De binnen wegen vrij.
CE
Jterker dan de haat
Buitenland
Ook op veeteeltgebefd is in de Bom-
melerwaard de nieuwe tijd ingeluid.
Met winch en springstof.
Dat zijn die lange, lange wegen
van Soerabaja naar Lamongan, van
L among an naar Babat, van Babat
naar Toeban, van Bodjenegoro naar
Padangan, die versperd zijn geweest
door gesprongen bruggen, verrader
lijke bommen, diepe tankvallen en
door knapen van bomen. Dat is ge
weest.
De Genie en het Pipel sloegen
nieuwe bruggen, en demolitie maak
te bommen onschadelijk, bulldozers
kwamen om de tankvallen te dich
ten en het waren die enorme kraan
wagens G.M.C.'s en M 5's, die met
hun stoere winch de gekapte bomen
ruimden. En nu razen langs deze
wegen dagelijks de lange convooien.
En de ondernemende planter, die
met dit convooi meelift om zijn be
zittingen te gaan bekijken en langs
deze banen raast, ziet en vindt dat
het goed is. Het is alweer dik voor
elkaar en ze hebben het toch maar
nebjes gefikst", maar dan vergeet
hij het andere... i
Dan vergeet hij de binnenwegen,
die in de opmars als „onbelangrijk"
links en rechts bleven liggen, waar
de colonnes, desnoods te voet langs
trokken. Zo bijvoorbeeld de bin
nenweg tussen Dander en
Boeboelan, daar ergens ten Zuiden
van Bodjonegoro. De weg, die zich
slingert door de machtige djatibos-
sen, de weg, waar ontelbare bomen
dwars over liggen, obstakels, waar
overdag de marinierspatrouilles zo
moeizaam overheen klimmen en
waar 's nachts de ploppers over
voortsluipen.En ook deze' weg
moest begaanbaar worden gemaakt.
Daarom kreeg post Dandier een zwa
re G.M.C. tot zijn beschikking. Zo
gauw mogelijk die weg schoon, was
het parool. En zo komt het, dat we
er die Donderdagmorgen op uit
gaan. De truck en een ploeg mari
niers, het djatibo,s in. Daar ligt de
eerste knaap. Je krabt je eens ach
ter op je hoofd, en je denkt: Jmij
benieuwen hoe-ie dat fikst."
Dan legt de chauffeur, een Dren
tenaar, een ketting om de boom. Al
les rent een eind weg om geen los
schietende staalkabel in ziijn maag
te krijgen. De G.M.C. begint te brul
len en te trekken; de staalkabel
spant zich, steeds "harder giert de
meter, zal-ie het doen? Tja, er komt
beweging in. Langzaam begint de ko
los naar de truck toe te schuiven,
takken breken af met een gekraak,
dat tienvoudig wordt weerkaatst in
de donkere holte van het bos. Dan
breekt met een klap de kruin af en
de stam, nu van alle uitsteeksels
bevrijd, hobbelt over het pad de
truck na, die hem met een handige
manoeuvre model de kant in trekt.
De chauffeur grijnst, de mannen ve
gen zich het zweet van het voor
hoofd alsof zij hem weggetrokken
hebben. Wie volgt?
Daar ligt de tVveede, zeker niet
minder zwaar en hij ligt „rottig".
Precies geklemd tussen andere bo
men; hij kan niet links of rechts.
Maar op dergelijke opstakels is ge
rekend. Blazen. Daarvoor is de
knaap van het stootpeleton meege
gaan. 'Efij wedt precies, hoe je zo
iets moet aanpakken. Een paar blok
jes TNT met een slagpijpje. Maak
dat "je uit de buurt komt, mannen,
en zoekt dekking onder de truck.
Even spanning, een doffe klap, een
windstoot, gedruis in dé" bomen, stuk
ken hout die naar beneden klappen,
splinters, die er achteraan dwarre
len... Keurig werk, demolitieman.
Precies in tweeën, die boom. Nu is
het vbor de GMC een koud kunst
je; even de stam in de berm leggen
en oprukken naar weer een volgen
de boom.
