plannen te .laten uitwer
ken en indien het tot oprichtinug
van een kleuterschool mocht ko
men, een definitief bestuur ,voor
de7o school samen te stellen. Er
werd nog een comité samenge
steld naast het Bestuur .der Chr.
school, bestaande uit 6 personen,
dat zich zal belasten piet de te
houden geidinzameling. Benoemd