Die is niet zo dik, maar ook Mj
ligt weer rotsvast, kan niet links of
rechts. Maar die chauffeur weet wel
tot welke ongelofelijke prestaties zijn
wagen in staat is, doodleuk de weg
afrijdt en zijn truck met de bum
per tegen een boom zet, om dan die
ketting ijskoud in het midden van
de op te ruimen stam te haken.
Dat die chauffeur iets aparts is, wis
ten we, maar wat voor stunt hij
nu weer wil uithalen...
Maar zelf grijnst-ie eens, slaat zijn
knuisten om diverse handles, goo
chelt met ziijn voeten op de peda-
De kabel spant zich, een gekraak
en een doffe klap, kronkelend slaat
de kabel terug en onze boom ligt in
twee delen. Model doormidden ge
trokken.
Ja, dan zie je wat deze stoere
wagens eigenlijk kunnen. Dat ze
meer doen dan alleen maar over de
eindeloze wegen razen, maar kunnen
dan alleen maar met hun wielen
door de modder „scheuren" en hun
„maten uit een tankval trekken".
Dan zie je dat... Neen, we zijn er
nog niet. Het is op een plaats, waar
de wegrand ongeveer een meter,
steil naar heneden loopt en waar
weer zo'n reusachtige djatiboom
dwars-over ligt. Och, dat is een koud
kunstje voor heim na al die stunts.
Samen gaan ze achteruit, truck en
boom, amper een meter van elkaar.
Maar dan let die „dfaver" even niet
op. Hij heeft niet in de gaten, datj
zijn wagen scheef op de weg ligt.
Plotseling krijgt hij een schok, als
de wagen opzij zakt en de achter
wielen in de ruimte zweven. Nog
een decimeter achteruit en hij kan
telt van de weg af. Een meter naar
voren en hij zit tegen die boom aan,,
dat gevaarte, dat je met nog geen
vijftig man opzij duwt. En je lacht
„Nou zit je vast, chauffeur", i
Maar 'hij lacht terug en doet, of
er geen vuiltje aan de lucht is.
Rustig zit hij achter het stuur, weer
goochelt hij met handles en pedalen,
en dan...
Je knippert met je ogen, je klap
pert met je oreh, je merkt niet dat
je mond wijd open staat, als die
truck naar voren rolt en ijskoud als
of het de gewoonste zaak van "de
len en laat de motor weer razen, wereld is over die boom beenklau-
••Hovr
Verkrijgbaar in de Boekhandel van de
Firma L. J. VEERMAN te Heusden
van
Ons Feuilleton
Heeswijk
Oorspronkelijk Nederlandse roman
8)
HOOFDSTUK 4.
Vijf lange jaren, i
Tijd is een begrip dat van diverse
omstandigheden afhankelijk is. Veer
tien dagen kunnen kort en lang du
ren. Ze vliegen om, wanneer "die
veertien dagen vacantie zij n, na een
jaar hard werken; ze duren een
eeuwigheid, wanneer men bijvoor
beeld op een ziekbed ligt. Natuur
lijk zijn 24 uren voor een zieke pre
cies een etmaal, evenals voor de
vacantiegangers, maar de manier,
waarop men de tijd passeert i doet
hem vlugger of langzamer gaan.
Nu zijn veertien dagen een be
trekkelijk korte tijd; zodra men met
maanden of jaren gaat meten, wordt
het anders. En geen mens, dienim
mer gedurende een bepaalde tijd in
een cel van de gevangenis heeft ge
zeten, kan zich indenken hoe lang
één enkele dag kan duren. Was het
te verwonderen, dat de vijf jaren
van afzondering An toon van der
Velde een eeuwigheid toeschenen?
Vijf jaren dag én nacht in een enge
kleine ruimte van ruwe, rode ste
nen, drie meter breed, vijf meter
lang, met een glimpje blauwe of
grijze of zwarte lucht door de zwaar
getraliede en bijna geheel uit mat
glas bestaande ramen. Vijf lange
jaren, zestig maanden, tweehonderd
zestig weken, achttienhonderd zes
en twintig dagen. Ja, zo telit een
gevangene. Hij begint met dagen,
vervolgt met weken en maanden,
steeds maar weer weken en maan
den en langzaam rijen tdie maanden
zich aaneen tot een (jaar. Af en toe
een jaar.
Het "leven in de 'gevangenis. Wie
kan beschrijven welk een (matelo
ze ellende en verdriet, (wroeging en
leed er binnen de (gevangenismuren
wordt geleden, dag en (nacht? Wie
kan peilen, wat er tin het gemoed
van die duizenden mannen, die eens
in hun leven een <misstap hebben'
begaan, omgaat gedurende de {tijd
dat zij in hun ;óel boeten voor hun
oiisdaad? Misschien is de 'gevange
nisdirecteur, de dokter, de feestelij
ke en de bewaarder enigszins in
staat te zeggen, wat er omgaat inde
harten van al die maatschappelijk
gederailleerden. Want is het ieven
in een gevangenis eigenlijk «nogwel
leven? Neen, men leeft wiet achter
de tralies, men wordt geleefd, om
dat anderen het willen. Het begint
bij de hel van izeven uur, het eindigt
bij de hel van ikwart voor negen,.
Tussen deze twee tijdstippen Ikan
men slapen, als men Lslapen kan.
Hoevele uren zullen er wakend wor
den doorgebracht op de Iharde stro
matrassen?
Zo was het leven van Anfcoon van
der Velde gedurende zijn rvijf jaren
van afzondering. De laatste martel
gang was de terechtzitting geweest.
Ze had hem een (eeuwigheid toege
schenen. Nu was ook dit voorbij en
de celdeur was achter (hem: geslo
ten. Hij was opgenomen in de rij
der verworpenen, der gekla&seerden,
der getekenden. Hij was een hun
ner, zonder meer, alleen nog met
een metalen nummer op de ruige,
bruine gevangenisjas. Opgenomen in
het automatische gevangenisleven:
opstaan, eten, werken, luchten, wer
ken, eten, werken, eten, slapen. Zes
dagen in de week. En Zondags ver
viel het werken en kwam daarvoor
in de plaats de kerkgang en de ver
veling. 0, die vreselijke Zondag in
de gevangenis, erger dan de zqs an
dere dagen der week tezamen. De
stille uren, waarin men niets anders
hoort dan de eentonige gang van
de bewaarder en af en toe het gerin
kel van een der celbellen, wachtende
ja, waarop. Tot de etensbel gaat
misschien? Omdat de sobere maal
tijden enige afwisseling brengen in
het gevangenisleven.?
tert en er achter tot stilstand komt.
Dan geef je het maar op en verfwon-
der je je nergens meer over. Dan
vind je het heel gewoon als na een
paar uur al die bomen aan de kant
liggen en op een diepe tankval na,
de weg van Dander naar Boeboelan
helemaal open ligt.
Open, om straks als er wat loos is
in die buurt met diezelfde GMC over
die zelfde weg het dijatibos in te
kunnen razen.
Het Hollandse vee heeft steeds een
goede reputatie gehad tot ver buiten
ae grenzen van ons land. Toen daar
grotere landbouwstreken werden ont
sloten, vermeerderde uit de aard' der
zaak de vraag naar gioed fokvee,
want dit kon, met de vleesvormers,
g;evoed worden ook met de afval
producten van de veldgewassen.
Bij het aanschaffen van vee spreken
twee eigenschappen het meest, n.l.
de melkspiegel en het interieur. Bei
de eigenschappen kunnen worden aan
gekweekt ,als het fokken van vee
plaats heeft na juiste kruisinigi. Daar
voor is nodig een nauwkeurig) en se
cuur aantekenen van alle gegevens
van waardevol vee. Voor de verkoop
van het gejokte vee is dit tevens van
bet hoogste belang en de prijs, die
bedongen kan worden, kan dan .ge
rust hoger gesteld worden.
Het is toch zo, dat de nakomeling
schap meestal de eigenschappen ver
toont van het voorgeslacht. Vandaar
het grote nut van stamboeken.
In de Bommiélerwaard.
Aanvankelijk woonden 'in de dor
pen van de Bommélërwaard enkele
grootg:rondbezittersmaar bet groot
ste aantal Hectaren land behoorde aan
buiten dit gebied woonachvtilg|e eige
naars,. die er him rentmeesters enz.
hadden aangesteld. Op de belanlglen
van de gebruikers der gronden werd'
minder gelet. Het spreekt vanzelf,
dat zo een gebied niet tot bloei kon
geraken. Het conservatisme vond in
e Waard dan ook een goede voe
dingsbodem.
Wanneer evenwel dit gieisoleerd ge
bied door de bouw der bruggen bij
Hedel en Zaltbommiel, en door de
aanleg van rijksweg, meer in het
verkeer getrokken wordt, komt de
kentering. Allereerst vindt voorlich
ting op agrarisch gebied er meer in-
ig-angi.
Een goede stap vooruit was te
vens, de oprichting ener coöperatieve
aankoopvereiïLging voor landbouwbe-
modigdheden, die aanvankelijk vele
boeren liet profiteren van haar voor
lichting.
in de' loop 'der ja'ren veranderde
dit echter en bepaalde ze zich in
hoofdzaak tot aan- en verkoop.
Doch de sterkste vooruitjg|anig) maak
te de Bommelerwaard wel door de
„Stichting tot bevordering) van de
welvaart in de Bommelerwaard".
Deze Stichting nu gaf weer het
aanzijn aan" een Veeteeltcommissie,
die het Bommelerwaardse vee „op ho
ger peil" tracht te brengen. De Com
missie wist b.v. reeds op een acht
tal plaatsen fok- en controle vereni
gingen op te richten.
Na de eerste dagen miste van der
Velde zijn vrijheid, meer niet. De
storm in zijn binnenste scheen ge
stild, althans geluwd, want de meeste
dagen zat hij stil voor zich uit te
staren. Zwijgend begaf hij zich naar
de luchtplaats en zwijgend keerde
hij weer. Op de vragen van de be
waarder gaf hij korte antwoorden.
Het was aLsof zijn ziel uit zijn li
chaam geweken was en nochtans
het lichaam leefde. Als een dode
bewoog hij zich door de gangen,
zonder uitdrukking op zijn gelaat.
Hij liep altijd zijn zelfde tred, keek
niemand aan, zei tegen niemand Wat,
deed wat men hiem beval, maar
alles schijnbaar zonder besef. Het
was alsof hij geestelijk verdoofd was,
alsof zijn zintuigen de volle werking
weigerden te doen. Zo begon voor
hem het gevangenisleven.
Na een paar maanden kwam er
'weer glans in zijn ogen, maar al
leen als hij aan zijn heerlijke Indiê
dacht. H;ij verlangde naar het war
me Insulinde. Na een half jaar had
hij soms een heftig verlangen om
te gaan schreeuwen. Dan liep hij
met verwrongen gelaat, telkens maar
heen en weer op zijn ruwe houten
klompen, slap-stap, stap-stap, stap-
stap-stap-staptelkens vier passen
heen en vier passen terug. Dan ha
merde bij met zijn vuisten op de
kale stenen muur of stond hij lange
lijd achtereen te turen door het klei
ne ruitje naar het brokje blauwe
lucht daar heel in de verte, vol ver
langen naar de vrijheid, die ervoor
In de Bommelerwaard toch vindt
men bij de grotere boeren meer
mestvee en drachtig vee. Vooral de
handel in kalfvaarzen beslaat een
voorname plaats. Deze wprden dan
in het voorjaar aangeschaft en in
het najaar als drachtig vee weer
verhandeld, vaak in Den 'Bosch.
Veel vee is er nooit in de Bom
melerwaard vetgemest. De voeding
der dieren moet ook volgens weten
schappelijke richtlijnen plaats hebben.
Deskundigen raden de veehouders
in de Waard aan, tenminste hun,
die nog niet veel verstand van de
veefokkerij hebben, het sterkere en
beter tegen minder goede voeding
bestand zijnde roodbonte vee te fok
ken, dan het edeler zwartbonte. Bo
vendien helt het roodbonte vee meer
naar het vleestype over.
Zoals wij hierboven zagen is de
Veeteeltcommissie inzake de verbete
ring van de veefokkerij zeer diligeqt.
Ook dé kunstmatige inseminatie van
het rufidvee staat op haar program
ma.
Men ziet, ook op veeteeltggbied,.
wordt het hieuwe geluid 'gehoord.
AMERIKAANSE SENAAT .BE
KRACHTIGT ATLANTISCH
PACT.
De Amerikaanse senaat heeft Don
derdagavond het Atlantische pact met
een. overweldigende meerderheid ge
ratificeerd.
De uitslag van de stemming! was
82 stemmen voor en .13 tegen.
Door deze historische stemming be
loven de V.S. plechtig ,zich met Ca
nada, Groot-Bnttannië, Frankrijk en
acht andere Europese landen .in een
alliantie van Wederzijdse verdediging
te verenigen. Het pact, dat twintig
jaar geldig is, legt de ondertekenaars
de verplichting op, ieder lid te hulp
te komen op een wijze ais zij nodig
achten, met ingjebrip van het gebruik
van gewapeiAde" macht in geval /an
een aanval 'op een van "hen.
De V.S. hebben nuL bet pact defi
nitief bekrachtigd daar het volgens
de grondwet niet nodig, js, dat het
Huis van afgevaardigden het pact ra
tificeert.
VLIEGEND FORT NEERGE
STORT.
Een vliegtuig!, naar men mejfcnt een
Amerikaans Vliegjenid Fort, is te Wal
ton Salts, bij Wisbech (Cambrid
geshire), neergestort. Wrakstukken
werden ge vonden, die meer dan een
halve mijl van elkaar lagjen.
OOK CANADA KAN ATOOMBOM
MAKEiN.
Howe, de waarnemende Canadese
premier heeft te Ottawa) verklaard,
dat Canada zo nodig) een atoombom
kan maken. „Misschien zal de onze
niet zo gjoed zijn als de Amerikaanse,
maar zii zou niettemin een bom zijn",
zo zeide hij'. 1
hem immers niet was.
Het was weer voorjaar geworden
en li,ij wilde genieten van de heer
lijk ruikende en in de lentezon schit
terende bloemen, die op de onaf
zienbare bollenvelden, in een gro
te verscheidenheid van kleuren, wel
licht nn in volle bloei zouden staan.
Hij wilde weer dwalen zoals vroe
ger, door de blonde duinen, waar
achter de in het zonlicht glinste
rende zee bruiste. Hij wilde weer
dolen door de bossen, steeds die
per, todat hij ergens terecht kwam.,
onverschillig waar. Hij wilde weer
aan het strand zijn, zoals voorheen
op een rustig plekje, waar de vloed
hem: niet verrassen kon, met de
handen onder het hoofd, languit
voorover in het warme zand 'liggen
turen naar de zee, de oneindige
kalme watervlakte voor hem, kijken
de naar de aanrollende golfjes en
denkende: Zou deze nu van Java
komen? Of deze? Ja, dat wilde hij:
genieten van het leven, weg uit de
ze verschrikkelijke hel, de cel, die
een mens verlaagt tot een dier en
die al het menselijke, dat nog "in
de mens woont, langzaam, druppel
voor druppel, eruit perst. Hij wil
de weg uit deze kille omgeving,
waar als het ware de aanraking van
de dood gevoeld werd; weg van die
hoge stenen muren, waarachter de
mensen geestelijk gebroken binnen
komen, maar daarbij ook lichame
lijk gebroken na verloop van tijd
er uit komen.
(Wordt vervolgd)..
OE VULPENHOUDER VAN STANDING
WJITC GEOfM
VULPENHOUDERS
IN
STANDAARD
EN
HET NIEUWSTE
CAPUCHON-
MODEL
tfOLL^NOSE {/uLPEfJ^OUOEP /tJOOSTQ/E
postbus 4'*'S-aPA
